مردم آذری
یکی از اقوام ایرانیتبار / From Wikipedia, the free encyclopedia
مردم آذربایجانی یا آذریها یک گروه قومی ترکزبان بومی قفقاز جنوبی و شمالغرب فلات ایران هستند. آذریها دومین گروهقومی پرجمعیت در ایران و اکثریت جمعیت جمهوری آذربایجان را تشکیل میدهند. علاوه بر ایران و آذربایجان، آنها بهطور سنتی در قلمرو روسیه (داغستان)، گرجستان و همچنین در ترکیه (قارص و ایغدیر) زندگی میکنند.
کل جمعیت | |
---|---|
۳۰ تا ۳۵ میلیون نفر[1] | |
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
![]() | ۱۱٫۱۴ میلیون[2] بیش از ۱۵ میلیون (دانشنامه بریتانیکا)[3] ۱۰٫۹–۱۵ میلیون(فکت بوک CIA,[4] کنوپل،[5] اتنولوگ،[6] ایزدی،[7] سویتوچوفسکی[8]) ۱۲–۱۸٫۵ میلیون (الینگ،[9] میناهان،[10] قیصری[11]) |
![]() | ۹٬۲۳۵٬۰۰۱[12] |
![]() | ۵۳۰٬۰۰۰–۲٬۵۰۰٬۰۰۰[13][14] |
![]() | ۶۲۱٬۸۰۰–۱٬۵۰۰٬۰۰۰[13][15] |
![]() | ۲۸۴٬۷۶۱[16] |
![]() | ۸۵٬۲۹۲[17] |
![]() | ۱۵٬۲۱۹[18] |
![]() | ۴۵٬۲۰۰[19] |
![]() | ۴۴٬۴۰۰[20] |
![]() | ۳۳٬۳۶۵[21] |
![]() | ۱۸٬۰۰۰[22] |
![]() | ۱۷٬۸۲۳[23] |
![]() | ۴۵٬۰۰۰[24] |
![]() | ۶٬۳۶۲[25] |
![]() | ۲۴٬۳۷۷–۴۰۰٬۰۰۰[26][27][28] |
![]() | ۳٬۴۶۵[29] |
![]() | ۱٬۶۹۷[30] |
![]() | ۱٬۰۰۰[31] |
![]() | ۸۸۰[32] |
![]() | ۷۸۸[33] |
زبانها | |
زبان ترکی آذربایجانی[34][35] | |
دین | |
• اکثریت: اسلام (اکثراً: شیعه دوازدهامامی اقلیتاً: سنی) • اقلیت: بهائیت، مزدیسنا، مسیحیت | |
قومیتهای وابسته | |
دیگر اقوام ایرانیتبار (بلوچ • تات • تالش • سیستانی • کرد • گیلک • مازندرانی) |
اکثر آذریها مسلمان شیعه هستند، بیشتر جمعیت آنان در ایران ساکن هستند و پس از آن در جمهوری آذربایجان که اکثریت جمعیت این کشور را شامل میشوند. منطقه سکونت آنها در ایران در منطقه آذربایجان که شامل استانهای آذربایجان شرقی، غربی، اردبیل و زنجان است، همچنین در استانهای قزوین و همدان نیز حضور گستردهای دارند؛ تعداد زیادی از آنها نیز در اثر مهاجرت داخلی در شهرهایی همچون تهران و کرج ساکن شدند که بخش بزرگی از جمعیت این مناطق را تشکیل میدهند.
در طول تاریخ سرزمین آذریها همواره جزو کشور ایران بوده است، در پی جنگهای روس و ایران در سالهای ۱۸۱۳ و ۱۸۲۸، سرزمینهای ایران قاجاری در قفقاز به امپراتوری روسیه واگذار شد و قراردادهای گلستان در سال ۱۸۱۳ و ترکمانچای در سال ۱۸۲۸ باعث جدا شدن منطقهای از ایران شد که اکنون جمهوری آذربایجان نام دارد.
زبان آنها زبان ترکی آذربایجانی است که جزو گروه اغوز زبانهای ترکی است و با ترکمنی و ترکی استانبولی خویشاوندی دارد، این زبان در اثر تهاجمات و مهاجرتهای ترکهای اغوز از آسیای میانه در این منطقه رواج یافت و به مرور جایگزین زبان آذری باستان و دیگر زبانهای ایرانی که در این منطقه رواج داشت شد.
آذریها در ایران در جنبههای مختلف سیاست، اقتصاد، نظامی و مذهبی حضور و نقش قابل توجهی دارند، همچنین نقش قابل توجهی در تاریخ این کشور و توسعه ناسیونالیسم ایرانی دارند.در این حوزه می توان به ستارخان و باقرخان اشاره کرد. بسیاری از مسئولان سیاسی فعلی ایران نیز آذری هستند.