استونی
کشوری در قاره اروپا / From Wikipedia, the free encyclopedia
اِستونی (به استونیایی: Eesti) با نام رسمی جمهوری استونی (به استونیایی: Eesti Vabariik) کشوری در منطقه بالتیک در شمال اروپا است. این کشور از غرب به دریای بالتیک و از شمال به خلیج فنلاند میرسد و مرز شرقی آن با روسیه و مرز جنوبی آن با لتونی مشترک است. جمعیت آن ۱٬۳۲۸٬۹۷۶ نفر و پایتخت آن تالین است. واحد پول این کشور یورو و تنها زبان رسمی این کشور استونیایی است. این زبان برخلاف اکثریت زبانهای قاره اروپا که از ریشه هندواروپایی هستند جزو زبانهای خانواده اورالی است.
استونی | |
---|---|
سرود:
| |
موقعیت استونی (سبز تیره) – در اروپا (سبز و خاکستری) | |
پایتخت و بزرگترین شهر | تالین ۵۹°۲۵′ شمالی ۲۴°۴۵′ شرقی |
زبان رسمی | استونیایی[1] |
گروههای قومی
(۲۰۲۰[2]) |
|
دین(ها) (۲۰۱۱[3]) |
|
نام(های) اهلیت | استونیایی |
حکومت | حکومت متمرکز نظام پارلمانی جمهوری |
آلار کاریس | |
کایا کالاس | |
• رئیس مجلس | لاوری هوسار |
قوه مقننه | مجلس استونی |
استقلال از جمهوری روسیه و شوروی | |
• خودمختاری | ۱۲ آوریل ۱۹۱۷ |
• اعلان | ۲۴ فوریه ۱۹۱۸ |
۲ فوریه ۱۹۲۰ | |
۱۹۴۰–۱۹۹۱ | |
• استقلال دوباره | ۲۰ اوت ۱۹۹۱ |
• پیوستن به اتحادیه اروپا | ۱ مه ۲۰۰۴ |
مساحت | |
• کل | ۴۵٬۲۲۷ کیلومتر مربع (۱۷٬۴۶۲ مایل مربع) (۱۲۹ام) |
• آبها (٪) | ۵٫۱۶ (تا ۲۰۱۵)[4] |
جمعیت | |
• برآورد سال ۲۰۱۹ | ۱٬۳۲۸٬۹۷۶[5] |
• سرشماری ۲۰۱۱ | ۱٬۲۹۴٬۴۵۵[6] |
• تراکم | ۲۹٫۲۲ بر کیلومتر مربع (۷۵٫۷ بر مایل مربع) (۱۴۸ام) |
تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP) | برآورد ۲۰۲۰ |
• کل | ۴۹٫۶۴۴ میلیارد دلار[7] |
• سرانه | ۳۷٬۰۳۳ دلار[7] (۳۷ام) |
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی) | برآورد ۲۰۲۰ |
• کل | ۳۰ میلیارد دلار[7] (۹۷ام) |
• سرانه | ۲۲٬۹۸۶ دلار[7] (۳۵ام) |
شاخص جینی (۲۰۱۹) | ۳۰٫۵[8] |
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۹) | ۰٫۸۹۲[9] ۳۰ام |
واحد پول | یورو (EUR) |
منطقه زمانی | یوتیسی+۰۲:۰۰ (زمان اروپای شرقی) |
یوتیسی+۰۳:۰۰ (ساعت تابستانی اروپای شرقی) | |
پیششماره تلفنی | +۳۷۲ |
دامنه سطحبالا | .ee |
۶۹ درصد از مردم این کشور از تبار استونیایی و حدود ۲۵ درصد روستبارند. استونی یکی از بیدینترین مردمان جهان را دارد و بیش از ۷۰ درصد از مردم این کشور اعلام کردهاند که به هیچیک از ادیان باور ندارند. نظرسنجی سال ۲۰۰۵ اروپایی نشان داد که تنها ۱۶ درصد از استونیاییها به خدا باور دارند که این پایینترین درصد در میان کشورهای اتحادیه اروپا است.[10] استونی از سوی نهادهای مالی جهان به عنوان کشوری با اقتصاد پیشرفته ردهبندی شدهاست و سازمان ملل نیز استونی را در رده کشورهای دارای شاخص توسعه انسانی بسیار بالا قرار میدهد.[11] استونی از نظر آزادی مطبوعات، آزادی اقتصادی، آزادی سیاسی و آموزش در سطوح بالای جهانی قرار دارد. استونی در زمان شوروی نیز در میان جمهوریهای آن اتحادیه بالاترین سرانه تولید ناخالص را داشت.[12]
در طول چند سده اخیر، کشورهای گوناگون از جمله دانمارک، سوئد، لهستان، روسیه هرکدام برای مدتی بر این کشور مسلط بودند اما پس از شکست روسیه تزاری در جنگ جهانی اول و انقلاب بلشویکی در روسیه، استونی توانست استقلال خود را از روسیه به دست آورد. جمهوری مستقل استونی تا سال ۱۹۴۰ دوام یافت اما براساس توافق پنهانی ژوزف استالین با آدولف هیتلر برای تقسیم بخشهایی از اروپا، به اشغال نیروهای شوروی درآمد و پس از آغاز جنگ بین شوروی و آلمان در سال ۱۹۴۱، توسط نیروهای آلمانی اشغال شد. شکست آلمان در جنگ دوم به تسلط مجدد شوروی منجر شد که تا فروپاشی اتحاد شوروی در سال ۱۹۹۱ و اعلام استقلال استونی ادامه یافت.
استونی در سال ۲۰۰۴ به اتحادیه اروپا پیوست و به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی - ناتو - پذیرفته شد. کشور استونی آزادترین شبکه اینترنتی دنیا را دارد.[13] و به دیجیتالترین کشور دنیا معروف است.