فهرست کشورها بر پایه شاخص توسعه انسانی
فهرست / From Wikipedia, the free encyclopedia
برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) شاخص توسعه انسانی (HDI) ۱۹۱ کشور را در گزارش توسعه انسانی سالانه گردآوری میکند. این شاخص سلامت، آموزش و پرورش، درآمد و زندگی در یک کشور معین را به عنوان معیاری از توسعه انسانی در نظر میگیرد که بین کشورها و در طول زمان قابل مقایسه است.[1][2]
شاخص توسعه انسانی پرکاربردترین معیار سنجش توسعه انسانی در جوامع بوده و دیدگاه مردم را نسبت به این مفهوم تغییر دادهاست.[3][4] با این حال، چندین جنبه از شاخص مورد انتقاد قرار گرفتهاست. برخی از محققان از نحوه سنجیدن این عوامل انتقاد کردهاند، به ویژه اینکه چگونه یک سال دیگر از امید به زندگی بهطور متفاوتی بین کشورها ارزش گذاری میشود.[4][5] و عوامل محدودی را که در نظر میگیرد با توجه به حذف عواملی مانند سطوح نابرابری توزیعی و جنسیتی.[6] در پاسخ به اولی، UNDP در گزارش سال ۲۰۱۰ خود شاخص توسعه انسانی تعدیل شده با نابرابری (IHDI) را معرفی کرد و در پاسخ به دومی، شاخص توسعه جنسیتی (GDI) در گزارش ۱۹۹۵ معرفی شد.[7][8] دیگران از سادهسازی بیش از حد استفاده از یک عدد در هر کشور انتقاد کردهاند.[9][10] برای انعکاس تفاوتهای توسعهای در داخل کشورها، یک HDI زیرملی (SHDI) با دادههای بیش از ۱۶۰۰ منطقه در سال ۲۰۱۸ توسط آزمایشگاه دادههای جهانی در دانشگاه رادبود در هلند معرفی شد.[10] در سال ۲۰۲۰، UNDP شاخص دیگری را معرفی کرد، فشار سیارهای–شاخص توسعه انسانی تعدیلشده (PHDI)، که نمرات کشورهای با ردپای اکولوژیکی بالاتر را کاهش میدهد.[11]