زبان چینی
دسته ای از زبان های متعلق به خانواده چین-تبتی / From Wikipedia, the free encyclopedia
چینی (چینی سادهشده: 汉语، چینی سنتی: 漢語، پینیین: Hànyǔ، به معنای زبان هان) یک زبان طبیعی یک خانواده از زبانهای نواختبر و تحلیلی شرق آسیا است که شاخه زبانهای چینی خانواده زبانهای چینی-تبتی را میسازد. زبانهای چینی توسط بیشتر مردم هان و دیگر اقلیتهای قومی چین تکلم میشوند. ۱٫۲ میلیارد نفر انسان (حدود ۱۶٪ جمعیت دنیا) به یکی از گونههای چینی به عنوان زبان اول تسلط دارند.
زبان چینی | |
---|---|
汉语/漢語, 华语/華語 یا 中文 Hànyǔ, Huáyǔ, یا Zhōngwén | |
زبان بومی در | چین تایوان |
قومیت | قوم هان |
شمار گویشوران | حدود ۱٫۴~۱٫۶ میلیارد (زبان اول و دوم) (۲۰۱۱) |
گونههای نخستین | چینی کهن
|
گونههای معیار | |
گویشها | |
نویسههای چینی سادهشده نویسههای چینی سنتی رونویسیها: ژویین پینیین (لاتین) شیاو جینگ (عربی) دهقانی (سیریلیک) بریل چینی خط پهاگس-پا (تاریخی) | |
وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | ماندارین: چین سنگاپور تایوان (در عمل) کانتونی: هنگ کنگ ماکائو |
تنظیمشده توسط | کمیسیون ملی زبان و خط (سرزمین اصلی چین)[1] کمیته ملی زبانها (تایوان) دفتر خدمات اجتماعی (هنگ کنگ) شورای معیارسازی زبان چینی (مالزی) شورای ارتقای ماندارین (سنگاپور) |
کدهای زبان | |
ایزو ۱–۶۳۹ | zh |
ایزو ۲–۶۳۹ | chi (B) zho (T) |
ایزو ۳–۶۳۹ | zho – کد همگانیکدهای اختصاصی: cdo – مین شرقیcjy – چینی جینcmn – چینی ماندارینcpx – پو-شیانczh – چینی هویczo – مین مرکزیgan – چینی گنhak – چینی هاکاhsn – چینی شیانگmnp – مین شمالیnan – مین جنوبیwuu – چینی ووyue – چینی یوئیcsp – چینی پینگcnp – چینی پینگoch – چینی کهنltc – چینی میانهlzh – زبان چینی کلاسیک |
گلاتولوگ | sini1245 |
زبانشناسی | 79-AAA |
نقشهٔ زبانهای چینی در جهان توضیحات: کشورهایی که زبان چینی زبان بومی یا اصلی آنهاست
کشورهایی که بیش از ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ چینی زبان دارند
کشورهایی که بیش از ۱٬۰۰۰٬۰۰۰چینی زبان دارند
کشورهایی که بیش از ۵۰۰٬۰۰۰ چینی زبان دارند
کشورهایی که بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ چینی زبان دارند
مناطق مسکونیای (شهرکهایی) که بیشتر چینی زبانها زندگی میکنند | |
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آیپیای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامتهای سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسههای یونیکد ببینید. |
گونههای چینی در میان سخنوران بومی خودشان بدون در نظر گرفتن میزان فهم متقابل به عنوان گویش محلی زبان چینی درنظر گرفته میشوند. اما به دلیل میزان کم فهم متقابل، این گونهها در میان زبانشناسان به عنوان زبانهایی مستقل (شاید صدها زبان) دستهبندی میشوند و گاهی عنوان میشود زبانهای چینی از زبانهای رومیتبار متنوعترند. تحقیقات دربارهٔ رابطه تاریخی بین زبانهای چینی درحال آغاز است. هماکنون بیشتر دستهبندیها برای این زبانها ۷ تا ۱۳ گروه اصلی منطقهای را بر اساس تحولات آوایی اغلب سطحی در بر میگیرد که از بزرگترین آنها میتوان به ماندارین با حدود ۸۰۰ میلیون گویشور (مثل سیچوآنی)، مین با حدود ۷۵ میلیون گویشور (مثل هاکین)، وو با حدود ۷۴ میلیون گویشور (مثل شانگهایی) و یوئی با حدود ۶۸ میلیون گویشور (مثل کانتونی) اشاره کرد. سخنوران هر یک از این گروهها نه تنها نسبت به سایر گروهها، بلکه نسبت به همگروههای خود نیز فهم متقابل ندارند. برای مثال چینی مین خود شامل زبانهای بسیاری بدون فهم متقابل است و شاخهی مین جنوبی نیز خود شامل چند زبان است. با این حال، چندین منطقه گذار وجود دارد، که زبانها و لهجهها از شاخههای مختلف ویژگیهای لازم برای درک محدود بین مناطق همسایه را به اشتراک میگذارند. همه گونههای چینی حداقل در سطح پایینی نواختبر و بسیار تحلیلی هستند.
چینی معیار گونهٔ استانداردشدهٔ چینی گفتاری برپایه گویش پکن ماندارین است. این زبان زبان رسمی چین و بسیار شبیه به ماندارین تایوانی، زبان رسمی تایوان و ماندارین سنگاپوری، زبان رسمی سنگاپور است. چینی همچنین یکی از شش زبان رسمی سازمان ملل متحد است. گونهٔ نوشتاری چینی (中文, Zhōngwén)، معروف به نویسههای چینی (汉字/漢字, Hànzì)، برپایه واژهنگاشت و بین سخنوران گونههای مختلف چینی رایج است. این نویسهها کاملاً بر پایه نمادها و نشانهها میباشند.