مردمان ایرانی
From Wikipedia, the free encyclopedia
مردمان ایرانی یا مردمان ایرانی تبار[3] (به انگلیسی: Iranian peoples)[4][5] مردمانی هستند که به یکی از زبانهای ایرانی صحبت کرده[6] و دارای اشتراکات فرهنگی و تباری هستند.[3] این مردم در سراسر فلات ایران، از هندوکش تا آناتولی و از آسیای میانه تا خلیج فارس، منطقهای که ایران بزرگ یا ایرانزمین نامیده میشود،[7] پراکنده شدهاند.
این مقاله دارای چندین مشکل است. خواهشمندیم به بهبود آن کمک کنید یا در مورد این مشکلات در صفحهٔ بحث گفتگو کنید. (دربارهٔ چگونگی و زمان مناسب برداشتن این برچسبها بیشتر بدانید)
|
کل جمعیت | |
---|---|
۳۱۰–۳۵۰ میلیون[1] | |
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
فلات ایران، آناتولی، آسیای جنوبی، آسیای مرکزی، قفقاز و به عنوان جوامع مهاجر در آمریکای شمالی و اروپای غربی. ایران، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، پاکستان، گرجستان، ترکیه، عراق، هند، سوریه، عمان، بحرین، چین (سین کیانگ)، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، مجارستان، رومانی، اوکراین، بالکان و همچنین در فرانسه، بریتانیا، آلمان، ژاپن، یونان، ایتالیا، مقدونیه و ایالات متحده. | |
زبانها | |
زبانهای ایرانی، شاخهای از زبانهای هندواروپایی
| |
دین | |
• اکثریت: اسلام (شیعه و سنی) • سایر: مسیحیت (ارتدکس شرقی[2])، مزدیسنا، یهودیت، خداناباوری، ندانمگرایی، بهائیت و یارسان | |
قومیتهای وابسته | |
دیگر مردمان هندوایرانی |
باور بر این است که ایرانیان برای اولین بار در اواسط هزاره دوم پیش از میلاد به عنوان گروهی مشخص و شاخهای جداگانه از مردمان هندوایرانی در آسیای میانه ظهور کردهاند.[8][9] در اوج گسترش قلمرو خود در اواسط هزاره اول پیش از میلاد، ایرانیان را میشد در سراسر استپ اوراسیا از بالکان تا غرب چین و در فلات ایران پیدا کرد.[10][11]
اقوام ایرانی نقش بسیار مهمی را در تاریخ بازی کردهاند. مادها یکی از نخستین کشورها و امپراتوریهای چند قومیتی را تشکیل دادند و قبایل کوچرو سکاها-سرمتی بر زمینهای گستردهای از روسیه و بالکان حکم فرما بودهاند[12][13] آیینهای گوناگونی از مردمان ایرانیتبار مانند مزدیسنا و آیین مانوی تأثیرهای بسیار مهم فلسفی را بر مفاهیم یهودیت و مسیحیت داشتهاند.[14] و احتمالاً یک قبیله زنان جنگاور سرمتی الهام بخش اسطوره یونانی آمازونها بودهاند.[15]
اقوام ایرانی باستان نیای مردمان بسیاری مانند: فارسیزبانان (پارسها، سیستانیها، تاجیکها، هزارهها، تاتها و…)، لرها (بختیاریها و…)، مردم آذری، مازندرانیها (کتولها و الیکاییها)،[16][17][18] کومشیها (سمنانیها، سرخهایها و…)،[19] تالشها، گیلکها، کردها، بلوچها، پشتونها و… هستند. مردمان بومی ایرانی با قدمت ۱۰٬۰۰۰ سال یکی از کهنترین اقوام جهان هستند.[20][21][22]