پشتونها
گروه قومی آریایی در افغانستان و پاکستان / From Wikipedia, the free encyclopedia
پشتونها، پختونها یا افغانها (به پشتو: پښتانه) (به اردو: پٹهان)، گروهی از مردمان ایرانیتبار[1] و از اقوام افغانستان و پاکستان هستند،[2] که عمدتاً در شمال غربی پاکستان و جنوب و شرق افغانستان سکونت دارند.[3][4] آنها از نظر تاریخی تا دهه ۱۹۷۰ با نام افغان نیز خطاب میشدند،[5] بعدتر این اصطلاح به عنوان نامی برای همه اقوام افغانستان تبدیل شد.[6][5] آنها به زبان پشتو سخن میگویند و بیشتر پیرو اسلام سنی، و مذهب حنفی هستند.[7]
کل جمعیت | |
---|---|
ح. ۶۰–۷۰ میلیون[5] | |
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
پاکستان | ۴۲٬۵۹۰٬۳۲۰ (۲۰۲۰)[8] |
افغانستان | ۱۵٬۳۹۰٬۰۰۰[9] |
امارات متحده عربی | ۲۰٬۰۰۰ (۲۰۰۹)[10] |
ایالات متحده آمریکا | ۵۰٬۰۰۰ (۲۰۱۰)[11] |
ایران | ۵۰٬۰۰۰ (۱۹۹۳)[12] |
بریتانیا | ۴۰٬۰۰۰ (۲۰۰۹)[13] |
آلمان | ۲۰٬۰۰۰ (۲۰۱۸)[14] |
کانادا | ۱۵٬۰۰۰ (۲۰۱۵)[15] |
هند | ۵٬۰۰۰ (۲۰۱۳)[16] |
روسیه | ۲۰٬۰۰۰ (۲۰۲۰)[8] |
استرالیا | ۸٬۳۵۰ (۲۰۲۰)[17] |
زبانها | |
پشتو فارسی و اردو به عنوان زبان دوم | |
دین | |
اکثریت: اسلام (سنی اکثریت، شیعه اقلیت)[18][19] اقلیت: | |
قومیتهای وابسته | |
سایر مردمان ایرانیتبار چون: تاجیکها، پشهایها، نورستانیها پراچیها |
جمعیت پشتونها در سال ۲۰۱۰ بالغ بر ۴۹٬۵۲۹٬۰۰۰ نفر بوده است و در منابع جدید تخمین زده میشود که بین ۶۰ الی ۷۰ میلیون نفر در سراسر جهان باشند.[21]
پشتونها بومی سرزمینهای جنوب افغانستان و شمالغربی پاکستان (که به پشتونستان شناخته میشوند) هستند. همچنین جوامع مهم و تاریخی از پشتونهای مهاجر در ایالتهای پنجاب و سند پاکستان (بیشتر در شهرهای کراچی و لاهور) و در مناطق روهیله خند ایالت اوتار پرادش هند (در شهرهای بزرگ مانند بمبئی و دهلی) وجود دارند. اخیراً جمعیتی از پشتونها در کشورهای پیرامون خلیج فارس (به خصوص در امارات) ایجاد شده است.[22]
پشتونها به عنوان بزرگترین گروه قومی افغانستان، ۴۲ درصد[23] یا ۴۰ درصد[24][25] یا بنا بر تقسیمبندی بیطرفانهٔ قومی سازمان ملل در کنفرانس بن سال ۲۰۰۱ نزدیک به ۳۵ درصد[26][27][28] از جمعیت افغانستان را تشکیل میدهند. از زمان بنیانگذاری افغانستان، آنها در این کشور به عنوان گروه قومی حاکم و غالب نقش داشتهاند. ایضاً پشتونها در پاکستان به عنوان دومین گروه قومی بزرگ ۱۵ تا ۱۸ درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل میدهند.[29][30]
پشتونها ۲۶مین گروه قومی بزرگ جهان و بزرگترین جامعهٔ قبیلهای جهان را تشکیل میدهند. حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ قبیله و گروه همتبار پشتون وجود دارد.[31][32]
احمد شاه درانی (در نظر گرفته شده به عنوان بنیانگذار افغانستان) و عبدالغفار خان (کنشگر جنبش استقلالطلبی هند در زمان راج بریتانیا) دو چهرهٔ تاریخی برجستهٔ پشتون هستند.