زبان اردو
زبان رسمی پاکستان / From Wikipedia, the free encyclopedia
زبان اُردو (اردو: اُردُو یا لشکری) یک زبان هندوآریایی است که بیشتر در جنوب آسیا گفتگو میشود.[9][10] اردو زبان ملی، میانجی و رسمی پاکستان است.[11] اردو در هند یک زبان برنامه هشتم است که وضعیت، کارکرد و میراث فرهنگی آن توسط قانون اساسی هند به رسمیت شناخته شدهاست.[12][13] این زبان دارای وضعیت رسمی در چندین ایالت هند نیز هست.[11]
اُردُو | |
---|---|
لشکری | |
زبان بومی در | هند و پاکستان |
منطقه | جنوب آسیا |
شمار گویشوران | زبان مادری: ۶۸٫۶۲ میلیون (۲۰۱۹) زبان دوم: ۱۰۱٫۵۸ میلیون (۲۰۱۹)[1] |
گونههای نخستین | |
گویشها | |
| |
وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | پاکستان (ملی) هند |
زبان اقلیت شناختهشده در | |
تنظیمشده توسط | اداره ارتقای زبان ملی (پاکستان) شورای ملی ارتقای زبان اردو (هند) |
کدهای زبان | |
ایزو ۱–۶۳۹ | ur |
ایزو ۲–۶۳۹ | urd |
ایزو ۳–۶۳۹ | urd |
گلاتولوگ | urdu1245 [8] |
زبانشناسی | 59-AAF-q |
زبان بیشینه
زبان اقلیت | |
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آیپیای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامتهای سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسههای یونیکد ببینید. |
اردو به عنوان گونه معیار فارسیشده زبان هندوستانی توصیف شدهاست.[14][15] اردو و هندی دارای پایه واژگان مشترک هندوآریایی و همانندیهای واجی و نحوی بسیار هستند که این باعث میشود که آنها در گفتار محاورهای برای یکدیگر قابل درک باشند.[16][17] اردوی رسمی واژگان ادبی و فنی و برخی ساختارهای دستوری ساده را از فارسی میگیرد،[18] در حالی که هندی رسمی اینها را از سانسکریت میگیرد.[18] زبان اردو بیش از نیمی از واژگان (بهطور مستقیم یا غیرمستقیم) و بخش عمده دستور زبان و الفبا و شعر خود را از زبان پارسی گرفتهاست. امروزه زبانهای فارسی و اردو از جمله نزدیکترین زبانهای جهان به یکدیگر بهشمار میروند. زبان اردو چون در محیط زبان فارسی بالیده و رشد کردهاست، به شدت تحت تأثیر این زبان قرار گرفتهاست. این تأثیر به ویژه در ادبیات اردو تا آن حد است که شعر اردو را پرتویی از شعر فارسی شمردهاند. ادبیات اردو در زیر بال شعر فارسی پرورش یافته، از این مادرخوانده نظم و نثر، سبک و مضمون، بحر و وزن و قافیه و شکل را به ارث برده و مخصوصاً الفاظش بهطور کامل از فارسی نشات گرفتهاست.[19]
اردو در سده هجدهم به زبان ادبی تبدیل شد و دو گونه معیار مشابه از آن در دهلی و لکهنو پدید آمد. از سال ۱۹۴۷ گونه معیار سوم آن نیز در کراچی پدید آمدهاست.[20][21] دکنی، گونه کهنتری که در گذشته در جنوب استفاده میشد، هماکنون منسوخ شدهاست.[21]
در سال ۱۸۳۷ هنگامی که کمپانی هند شرقی (انگلیس ها)اردو را به جای فارسی، زبان دربار امپراتوریهای اسلامی هند انتخاب کرد، این زبان به عنوان زبان اداری کمپانی در سراسر شمال هند انتخاب شد.[22] عوامل مذهبی، اجتماعی و سیاسی که در دوره استعمار به وجود آمدند منجر به تمایز میان اردو و هندی و ستیز اردو و هندی شدند.[23]
طبق برآورد ناسیونال انسکلوپدین در سال ۲۰۱۰، اردو بیست و یکمین زبان نخست پرگویشور در جهان بود که ۶۶ میلیون نفر آن را به عنوان زبان مادری خود صحبت میکردند.[24] طبق تخمینهای اتنولوگ در سال ۲۰۱۸، اردو یازدهمین زبان پرگویشور جهان با ۱۷۰ میلیون گویشور کل، شامل کسانی که به آن به عنوان زبان دوم صحبت میکنند، بود.[25]