اسرائیل

این مقاله دربارهٔ کشوری در خاورمیانه است. برای دیگر کاربردها، اسرائیل (ابهام‌زدایی) را ببینید.

اسرائیل (به عبری: יִשְרָאֵל؛ به عربی: إِسْرائيل) با نام رسمی دولت اسرائیل (به عبری: מְדִינַת יִשְרָאֵל, romanized: مِدینات یِسْرائیل)، کشوری در منطقه شام جنوبی در غرب آسیا است. این کشور از شمال با لبنان و سوریه، از شرق با کرانه باختری و اردن، از جنوب غربی با نوار غزه و مصر و از غرب با دریای مدیترانه همسایه است.^[19] با وجود اینکه این کشور مساحت نسبتاً کمی دارد، اما از نظر جغرافیایی دارای ویژگی‌های متنوعی است.^[20][21] مرکز اقتصادی و علمی اسرائیل، تل‌آویو است،^[22] درحالی که مرکز حکومت آن در اورشلیم واقع است؛ اورشلیم به‌عنوان پایتخت این کشور توسط بیشتر کشورها، به رسمیت شناخته شده است اما چندین کشور آن را به رسمیت نمی‌شناسند و همچنان تل‌آویو را پایتخت اسرائیل می‌دانند.^{[23][24][25][26]}

دولت اسرائیل מְדִינַת יִשְׂרָאֵל (عبری) دَوْلَة إِسْرَائِیل‎ (عربی)
پرچم نشان
سرود: הַתִּקְוָה (سرود ملی اسرائیل; "امید")
نمایش روی کره نقشه اسرائیل (خط سبز) اسرائیل در داخل مرزهای شناخته شده بین‌المللی که با رنگ سبز تیره نشان داده شده است؛ سرزمین‌های اشغالی با رنگ سبز روشن مشخص گردیده است
پایتخت و بزرگترین شهر	اورشلیم (رسمیت محدود)[1] [fn 1][fn 2] ۳۱°۴۷′ شمالی ۳۵°۱۳′ شرقی
زبان رسمی	عبری
زبان به رسمیت شناخته‌شده	عربی[fn 3]
گروه‌های قومی (۲۰۲۳)[11]	۷۳٫۶٪ یهودیان ۲۱٫۱٪ عرب‌ها ۲٪ کردها ۳٫۳٪ سایر
دین(ها) (۲۰۲۳)[12]	۷۳٫۶٪ یهودیت ۱۸٫۱٪ اسلام ۱٫۹٪ مسیحیت ۱٫۶٪ دروزی ۴٫۸٪ سایر
نام(های) اهلیت	اسرائیلی
حکومت	جمهوری پارلمانی متمرکز
• رئیس‌جمهور	اسحاق هرتزوگ
• نخست‌وزیر	بنیامین نتانیاهو
• سخنگوی کنست	امیر اوهانا
• قاضی کل	اوزی فوگلمن (سرپرست)
قوه مقننه	کنست
کشور مستقل
• استقلال	۱۴ مه ۱۹۴۸
• عضویت در سازمان ملل متحد	۱۱ مه ۱۹۴۹
• قانون اساسی	۱۹۵۸–۲۰۱۸
مساحت
• کل	۲۰٬۷۷۰–۲۲٬۰۷۲ کیلومتر مربع (۸٬۰۱۹–۸٬۵۲۲ مایل مربع)[a] (۱۴۹ام)
• آبها (٪)	۲٫۷۱ (تا ۲۰۱۵)[13]
جمعیت
• برآورد سال ۲۰۲۴	۹٬۹۳۷٬۹۴۰[14][fn 4] (۹۳ام)
• سرشماری ۲۰۰۸	۷٬۴۱۲٬۲۰۰[15]
• تراکم	۴۵۰٫۲۵۱ بر کیلومتر مربع (۱٬۱۶۶٫۱ بر مایل مربع) (۲۹ام)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)	برآورد ۲۰۲۳
• کل	$۵۳۷٫۱۴۰ میلیارد[16] (۴۷ام)
• سرانه	$۵۵٬۵۴۰[16] (۳۰ام)
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی)	برآورد ۲۰۲۳
• کل	$۵۲۱٫۶۸۸ میلیارد[16] (۲۹ام)
• سرانه	$۵۳٬۱۹۵[16] (۱۸ام)
شاخص جینی (۲۰۱۸)	۳۴٫۸[17]
شاخص توسعه انسانی (۲۰۲۱)	۰٫۹۱۹[18] ۲۲ام
واحد پول	شکل جدید (₪) (ILS)
منطقه زمانی	یوتی‌سی+۲:۰۰ (IST)
• تابستان (ساعت تابستانی)	یوتی‌سی+۳:۰۰ (IDT)
گاه‌شماری	יי-חח-שששש (AM) dd-mm-yyyy (CE)
جهت رانندگی	راست
پیش‌شماره تلفنی	+۹۷۲
کد ایزو ۳۱۶۶	IL
دامنه سطح‌بالا	.il
^  ۲۰٫۷۷۰ کیلومتر2 اسرائیل در داخل خط سبز است. ۲۲٫۰۷۲ کیلومتر2 شامل بلندی‌های جولان (حدود ۱٬۲۰۰ کیلومتر مربع (۴۶۰ مایل مربع)) و اورشلیم شرقی اشغالی می‌شود.

اسرائیل در سرزمین اسرائیل واقع است. در دوران باستان، این منطقه شاهد سلطنت متحدهٔ اسرائیل و پس از آن، پادشاهی یهودا و پادشاهی شمالی اسرائیل بوده است. اسرائیلِ مدرن، در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷ میلادی با تصویب قطعنامه ۱۸۱ سازمان ملل — تقسیم فلسطینِ بریتانیا به دو کشور اسرائیل و عرب و اداره شهر اورشلیم به صورت بین‌المللی — شکل گرفته است.^[27] این طرح موافقت سران اسرائیلی را در پی داشت اما اعراب فلسطین و دولت‌های عرب منطقه بی‌درنگ آن را رد کردند.^[28] در نتیجه از تاریخ ۳۰ نوامبر ۱۹۴۷ تا ۱۴ مه ۱۹۴۸ میان شبه‌نظامیان عرب و یهودی نبردهای خونینی درگرفت. نهایتاً در ۱۴ مه ۱۹۴۸ هم‌زمان با پایان قیومیت بریتانیا بر فلسطین، «دولت اسرائیل» با صدور منشور استقلال، اعلام موجودیت کرد.^[29] یک روز پس از اعلام استقلال، تمامی همسایگان عرب به‌طور هم‌زمان به اسرائیل حمله کردند که متحمل شکست شدند. از آن پس، مجموعه‌ای از درگیری‌های نظامی بین نیروهای اسرائیلی و کشورهای عرب رخ داده که جنگ ۱۹۴۸، جنگ ۱۹۵۶، جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷ و جنگ یوم کیپور ۱۹۷۳ مهم‌ترین آن‌ها بوده‌اند.^[30]

اسرائیل عضو رسمی سازمان ملل متحد است و در حال حاضر با ۱۶۵ کشور جهان روابط دیپلماتیک دارد. پس از پیمان ابراهیم، ۵ کشور عربی با این کشور روابط دیپلماتیک برقرار کردند.^[31] نوع حکومت آن، جمهوری پارلمانی است. این کشور دارای نظام پارلمانی و حق رای عمومی است.^[32][33] در این کشور، رئیس‌جمهور مقامی تشریفاتی است^[34] و نخست‌وزیر به‌عنوان رئیس دولت و کِنست (پارلمان اسرائیل) به‌عنوان شاخه قانون‌گذار عمل می‌کند. اسرائیل تنها کشور با شهروندان عمدتاً یهودی در جهان است.^[35] بر پایه برآورد سال ۲۰۱۳ سازمان مرکزی آمار اسرائیل، این کشور در حدود ۸ میلیون و ۵۱ هزار نفر جمعیت داشته است که ۶٬۰۴۵٬۹۰۰ نفر از آنان را یهودیان و ۱٬۶۶۳٬۴۰۰ را اعراب اسرائیلی تشکیل داده‌اند.^[36][37] بیشتر اعراب اسرائیلی، مسلمان و گروهی نیز مسیحی و دروزی هستند. مارونی‌ها، سامری‌ها، ارمنی‌ها، چرکسی‌ها و کردها^[38][39] از دیگر اقلیت‌های قومی ساکن این کشور هستند.^[40] این کشور همچنین میزبان بناهایی مقدس از ادیان ابراهیمی، شامل یهودیت، مسیحیت، اسلام و بهائیت است.

اسرائیل، کشوری توسعه‌یافته و عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی^[41] می‌باشد. در سال ۲۰۲۰ میلادی، این کشور بر پایهٔ تولید ناخالص داخلی با ۵۲۲٫۰۳ بیست و یکمین اقتصاد بزرگ جهان و از حیث سرانه تولید داخلی در رتبهٔ سیزدهم جهان^[42] قرار گرفت.^[43] همچنین کشور اسرائیل از لحاظ رتبه‌بندی دانشگاهی، بهترین وضعیت علمی را در منطقه خاورمیانه داراست.^[44] از لحاظ شاخص توسعه انسانی، از ۰٫۸۷ در سال ۲۰۰۲ به ۰٫۹۲در سال ۲۰۲۰ میلادی رسید که بیانگر رشدی ۰٫۲۷٪ است.^[45] این کشور از لحاظ این شاخص در بالاترین رتبه در منطقه خاورمیانه قرار دارد.^[46] مردم این کشور از لحاظ امید به زندگی، دارای یکی از بالاترین شاخص‌ها در میان کشورهای جهان هستند.^[47] بنابر گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، مطبوعات و رسانه‌های اسرائیلی، بالاترین میزان آزادی را در میان کشورهای منطقه خاورمیانه دارند.^[48]

نام

استیل مرنپتا (قرن سیزدهم قبل از میلاد). اکثر باستان شناسان کتاب مقدس مجموعه‌ای از هیروگلیف‌ها (حروف تصویری) را به اسرائیل ترجمه کرده‌اند، نخستین استفاده از عبارت اسرائیل که به ثبت رسیده است.

در دوران قیمومت بریتانیا (۱۹۲۰–۱۹۴۸)، تمام منطقه با نام «فلسطین» خطاب می‌شد.^[49] اسرائیل پس از استقلال خود در سال ۱۹۴۸، به‌طور رسمی نام «دولت اسرائیل» را برگزید. (عبری: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל، Medīnat Yisrā'el [mediˈnat jisʁaˈʔel]؛ عربی: دَوْلَة إِسْرَائِیل، ,[dawlat ʔisra:ˈʔi:l]) نام‌های تاریخی و مذهبی دیگری از جمله «سرزمین اسرائیل» (Eretz Israel)، صهیون و یهودیه، برای این کشور پیشنهاد شدند اما نهایتاً مورد قبول قرار نگرفتند.^[50] نام «اسرائیل» پیشنهاد داوید بن گوریون بود که با رای ۶–۳ به تصویب رسید.^[51] چند هفته پس از استقلال، دولت با اعلام رسمی موشه شارت وزیر امور خارجه وقت، اصطلاح «اسرائیلی» را برای اشاره به شهروندان اسرائیل انتخاب کرد.^[52]

در کتاب مقدس و همچنین در طول تاریخ، نام «سرزمین اسرائیل» برای اشاره به منطقه پادشاهی اسرائیل؛ و «بنی اسرائیل» برای اشاره به کل قوم یهود استفاده شده است.^[53] معنای لغت «اسرائیل» (عبری: יִשְרָאֵל‎؛ هفتادگانی یونانی: Ἰσραήλ) به‌طور دقیق روشن نیست؛ بر اساس نظر زبان‌شناسان، می‌تواند به معنای «ال (خدا) تحمیل/حکم کننده» باشد. معنای آن در سفر پیدایش به معنای «گلاویز شدن با خدا» تعبیر شده^[54][55][56] که به روایت کشتی گرفتن یعقوب با فرشته و پیروزی او اشاره دارد. فرشته، (یا برپایه برخی تعابیر خدا) در سفر بازگشت یعقوب به کنعان با او کشتی می‌گیرد و پس از توفیق یعقوب به‌عنوان پاداش این پیروزی، نام وی را به «اسرائیل» تغییر می‌دهد.^[57] دوازده پسر یعقوب اجداد دوازده سبط بنی اسرائیل (فرزندان اسرائیل) محسوب شدند. اولین سند باستان‌شناسی کشف‌شده که کلمهٔ «اسرائیل» را به عنوان یک حکومت ذکر کرده است، لوح مرنپتا از مصر باستان (مربوط به اواخر قرن سیزدهم قبل از میلاد) است که موقعیت جغرافیایی اسرائیل در کنعان یا اطراف آن را توصیف کرده است.^[58]

تاریخ

مقالهٔ اصلی: تاریخ اسرائیل

پیشاتاریخ

مقالهٔ اصلی: شام پیشاتاریخ

تاریخچه مهاجرت اولیه انسان‌ها به خارج از آفریقا به شام ماقبل تاریخ، جایی که اسرائیل در آن واقع شده است، بر اساس آثاری که در عبیدیه در دره ریفت اردن یافت گردیده، به حداقل ۱٫۵ میلیون سال قبل بازمی‌گردد،^[59] در حالی که فسیل‌های یافت‌شده از انسان‌های سخول و قفذه در اسرائیل، قدمتی بیش از ۱۲۰۰۰۰ سال را دارا می‌باشند.^[60] فرهنگ ناتوفی در هزاره ۱۰ قبل از میلاد در جنوب شام پدیدار شد،^[61] پس از آن فرهنگ غسولینی در حدود ۴۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح هویدا گشت.^[62]

کنعان (۲۰۰۰–۱۰۰۰ قبل از میلاد)

مقالهٔ اصلی: کنعان

دیوار کنعانی اورشلیم در شهر داوود

تاریخ کنعانیان از نظر باستان‌شناسی به عصر برنز میانه (۲۱۰۰–۱۵۵۰ قبل از میلاد) بازمی‌گردد.^[63] در اواخر عصر برنز (۱۵۵۰–۱۲۰۰ قبل از میلاد)، بخش‌های بزرگی از کنعان ، دولت‌های تابعه را تشکیل دادند که به پادشاهی جدید مصر خراج می‌دادند.^[64] در نتیجه فروپاشی تمدن در اواخر عصر برنز، کنعان به منجلاب هرج و مرج فرورفت و مصر کنترل خود را بر منطقه به‌طور کامل از دست داد.^[65][66] شواهدی وجود دارد که مراکز شهری مانند حزور، بیت شیان، مگیدو، اکرون، اشدود و اشکلون آسیب دیده یا به کلی ویران شده‌اند.^[67]

اسرائیل باستان (۱۲۰۰–۵۵۰ قبل از میلاد)

مقاله‌های اصلی: تاریخ اسرائیل و یهودای باستان و تاریخ فلسطین

قومی به نام بنی‌اسرائیل برای اولین بار در استیل مرنپتا که یک کتیبه مصری باستان مربوط به حدود ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد است، ظاهر می‌شود.^{[68][69][70][71]}

تصور می‌شود که اجداد بنی اسرائیل شامل مردم باستانی سامی زبان بومی این منطقه بوده‌اند.^{[72] : ۷۸–۷۹}بر اساس گزارش باستان‌شناسان مدرن، بنی‌اسرائیل و فرهنگ آن‌ها از طریق توسعه دین تک‌پرستی — و بعداً توحیدی —با محوریت یهوه، از قوم کنعانی و فرهنگ‌های آنها منشعب شده است.^[73][74][75] آنها به شکلی باستانی از زبان عبری صحبت می‌کردند که به عبری کتاب مقدس معروف است.^[76] در همان زمان، فلسطینیان در دشت ساحلی جنوبی مستقر شدند. ^{[77] [78]}

باستان‌شناسی مدرن تا حد زیادی تاریخ‌نگاری روایت تورات در مورد پدرسالاران، خروج و داستان‌های فتح شرح داده‌شده در کتاب یوشع را کنار گذاشته است و این روایات را به عنوان افسانه ملی بنی اسرائیل می‌داند.^[79] با این حال، به نظر می‌رسد برخی از عناصر این روایات افسانه‌ای ریشه‌های تاریخی نیز داشته باشند. ^{[80] [81][82]}

نقشه اسرائیل و یهودا در قرن ۹ قبل از میلاد

تردیدهایی در مورد نخستین پادشاهی اسرائیل و یهودای باستان و گستره قلمرو آنها و قدرتشان وجود دارد. در حالی که مشخص نیست که آیا هرگز پادشاهی متحد اسرائیل وجود داشته است یا خیر^[83][84]اما با این حال مورخان و باستان شناسان توافق دارند که پادشاهی شمالی اسرائیل تا ۹۰۰ قبل از میلاد وجود داشته است^[85][86] تا اینکه پادشاهی یهودا در ۸۵۰ ق.م. به قدرت رسید.^[87][88] پادشاهی اسرائیل از بین دو پادشاهی دیگر مرفه تر بود و به زودی به یک قدرت منطقه‌ای تبدیل شد. ^[89] در طی آن دوران سلسله عمریان، سامره، جلیل، دره اردن، شارون و بخش‌های وسیعی از ماوراء اردن را تحت کنترل داشت.^[90] ساماریا، پایتخت و خانه یکی از بزرگ‌ترین سازه‌های عصر آهن در شام بود.^[91][92]

پادشاهی اسرائیل در حدود سال ۷۲۰ قبل از میلاد، زمانی که توسط امپراتوری نو-آشوری تح شد، ویران گردید.^[93] پادشاهی یهودا، به پایتختی اورشلیم، بعداً به دولت متکی امپراتوری آشوری نو و سپس امپراتوری نو بابلی تبدیل شد. تخمین زده می‌شود که جمعیت منطقه در عصر آهن دوم حدود ۴۰۰٬۰۰۰ نفر بوده است.^[94]

در سال ۶/۵۸۷ قبل از میلاد، به دنبال شورش یهودا، نبوکدنصر دوم، اورشلیم و معبد سلیمان را محاصره و ویران کرد، ^[95][96] پادشاهی‌شان را منحل و بسیاری از نخبگان یهودی را به بابل تبعید کرد و بدین‌ترتیب اسارت یهودیان آغاز شد.^[97] این شکست در تواریخ بابلی نیز ثبت شده است.^[98][99]

دورهٔ معبد دوم (سدهٔ ششم قبل از میلاد–سدهٔ دوم میلادی)

مقالهٔ اصلی: دوره معبد دوم

پس از تصرف بابل در سال ۵۳۹ قبل از میلاد، کوروش کبیر، بنیان‌گذار امپراتوری هخامنشی ایران، اعلامیه‌ای را ارائه داد که مفاد آن به جمعیت تبعیدیان‌یهودی اجازه بازگشت به یهودا را می‌داد، به جمعیت یهودی که بازگشته بودند اجازه داده شد تا معبد را خودگردان و بازسازی کنند.^[100][101] ساخت معبد دوم حدود ۵۲۰ پیش از میلاد تمام گشت.^[100] پارس‌ها بر این منطقه به عنوان استانی یهودی حکومت می‌کردند،^[102] که در قرون پنجم تا چهارم پیش از میلاد حدود ۳۰۰۰۰ نفر جمعیت را در خود جای داده بود.^{[103] : ۳۰۸}

در سال ۳۳۲ قبل از میلاد، اسکندر مقدونی این منطقه را به عنوان بخشی از لشکرکشی خود علیه امپراتوری ایران فتح کرد. پس از مرگ او، این منطقه تحت کنترل امپراتوری‌های بطلمیوسی و سلوکی به عنوان بخشی از کوئل-سوریه شناخته شد. در طول قرون بعدی، یونانی شدن منطقه منجر به تنش‌های فرهنگی گردید که در زمان سلطنت آنتیوخوس چهارم به اوج رسید و شورش مکابیان در سال ۱۶۷ قبل از میلاد را سبب شد. ناآرامی‌های داخلی حکومت سلوکیان را تضعیف کرد و در اواخر قرن دوم ، پادشاهی نیمه خودمختار هامونی یهودیه به وجود آمد که در نهایت به استقلال کامل دست یافت و به مناطق همسایه گسترش یافت.^{[104][105][106]}

قلعه ماسادا، محل محاصره رومی در قرن اول

جمهوری رم در ۶۳ پیش از میلاد به منطقه حمله کرد، نخست کنترل سوریه را دست گرفت، سپس دخالت در جنگ داخلی حشمونیان را آغاز کرد. نزاع میان حامیان رومی و حامیان پارتی در یهودیه منجر به انتصاب هیرودیس کبیر به عنوان یک دودمان خراجگزار به روم شد. در سال ۶ پس از میلاد، این منطقه به‌طور کامل به عنوان استان رومی یهودیه ضمیمه گردید، دوره‌ای که منادی تنش با حکومت روم بود و به یک سری جنگ‌های یهودی-رومی کشیده گردید که ویرانی‌های گسترده‌ای را به ارمغان آورد.

دومین قیام معروف به شورش بارکوخبا در سالهای ۱۳۲–۱۳۶ بعد از میلاد روی داد. موفقیت‌های اولیه در میدان نبرد به یهودیان اجازه داد تا یک کشور مستقل در یهودیه تشکیل دهند، اما رومی‌ها نیروهای زیادی را جمع‌آوری کرده، به طرز وحشیانه‌ای شورش را سرکوب و حومه یهودیه را ویران و خالی از سکنه کردند.^{[107][108][109]} اورشلیم به عنوان یک مستعمره رومی با نام آیلیا کاپیتولینا بازسازی گردید و استان یهودا به سوریه فلسطین تغییر نام داد.^[110][111] یهودیان از مناطق حوالی اورشلیم اخراج شدند،^[112][90] و به اجتماعات دیاسپورا پیوستند.^[113] با وجود این، یهودیان پیوسته اندک حضوری را در منطقه حفظ کردند چنان‌که جلیل مرکز مذهبی آن شد.^[114][115]جوامع یهودی در تپه‌های الخلیل جنوبی و در دشت ساحلی به سکونت خود ادامه دادند.^[90]

دورهٔ رومی پایانی و بیزانسی (سدهٔ دوم– سال ۶۳۴ میلادی)

کنیسه کفار برام قرن سوم در جلیل^[116]

با انتقال حکومت روم به امپراتوری بیزانس تحت فرمان امپراتور کنستانتین، مسیحیت اولیه جایگزین پیگنیسم رومی گردید.^[117][118] با تغییر دین کنستانتین در قرن چهارم، وضعیت برای اکثریت یهودیان در فلسطین سخت‌تر شد.^[119] مجموعه‌ای از قوانین به تصویب رسید که علیه یهودیان و یهودیت تبعیض قائل می‌شد چنان‌که یهودی‌ها هم از سوی کلیسا و هم از سوی مقامات مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفتند.^[120] بسیاری از یهودیان به جوامع در حال شکوفایی دیاسپورا مهاجرت کرده بودند،^[121] در همین حال به صورت محلی هم مهاجرت مسیحی و هم تغییر مذهب نیز رواج پیدا کرده بود. در اواسط قرن پنجم، مسیحیان به اکثریت غالب در منطقه بدل گشتند.^[122][123] در اواخر قرن پنجم، شورش‌های سامری‌ها شروع شد که تا اواخر قرن ششم ادامه یافت و منجر به کاهش بالا در جمعیت سامری شد.^[124] پس از فتح اورشلیم توسط ساسانیان و شورش کوتاه مدت یهودیان علیه هراکلیوس در سال ۶۱۴ پس از میلاد، امپراتوری بیزانس کنترل منطقه را در سال ۶۲۸ تثبیت کرد.^[125]

دورهٔ اسلامی آغازین (۶۳۴–۱۰۹۹)

مقاله‌های اصلی: ذمی، جند فلسطین، و جند اردن

در سالهای ۶۳۴–۶۴۱ میلادی، خلافت راشدین شام را فتح کرد.^{[126][127][128][129]} شش قرن بعد، کنترل منطقه بین خلفای اموی، عباسی، فاطمی و متعاقباً سلجوقیان و ایوبیان تقسیم شد.^[130] جمعیت این منطقه طی چندین قرن آتی به شدت کاهش یافت و از حدود ۱ میلیون نفر در دوره روم و بیزانس به حدود ۳۰۰۰۰۰ نفر در اوایل دوره عثمانی رسید. در کنار این کاهش جمعیت، مهاجرت غیر مسلمانان، مهاجرت مسلمانان و گرایش‌های محلی به اسلام، روندی پیوسته از عربی سازی و اسلامی‌شدن را در پی داشت.^{[131][132][133][134]}

جنگ‌های صلیبی و مغولان (۱۰۹۹–۱۲۹۱)

مقاله‌های اصلی: پادشاهی اورشلیم و ابن میمون

پایان قرن یازدهم، جنگ‌های صلیبی را به همراه داشت، تاخت‌وتاز صلیبیون مسیحی که توسط پاپ حمایت می‌شد، با هدف فتح و خارج کردن کنترل اورشلیم و سرزمین مقدس از دست مسلمانان و ایجاد کشورهای صلیبی آغاز شد.^[135] ایوبیان صلیبی‌ها را قبل از اینکه حکومت مسلمانان به‌طور کامل توسط سلاطین ممالیک مصر در سال ۱۲۹۱ احیا شود، عقب راندند^[136]

دورهٔ ممالیک (۱۲۹۱–۱۵۱۷)

اطلاعات بیشتر: سلطنت ممالیک

ممالیک‌ها سلسله‌ای مسلمان بودند که کنترل سرزمین شام تا مصر را در بازه ۱۲۵۰ تا ۱۵۱۷ میلادی و پس از براندازی ایوبیان به دست گرفتند.^[137] ممالیک در قلمرو خود عموماً با اقلیت‌های غیرمسلمان، از جمله مسیحی، سامری‌ها و یهودیان، مدارا می‌کردند، چنان‌که در برگزاری مسلک خود و مناسباتشان آزادی عمل داشتند و از درجاتی از حقوق قانونی و اجتماعی نیز برخوردار بودند، با این حال، میزانی از تبعیض، آزار و ستم علیه غیر مسلمانان روا داشته می‌شد، آنها باید مالیات ویژه (جزیه) می‌پرداختند، لباس‌های متمایز می‌پوشیدند، برخی محدودیت‌ها را رعایت می‌کردند و خشونت و آزارهای گاه به گاه را تحمل می‌کردند، در این دوره غیرمسلمانان ساکن در منطقه اسرائیل با مصادره اموال، تخریب اماکن مذهبی، مجبور کردن آنها به اسلام آوردن یا اخراج آنها از مناطق خاص مواجه بودند.^[138]جامعه یهودی در فلسطین در دوره ممالیک عمدتاً در اورشلیم، الخلیل، صفد سکونت گزیدند. یهودیان در اورشلیم در محله‌ای جداگانه در نزدیکی دیوار غربی کوه معبد زندگی می‌کردند که آن را به عنوان مکان مقدس نیز قلمداد می‌کردند، یهودیان در الخلیل در نزدیکی غار پدرسالاران سکنا گزیدند و معتقد بودند که ابراهیم، اسحاق و یعقوب در آنجا دفن شده‌اند، همچنین در صفد در نزدیکی کوه مرون نیز سکونتگاه‌هایی بنا کردند، جایی که معتقد بودند شیمون بار یوچای، خاخام و عارف معروف، در آنجا دفن شده است، یهودیان غزه در نزدیکی مقبره سامسون، قهرمان و قاضی کتاب مقدس زندگی می‌کردند.^[139]

دورهٔ عثمانی

اطلاعات بیشتر: سوریه عثمانی

یهودیان در دیوار غربی در دهه ۱۸۷۰

در سال ۱۵۱۶، این منطقه توسط امپراتوری عثمانی فتح شد و تا چهار قرن بعد به عنوان بخشی از سوریه عثمانی اداره گردید. در سال ۱۶۶۰، شورش دروزها منجر به نابودی صفد و طبریه شد.^[140] در اواخر قرن هجدهم، ظاهر العمر محلی عرب، یک امارت مستقل عملاً در جلیل ایجاد کرد. تلاش‌های عثمانی‌ها برای تسلیم کردن ناکام ماند، اما پس از مرگ ظاهر، عثمانی‌ها کنترل منطقه را دوباره به دست گرفتند. در سال ۱۷۹۹ جازار پاشا با موفقیت حمله به عکا توسط نیروهای ناپلئون را دفع کرد و فرانسوی‌ها را وادار کرد که کارزار سوریه را رها کنند.^[141] در سال ۱۸۳۴، شورش دهقانان عرب فلسطینی علیه سیاست‌های اجباری و مالیاتی مصر در زمان محمد علی پاشا آغاز شد. اگرچه این شورش سرکوب گردید، اما ارتش محمدعلی عقب‌نشینی کرد و حکومت عثمانی با حمایت بریتانیا در سال ۱۸۴۰ احیا شد.^[142] اندکی پس از آن، اصلاحات تنظیمات در سراسر امپراتوری عثمانی آغاز گردید.

از زمان آغاز دیاسپورای یهودی، بسیاری از یهودیان آرزوی بازگشت به «صهیون» و «سرزمین اسرائیل» را داشته‌اند،^[143] اگرچه میزان تلاشی که باید برای چنین هدفی صرف شود، محل مناقشه است.^[144] در طول قرن شانزدهم، جوامع یهودی در چهار شهر مقدس — اورشلیم، طبریه، الخلیل و صفد — پا گرفتند و در سال ۱۶۹۷، خاخام یهودا هاچاسید گروهی متشکل از ۱۵۰۰ یهودی را به اورشلیم هدایت کرد.^[145] در نیمه دوم قرن هجدهم، مخالفان حسیدیسم در اروپای شرقی، معروف به پروشیم، در فلسطین ساکن شدند.^[146][147]

اولین کنگره صهیونیستی (۱۸۹۷) در بازل، سوئیس

پیدایش صهیونیسم

مقالهٔ اصلی: متصرفه قدس

اولین موج مهاجرت یهودیان مدرن به فلسطین تحت فرمانروایی عثمانی، معروف به الیه نخستین، در سال ۱۸۸۱ آغاز شد، زیرا یهودیان از قتل‌عام در اروپای شرقی فراری بودند.^[148] اگرچه جنبش صهیونیسم قبلاً در عمل وجود داشته است، اما همواره تئودور هرتزل، روزنامه‌نگار اتریشی-مجارستانی به عنوان بنیان‌گذار صهیونیسم سیاسی^[149] شناخته می‌شود، جنبشی که به دنبال ایجاد یک کشور یهودی در سرزمین اسرائیل بود، بنابراین راه‌حلی را برای به اصطلاح مسئله یهود ارائه کرد.^[150] در سال ۱۸۹۶، هرتزل اثر خود به نام Der Judenstaat (دولت یهود) را منتشر کرد و دیدگاه خود را از یک دولت یهودی در آینده ارائه کرد. سال بعد او ریاست اولین کنگره صهیونیستی در بازل سوئیس را بر عهده گرفت.^[151] آلیه دوم (۱۹۰۴–۱۹۱۴) پس از قتل‌عام کیشینف آغاز شد. حدود ۴۰۰۰۰ یهودی در فلسطین سیهودیان اکن شدند، اگرچه تقریباً نیمی از آنها در نهایت آنجا را ترک کردند. هر دو موج اول و دوم مهاجران عمدتاً یهودیان ارتدوکس بودند،^[152] اگرچه آلیه دوم شامل گروه‌های سوسیالیستی بود که جنبش کیبوتص را تأسیس کردند.^[153] اگرچه مهاجران آلیه دوم عمدتاً به دنبال ایجاد سکونتگاه‌های زراعی جمعی بودند، اما در این دوره ، تل آویو به عنوان اولین شهر یهودی برنامه‌ریزی‌شده در سال ۱۹۰۹ تأسیس گردید.^[154] در این دوره همچنین شبه نظامیان مسلح یهودی ظهور کردند که اولین آنها بار-گیورا نام داشت و که در سال ۱۹۰۷ تأسیس شد.^{[155][156][157]} دو سال بعد، سازمان بزرگتر هاشومر به عنوان جایگزین آن تأسیس گردید.^[158][159]

فلسطین در قیومیت بریتانیا (۱۹۲۰–۱۹۴۸)

مقالهٔ اصلی: قیمومت بریتانیا بر فلسطین

در سال ۱۹۱۷، در خلال جنگ جهانی اول، آرتور بالفور، وزیر امور خارجه بریتانیا، بیانیه بالفور را برای لرد روچیلد، رهبر جامعه یهودیان بریتانیا ارسال کرد که در آن اعلام شده‌بود که بریتانیا قصد دارد یک «خانه ملی» یهودی را در فلسطین برپا کند.^[160][161]

در سال ۱۹۱۸، لژیون یهودی، گروهی عمدتاً از داوطلبان صهیونیست، در فتح فلسطین توسط بریتانیا به بریتانیایی‌ها یاری رساندند.^[162] در سال ۱۹۲۰، پس از اینکه متفقین شام را در طول جنگ جهانی اول فتح کردند، این قلمرو بین بریتانیا و فرانسه تحت سیستم دستوری تقسیم گردید و منطقه تحت اداره بریتانیا که شامل اسرائیل امروزی بود، فلسطین تحت قیمومیت بریتانیا نام گرفت.^{[163][164][165]} مخالفت اعراب با حکومت بریتانیا و مهاجرت یهودیان منجر به شورش‌های فلسطینی در سال ۱۹۲۰ و تشکیل یک شبه نظامی یهودی به نام هاگانا (به معنای دفاع در زبان عبری) به عنوان زاییده هاشومر شد که بعدها شبه نظامیان ایرگون و لحی از آن منشعب شدند.^[166] در سال ۱۹۲۲، جامعه ملل قیمومت فلسطین را تحت شرایطی که شامل اعلامیه بالفور با وعده آن به یهودیان و با مقررات مشابه در مورد فلسطینیان عرب بود به بریتانیا اعطا کرد.^[167] جمعیت این منطقه در این زمان عمدتاً عرب و مسلمان بودند، یهودیان حدود 11%^[168] و مسیحیان عرب حدود ۹٫۵٪ از جمعیت را تشکیل می‌دادند.^[169]

آلیه سوم (۲۳–۱۹۱۹) و آلیه چهارم (۲۹–۱۹۲۴) ۱۰۰۰۰۰ یهودی دیگر را به فلسطین آورد. ظهور نازیسم و آزار و اذیت فزاینده یهودیان در اروپای دهه ۱۹۳۰ منجر به ظهور آلیه پنجم با هجوم یک چهارم میلیون یهودی شد. این یکی از دلایل اصلی شورش اعراب در سالهای ۱۹۳۶–۱۹۳۹ بود که در واکنش به ادامه مهاجرت یهودیان و خرید زمین آغاز گردید. صدها یهودی و پرسنل امنیتی بریتانیا کشته شدند، در حالی که مقامات قیمومت بریتانیا در کنار شبه نظامیان صهیونیست هاگانا و ایرگون ۵۰۳۲ عرب را کشتند و ۱۴۷۶۰ نفر را زخمی کردند،^[170][171] که منجر به کشته شدن بیش از ده درصد از جمعیت مرد بزرگسال عرب‌های فلسطین شد و تعدادی مجروح، زندانی یا تبعیدی بر جای گذاشت.^[172] انگلیسی‌ها با کتاب سفید ۱۹۳۹ محدودیت‌هایی را برای مهاجرت یهودیان به فلسطین وضع کردند، در حالی که کشورهای سرتاسر جهان پناهندگان یهودی را که از هولوکاست فرار می‌کردند طرد می‌کردند. در پایان جنگ جهانی دوم، جمعیت یهودیان فلسطین به ۳۱ درصد از کل جمعیت افزایش یافت.^[173]

پس از جنگ جهانی دوم، بریتانیا خود را تا سطوح محدودی در نبرد با کمپین چریکی یهودی بر سر محدودیت‌های مهاجرت یهودیان دید. هاگانا در یک مبارزه مسلحانه علیه قوانین حکومت بریتانیا به ایرگون و لحی پیوست.^[174] در همان زمان، صدها هزار نفر از بازماندگان و پناهندگان یهودی هولوکاست به دنبال زندگی جدیدی به دور از جوامع ویران‌شده خود در اروپا بودند. هاگانا در برنامه‌ای به نام آلیه بت که در آن ده‌ها هزار پناهجوی یهودی سعی کردند با کشتی وارد فلسطین شوند، تلاش کرد تا این پناهندگان را به فلسطین بیاورد. بیشتر کشتی‌ها توسط نیروی دریایی سلطنتی توقیف شدند و پناهجویان توسط بریتانیایی‌ها جمع‌آوری و در اردوگاه‌های واقع در اتلیت و قبرس قرار تحت بازداشت گرفتند.^{[175][176][177][178]}

در ۲۲ ژوئیه ۱۹۴۶، ایرگون، مقر اداری بریتانیا در فلسطین را که در بال جنوبی^[179] هتل کینگ دیوید در اورشلیم قرار داشت، بمباران کرد.^{[180][181][182]} در مجموع ۹۱ نفر از ملیت‌های مختلف کشته و ۴۶ تن نیز مجروح شدند.^[183] این هتل محل دبیرخانه دولت فلسطین و مقر نیروهای مسلح بریتانیا در فلسطین تحت قیمومت و ماوراء اردن بود.^[183][184] این عملیات به عنوان پاسخی به عملیات آگاتا (مجموعه‌ای از حملات گسترده، از جمله حمله به آژانس یهود، که توسط مقامات بریتانیا انجام شد) در نظر گرفته گردید و مرگبارترین حمله‌ای بود که در دوران قیمومت علیه بریتانیا انجام شد.^{[185][183][186]} شورش‌های یهودیان دو سال به طول انجامید. تلاش‌های بریتانیا برای میانجی‌گری و یافتن راه‌حل جهت مذاکره با نمایندگان یهودی و عرب نیز شکست خورد، زیرا یهودیان حاضر به پذیرش هیچ راه‌حلی نبودند که یک کشور یهودی مستقل جزو شروط آن نباشد و با تقسیم فلسطین به دو کشور یهودی و عربی نیز مخالف بودند، حال آنکه اعراب نیز با هرگونه دولت دیگر مخالف بوده و تنها راه حل را فلسطینی یکپارچه تحت حاکمیت اعراب می‌دانستند. در ۱۵ مه ۱۹۴۷، مجمع عمومی سازمان ملل تصمیم گرفت که کمیته ویژه سازمان در مورد فلسطین ایجاد شود تا «برای بررسی در جلسه آتی، مجمع گزارشی در مورد مسئله فلسطین آماده کند.»^[187] در گزارش کمیته مورخ ۳ سپتامبر ۱۹۴۷ به مجمع عمومی،^[188] اکثریت کمیته در فصل ششم طرحی را برای جایگزینی قیمومت بریتانیا با عنوان «یک کشور مستقل عربی، یک کشور مستقل یهودی و اورشلیم [...] به عنوان آخرین موردی که تحت یک سیستم قیمومت بین‌الملل قرار دارد» پیشنهاد کردند.^[189] در همین حین، شورش یهودیان ادامه یافت و در ژوئیه ۱۹۴۷ طی یک سری حملات گسترده چریکی که در ماجرای گروهبان‌ها به اوج رسید که در آن ایرگون دو گروهبان انگلیسی را به عنوان اهرم فشاری علیه اعدام برنامه‌ریزی‌شده سه عامل ایرگون گروگان گرفت. ایرگون گروگان‌ها را پس از اجرای اعدام نیروهایش کشت.^[190]

به تاریخ سپتامبر ۱۹۴۷، کابینه بریتانیا به این نتیجه رسید که قیمومت دیگر امکان استقرار ندارد و بایستی فلسطین را تخلیه نمایند. به بیان آرتور کریچ جونز، وزیر استعمار، چهار علت اصلی منجر به تصمیم‌گیری برای تخلیه فلسطین: انعطاف‌ناپذیری مذاکره‌کنندگان یهودی و عرب که تن به صلح و سازش در مواضع کلیدی خود در خصوص مسئله ایجاد یک کشور یهودی در فلسطین نبودند، همین‌طور استقرار پادگانی وسیع در فلسطین جهت مبارزه با شورش یهودیان و در عین احتمال شورش گسترده‌تر یهودیان و اعراب فشار سنگینی بر اقتصاد بریتانیا که از تبعات جنگ جهانی دوم نیز هنوز التیام نیافته بود، وارد کرد، در ادامه ضربه مهلکی بر «صبر انگلیس و متأثر شدن غرور ملی» ناشی از به دار آویختن گروهبان‌ها، همزمان با انتقادهای فزاینده‌ای که دولت در نتیجه تلاش برای یافتن راه حلی برای فلسطین وارد گردید.^[191]

در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷، مجمع عمومی قطعنامه 181 (II) را تصویب نمود که تصویب و اجرای طرح تقسیم با اتحادیه اقتصادی را توصیه می‌کرد.^[192] طرح ضمیمه قطعنامه اساساً همان طرحی بود که اکثریت کمیته در گزارش ۳ سپتامبر پیشنهاد کرده بود. آژانس یهود، که نماینده شناخته‌شده جامعه یهودی محسوب می‌شد، طرحی را پذیرفت که به یهودیان - یک سوم جمعیتی که کمتر از ۷٪ از املاک را تحت مالکیت دارند - ۵۵٪ تا ۵۶٪ از زمین‌های فلسطین تحت قیمومت را واگذار می‌کرد.^{[193][194] [195] [196]} اتحادیه عرب و کمیته عالی عربی فلسطین این طرح را رد^[197] و تأکید کردند که آنها هرگونه طرح تقسیم دیگری را نیز رد خواهند کرد. ^{[198] [199]} در ۱ دسامبر ۱۹۴۷، کمیته عالی عرب یک اعتصاب سه روزه را اعلام کرد و شورش در اورشلیم آغاز شد .^[198][200] وضعیت به یک جنگ داخلی می‌ماند. تنها دو هفته پس از رأی‌گیری سازمان ملل، آرتور کریچ جونز، وزیر استعمار، اعلام کرد که قیمومت بریتانیا در ۱۵ مه ۱۹۴۸ پایان می‌یابد و تا آن مقطع بریتانیایی‌ها تخلیه خواهند شد. هنگامی که شبه‌نظامیان و باندهای عرب به مناطق یهودی حمله می‌کردند، عمدتاً با مقاومت هاگانا و همچنین ایرگون و لحی مواجه می‌شدند. در آوریل ۱۹۴۸، هاگانا به سوی منشأ این تاخت‌وتازها یورش برد. ^[201][202] در این دوره ۲۵۰۰۰۰ عرب فلسطینی به دلیل تعدادی از عوامل فراری یا اخراج شدند. ^[203]

کشور اسرائیل (۱۹۴۸–امروز)

استقلال و سالهای اولیه

داوید بن گوریون در حال اعلام منشور استقلال اسرائیل در ۱۴ مهٔ ۱۹۴۸

برافراشتن پرچم جوهری در ۱۰ مارس ۱۹۴۹، به نشانهٔ پایان جنگ ۱۹۴۸

در ۱۴ مه ۱۹۴۸، یک روز قبل از انقضای قیمومت بریتانیا، دیوید بن گوریون، رئیس آژانس یهود، «تأسیس یک کشور یهودی در سرزمین اسرائیل، با نام دولت اسرائیل» را اعلام کرد.^[204][205] تنها اشاره‌ای که در متن اعلامیه به مرزهای دولت جدید وجود دارد، استفاده از اصطلاح ارتس-اسرائیل (" سرزمین اسرائیل ") است.^[206] روز بعد، ارتش چهار کشور عربی — مصر، سوریه، ماوراء اردن و عراق — وارد بخش‌هایی از فلسطین تحت قیمومت بریتانیا شدند و جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ را آغاز کردند.^{[207][208][209]} در همین حین نیروهایی از یمن، مراکش، عربستان سعودی و سودان به جنگ پیوستند.^{[210] [211][212]} در آغاز هدف ظاهری تهاجم، جلوگیری از تأسیس دولت یهود بود، برخی از رهبران عرب در مورد "ریختن یهودیان به دریاً صحبت می‌کردند. ^[210] به گفته بنی موریس، یهودیان نگران بودند که ارتش مهاجم عرب قصد قتل‌عام آنها را داشته باشند. ^[213] اتحادیه عرب اعلام کرد که این تهاجم برای برقراری نظم و جلوگیری از خونریزی بیشتر بوده است.^[214]

پس از یک سال جنگ، آتش‌بس اعلام شد و مرزهای موقت موسوم به خط سبز تعیین گردید.^[215] اردن کرانه باختری از جمله بیت‌المقدس شرقی را ضمیمه خود نمود و در سوی دیگر هم مصر نوار غزه را اشغال کرد. سازمان ملل تخمین زد که بیش از ۷۰۰۰۰۰ فلسطینی توسط نیروهای پیشروی اسرائیل در جریان درگیری بیرون رانده شدند یا گریختند - چیزی که در عربی به نام نکبت ("فاجعه") شناخته می‌شود.^[216]حدود ۱۵۶۰۰۰ نفر باقی ماندند و شهروند عرب اسرائیل شدند.^[217]

اسرائیل با اکثریت آرا در ۱۱ مه ۱۹۴۹ به عنوان عضو سازمان ملل پذیرفته شد^[218] تلاش اسرائیل و اردن برای مذاکره بر سر توافقنامه صلح پس از آن شکست خورد که دولت بریتانیا، از ترس واکنش مصر با چنین معاهده‌ای، مخالفت خود را با دولت اردن ابراز کرد.^[219] در سال‌های اولیه تشکیل دولت، جنبش صهیونیسم کارگری به رهبری نخست‌وزیر دیوید بن گوریون بر عرصه سیاست در اسرائیل تسلط داشت.^[220][221]

مهاجرت به اسرائیل در اواخر دهه ۱۹۴۰ و اوایل دهه ۱۹۵۰ با کمک وزارت مهاجرت اسرائیل و سازمان غیردولتی موساد لیعلیه بت (lit. جریان داشت که مهاجرت غیرقانونی و مخفیانه را سازماندهی می‌کند.^[222] هر دو گروه تدارکات مهاجرت مانند ترتیب دادن حمل و نقل را تسهیل می‌کردند، اما گروه دوم در کشورهایی به ویژه در خاورمیانه و اروپای شرقی که زندگی یهودیان در خطر بود و خروج از آن مکان‌ها دشوار بود، درگیر اجرای عملیات‌های مخفیانه می‌شد. موساد لیعلیه بت در سال ۱۹۵۳ منحل گردید.^[223] هدف مهاجرت برپایهبرنامه یک میلیونی هدایت می‌شد. مهاجران به دلایل مختلف به اسرائیل می‌آمدند از جمله: برخی اعتقادات صهیونیستی داشتند یا جهت دستیابی به وعده زندگی بهتر به اسرائیل آمده بودند، در حالی که برخی دیگر برای فرار از آزار و اذیت تن به مهاجرت داده بودند یا از کشور مبدأ اخراج می‌شدند.^[224][225]

هجوم بازماندگان هولوکاست و یهودیان از کشورهای عربی و مسلمان به اسرائیل در طی سه سال اول تعداد یهودیان را از ۷۰۰۰۰۰ به ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ افزایش داد. در سال ۱۹۵۸، جمعیت اسرائیل به دو میلیون نفر رسید.^[226] بین سالهای ۱۹۴۸ و ۱۹۷۰، تقریباً ۱٬۱۵۰٬۰۰۰ پناهنده یهودی به اسرائیل نقل مکان کردند.^[227] برخی از مهاجران جدید به عنوان پناهنده بدون هیچ دارایی به کشور آمدند و در اردوگاه‌های موقتی به نام ماباروت اسکان داده شدند. تا سال ۱۹۵۲، بیش از ۲۰۰۰۰۰ نفر در این شهرهای چادری زندگی می‌کردند.^[228] با یهودیان دارای پیشینه اروپایی اغلب رفتار مطلوب تری نسبت به یهودیان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا صورت می‌گرفت - واحدهای مسکونی که برای ورودی‌های جدید اختصاص داده شده‌بود اغلب برای همان مهاجران قدیمی تمدید می‌شد و در نتیجه یهودیان تازه‌وارد از سرزمین‌های عربی عموماً مدت بیشتری را در کمپ سکونت می‌کردند.^[229][230] در این دوره، غذا، لباس و اثاثیه باید جیره‌بندی می‌شد که به آن دوره ریاضت می‌گفتند. نیاز روزافزون به حل این بحران، بن گوریون را به امضای قرارداد غرامت با آلمان غربی سوق داد که اعتراضات گسترده یهودیان را برانگیخت و از این ایده که اسرائیل می‌تواند غرامت مالی در ازای هولوکاست را بپذیرد، خشمگین شدند.^[231]

درگیری اعراب و اسرائیل

در طول دهه ۱۹۵۰، اسرائیل اغلب توسط فداییان فلسطینی مورد حمله قرار می‌گرفت، هدف حملات تقریباً همیشه غیرنظامیان بودند^[232] منشأ آن نیز عمدتاً از نوار غزه تحت اشغال مصر بود^[233] که این رفتارها منجر به چندین عملیات تلافی جویانه اسرائیل نیز شد. در سال ۱۹۵۶، انگلستان و فرانسه قصد داشتند کنترل کانال سوئز را که مصریان آن را ملی کرده بودند، دوباره به دست گیرند. ادامه نع کشتی‌های اسرائیلی از کشتی‌رانی بر کانال سوئز و تنگه تیران، همراه با افزایش حملات فداییان علیه جمعیت جنوبی اسرائیل و تهدیدات اعراب، اسرائیل را بر آن داشت تا به مصر حمله کند.^{[234][235][236]} اسرائیل به یک اتحاد محرمانه با بریتانیا و فرانسه ملحق شد و شبه جزیره سینا را تصرف کرد، اما سازمان ملل تحت فشار قرار گرفت تا در ازای تضمین حقوق کشتیرانی اسرائیل در دریای سرخ این کشور از تنگه تیران و کانال، عقب‌نشینی کند.^{[237][238][239]} جنگی که به عنوان بحران سوئز شناخته می‌شود، منجر به کاهش قابل توجه نفوذ مرزی اسرائیل شد.^[240]

گزارش تصویری ایالات متحده از محاکمه آدولف آیشمن

در اوایل دهه ۱۹۶۰، اسرائیل آدولف آیشمن جنایتکار جنگی نازی را در آرژانتین دستگیر و برای محاکمه به اسرائیل آورد. ^[241] محاکمه تأثیر عمده‌ای بر آگاهی عمومی از هولوکاست داشت.^[242] آیشمن تنها فردی است که در یک دادگاه غیرنظامی اسرائیل در اسرائیل اعدام شده است.^[243] در طول بهار و تابستان ۱۹۶۳ اسرائیل درگیر یک بن بست دیپلماتیک با ایالات متحده به دلیل برنامه هسته‌ای خود بود.^[244][245]

از سال ۱۹۶۴ که کشورهای عربی نگرای‌هایی را بابت برنامه اسرائیل در راستای هدایت آب رودخانه اردن به دشت ساحلی داشتند،^[246] کوشش‌هایی جهت انحراف سرچشمه رود برای محروم‌سازی اسرائیل از آب آن صورت گرفت و باعث ایجاد تنش بین اسرائیل از یک سو و و لبنان سوریه در طرف دیگر شد. ملی گرایان عرب به رهبری جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور مصر، از به رسمیت شناختن اسرائیل خودداری کردند و خواستار نابودی آن شدند.^{[247][248][249]} در سال ۱۹۶۶، روابط اسرائیل و اعراب به حدی پرتنش شده‌بود که نبردهای فیزیکی بین نیروهای اسرائیلی و عرب حادث شد.^[250]

اراضی تحت کنترل اسرائیل:

  پیش از جنگ شش روزه

  پس از جنگ

صحرای سینا به سال ۱۹۸۲ به مصر بازگردانده شد.

در ماه مه ۱۹۶۷، مصر ارتش خود را در نزدیکی مرز با اسرائیل آماده‌باش کرد، نیروهای حافظ صلح سازمان ملل را بیرون و از سال ۱۹۵۷ در شبه جزیره سینا مستقر شد تا دسترسی اسرائیل به دریای سرخ را مسدود کند.^{[251][252][253]}سایر کشورهای عربی نیز نیروهای خود را بسیج کردند.^[254] اسرائیل بار دیگر تأکید کرد که این اقدامات یک بهانه جنگ است و در ۵ ژوئن، حمله پیشگیرانه ای را علیه مصر انجام داد. اردن، سوریه و عراق پاسخ دادند و به اسرائیل حمله کردند. در یک جنگ شش روزه، اسرائیل کرانه باختری را از اردن، نوار غزه و شبه جزیره سینا را از مصر و بلندی‌های جولان را از سوریه تصرف و اشغال کرد.^[255]

پس از جنگ ۱۹۶۷ و قطعنامه «سه نه» اتحادیه عرب، اسرائیل با حملات مصری‌ها در شبه جزیره سینا در طول جنگی فرسایشی در سال‌های ۱۹۶۷–۱۹۷۰ و از سوی دیگر گروه‌های فلسطینی که اسرائیلی‌ها را در سرزمین‌های اشغالی در اسرائیل و سراسر جهان هدف قرار می‌دادند، مواجه شد. در میان گروه‌های مختلف فلسطینی و عربی، مهم‌ترین گروه سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) بود که در سال ۱۹۶۴ تأسیس شد و در ابتدا خود را متعهد به «مبارزه مسلحانه به عنوان تنها راه برای آزادی میهن» قلمداد کرد.^[256] در اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰، گروه‌های فلسطینی موجی از حملات^[257][258] را علیه اهداف اسرائیلی و یهودی در سراسر جهان ترتیب دادند،^[259] از جمله آنها قتل‌عام ورزشکاران اسرائیلی در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۷۲ در مونیخ بود. دولت اسرائیل با اجرای یک کمپین ترور پاسخ سازمان دهندگان قتل‌عام را با بمباران هوایی و یورش به مقر ساف در لبنان داد.

در ۶ اکتبر ۱۹۷۳، زمانی که یهودیان مشغول مراسم یوم کیپور بودند، ارتش مصر و سوریه حمله غافلگیرانه‌ای را علیه نیروهای اسرائیلی در شبه جزیره سینا و بلندی‌های جولان آغاز کردند که جنگ یوم کیپور نامیده می‌شود. این جنگ در ۲۵ اکتبر با عقب راندن موفقیت‌آمیز نیروهای مصری و سوری توسط اسرائیل به پایان رسید، اما بیش از ۲۵۰۰ سرباز اسرائیلی در جنگی که مجموعاً در حدود ۲۰ روز جان ۱۰ تا ۳۵۰۰۰ نفر را گرفت کشته شدند.^[260] یک تحقیق داخلی دولت را از مسئولیت در قبال ناکامی‌های قبل و در طول جنگ تبرئه نمود، اما خشم عمومی، نخست‌وزیر گلدا مایر را مجبور به استعفا کرد.^[261] در ژوئیه ۱۹۷۶ هواپیمای مسافربری در حین پرواز از اسرائیل به فرانسه توسط چریک‌های فلسطینی ربوده و در فرودگاه بین‌المللی اتنبه، اوگاندا فرود آمد. کماندوهای اسرائیلی عملیاتی را انجام دادند که در آن ۱۰۲ نفر از ۱۰۶ گروگان اسرائیلی با موفقیت نجات یافتند.

روند صلح

در سال ۱۹۷۷ انور السادات، رئیس‌جمهور مصر، سفری به اسرائیل داشت و در برابر کنست سخنرانی کرد که اولین به رسمیت شناختن اسرائیل توسط یک رئیس دولت عرب قلمداد می‌شد ^[262] دو سال بعد، سادات و بگین قرارداد کمپ دیوید (۱۹۷۸) و پیمان صلح مصر و اسرائیل (۱۹۷۹) را امضا کردند. ^[263] در عوض، اسرائیل از شبه جزیره سینا عقب‌نشینی نمود و موافقت کرد که بر سر خودمختاری فلسطینیان در کرانه باختری و نوار غزه وارد مذاکره شود. ^[263]

در مارس ۱۹۷۸، تنش‌هایی خونین در جنوب لبنان بین اسرائیل و چریک‌های ساف درگرفت.^[264]

قانون ۱۹۸۰ اسرائیل اعلام کرد که «تمامیت اورشلیم، کامل و متحد، پایتخت اسرائیل است».^[265]

در همین حال، دولت بگین موجباتی را برای اسراییل فراهم کرد تا در کرانه باختری اشغالی مستقر شوند که اصطکاک با فلسطینیان در آن منطقه را افزایش داد.^[266] قانون اساسی: اورشلیم، پایتخت اسرائیل، که در سال ۱۹۸۰ به تصویب رسید، به عقیده برخی، الحاق اورشلیم توسط اسرائیل در سال ۱۹۶۷ را با فرمان دولت، مجدداً تأیید کرد و بحث‌های بین‌المللی بر سر وضعیت این شهر را برانگیخت. هیچ قانونی در قوانین اساسی این کشور قلمرو اسرائیل را تعریف نکرده است و هیچ اقدامی به‌طور خاص اورشلیم شرقی را جزو سرزمین اسرائیل تعریف نکرده.^[267] در سال ۱۹۸۱ اسرائیل به‌طور مؤثری بلندی‌های جولان را ضمیمه خاک خود کرد، اگرچه الحاق آن در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته نشد.^[268] جامعه بین‌المللی عمدتاً این اقدامات را رد کرد و شورای امنیت سازمان ملل متحد قانون اورشلیم و قانون بلندی‌های جولان را فسخ و باطل اعلام کرد.^[269][270] تنوع جمعیتی اسرائیل در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ گسترش یافت. چندین موج از یهودیان اتیوپیایی از دهه ۱۹۸۰ به اسرائیل مهاجرت کردند، در حالی که بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۴، مهاجرت از کشورهای پس از شوروی، جمعیت اسرائیل را دوازده درصد افزایش داد.^[271]

در ۷ ژوئن ۱۹۸۱، در طول جنگ ایران و عراق، نیروی هوایی اسرائیل تنها رآکتور هسته‌ای در حال ساخت عراق را در خارج از بغداد منهدم کرد تا مانع از برنامه تسلیحات هسته‌ای عراق شود. پس از یک سری حملات ساف در سال ۱۹۸۲، اسرائیل در آن سال به لبنان حمله کرد تا پایگاه‌هایی را که ساف از آنجا حملات موشکی به شمال اسرائیل انجام می‌داد، نابود کند. ^[272] در شش روز اول نبرد، اسرائیلی‌ها نیروهای نظامی ساف را در لبنان نابود کردند و قاطعانه سوری‌ها را شکست دادند. تحقیقات دولت اسرائیل - کمیسیون کاهان - بعداً بگین و چندین ژنرال اسرائیلی را به‌طور غیرمستقیم مسئول کشتار صبرا و شتیلا و وزیر دفاع آریل شارون را به عنوان «مسئول شخصی» قتل‌عام معرفی کرد^[273] که استعفایش را سبب شد.^[274] در سال ۱۹۸۵، اسرائیل با بمباران مقر ساف در تونس به حمله تروریستی فلسطینیان در قبرس پاسخ داد. اسرائیل در سال ۱۹۸۶ از بیشتر مناطق لبنان عقب‌نشینی کرد، اما تا سال ۲۰۰۰ یک منطقه حائل مرزی در جنوب لبنان را حفظ کرد که از آنجا نیروهای اسرائیلی با حزب‌الله وارد جنگ می‌شدند.^[275] طی شش سال بعد، انتفاضه سازماندهی‌شده‌تری شامل اقدامات اقتصادی و فرهنگی با هدف برهم زدن اشغال اسرائیل ترتیب داده‌شد که در طی خشونت‌های پس از آن بیش از هزار نفر کشته شدند.^[276] در طول جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱، ساف از صدام حسین و حملات موشکی اسکاد عراق علیه اسرائیل حمایت کرد. علیرغم خشم عمومی، اسرائیل به فراخوان‌های آمریکا برای خودداری از پاسخگویی توجه نشان داد و در آن جنگ شرکت نکرد.^[277][278]

شیمون پرز (چپ) با اسحاق رابین (مرکز) و پادشاه حسین اردن (راست)، قبل از امضای پیمان صلح اسرائیل و اردن در سال ۱۹۹۴

در سال ۱۹۹۲، اسحاق رابین پس از انتخاباتی که در آن حزب او خواستار سازش با همسایگان اسرائیل شد، نخست‌وزیر گردید. ^[279][280] سال بعد، شیمون پرز به نمایندگی از اسرائیل و محمود عباس برای ساف، توافقنامه اسلو را امضا کردند که به تشکیلات خودگردان ملی فلسطین حق حکومت بر بخش‌هایی از کرانه باختری و نوار غزه را داد.^[281] سازمان آزادی‌بخش فلسطین همچنین حق موجودیت اسرائیل را به رسمیت شناخت و متعهد شد که به تروریسم پایان دهد.^[282] در ۱۹۹۴ معاهده صلح اسرائیل و اردن امضا شد و اردن را به دومین کشور عربی تبدیل کرد که روابط خود با اسرائیل را عادی می‌کند.^[283] حمایت عمومی اعراب از توافق با اسرائیل در نتیجه ادامه شهرک‌سازی‌ها و برقراری پست‌های بازرسی^[284] و همین‌طور وخامت شرایط اقتصادی آسیب دید.^[285] حمایت عمومی اسرائیل از توافقنامه کاهش یافت زیرا اسرائیل توسط حملات انتحاری فلسطینی‌ها ضربه می‌خورد.^[286] در نوامبر ۱۹۹۵، اسحاق رابین هنگام خروج از راهپیمایی صلح توسط ییگال امیر، یهودی راست افراطی که مخالف توافقنامه بود، ترور شد.^[287]

در دوران نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو در پایان دهه ۱۹۹۰، اسرائیل موافقت کرد که از الخلیل ^[288] خارج شود، اگرچه این تصمیم هرگز تصویب یا اجرا نشد^[289] و در عوض تفاهم نامه رودخانه وای را امضا کرد که کنترل بیشتری به تشکیلات خودگردان فلسطینی داد.^[290] ایهود باراک که در سال ۱۹۹۹ به نخست‌وزیری انتخاب شد و هزاره جدید را با خروج نیروها از جنوب لبنان و انجام مذاکرات با یاسر عرفات، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و بیل کلینتون، رئیس‌جمهور ایالات متحده در اجلاس کمپ دیوید در سال ۲۰۰۰ آغاز کرد. باراک در این اجلاس طرحی برای تشکیل کشور فلسطینی ارائه کرد. دولت پیشنهادی شامل کل نوار غزه و بیش از ۹۰ درصد کرانه باختری با بیت‌المقدس به عنوان پایتخت مشترک بود.^[291]

قرن ۲۱

محل قتل‌عام دیسکوتک دلفیناریوم تل آویو در سال ۲۰۰۱ که در آن ۲۱ اسرائیلی کشته شدند.

در اواخر سال ۲۰۰۰، پس از دیدار جنجالی آریل شارون، رهبر لیکود از کوه معبد، انتفاضه دوم آغاز شد که تا چهار سال و نیم آینده ادامه داشت. بمب‌گذاری‌های انتحاری یکی از ویژگی‌های مکرر انتفاضه بود که باعث شد زندگی غیرنظامی اسرائیل به میدان جنگ تبدیل شود.^[292] برخی از مفسران معتقدند که انتفاضه از قبل توسط عرفات طراحی شده‌بود و دلیل آن شکست مذاکرات صلح بود.^{[293][294][295][296]} شارون در انتخابات ویژه سال ۲۰۰۱ نخست‌وزیر شد. وی در دوران تصدی خود، طرح خود برای عقب‌نشینی یکجانبه از نوار غزه را اجرایی کرد و همچنین ساخت دیوار حائل کرانه باختری اسرائیل را رهبری نیز کرد^[297] و به انتفاضه پایان داد.^[298][299] بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸، ۱۰۶۳ اسرائیلی، ۵۵۱۷ فلسطینی و ۶۴ شهروند خارجی کشته شده‌اند.^[300]

در سال ۲۰۰۶، حملات توپخانه‌ای حزب‌الله به جوامع مرزی شمال اسرائیل و ربوده شدن دو سرباز اسرائیلی از مرزها، جنگ دوم لبنان را به مدت یک ماه کلید زد.^[301][302] در سال ۲۰۰۷، نیروی هوایی اسرائیل یک راکتور هسته‌ای در سوریه را منهدم کردند. در سال ۲۰۰۸، اسرائیل وارد نبرد دیگری شد، چراکه آتش‌بس بین حماس و اسرائیل شکست خورده‌بود. جنگ غزه ۲۰۰۸–۲۰۰۹ سه هفته زمان برد و پس از اعلام آتش‌بس یک‌سویه از سمت اسرائیل پایان یافت.^[303][304] حماس آتش‌بس را با شرایط ویژه خود آن هم در جهت اجرای عقب‌نشینی کامل و باز کردن گذرگاه‌های مرزی اعلام کرد. با وجود اینکه نه موشک‌پرانی طرف فلسطینی و نه حملات تلافی جویانه اسرائیل به‌طور کامل متوقف نشدند، اما آتش‌بس شکننده همچنان برقرار گشت.^[305] در جریان آنچه که دولت اسرائیل تحت عنوان واکنش به بیش از صد حمله راکتی فلسطینیان بر فراز شهرهای جنوبی این کشور معرفی نمود،^[306] اسرائیل عملیاتی را در نوار غزه در سال ۲۰۱۲ آغاز کرد که هشت روز به طول انجامید.^[307] اسرائیل پس از تشدید حملات موشکی حماس در تاریخ ژوئیه ۲۰۱۴، عملیات دیگری را علیه غزه کلید زد.^[308]

در دهه ۲۰۱۰، همکاری‌های منطقه‌ای فزاینده بین اسرائیل و کشورهای اتحادیه عرب ایجاد شد که با امضای توافقنامه ابراهیم به اوج خود رسید. وضعیت امنیتی اسرائیل از درگیری سنتی اعراب و اسرائیل به درگیری نیابتی ایران و اسرائیل و رویارویی مستقیم با ایران در طول جنگ داخلی سوریه تغییر کرد.

در مه ۲۰۲۱، دور تازه‌ای از بحران در غزه و اسرائیل روی داد که یازده روز زمان برد.^[309] در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی از غزه به رهبری حماس، مجموعه‌ای از حملات هماهنگ شده را علیه اسرائیل آغاز کردند که منجر به آغاز جنگ اسرائیل و حماس شد.^[310] در آن روز، حدود ۱٫۳۰۰ اسرائیلی، عمدتاً غیرنظامی، در جوامع نزدیک مرز نوار غزه و در جریان یک جشنواره موسیقی کشته شدند. بیش از ۲۰۰ گروگان ربوده و به نوار غزه منتقل شدند.^{[311][312][313]} اسرائیل پس از پاکسازی شبه‌نظامیان از خاک خود، یکی از مخرب‌ترین بمباران‌های تاریخ معاصر را آغاز کرد^[314][315] و در ۲۷ اکتبر با اهداف اعلام شده نابودی حماس و آزادی گروگان‌ها، به غزه حمله کرد.^[316][317]

جغرافیا

مساحت اسرائیل ۲۲٬۱۴۵^[318] کیلومتر مربع (به تقریب دو برابر قطر) است. اسرائیل ۱۵۳مین کشور جهان از لحاظ وسعت جغرافیایی است.^[319]

اسرائیل در شمال با لبنان، در شمال شرقی با سوریه، در شرق با اردن و در جنوب غربی با مصر مرز زمینی دارد. اسرائیل همچنین در شرق با کرانه باختری رود اردن و در جنوب غربی با نوار غزه مجاور است. این کشور همچنین از طریق دریای مدیترانه، خلیج ایلات و دریای سرخ مرز آبی دارد. این کشور با وجود پهناوری اندک، ویژگی‌های جغرافیایی متنوعی را شامل می‌شود.^[320]

شورترین دریاچه جهان به نام دریای مرده (بحرالمیت) در مرز اردن و اسرائیل واقع شده است. بزرگ‌ترین دریاچه داخلی اسرائیل، دریاچه کینرت در دامنه بلندی‌های جولان قرار گرفته است.^[321]

صحرای نِگِب بیابانی است وسیع در جنوب کشور اسرائیل که حدود ۵۵ درصد از خاک اسرائیل را پوشانده است.^[322]

جمعیت‌شناسی

تا تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۱۸ (۲۰۱۸ -12-۳۱)^{[بروزرسانی]}, جمعیت اسرائیل ۸٬۹۶۹٬۷۰۰ نفر تخمین زده می‌شود. در سال ۲۰۲۲، دولت ۷۳٫۶ درصد از جمعیت را یهودی، ۲۱٫۱ درصد از جمعیت را عرب و ۵٫۳ درصد را به عنوان «دیگران» (مسیحیان غیر عرب و افرادی که هیچ دینی در لیست ندارند) ثبت کرد.^[323]

در دهه گذشته، تعداد زیادی از کارگران مهاجر از رومانی، تایلند، چین، آفریقا و آمریکای جنوبی در اسرائیل ساکن شده‌اند. رقم دقیق آنها مشخص نیست،^[324] زیرا بسیاری به‌طور غیرقانونی در کشور زندگی می‌کنند، اما تخمین زده می‌شود که بین ۱۶۶٬۰۰۰ تا ۲۰۳٬۰۰۰ باشد.^[325] تا ژوئن ۲۰۱۲ تخمین زده می‌شود که قریب به ۶۰٬۰۰۰ مهاجر آفریقایی‌تبار ساکن اسرائیل شده‌باشند.^[326] دست‌کم ۹۳٪ اسرائیلی‌ها در مناطق شهری زندگی می‌کنند.^[327] ۹۰ درصد از اسرائیلی‌های فلسطینی در ۱۳۹ شهر و روستای پرجمعیت در مناطق جلیل، مثلث و نقب ساکن هستند و ۱۰ درصد بقیه در شهرها و محله‌های مختلط زندگی می‌کنند.^{[328][329][330][331][332]} داده‌های سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در سال ۲۰۱۶ میانگین امید به زندگی اسرائیلی‌ها را ۸۲٫۵ سال تخمین زده است که آن را در رده‌بندی‌ها به درجه ششمین در جهان تبدیل کرده است.^[333] امید به زندگی اعراب اسرائیلی ۳ تا ۴ سال کمتر است که باز هم تقریباً از تمام کشورهای اکثریت عرب یا مسلمان در جهان بیشتر است.^[334][335]

^ 

هرم جمعیتی اسرائیل به سال ۲۰۱۷

مهاجرت به اسرائیل در سال‌های ۱۹۴۸–۲۰۱۵. نقاط اوج آن در سال‌های ۱۹۴۹ و ۱۹۹۰ بود.

اسرائیل به عنوان وطن قوم یهود تأسیس شد و اغلب به عنوان یک کشور یهودی شناخته می‌شود. قانون بازگشت این کشور به همه یهودیان و یهودتباران حق شهروندی اسرائیل را می‌دهد.^[337] حفظ جمعیت اسرائیل از سال ۱۹۴۸ در مقایسه با سایر کشورهای دارای مهاجرت انبوه، برابر یا حتی بیشتر است.^[338] میزان مهاجرت یهودیان از اسرائیل (به عبری یِریدا) عمدتاً به مقصد ایالات متحده و کانادا، توسط جمعیت‌شناسان در حد معمول توصیف می‌شود،^[339] اما این میزان از مهاجرت اغلب توسط وزارتخانه‌های دولت اسرائیل به عنوان تهدیدی بزرگ برای آینده اسرائیل قلمداد گردیده.^[340][341]

تقریباً ۸۰ درصد از یهودیان اسرائیلی در اسرائیل به دنیا آمده‌اند، ۱۴ درصد مهاجران از اروپا و قاره آمریکا و ۶ درصد از مهاجران آسیا و آفریقا هستند.^[342] یهودیان اروپا و اتحاد جماهیر شوروی سابق و فرزندان آنها که در اسرائیل به دنیا آمده‌اند، از جمله یهودیان اشکنازی، تقریباً ۵۰ درصد اسرائیلی‌های یهودی را تشکیل می‌دهند. یهودیانی که کشورهای عربی و مسلمان را ترک کردند یا فرار کردند شامل فرزندان آنها، از جمله یهودیان میزراحی و سفاردی،^[343] بیشتر جمعیت یهودی را تشکیل می‌دهند.^[344][345] نرخ ازدواج بین نژادی یهودیان بیش از ۳۵ درصد است و مطالعات اخیر نشان می‌دهد که اسرائیلی‌هایی که هم از یهودیان سفاردی و هم از یهودیان اشکنازی هستند، هر سال ۰٫۵ درصد افزایش می‌یابد و بیش از ۲۵ درصد از کودکان مدرسه‌ای اکنون از هردو نژاد هستند.^[346] حدود ۴ درصد از اسرائیلی‌ها (۳۰۰۰۰۰ تن) که از نظر قومی به عنوان «دیگر» تعریف می‌شوند، فرزندان روسی با اصل و نسب یا خانواده یهودی هستند که طبق قوانین خاخام یهودی نمی‌باشند، اما طبق قانون بازگشت واجد شرایط دریافت شهروندی اسرائیل بوده‌اند.^{[347][348][349]}

تقسیمات کشوری
۱. استان شمال
۲. استان حیفا
۳. استان مرکز
۴. استان تل‌آویو
۵. استان اورشلیم
۶. استان جنوب

تعداد کل شهرک نشینان اسرائیلی فراتر از خط سبز بیش از ۶۰۰۰۰۰ نفر است (شامل ≈۱۰٪ از جمعیت یهودی اسرائیل).^[350] در سال ۲۰۱۶ ۳۹۹٬۳۰۰ اسرائیلی در شهرک‌های کرانه باختری زندگی می‌کردند،^[351] شهرک‌هایی که قبل از تأسیس دولت اسرائیل برقرار بودند و پس از جنگ شش روزه در شهرهایی مانند الخلیل و بلوک گوش اتزیون نیز دوباره تأسیس شدند. علاوه بر شهرک‌های کرانه باختری، بیش از ۲۰۰٬۰۰۰ یهودی در اورشلیم شرقی^[352] و ۲۲٬۰۰۰ یهودی در بلندی‌های جولان نیز ساکن هستند.^[351] تقریباً ۷٬۸۰۰ اسرائیلی هم در شهرک‌هایی در نوار غزه موسوم به گوش کتیف زندگی می‌کردند تا اینکه توسط دولت به عنوان بخشی از طرح خلع سلاح در سال ۲۰۰۵ تخلیه شدند.^[353] اعراب اسرائیلی (شامل جمعیت عرب اورشلیم شرقی و بلندی‌های جولان) ۲۱٫۱ درصد از جمعیت یا ۱٬۹۹۵٬۰۰۰ نفر را تشکیل می‌دهند.^[354] در یک نظرسنجی تلفنی در سال ۲۰۱۷ از ساکنان عرب اسرائیلی، مشخص شد که ۴۰٪ از شهروندان عرب خود را به عنوان "عرب در اسرائیل" یا "شهروند عرب اسرائیل"، ۱۵٪ به عنوان "فلسطینی"، ۸٫۹٪ به عنوان "فلسطینی در اسرائیل" یا "شهروند فلسطینی اسرائیل"، " ۸٫۷٪ به عنوان "عربی"؛ معرفی می‌کنند و همین‌طور ۶۰ درصد از اعراب اسرائیل دیدگاه مثبتی نسبت به دولت دارند.^[355][356] به گفته سامی اسموها، «هویت ۸۳٫۰ درصد از اعراب اسرائیلی در سال ۲۰۱۹ (با ۷۵٫۵ درصد تغییر نسبت به سال ۲۰۱۷) دارای حداقل یک ریشه اسرائیلی و ۶۱٫۹ درصد (۶۰٫۳٪ بدون تغییر) دارای ریشه فلسطینی است.» با این حال، زمانی که این دو نژاد در نظرسنجی به عنوان رقیب معرفی شدند، ۶۹٫۰ درصد از اعراب در سال ۲۰۱۹ هویت انحصاری یا اولیه خود را فلسطینی انتخاب کردند، در حالی که ۲۹٫۸ درصد هویت انحصاری یا اولیه خود را عرب اسرائیلی برگزیدند.^[357]

سراسرنمایی از تل‌آویو

اسرائیل دارای چهار کلان‌شهر اصلی است: غوش دان (منطقه شهری تل آویو؛ جمعیت ۳٬۸۵۴٬۰۰۰ نفر)، اورشلیم (جمعیت ۱٬۲۵۳٬۹۰۰ نفر)، حیفا (جمعیت ۹۲۴٬۴۰۰) و بیرشبا (۷٬۱۰۳ جمعیت).^[358]

بزرگ‌ترین شهرداری اسرائیل از نظر جمعیت و مساحت، اورشلیم با 901,302 نفر ساکن در مساحت ۱۲۵ کیلومتر مربع (۴۸ مایل مربع) است. ^[336] آمار دولت اسرائیل در مورد اورشلیم شامل جمعیت و مساحت بیت‌المقدس شرقی است که به‌طور گسترده به عنوان بخشی از سرزمین‌های فلسطینی تحت اشغال اسرائیل شناخته می‌شود.^[359] تل آویو و حیفا به ترتیب با جمعیت 443,939 و 281,087 در رتبه بعدی پرجمعیت‌ترین شهرهای اسرائیل قرار دارند. ^[336] شهر (عمدتاً حریدی) بنی براک پرجمعیت‌ترین شهر اسرائیل و یکی از ۱۰ شهر پرجمعیت جهان است.^[360]

اسرائیل دارای ۱۶ شهر با بیش از ۱۰۰۰۰۰ نفر جمعیت است. در مجموع، ۷۷ محله اسرائیلی وجود دارند که توسط وزارت کشور به آنها وضعیت "شهرداری" (یا "شهر") اعطا شده است،^[361] که چهار مورد از آنها در کرانه باختری رود اردن هستند.^[362] دو شهر دیگر نیز برای شهر شدن در نظر گرفته شده‌اند: کاسیف، شهری که قرار است در نقب ساخته شود، و هاریش، که در اصل یک شهر کوچک است و از سال ۲۰۱۵ در حال تبدیل شدن به یک شهر بزرگ می‌باشد.^[363]

زبان

مقالهٔ اصلی: زبان‌های رایج در اسرائیل

به دلیل ساختار مهاجرت‌پذیر اسرائیل، نام خیابان‌ها در اسرائیل به سه زبان عبری، عربی و انگلیسی نوشته می‌شوند.^[364]

تنها زبان رسمی اسرائیل عبری است. تا سال ۲۰۱۸، عربی نیز یکی از دو زبان رسمی دولت اسرائیل بود. در سال ۲۰۱۸ و در راستای «وضعیت ویژه حکومتی» زبان عربی به عنوان یک زبان رسمی برچیده شد.^[365][366]

به عنوان کشور مهاجران، زبان‌های مختلفی از سخن‍وران در خیابان‌ها شنیده می‌شود. به دلیل مهاجرت گسترده از اتحاد جماهیر شوروی سابق و اتیوپی (حدود ۱۳۰۰۰۰ یهودی اتیوپیایی در اسرائیل زندگی می‌کنند)،^[367][368] روسی و آمهری به‌طور گسترده صحبت می‌شود.^[369] بیش از یک میلیون مهاجر روسی زبان از کشورهای پس از فروپاشی شوروی بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۴ وارد اسرائیل شدند،^[370] همچنین فرانسوی توسط حدود ۷۰۰۰۰۰ اسرائیلی صحبت می‌شود،^[371] که عمدتاً از فرانسه و شمال آفریقا سرچشمه می‌گیرند. زبان انگلیسی در دوره قیمومت یک زبان رسمی بود که پس از تأسیس اسرائیل این جایگاه را از دست داد، اما نقشی قابل مقایسه با زبان رسمی را حفظ کرد،^{[372][373][374]}همان‌طور که بسیار محتمل است که در علائم جاده‌ای و اسناد رسمی نیز استفاده شود. بسیاری از اسرائیلی‌ها به خوبی به زبان انگلیسی ارتباط برقرار می‌کنند، زیرا بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی به زبان انگلیسی با زیرنویس پخش می‌شوند و این زبان از کلاس‌های ابتدایی در مدرسه آموزش داده می‌شود. علاوه بر این، دانشگاه‌های اسرائیل دوره‌هایی را به زبان انگلیسی در موضوعات مختلف ارائه می‌دهند.^[375]

وزارت آموزش و پرورش اسرائیل یادگیری زبان عربی را در تمامی مدارس دولتی الزامی‌کرده است. هدف از این کار نزدیک کردن دو فرهنگ یهود و عرب به یکدیگر ذکر شده است. دو زبان عبری و عربی در پارلمان اسرائیل به‌عنوان زبان‌های رسمی شناخته می‌شوند و نمایندگان در صورت تمایل می‌توانند به زبان عربی در کنست سخن بگویند.^[376] به دلیل ساختار جمعیتی اسرائیل که عمدتاً از یهودیان و اعراب تشکیل شده است، اسامی خیابان‌ها و تابلوهای ترافیکی^[377] به سه زبان عبری، عربی و انگلیسی نوشته می‌شوند، رنگ نوشتار سیاه و پس‌زمینه آن سفید است.^[364]

قومیت

اسرائیل کشوری است که مردمی از ادیان و فرهنگ‌های مختلف را در خود جای داده است مردمی که به شدت به اعتقادات خود معتقد هستند.^[378] نژادپرستی در اسرائیل به دو صورت دیده می‌شود: نژادپرستی از سوی یهودیان ضد اعراب^[379] و تبعیض نژادی بین گروه‌های مختلف یهودی (از جمله علیه یهودیان اتیوپیایی، یهودیان هندی، یهودیان میزراحی و یهودیان رنگین‌پوست).^[380] تبعیض ضد اعراب مسلمان در ابعاد مختلفی از جمله سیاست‌ها، آموزش، دیدگاه‌های فردی و رسانه دیده می‌شود.^[381]

دین

اسرائیل بخش عمده‌ای از سرزمین مقدس را تشکیل می‌دهد، منطقه‌ای که برای همه ادیان ابراهیمی، از جمله یهودیت، مسیحیت، اسلام، سامریت، دروزی و بهائیت اهمیت زیادی دارد.^{[382][383][384]}

نسبت مذهبی یهودیان اسرائیلی بسیار متفاوت است: یک نظرسنجی اجتماعی در سال ۲۰۱۶ که توسط مرکز تحقیقات پیو انجام‌شده نشان می‌دهد که ۴۹٪ خود را به عنوان هیلونی (سکولار)، ۲۹٪ به عنوان ماسورتی (سنتی)، ۱۳٪ به عنوان داتی (مذهبی) و ۹٪ نیز زیر عنوان هاردی (فوق ارتدکس) خود را معرفی می‌کنند.^[385] انتظار می‌رود که یهودیان حریدی تا سال ۲۰۲۸ بیش از ۲۰ درصد از جمعیت یهودی اسرائیل را تشکیل دهند.^[386]

مسلمانان بزرگ‌ترین اقلیت مذهبی اسرائیل را تشکیل می‌دهند و حدود ۱۷٫۶ درصد از جمعیت را شامل می‌شوند. حدود ۲٪ از جمعیت مسیحی و ۱٫۶٪ هم دروزی هستند.^[387] جمعیت مسیحی این کشور عمدتاً از مسیحیان عرب و مسیحیان آرامی تشکیل شده است، همچنین مسیحیان شامل مهاجران پس از فروپاشی شوروی، کارگران خارجی با منشأ چندملیتی و پیروان یهودیت مسیحایی نیز می‌شوند که توسط اکثر مسیحیان و یهودیان نوعی از مسیحیت قلمداد می‌گردد.^[388] اعضای بسیاری از گروه‌های مذهبی دیگر نیز، از جمله بودایی‌ها و هندوها، در اسرائیل حضور دارند، هرچند تعدادشان اندک است.^[389] از بیش از یک میلیون مهاجر اتحاد جماهیر شوروی سابق، حدود ۳۰۰٬۰۰۰ نفر از سوی خاخام اعظم اسرائیل یهودی شناخته نشده‌اند.^[390]

قبةالصخره و دیوار ندبه، اورشلیم

شهر اورشلیم برای یهودیان، مسلمانان و مسیحیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا مکان‌هایی است که برای اعتقادات مذهبی آنها بسیار مهم قلمداد می‌شود،^[391] مانند شهر قدیم اورشلیم که دیوار ندبه و حرم شریف (مسجد الاقصی) یا کلیسای مقبره مقدس را در خود جای داده است.^[392] مکان‌های دیگر با اهمیت مذهبی در اسرائیل عبارتند از: ناصره (مکانی مقدس در مسیحیت به عنوان مکان بشارت مریم مقدس)، طبریه و صفد (دو شهر از چهار شهر مقدس در یهودیت)، مسجد سفید در رمله (مقدس در اسلام به عنوان زیارتگاه مریم مقدس) و کلیسای سنت جورج یا مسجد الخضر، لود (تقدیس‌شده در مسیحیت و اسلام به عنوان مقبره سنت جورج یا الخضر). تعدادی دیگر از بناهای مذهبی دیگر در کرانه باختری واقع شده است، از جمله مقبره یوسف در نابلس، زادگاه عیسی و مقبره راحیل در بیت لحم، و همین‌طور غار مخپلا در الخلیل. مرکز اداری دیانت بهائی و حرم باب در مرکز جهانی بهائی هم در حیفا واقع شده است. پیشوای دینی بهائیت نیز در عکا به خاک سپرده شده است.^[393][394] در چند کیلومتری جنوب مرکز جهانی بهائیان، مسجد محمود وابسته به جنبش رفرمیستی احمدیه قرار دارد. کبابیر، محله مختلط یهودیان و اعراب احمدی در حیفا در نوع خود یکی از معدود محلات با چنین تنوع مذهبی است، از سایر محله‌های مشابه یافا، عکا، هاریش و ناصره علیا را می‌شود نام برد.^[395][396]

آموزش عالی

مقالهٔ اصلی: آموزش عالی در اسرائیل

مرکز تحقیقات چند رشته‌ای مغز در دانشگاه بار ایلان

آموزش در فرهنگ اسرائیل بسیار ارزشمند پنداشته می‌شود و به عنوان یک بلوک اساسی از اسرائیلیان باستان تلقی می‌گردد.^[397] جوامع یهودی در شام اولین کسانی بودند که آموزش اجباری را معرفی کردند که یک جامعه سازمان یافته به اندازه والدین در قبول مسئولیت این امر نقش داشته است.^[398] بسیاری از رهبران تجارت بین‌المللی مانند بیل گیتس، بنیان‌گذار مایکروسافت، اسرائیل را به دلیل کیفیت بالای آموزش در کمک به توسعه اقتصادی و رونق فناوری اسرائیل ستایش کرده‌اند.^{[399][400][401]} در سال ۲۰۱۵، این کشور در میان اعضای سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (پس از کانادا و ژاپن) از نظر درصد افراد ۲۵ تا ۶۴ ساله که به تحصیلات عالی دست یافته‌اند با ۴۹ درصد در مقایسه با میانگین ۳۵ درصدی این سازمان، رتبه سوم را به خود اختصاص داد.^[402] در سال ۲۰۱۲، این کشور از نظر سرانه تعداد مدارک تحصیلی (۲۰ درصد از جمعیت) رتبه سوم را در جهان کسب کرد.^[403]

امید به زندگی در اسراییل ۱۶ سال و نرخ باسوادی ۹۷٫۸ درصد است.^[387] قانون آموزش دولتی که در سال ۱۹۵۳ به تصویب رسید، پنج نوع مدرسه را تأسیس کرد: سکولار دولتی، مذهبی دولتی، فوق ارتدکس، مدارس اسکان عمومی و مدارس عربی. سکولار عمومی بزرگ‌ترین گروه آموزشی است و اکثر دانش آموزان یهودی و غیر عرب در اسرائیل در آن شرکت می‌کنند. اکثر اعراب فرزندان خود را به مدارسی می‌فرستند که در آن زبان عربی زبان اصلی آموزشی است.^[404] تحصیل در اسرائیل برای کودکان بین سه تا هجده سال اجباری شده است.^[405] تحصیل در مدرسه به سه سطح تقسیم می‌گردد - دبستان (کلاس ۱–۶)، راهنمایی (کلاس ۷–۹) و دبیرستان (کلاس ۱۰–۱۲) که در نهایت با امتحانات کارشناسی ارشد باگروت به سرانجام می‌رسد. تسلط بر دروس اصلی مانند ریاضیات، زبان عبری، ادبیات عبری و عمومی، زبان انگلیسی، تاریخ، کتاب مقدس و علوم مدنی برای دریافت گواهینامه باگروت ضروری است.^[406]

جمعیت یهودی اسرائیل سطح نسبتاً بالایی از تحصیل‌کرده‌ها را حفظ می‌کند که در آن کمتر از نیمی از یهودیان اسرائیلی (۴۶٪) دارای مدرک تحصیلی فوق متوسطه هستند. این رقم در سطوح بالای تحصیلی آنها در نسل‌های اخیر ثابت مانده است.^[407][408] یهودیان اسرائیلی (در میان سنین ۲۵ سال و بالاتر) به‌طور متوسط ۱۱٫۶ سال تحصیل کرده‌اند و این رقم آنان را به یکی از تحصیلکرده‌ترین گروه‌های مذهبی در جهان بدل می‌کند.^[409][410] در مدارس عرب، مسیحی و دروزی، امتحان مطالعات کتاب مقدس با امتحان میراث مسلمانان، مسیحیان یا دروزی‌ها جایگزین می‌شود.^[411] معاریو بخش‌های اعراب مسیحی را «موفق‌ترین بخش‌ها در نظام آموزشی» توصیف کرده،^[412] زیرا مسیحیان از نظر آموزش در مقایسه با سایر دین‌های اسرائیل بهترین عملکرد را داشتند.^[413] کودکان اسرائیلی از خانواده‌های روسی‌زبان نرخ قبولی باگروت بالاتری در سطح دبیرستان دارند.^[414] در میان کودکان مهاجر متولدشده در اتحاد جماهیر شوروی سابق، نرخ قبولی در باگروت میان خانواده‌های کشورهای اتحادیه اروپا با ۶۲٫۶ درصد بیشترین و در میان خانواده‌های کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز کمترین رقم است.^[415] در سال ۲۰۱۴، ۶۱٫۵ درصد از کل دانش‌آموزان کلاس دوازدهم اسرائیل گواهینامه تحصیلی دریافت کردند.^[416]

پردیس کوه اسکوپوس دانشگاه عبری اورشلیم

اسراییل دارای سنت آموزش عالی می‌باشد که در آن تحصیلات دانشگاهی باکیفیت آن تا حد زیادی عامل توسعه اقتصادی مدرن این کشور بوده.^[417] اسرائیل ۹ دانشگاه دولتی دارد که از دولت یارانه می‌گیرند و همین‌طور ۴۹ کالج خصوصی نیز در کشور مشغول فعالیت‌اند.^{[406][418][419]} دانشگاه عبری اورشلیم، دومین دانشگاه قدیمی اسرائیل پس از تکنیون است،^[420][421] کتابخانه ملی اسرائیل، بزرگ‌ترین منبع آثار یهودیتا و هبرایکا در جهان را در خود جای داده است.^[422] تکنیون و دانشگاه عبری به‌طور پیوسته در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان بر اساس رتبه‌بندی معتبر دانشگاه‌های جهان، به اختصار (ARWU) رتبه‌بندی می‌شوند.^[423] از دیگر دانشگاه‌های بزرگ این کشور می‌توان به مؤسسه علوم ویزمن، دانشگاه تل آویو، دانشگاه بن گوریون، دانشگاه بار-ایلان، دانشگاه حیفا و دانشگاه آزاد اسرائیل اشاره کرد.

دولت و سیاست

نظام سیاسی اسرائیل

رئیس‌جمهور
اسحاق هرتزوگ

نخست‌وزیر
بنیامین نتانیاهو

مجلس کنست، محل استقرار پارلمان اسرائیل

اسرائیل یک دموکراسی پارلمانی با حق رای همگانی است. یک نفر عضو پارلمان که اکثریت پارلمانی از وی حمایت می‌کنند، به سمت نخست‌وزیری نایل می‌شود که معمولاً به‌طور همزمان رئیس بزرگ‌ترین حزب نیز هست. نخست‌وزیر رئیس دولت و رئیس کابینه می‌گردد.^[424][425]

اسرائیل توسط یک پارلمان ۱۲۰ نفری به نام کنست اداره می‌گردد. عضویت کنست بر اساس نمایندگی تناسبی احزاب سیاسی،^[426] با آستانه انتخاباتی ۳٫۲۵ درصد که در عمل منجر به تشکیل دولت‌های ائتلافی می‌شود. واجدان شرایط رای‌دهی ساکنان شهرک‌های اسرائیلی در کرانه باختری هستند^[427] که پس از انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵، ۱۰ نفر از ۱۲۰ (۸٪) شهرک‌نشینان بودند.^[428] انتخابات پارلمانی هر چهار سال یک بار ترتیب داده می‌شود، اما ائتلاف‌های بی ثبات یا فاقد رای اعتماد ممکن است یک دولت را توسط کنست زودتر از موعد منحل کند.^[429] اولین حزب تحت رهبری اعراب در سال ۱۹۸۸ تأسیس شد^[430] و از سال ۲۰۲۲، احزاب تحت رهبری اعراب حدود ۱۰٪ از کرسی‌های پارلمان را در اختیار گرفتند.^[431]

قوانین اساسی اسرائیل به عنوان یک قانون اساسی غیرمدون عمل می‌کند. اسرائیل در قوانین اساسی‌اش، خود را به عنوان یک کشور یهودی و دموکراتیک و به عنوان دولت-ملت قوم یهود تعریف کرده.^[432] در سال ۲۰۰۳، کنست شروع به تدوین قانون اساسی رسمی بر اساس این قوانین کرد.^[20][433]

رئیس‌جمهور اسرائیل، رئیس دولت است و وظایف محدود و عمدتاً تشریفاتی دارد.^[434]

اسرائیل هیچ مذهب رسمی ندارد،^{[435][436][437]} اما تعریف دولت به عنوان " یهودی و دموکراتیک " ارتباط قوی با یهودیت و همچنین تضاد بین قوانین دولتی و قوانین مذهبی ایجاد می‌کند. تعامل بین احزاب سیاسی تعادل بین دولت و مذهب را تا حد زیادی همان‌طور که در دوران قیمومت بریتانیا وجود داشت حفظ کرده است.^[438]

در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۸، کنست قانون اساسی را تصویب کرد که دولت اسرائیل را به عنوان " دولت ملی قوم یهود " و عبری را به عنوان زبان رسمی آن توصیف می‌کند. این لایحه "وضعیتی ویژه" را برای زبان عربی قائل است. همین لایحه فوق به یهودیان حق منحصربه‌فردی برای تعیین سرنوشت ملی می‌دهد و توسعه سکونتگاه‌های یهودی در کشور را "یک منفعت ملی" می‌بیند که به دولت این اختیار را می‌دهد تا "گام‌هایی برای تشویق، پیشبرد و اجرای این منافع بردارد."^[439]

در اسرائیل احزاب بازیگران اصلی در صحنه سیاسی هستند، این احزابند که تعیین‌کننده نوع زندگی، جهت‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی در اسرائیل هستند.

احزاب اصلی اسرائیل اغلب سال‌ها پیش از تأسیس دولت به وجود آمده‌اند، بارها دچار ائتلاف و انشعاب شده‌اند که این ائتلاف و انشعاب‌ها تاکنون نیز ادامه دارد.

در اسرائیل هر حزبی که موجودیت دولت یهود را به رسمیت بشناسد حق فعالیت سیاسی دارد و هر حزبی که بیش از نیمی از کنست را در دست گیرد می‌تواند کابینه را تشکیل دهد و در غیر این صورت با ائتلاف با احزاب دیگر کابینه تشکیل می‌شود، نخست‌وزیر با رأی مستقیم مردم تعیین می‌شود و ریاست جمهوری که پستی کاملاً تشریفاتی است از سوی کنست و برای مدت ۵ سال انتخاب می‌گردد.

احزاب کلیدی

مقالهٔ اصلی: احزاب در اسرائیل

• حزب کارگر: تأسیس شده به سال ۱۹۶۸^[440] حزب مذکور دارای گرایش‌های سوسیال دموکراسی و صهیونیسم می‌باشد.^[441] تعلقات ناسیونالیستی در حزب کارگر شدید نیست، این حزب طرفدار جدایی دین از سیاست و حزبی سکولار است.^[442][443]
• حزب لیکود: یکی از احزاب راست سکولار،^[444] ناسیونالیست و بنیادگرای اسرائیل است، در گذشته با نام هروت (آزادی) فعالیت می‌کرده و در سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ در روسیه ایجاد گردیده.
• حزب شاس: این حزب در ۱۹۸۴ توسط یک خاخام سیاسی به نام آریه دری تأسیس شد و یکی دیگر از احزاب مذهبی اسرائیل است که نمایندگی یهودیان حریدی را بر عهده دارد.^[445]
• حزب کادیما:این حزب توسط آریل شارون با انشعاب از لیکود و جذب تعدادی از اعضای حزب کارگر تأسیس شد.^[446]

روابط دیپلماتیک

  دارای روابط دیپلماتیک

  روابط دیپلماتیک به حالت تعلیق درآمده

  روابط دیپلماتیک در گذشته

  دارای روابط تجاری بدون ارتباطات دیپلماتیک

  بدون روابط دیپلماتیک

روابط دیپلماتیک اسرائیل با ۱۶۴ کشور عضو سازمان ملل برقرار است، همچنین با کشورهای غیرعضوی همچون سریر مقدس، کوزوو، جزایر کوک و نیوئه نیز دارای روابط می‌باشد. این کشور دارای ۱۰۷ نمایندگی دیپلماتیک در سراسر جهان است.^[447] کشورهایی که دولت اسرائیل با آنها روابط دیپلماتیک ندارد بیشتر شامل کشورهای مسلمان می‌باشد.^[448] شش کشور از بیست و دو کشور در اتحادیه عرب روابط خود را با اسرائیل عادی کرده‌اند. مصر و اردن به ترتیب در سال‌های ۱۹۷۹ و ۱۹۹۴ معاهدات صلح امضا کردند، اما اسرائیل به‌طور رسمی در وضعیت جنگ با سوریه باقی مانده است، وضعیتی که به سال ۱۹۴۸ بازمی‌گردد. از زمان پایان جنگ داخلی لبنان در سال ۲۰۰۰، این کشور در وضعیت جنگی مشابهی با لبنان قرار داشته است، در حالی که وضعیت حریم مرزی اسرائیل و لبنان هرگز مورد توافق قرار نگرفته است.^{[449][450][451]}

در اواخر سال ۲۰۲۰، اسرائیل روابط خود را با چهار کشور عربی دیگر عادی کرد: امارات متحده عربی و بحرین در سپتامبر (در جریان توافقی معروف به پیمان ابراهیم)،^[452] در ادامه عادی‌سازی روابط، سودان در اکتبر،^[453] و مراکش در دسامبر نیز روابط خود را با اسرائیل از سر گرفتند.^[454] با وجود معاهده صلح بین اسرائیل و مصر، اسرائیل همچنان به عنوان یک کشور متخاصم در میان مصری‌ها شناخته می‌شود.^[455] ایران در زمان سلطنت پهلوی با اسرائیل روابط دیپلماتیک داشت^[456] اما در جریان انقلاب ۵۷ از به رسمیت شناختن اسرائیل خودداری کرد.^[457] شهروندان اسرائیلی نمی‌توانند بدون اجازه وزارت کشور از سوریه، لبنان، عراق، عربستان سعودی و یمن (کشورهایی که در جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ علیه این کشور اقدام کردند و اسرائیل با آن‌ها معاهده صلحی ندارد) بازدید کنند.^[458] در نتیجه جنگ ۲۰۰۸–۲۰۰۹ غزه، موریتانی، قطر، بولیوی و ونزوئلا روابط سیاسی و اقتصادی با اسرائیل را به حالت تعلیق درآوردند،^[459] اگرچه بولیوی در سال ۲۰۱۹ روابط خود را تجدید کرد^[460] چین روابط خوبی با اسرائیل و جهان عرب دارد.^[461]

اسحاق رابین و یاسر عرفات در مراسم امضای توافقنامه اسلو با رئیس‌جمهور وقت آمریکا بیل کلینتون

ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی نخستین کشورهایی بودند که دولت اسرائیل را به رسمیت شناختند و تقریباً به‌طور همزمان آن را اعلام کردند.^[462] روابط دیپلماتیک با اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۶۷ به دنبال جنگ شش روزه قطع شد و در اکتبر ۱۹۹۱^[463] ایالات متحده اسرائیل را «معتبرترین شریک خود در خاورمیانه»^[464] بر اساس «ارزش‌های دموکراتیک مشترک، قرابت‌های مذهبی و منافع امنیتی» قلمداد کرد.^[465] ایالات متحده ۶۸ میلیارد دلار کمک نظامی و ۳۲ دلار میلیارد دلار کمک مالی به اسرائیل را از سال ۱۹۶۲ تحت قانون کمک‌های خارجی، ارائه کرده است^[466] که این کمک تا سال ۲۰۰۳ بیشتر از هر کشور دیگری بود.^{[466][467][468]} اکثر آمریکایی‌های مورد بررسی نیز دیدگاه‌های مثبتی نسبت به اسرائیل دارند.^[469][470] به نظر می‌رسد که بریتانیا به دلیل قیمومت فلسطین با اسرائیل رابطه «طبیعی» دارد.^[471] روابط بین دو کشور نیز با تلاش‌های تونی بلر، نخست‌وزیر سابق قویت شد. تا سال ۲۰۰۷، آلمان ۲۵ میلیارد یورو غرامت به دولت اسرائیل و تک تک بازماندگان هولوکاست پرداخت کرده‌بود.^[472] اسرائیل در سیاست همسایگی (ENP) اتحادیه اروپا گنجانده شده است که هدف آن نزدیک‌تر کردن اتحادیه اروپا و همسایگانش معرفی شده.^[473]

اگرچه ترکیه و اسرائیل تا سال ۱۹۹۱ روابط دیپلماتیک کامل برقرار نکردند،^[474] ترکیه از زمان به رسمیت شناختن اسرائیل در سال ۱۹۴۹ با دولت یهود همکاری کرده است. روابط ترکیه با دیگر کشورهای مسلمان منطقه در مقاطعی منجر به فشار کشورهای عربی و مسلمان بر ترکیه برای تعدیل روابط خود با اسرائیل شده است.^[475] روابط ترکیه و اسرائیل پس از جنگ غزه ۲۰۰۸–۲۰۰۹ و حمله اسرائیل به ناوگان غزه، رو به افول گذاشت.^[476] روابط یونان و اسرائیل از سال ۱۹۹۵ و به دلیل افول روابط اسرائیل و ترکیه بهبود یافته است.^[477] دو کشور توافقنامه همکاری دفاعی دارند و در سال ۲۰۱۰، نیروی هوایی اسرائیل میزبان نیروی هوایی یونان در یک رزمایش مشترک در پایگاه عوودا بود. اکتشافات مشترک نفت و گاز قبرس و اسرائیل با محوریت میدان گازی لویاتان، عامل مهمی برای یونان با توجه به پیوندهای قوی آن با قبرس است.^[478] همکاری در طولانی‌ترین کابل برق زیردریایی جهان، روابط بین قبرس و اسرائیل را تقویت کرده است.^[479]

آذربایجان یکی از معدود کشورهای مسلمان است که روابط استراتژیک و اقتصادی با اسرائیل را توسعه داده است.^[480] آذربایجان مقدار قابل توجهی از نفت مورد نیاز این کشور را تأمین می‌کند و اسرائیل تأمین کننده مهم تسلیحات برای آذربایجان می‌باشد.^[480] قزاقستان همچنین دارای شراکت اقتصادی و استراتژیک با اسرائیل است.^[481] هند در سال ۱۹۹۲ روابط دیپلماتیک کامل با اسرائیل برقرار کرد و از آن زمان به بعد همکاری نظامی، فناوری و فرهنگی قوی با این کشور را به جریان درآورد^[482] یک نظرسنجی در سال ۲۰۰۹ که به نمایندگی از وزارت امور خارجه اسرائیل انجام شد، هند را در مقایسه با ۱۲ کشور دیگر که مورد بررسی قرار گرفتند، به عنوان طرفدار رده اول اسرائیل معرفی کرد.^[483][484] هند بزرگ‌ترین مشتری تجهیزات نظامی اسرائیل و اسرائیل دومین شریک نظامی هند پس از روسیه است.^[485] اتیوپی به دلیل منافع مشترک سیاسی، مذهبی و امنیتی، متحد اصلی اسرائیل در آفریقا می‌باشد.^[486] اسرائیل در پروژه‌های آبیاری به اتیوپی رهنمودهای تخصصی می‌دهد و هزاران یهودی اتیوپیایی در اسرائیل زندگی می‌کنند،^[487] همچنین دو کشور روابط نزدیک نظامی، هنری، سیاسی و ورزشی دارند.^[488]

اقتصاد

مقالهٔ اصلی: اقتصاد اسرائیل

اسرائیل پیشرفته‌ترین کشور از لحاظ توسعهٔ صنعتی و توسعهٔ اقتصادی در منطقهٔ غرب آسیا و خاورمیانه درنظر گرفته می‌شود.^[489] کیفیت آموزش مراکز آموزش و پرورش اسرائیل و ایجاد یک جامعه با انگیزهٔ بسیار بالا و تحصیل‌کرده تا حد زیادی عامل ترغیب و تحریک این کشور برای رونق فناوری‌های بالا و توسعهٔ سریع اقتصادی است.^[490]

اسرائیل دومین کشور پس از ایالات متحده در داشتن شرکت‌های نوپا^[491] و خارج از آمریکای شمالی کشوری است که بیش‌ترین تعداد شرکت‌های فهرست‌شده در بورس نزدک را دارد.^[492]

در سال ۲۰۱۰ اسرائیل رتبهٔ ۱۷ در میان کشورهای جهان از لحاظ توسعه‌یافتگی اقتصاد را از مؤسسهٔ برجسته و بسیار معتبر آی‌ام‌دی کسب نمود. در همین سال اقتصاد اسرائیل با دوام‌ترین اقتصاد جهان در برابر بحران‌ها رتبه‌بندی شد و همچنین رتبهٔ اول را در سرمایه‌گذاری بر روی مراکز تحقیق و توسعه کسب کرد.^[493]

بانک اسرائیل در سال ۲۰۱۰ رتبهٔ اول را در میان بانک‌های مرکزی برای داشتن عملکرد کارآمد کسب کرد درحالی‌که سال ۲۰۰۹ رتبهٔ ۸اٌم را داشت. اسرائیل همچنین به‌عنوان پیشرو در عرضهٔ نیروی انسانی ماهر رتبه‌بندی شد.^[493]

بزرگ‌ترین دیش انرژی خورشیدی جهان در مرکز ملی انرژی خورشیدی بن گورین در صحرای نگب

اسرائیل به‌دلیل واقع‌شدن در منطقهٔ خاورمیانه که منطقه‌ای خشک، کم‌آب و دارای سطح بالای تابش نور خورشید است، توان خود را معطوف به فناوری‌های دارای بازدهی بالا در این شرایط کرده است و یک کشور پیش‌رو در توسعه انرژی خورشیدی،^[494][495] الکتریسیته زمین‌گرمایی و مدیریت آب و حفاظت از آن محسوب می‌شود،^[496] و توسعهٔ فناوری‌های روی لَبه در زمینهٔ نرم‌افزار، ارتباطات و علوم زیستی این کشور که غالباً در سیلیکون وادی متمرکز شده‌اند با سیلیکون ولی ایالات متحده مقایسه می‌شود.^[497][498] بنابر گزارشی در سال ۲۰۱۰ از سازمان توسعه و همکاری اقتصادی که اسرائیل هم عضو آن است، اسرائیل رتبهٔ نخست جهان را در صرف هزینه‌های تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی را دارد.^[499] اینتل و مایکروسافت اولین مراکز تحقیق و توسعه خارج از کشور (آمریکا) خود را در اسرائیل ساختند و دیگر شرکت‌های چندملیتی فناوری همچون آی‌بی‌ام، گوگل، اپل، اچ‌پی، سیسکو سیستمز، فیسبوک، موتورولا و چند شرکت دیگر واحدهای تحقیق و توسعه را در این کشور در منطقهٔ سیلیکون وادی باز کرده‌اند که علاوه بر این شرکت‌های خارجی، بسیاری از شرکت‌های فناوری بالای اسرائیلی در این منطقه مستقر هستند.

این کشور دارای مقدار زیادی از مخازن گاز طبیعی در ساحل خود در دریای مدیترانه است که انتظار می‌رود این کشور را از واردکننده گاز به صادرکننده آن تبدیل کند.^[500]

از سال ۱۹۸۵، آمریکا سالانه در حدود ۳ میلیارد دلار به اسرائیل کمک کرده است. از سال ۱۹۷۶، اسرائیل بیشترین مقدار کمک‌های خارجی سالانهٔ آمریکا را دریافت کرده است. به‌علاوه پس از جنگ جهانی دوم آمریکا در مجموع بیشترین کمک‌های مالی را به اسرائیل ارائه داده است.^[501] کمک‌های مالی آمریکا قرار است از سال ۲۰۰۸ به تدریج افزایش یابد و حداکثر به ۳٫۱ میلیارد دلار در سال برسد، با این همه کمک ۳٫۱ میلیاردی آمریکا، بخش کوچکی از بودجه سالیانه اسرائیل را تشکیل می‌دهد.

منتقدان اسرائیل ادعا می‌کنند که این کمک‌ها از ابتدای آغاز آن (۱۹۴۹) تا به حال، به ۱۰۸ میلیارد دلار بالغ شده است که آی‌پک (کمیته روابط عمومی آمریکایی اسرائیلی) نقش مهمی در جمع‌آوری این کمک‌ها داشته است.^[502][503]

اما از سوی دیگر مدافعان اسرائیل از جمله کمیته روابط عمومی آمریکایی اسرائیلی^[504] مدعی هستند که ارقامی همچون کمک ۱۰۸ میلیارد دلار کمک از آغاز تشکیل اسرائیل تاکنون، آماری نیست که موجب سازندگی و آبادانی و حاصل پیشرفت‌های گسترده یک کشور درگیر جنگ در زمینه‌های مختلف بوده باشد، بلکه تلاش خود ملت و ابتکار و میهن‌پرستی و سخت کوشی مردمان آن عامل دستاوردهای گسترده علمی، صنعتی، کشاورزی، بهداشتی، پزشکی، هنری و ادبی آن بوده است.^[504]

گفتنی است که امروزه اسرائیل به نسبت جمعیت خود دارای صادرات قابل توجهی است و تکنولوژی و محصولاتی با تکنولوژی بالا را حتی به کشورهای ایالات متحده آمریکا و کشورهای بزرگی چون هند^[505] و چین^[506] صادر می‌کند.

گردشگری

مقالهٔ اصلی: گردشگری در اسرائیل

صنعت گردشگری یکی از منابع مهم درآمد برای کشورهاست و اسرائیل نیز از این قاعده مستثنی نیست. جهانگردان بسیاری به منظور بازدید از مناطق باستانی مذهبی موزهها مناطق طبیعی جغرافیایی و سواحل از اسرائیل دیدن می‌کنند.^[507] جهانگردی یکی از مهم‌ترین منابع حمایتی صنایع اسرائیل از جمله تجارت هتل‌ها و رستوران‌ها است. در سال ۲۰۰۹ بیش از ۲٫۷ میلیون نفر جهانگرد از اسرائیل بازدید کردند.^[508]

آزادی‌های اجتماعی و رسانه‌ای

قوانین کشور اسرائیل مبتنی بر اصول دموکراسی و سکولاریسم نوشته شده است.^[509] این کشور از لحاظ آزادی‌های اجتماعی و روند دمکراسی پیشروترین کشور در منطقه خاورمیانه محسوب می‌شود، با این حال دولت اسرائیل مجوز چنین آزادی را در سرزمین‌های فلسطینی تحت اشغال نمی‌دهد. به گفته سازمان گزارشگران بدون مرز سربازان اسرائیلی علیه خبرنگاران عربی که برای رسانه‌های محلی یا دیگر کشورهای عربی کار می‌کنند تبعیض قائل شده است و با آنان بدرفتاری می‌کنند. در خود اسرائیل نیز بحث آزادی بیان خصوصاً زمانی مفهوم پیدا می‌کند که قرار است در مورد مسئله فلسطین سخن گفته شود. در اسرائیل قانون خاصی برای مطبوعات وجود ندارد و در صورتی هم که رسانه‌ها با اعتراض و اقامه دعوا روبرو شوند در دادگاه‌های عادی به جرایم آن‌ها رسیدگی می‌شود.^[510] تمامی جراید اسرائیلی مستقل هستند. سازمان گزارشگران بدون مرز، که یک سازمان بین‌المللی دفاع از مطبوعات است، در گزارشی که در سال ۲۰۰۵ منتشر کرد، رسانه‌های اسرائیلی را «مقتدر و مستقل» خواند اما افزود ارتش اسرائیل به کرات مانع فعالیت روزنامه‌نگاران فلسطینی و خارجی شده است. قابل ذکر است متن تمام روزنامه‌های فلسطینی قبل از چاپ باید توسط مقامات اسرائیلی مورد بازبینی قرار گیرد.^[510]

چندهمسری در اسرائیل غیرقانونی است.^[511][512] جامعه همجنس‌گرایان دارای آزادی‌های وسیع اجتماعی در این کشور هستند، هرچند برخی گروه‌های مذهبی محافظه‌کار در اسرائیل با این آزادی‌ها مخالفند.^[513] همچنین مجازات اعدام در کشور اسرائیل وجود ندارد و این مجازات از قوانین کیفری لغو شده است.^[514]

فرهنگ

ادبیات

شموئل یوسف آگنون، برنده جایزه نوبل ادبیات.

به عنوان بخشی از رنسانس عبری به عنوان یک زبان گفتاری از اواسط قرن نوزدهم ادبیات اسرائیل عمدتاً شعر و نثری است که به زبان عبری نوشته شده،^[515] اگرچه مجموعه کوچکی از ادبیات به زبان‌های دیگر مانند انگلیسی منتشر می‌شود. طبق قانون، دو نسخه از تمام آثار چاپ‌شده در اسرائیل باید در کتابخانه ملی اسرائیل در دانشگاه عبری اورشلیم نگهداری شوند. در سال ۲۰۰۱، این قانون اصلاح شد تا آثار صوتی و تصویری و سایر رسانه‌های غیر چاپی را نیز دربر گیرد.^[516] در سال ۲۰۱۶، ۸۹ درصد از ۷۳۰۰ کتاب منتقل‌شده به کتابخانه به زبان عبری بود.^[517]

در سال ۱۹۶۶، شموئل یوسف آگنون جایزه نوبل ادبیات را با نویسنده یهودی آلمانی نلی ساکس به صورت مشترک برنده شدند.^[518] شاعران برجسته اسرائیلی یهودا آمیچای، ناتان آلترمن، لیا گلدبرگ و راشل بلوستاین بوده‌اند.^[519] رمان‌نویسان مشهور بین‌المللی معاصر اسرائیلی عبارتند از عاموس اوز، اتگار کرت و دیوید گروسمن.^[520][521] اسرائیل همچنین خانه امیل حبیبی بوده است که رمان زندگی پنهان سعید: بدبین و نوشته‌های دیگر او جایزه اسرائیلی برای ادبیات عرب را به ارمغان آورد.^[522][523]

موسیقی و رقص

موسیقی اسرائیل شامل تأثیرات موسیقایی از سراسر جهان است. موسیقی مزراحی و سفاردی، ملودی‌های حسیدی، موسیقی یونانی، جاز و پاپ راک، همه بخش‌هایی چند از صحنه موسیقی این کشور هستند.^[524][525] در میان ارکسترهای مشهور جهان^[526] اسرائیل، ارکستر فیلارمونیک اسرائیل زوبین مهتا را می‌شود نام برد که بیش از هفتاد سال از آغاز فعالیت هنری او می‌گذرد و امروزه بیش از دویست کنسرت در هر سال اجرا می‌کند.^[527] ایتساک پرلمان، پینخاس زوکرمن و عوفرا حازا از جمله نوازندگان مشهور بین‌المللی هستند که در اسرائیل متولد شده‌اند. اسرائیل از سال ۱۹۷۳ تقریباً هر سال در مسابقه آواز یوروویژن شرکت کرده است و چهار بار برنده این رقابت شده است و دو بار میزبان آن بوده.^[528][529] ایلات از سال ۱۹۸۷ هر تابستان میزبان فستیوال موسیقی بین‌المللی خود به نام جشنواره جاز دریای سرخ است.^[530] ترانه‌های فولکلور متعارف ملت، معروف به «سرودهای سرزمین اسرائیل» به روایت تجربیات پیشگامان در ساختن سرزمین یهودی می‌پردازد.^[531]

سینما و تئاتر

ده فیلم اسرائیلی تاکنون نامزدهای نهایی بهترین فیلم خارجی اسکار از زمان تأسیس اسرائیل بوده‌اند. فیلم عجمی در سال ۲۰۰۹ سومین نامزدی متوالی یک فیلم اسرائیلی بود.^[532]

اسرائیل با ادامه سنت‌های قوی تئاتری تئاتر ییدیش در شرق اروپا، صحنه تئاتر در این کشور را به شکلی فعالانه حفظ می‌کند. تئاتر هابیما در تل آویو که در سال ۱۹۱۸ تأسیس شد، قدیمی‌ترین شرکت تئاتر رپرتوار و تئاتر ملی اسرائیل است.^[533]

رسانه‌ها

گزارش سالانه آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۷ توسط خانه آزادی، اسرائیل را به عنوان آزادترین کشور خاورمیانه و شمال آفریقا و ۶۴مین کشور جهان رتبه‌بندی کرد.^[534] در فهرست آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۷ توسط گزارشگران بدون مرز، اسرائیل (شامل موارد "برون سرزمینی")^[535] در رده ۹۱ از ۱۸۰ کشور قرار گرفت، که در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا اسرائیل را در رده‌بندی نخستین قرار می‌دهد.^[536] گزارشگران بدون مرز خاطرنشان کردند که «روزنامه نگاران فلسطینی به‌طور سیستماتیک در معرض خشونت در نتیجه پوشش آنها از رویدادهای کرانه باختری قرار می‌گیرند».^[537] از سال ۲۰۰۱ تاکنون بیش از ۵۰ روزنامه‌نگار فلسطینی توسط اسرائیل کشته شده‌اند^[538]

موزه‌ها

حرم کتاب، منبع غنی طومارهای دریای مرده در اورشلیم

موزه اسرائیل در اورشلیم یکی از مهم‌ترین مؤسسات فرهنگی اسرائیل است^[539] و طومارهای دریای مرده^[540] را به همراه مجموعه‌ای گسترده از هنر یهودایی و اروپایی در خود جای داده.^[539] موزه ملی هولوکاست اسرائیل، ید وشم، آرشیو مرکزی جهانی اطلاعات مربوط به هولوکاست است. خانه پراکندگی‌ها در محوطه دانشگاه تل آویو، یک موزه تعاملیست که به تاریخ جوامع یهودی در سراسر جهان اختصاص دارد.^[541] جدای از موزه‌های بزرگ در شهرهای بزرگ، فضاهای هنری با کیفیت بالا در بسیاری از شهرها و کیبوتس‌ها وجود دارد. عین هارود بزرگ‌ترین موزه هنری در شمال کشور است.^[542]

اسرائیل دارای بالاترین سرانه تعداد موزه در جهان است.^[543] چندین موزه اسرائیلی به فرهنگ اسلامی نیز اختصاص دارد، از جمله موزه راکفلر و موسسه هنر اسلامی اورشلیم، که هر دو در اورشلیم واقع شده‌اند. محتوای موزه راکفلر به خصوص بقایای باستان‌شناسی از دوره عثمانی و سایر دوره‌های تاریخ خاورمیانه اختصاص دارد. این مکان همچنین خانه اولین جمجمه فسیلی انسانیان است که در غرب آسیا یافت شده است که انسان گالیله نامگذاری شده^[544] و نمایی از آن در موزه اسرائیل به نمایش درآمده.^[545]

غذا

یک وعده غذایی شامل فلافل، حمص، سیب زمینی سرخ کرده و سالاد اسرائیلی

غذاهای اسرائیلی شامل غذاهای محلی و همچنین غذاهای یهودی است که توسط یهودیان دور از وطن به این کشور آورده شده است. از زمان تأسیس دولت در سال ۱۹۴۸، به ویژه از اواخر دهه ۱۹۷۰، غذاهای ترکیبی اسرائیلی توسعه یافته است.^[546]

تقریباً نیمی از جمعیت اسرائیلی-یهودی به رعایت موارد کوشر در رژیم غذایی منزل شهادت می‌دهند.^[547][548] رستوران‌های کوشر، اگرچه در دهه ۱۹۶۰ نادر بودند، اما تا تاریخ ۲۰۱۵^{[بروزرسانی]} حدود یک چهارم کل جمعیت رستوران‌ها را را تشکیل می‌دهند که شاید منعکس کننده ارزش‌های عمدتاً سکولار اسرائیل آن کسانی باشد که بیرون غذا می‌خورند.^[546] هتل رستوران‌ها تمایل بیشتری به سرو غذای کوشر دارند.^[546] بازار خرده فروشی غیر کوشر به‌طور سنتی پراکنده بود، اما به دنبال هجوم مهاجران از کشورهای پس از شوروی در طول دهه ۱۹۹۰ به سرعت و به‌طور قابل توجهی رشد کرد.^[549] همراه با ماهی غیر کوشر، خرگوش و شترمرغ، گوشت خوک – که در اسرائیل اغلب «گوشت سفید» نامیده می‌شود^[549] – تولید و مصرف می‌شود، اگرچه یهودیت و اسلام مصرف آن را ممنوع کرده است.^[550]

ورزش‌ها

هواداران مکابی هیفا در استادیوم سامی اوفر در شهر حیفا

محبوب‌ترین ورزش‌ها در اسرائیل فوتبال و بسکتبال است.^[551] لیگ برتر اسرائیل و لیگ برتر بسکتبال اسرائیل، لیگ‌های حرفه‌ای این کشور را شامل می‌شوند.^[552] مکابی حیفا، مکابی تل آویو، هاپوئل تل آویو و بیتار اورشلیم بزرگ‌ترین باشگاه‌های فوتبال این کشور محسوب می‌گردند. مکابی تل آویو، مکابی حیفا و هاپوئل تل آویو در لیگ قهرمانان اروپا به مصاف هم رفتند و هاپوئل تل آویو به مرحله یک چهارم نهایی جام یوفا نیز دست یافت. اسراییل میزبان و قهرمان جام ملتهای آسیا در سال ۱۹۶۴ بود. در سال ۱۹۷۰ تیم ملی فوتبال اسرائیل به جام جهانی فوتبال راه یافت، تنها باری که در جام جهانی شرکت کرد. بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ که در تهران برگزار شد، آخرین بازی‌های آسیایی بود که اسرائیل در آن شرکت کرد و پس از آن درگیر کشورهای عربی شد که از رقابت با اسرائیل خودداری می‌کردند. اسرائیل از بازی‌های آسیایی ۱۹۷۸ حذف شد و از آن زمان تاکنون در مسابقات ورزشی آسیایی شرکت نکرده است.^[553] در سال ۱۹۹۴، یوفا با پذیرش اسرائیل موافقت کرد و تیم‌های فوتبال آن اکنون در اروپا به رقابت می‌پردازند. مکابی تل آویو شش بار قهرمان اروپا در بسکتبال شده است.^[554] در سال ۲۰۱۶، این کشور به عنوان میزبان بسکت یورو ۲۰۱۷ انتخاب شد.

اسرائیل از اولین پیروزی خود در سال ۱۹۹۲، ۹ مدال المپیک کسب کرده است، از جمله یک مدال طلا در رشته موج سواری در بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۴.^[555] اسرائیل بیش از ۱۰۰ مدال طلا در بازی‌های پارالمپیک به دست آورده است و در رده بیستم در شمارش مدال‌های تمام دوران قرار دارد. پارالمپیک تابستانی ۱۹۶۸ به میزبانی اسرائیل برگزار شد.^[556] بازی‌های مکابیا، رویدادی به سبک المپیک برای ورزشکاران یهودی و اسرائیلی، در دهه ۱۹۳۰ افتتاح شد و از آن زمان هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود. شاهار پیر قهرمان تنیس اسرائیل در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۱ در رده ۱۱ام^[557] جهان قرار گرفت. کراو ماگا، یک هنر رزمی است که توسط مدافعان یهودی یهودی نشین در طول مبارزه با فاشیسم در اروپا توسعه یافته است و توسط نیروهای امنیتی و پلیس اسرائیل استفاده می‌شود. اثربخشی و رویکرد عملی آن در دفاع از خود، تحسین و تبعیت گسترده‌ای را در سراسر جهان به همراه داشته است.^[558]

بوریس گلفاند، استاد بزرگ شطرنج

شطرنج یک ورزش پیشرو در اسرائیل است و افراد در هر سنی از آن لذت می‌برند. استادان بزرگ اسرائیلی زیادی وجود دارند و شطرنج بازان اسرائیلی در مسابقات قهرمانی جوانان جهان بارها قهرمان شده‌اند.^[559] اسرائیل سالانه مسابقات قهرمانی بین‌المللی را برگزار می‌کند و در سال ۲۰۰۵ نیز میزبان مسابقات قهرمانی تیمی شطرنج جهان بود. وزارت آموزش و پرورش و فدراسیون جهانی شطرنج با پروژه آموزش شطرنج در مدارس اسرائیل موافقت کردند و از آن پس در برنامه درسی برخی از مدارس قرار گرفته است.^[560] شهر بئرشبع با آموزش این بازی در مهدکودک‌های این شهر به مرکز ملی شطرنج تبدیل شده است. تا حدودی به دلیل مهاجرت مردم از شوروی، این شهر میزبان بیشترین تعداد استاد بزرگ شطرنج در بین شهرهای جهان است.^[561][562] تیم شطرنج اسرائیل برنده مدال نقره المپیاد شطرنج ۲۰۰۸^[563] و برنز شد و در المپیاد ۲۰۱۰ در بین ۱۴۸ تیم سوم شد. استاد بزرگ اسرائیلی بوریس گلفاند جام جهانی شطرنج 2009^[564] و مسابقات کاندیداهای ۲۰۱۱ را برای حق به چالش کشیدن قهرمان جهان برنده شد. او قهرمانی شطرنج جهان ۲۰۱۲ را به شطرنج‌باز قهرمان جهان آناند، پس از یک تساوی سریع از دست داد.

تعصب دینی در جامعه لائیک

تبعیض جنسیتی نیز در گروه‌های متعصب یهودی وجود دارد مانند ممنوعیت استفاده از «شال دعا» برای زنان یا با صدای بلند دعا خواندن.^[565] ماه مه ۲۰۱۳ در کنار دیوار ندبه با پرتاب بطری آب و سنگ توسط مردان و دختران متعصب یهودی به سمت «زنان دیوار» (زنان یهودی که تابوی شال دعای مردانه را شکسته بودند) شدت درگیری به حدی رسید که به مداخله مأموران پلیس و بازداشت افراد متعصب منجر شد. بی‌بی‌سی فارسی با اشاره به تعصبات دینی در جامعه لائیک اسرائیل از این موضوع خبر داد و افزود که چندی پیش از این رویداد دادگاهی رأی داده بود که نباید کسی را از عبادت با پوشش دلخواهش منع کرد اما این رأی با انتقادات شدید یهودیان متعصب روبرو شد. گروه‌های متعصب خواستار اجرای قوانین شریعت به‌طور کامل و اجرای مراسم ازدواج و طلاق به‌طور مذهبی تحت نظر و تابعیت خود هستند. دادستان کل اسرائیل به دولت توصیه کرده بود که برای پیشگیری از جدایی زنان از مردان در اتوبوس، گورستان و بیمارستان قوانینی تصویب شوند و قرار بود که دولت ائتلافی معافیت طلاب دینی یهودی از خدمت نظام وظیفه را پایان دهد و دروس تحت تسلط مذهبیون در مدارس را مورد بازنگری قرار دهد.^[565]

زنان در محیط‌های مذهبی اسرائیل اجازه ندارند دامن کوتاه بپوشند.^[566] اوائل دسامبر ۲۰۱۶ پارلمان مقرراتی را وضع کرد که در آن لباس‌های «آستین حلقه‌ای، تاپ، دامن کوتاه و سه‌ربع، دمپایی، صندل و لباس‌هایی با شعار سیاسی» را مصداق «پوشش نامناسب» خواند و تعیین کرد که افراد بالای ۱۴ سال چه کارمند چه بازدیدکننده با چنین پوششی اجازه ورود به این ساختمان را ندارند. ۵ دسامبر مأموران نگهبانی پارلمان، با عنوان پوشش نامناسب، مانع ورود برخی زنان شدند. ۱۴ دسامبر حدود ۳۰ زن بیشتر از دستیاران و مشاوران اعضای کنست (پارلمان اسرائیل) مقابل این ساختمان تجمع اعتراضی تشکیل دادند؛ موضوع مورد بحث اندازه گرفتن دامن توسط نگهبانان بود و اینکه در این مقررات تعیین نشده که چه اندازه‌ای از دامن، کوتاه قلمداد می‌شود. ۱۵ دسامبر ۲۰۱۶ بی‌بی‌سی فارسی با اشاره به مجموع این رویدادها، به نقل از رویترز از حمایت رئیس کنست، یوری الدشتاین از موضوع پوشش مناسب در پارلمان اسرائیل خبر داد؛ وی در این باره گفت که کنست تبدیل به «ایران یا طالبان» نشده است.^[566]

توان نظامی

جنگنده‌های اف-۳۵ نیروی هوایی اسرائیل

نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) تنها شاخه نظامی نیروهای امنیتی اسرائیل است که توسط رئیس ستاد کل آن، راماتکل، زیرمجموعه کابینه اداره و هدایت می‌گردد. ارتش اسرائیل متشکل از ارتش، نیروی هوایی و نیروی دریایی است. این سازمان در طول جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ با تثبیت سازمان‌های شبه‌نظامی — عمدتاً به رهبری هگانا — که به تأسیس دولت نیز یاری رساندند، تأسیس شد.^[567] ارتش اسرائیل همچنین از منابع اداره اطلاعات نظامی (آمان) که با موساد و شاباک همکاری می‌کند، استفاده می‌نماید.^[568] نیروهای دفاعی اسرائیل در طول تاریخ کوتاه خود در چندین جنگ بزرگ و درگیری‌های مرزی شرکت داشته‌اند و همین امر نیز آن را به یکی از آموزش‌دیده‌ترین نیروهای مسلح در میدان نبرد و در جهان تبدیل کرده است.^[569]

اکثر اسرائیلی‌ها در سن ۱۸ سالگی به ارتش فراخوانده می‌شوند.^[570] پس از خدمت اجباری، مردان اسرائیلی به نیروهای ذخیره ملحق می‌شوند و معمولاً تا چهل سالگی هر سال تا چندین هفته وظیفه نیروی ذخیره را انجام می‌دهند. اکثر زنان از وظیفه نیروی ذخیره معاف هستند. شهروندان عرب اسرائیل (به استثنای دروزی‌ها) و کسانی که مشغول تحصیلات دینی تمام وقت هستند، از خدمت سربازی معاف می‌شوند، اگرچه معافیت دانشجویان یشیوا سال هاست که محل اختلاف در جامعه اسرائیل بوده است.^[571][572] یک جایگزین برای کسانی که به دلایل مختلف معافیت دریافت می‌کنند، خدمات ملی است که شامل برنامه‌ای از خدمات در بیمارستان‌ها، مدارس و سایر چارچوب‌های رفاه اجتماعی است.^[573] اقلیت کوچکی از اعراب اسرائیل نیز داوطلبانه در ارتش خدمت می‌کنند.^[574] در نتیجه برنامه خدمت اجباری، ارتش اسرائیل تقریباً ۱۷۶۵۰۰ سرباز فعال و ۴۶۵۰۰۰ نیروی ذخیره اضافی دارد که در نتیجه آن اسرائیل را به یکی از بالاترین درصد شهروندان با آموزش نظامی در جهان تبدیل می‌کند.^[575]

گنبد آهنین اولین سیستم دفاع موشکی ضد راکتی عملیاتی جهان است.

ارتش این کشور به شدت به سیستم‌های تسلیحاتی با فناوری پیشرفته که در اسرائیل طراحی و تولید می‌شوند و همچنین برخی از واردات خارجی متکی است. موشک ارو یکی از معدود سامانه‌های موشکی ضد بالستیک عملیاتی جهان است.^[576] سری موشک‌های هوا به هوای پایتون اغلب یکی از حیاتی‌ترین سلاح‌ها در تاریخ نظامی آن محسوب می‌شود.^[577] موشک اسپایک اسرائیل یکی از پرفروش‌ترین موشک‌های هدایت شونده ضد تانک (ATGM) در جهان است.^[578] سامانه پدافند هوایی ضد موشکی گنبد آهنین اسرائیل پس از رهگیری صدها موشک قسام، ب‌ام-۲۱ گراد و فجر-۵ توسط شبه نظامیان فلسطینی از نوار غزه، مورد استقبال جهانی قرار گرفت.^[579][580] از زمان جنگ یوم کیپور، اسرائیل شبکه‌ای از ماهواره‌های شناسایی را توسعه داده است.^[581] موفقیت برنامه اوفک، اسرائیل را به یکی از هفت کشوری تبدیل کرده است که قادر به پرتاب چنین ماهواره‌هایی می‌باشد.^[582]

به‌طور گسترده اعتقاد بر این است که اسرائیل دارای تسلیحات هسته‌ای می‌باشد^[583] و طبق گزارش سال ۱۹۹۳، سلاح‌های کشتار جمعی شیمیایی و بیولوژیکی را نیز در زرادخانه خود دارد.^[584] اسرائیل معاهده عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای^[585] را امضا نکرده است و سیاست ابهام عمدی را در قبال قابلیت‌های هسته‌ای خود حفظ کرده.^[586] گمان می‌رود که زیردریایی‌های دلفین نیروی دریایی اسرائیل به موشک‌های هسته‌ای پوپای توربو مجهز شده‌اند که قابلیت حمله دوم را ارائه می‌دهند.^[587] از زمان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱، زمانی که اسرائیل توسط موشک‌های اسکاد عراق مورد حمله قرار گرفت، همه خانه‌های اسرائیل باید دارای یک اتاق امنیتی تقویت‌شده به نام مرخاو موگان، غیرقابل نفوذ در برابر مواد شیمیایی و بیولوژیکی باشند.^[588]

از زمان تأسیس اسرائیل، مخارج نظامی بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌داد، که اوج آن ۳۰٫۳ درصد از تولید ناخالص داخلی بود که در سال ۱۹۷۵ صرف امور نظامی‌شد.^[589] در سال ۲۰۲۱، اسرائیل با ۲۴٫۳ میلیارد دلار از نظر کل هزینه‌های نظامی در رتبه پانزدهم جهان و از نظر هزینه‌های دفاعی به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی با ۵٫۲ درصد در رتبه ششم قرار گرفت.^[590] از سال ۱۹۷۴، ایالات متحده یکی از کمک رسان‌های نظامی بلقوه به اسرائیل بوده است.^[591] بر اساس یادداشت تفاهم امضاشده در سال ۲۰۱۶، انتظار می‌رود که ایالات متحده ۳٫۸ میلیارد دلار سالانه به این کشور کمک کند.^[592] اسرائیل در سال ۲۰۲۲ رتبه نهم جهانی را از نظر صادرات تسلیحات کسب کرد^[593] اکثر صادرات اسلحه اسرائیل به دلایل امنیتی گزارش نشده است.^[594] اسرائیل به‌طور مداوم در شاخص صلح جهانی رتبه پایینی دارد و در سال ۲۰۲۲ در بین ۱۶۳ کشور در رتبه ۱۳۴ قرار دارد.^[595]

نیروی هوایی اسرائیل، مجهزترین نیروی هوایی در منطقه خاورمیانه، با قابلیت کاملاً تهاجمی است.^[596][597]

صنایع نظامی

این کشور هر ساله چند میلیارد دلار از تجهیزات نظامی خود را به کشورهای دیگر جهان صادر می‌کند. کشورهای چین، هند و ایالات متحده آمریکا از جمله مشتریان کلان تجهیزات نظامی تولیدشده در صنایع نظامی اسرائیل هستند.^[505][506]

تسلیحات هسته‌ای

گفته می‌شود که اسرائیل از دهه پنجاه میلادی برنامه هسته‌ای داشته است، اما دولت اسرائیل هیچ‌گاه در اختیار داشتن جنگ‌افزار هسته‌ای را تأیید یا تکذیب نکرده است، و در این رابطه «سیاست ابهام» را در پیش گرفته است.^[598]

این کشور همچنین با آن‌که عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، اما هیچ‌گاه پیمان‌نامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را امضا نکرده است.^[599]

مرکز تحقیقات هسته‌ای نگب در ده کیلومتری شهر دیمونا قرار دارد که بر باور عمومی، بخش مهمی از «برنامه هسته‌ای اسرائیل» را تشکیل می‌دهد. در سال ۱۹۸۶ یک تکنسین هسته‌ای اسرائیلی، برای اولین‌بار، اطلاعات و تصاویری محرمانه از داخل رآکتور دیمونا و کلاهک‌های اتمی اسرائیل را در اختیار هفته‌نامه بریتانیایی ساندی‌تایمز قرار داد و به این ترتیب، مدارکی در تأیید حدس و گمان‌های موجود، در مورد زرادخانه هسته‌ای اسرائیل را منتشر کرد.^[600]

به نوشتهٔ هفته‌نامه دفاعی جینز اسرائیل ششمین قدرت هسته‌ای جهان محسوب می‌شود. این هفته‌نامه همچنین مدعی شده است که اسرائیل دارای ۱۰۰ تا ۳۰۰ کلاهک هسته‌ای است که از نظر تعداد دارا بودن کلاهک هسته‌ای با بریتانیا برابری می‌کند.^[601]

جستارهای وابسته

• فهرست مقالات مرتبط با اسرائیل

یادداشت‌ها

1. توسط جمهوری چک (اورشلیم غربی)،^[2] هندوراس،^[3] گواتمالا،^[4] نائورو^[5] و ایالات متحده آمریکا^[6]
2. اورشلیم بزرگ‌ترین شهر اسرائیل، شامل اورشلیم شرقی است که عمدتاً به اراضی اشغالی شناخته می‌شود.^[7]
3. عربی پیشتر زبان رسمی اسرائیل بوده است.^[8][9][10]

منابع

1. "Foreign Ministry statement regarding Palestinian-Israeli settlement". www.mid.ru. 6 April 2017.
2. "Czech Republic announces it recognizes West Jerusalem as Israel's capital". The Jerusalem Post. 6 December 2017. Retrieved 6 December 2017. The Czech Republic currently, before the peace between Israel and Palestine is signed, recognizes Jerusalem to be in fact the capital of Israel in the borders of the demarcation line from 1967." The Ministry also said that it would only consider relocating its embassy based on "results of negotiations.
3. "Honduras recognizes Jerusalem as Israel's capital". The Times of Israel. 29 August 2019.
4. "Guatemala se suma a EEUU y también trasladará su embajada en Israel a Jerusalén" [Guatemala joins US, will also move embassy to Jerusalem]. Infobae (به اسپانیایی). 24 December 2017. Guatemala's embassy was located in Jerusalem until the 1980s, when it was moved to Tel Aviv.
5. "Nauru recognizes J'lem as capital of Israel". Israel National News (به انگلیسی). 29 August 2019.
6. "Trump Recognizes Jerusalem as Israel's Capital and Orders U.S. Embassy to Move". The New York Times. 6 December 2017. Retrieved 6 December 2017.
7. The Legal Status of East Jerusalem (PDF), Norwegian Refugee Council, December 2013, pp. 8, 29
8. "Arabic in Israel: an official language and a cultural bridge". Israel Ministry of Foreign Affairs. 18 December 2016. Retrieved 8 August 2018.
9. "Israel Passes 'National Home' Law, Drawing Ire of Arabs". The New York Times (به انگلیسی). 19 July 2018.
10. Lubell, Maayan (19 July 2018). "Israel adopts divisive Jewish nation-state law". Reuters.
11. «Population of Israel on the Eve of 2023». www.cbs.gov.il (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۳.
12. «Population of Israel on the Eve of 2023». www.cbs.gov.il (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۳.
13. "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Retrieved 11 October 2020.
14. "Home page". Israel Central Bureau of Statistics. Retrieved 29 December 2022.
15. Population Census 2008 (PDF) (Report). Israel Central Bureau of Statistics. 2008. Retrieved 27 December 2016.
16. "World Economic Outlook Database". International Monetary Fund. April 2023. Retrieved April 11, 2023.
17. "Income inequality". data.oecd.org. OECD. Retrieved 29 June 2020.
18. "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (به انگلیسی). United Nations Development Programme. September 8, 2022. Retrieved September 8, 2022.
19. "Palestinian Territories". State.gov. 22 April 2008. Retrieved 26 December 2012.
20. "Israel". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Archived from the original on 24 December 2018. Retrieved 5 January 2017.
21. (Skolnik 2007، صص. 132–232)
22. "GaWC – The World According to GaWC 2008". Globalization and World Cities Research Network. Retrieved 1 March 2009.
23. The Controversial Sovereignty over the City of Jerusalem (22 June 2015, The National Catholic Reporter) "No U.S. president has ever officially acknowledged Israeli sovereignty over any part of Jerusalem (...) The refusal to recognize Jerusalem as Israeli territory is a near universal policy among Western nations."
24. "UN General Assembly Resolution 181 recommended the creation of an international zonea, or corpus separatum, in Jerusalem to be administered by the UN for a 10-year period, after which there would be referendum to determine its future.  This approach applies equally to West and East Jerusalem and is not affected by the occupation of East jerusalem in 1967.  To a large extent it is this approach that still guides the diplomatic behaviour of states and thus has greater force in international law" (Susan M. Akram, Michael Dumper, Michael Lynk, Iain Scobbie (eds.), International Law and the Israeli-Palestinian Conflict: A Rights-Based Approach to Middle East Peace, Routledge, 2010 p. 119.)
25. Jerusalem: Opposition to mooted Trump Israel announcement grows"Israeli sovereignty over Jerusalem has never been recognised internationally"
26. Whither Jerusalem (Lapidot) p. 17: "Israeli control in west Jerusalem since 1948 was illegal and most states have not recognized its sovereignty there"
27. United Nations General Assembly Resolution 181 بایگانی‌شده در ۲۹ اکتبر ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine, The Yale University
28. واعظی‌نژاد، مهراد (۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۷). «'یوم النکبه'؛ روایت روزهای آغازین تأسیس یک کشور». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۲.
29. Israel: 60 years of hope and despair, The Guardian
30. Arab-Israeli wars, Encyclopædia Britannica
31. Duggal, Hanna. "Map: Which MENA countries have diplomatic ties with Israel?". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-25.
32. (Rummel 1997، ص. 257). "A current list of liberal democracies includes: Andorra, Argentina, … , Cyprus, … , Israel, ..."
33. "Global Survey 2006: Middle East Progress Amid Global Gains in Freedom". Freedom House. 2005-12-19. Retrieved 2007-07-01.
34. «محکومیت رئیس‌جمهور پیشین اسرائیل به حبس». بی‌بی‌سی فارسی. ۲ فروردین ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۲.
35. "اسرائیل". Country Report. خانه آزادی. 2007. Retrieved 15-07-2007. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
36. "Israel closes decade with population of 7.5 million". Haaretz. 2019-08-01. Retrieved 2009-12-31.
37. "Time Series-DataBank". Israel Central Bureau of Statistics. Archived from the original on 17 December 2013. Retrieved 20-02-2009. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
38. "Kurdish Jewish Community in Israel". Jcjcr.org. Archived from the original on 2013-07-28. Retrieved 2013-04-11.
39. Berman, Lazar (September 30, 2013). "Cultural pride, and unlikely guests, at Kurdish Jewish festival". timesofisrael.com.
40. United Nations News Centre (28 October 2009). "Jerusalem must be capital of both Israel and Palestine, Ban says". UN News Centre. Retrieved 30 July 2015.
41. «Israel's accession to the oecd». oecd.org.
42. "Report for Selected Countries and Subjects". IMF (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-25.
43. «Israel GDP - 2023 Data - 2024 Forecast - 1960-2022 Historical - Chart - News». tradingeconomics.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۵.
44. "Middle East synchrotron facility could bring regional research cooperation" (به انگلیسی). وبگاه نشریه نیچر. Retrieved 21 September 2008.
45. «The human development index of Israel - knoema.com». Knoema (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۵.
46. "Human Development Report 2007/2008" (PDF) (به انگلیسی). United Nations Development Programme. Retrieved 6 March 2010.
47. "WHO: Life expectancy in Israel among highest in the world" (به انگلیسی). روزنامه هاآرتص. Archived from the original on 15 January 2010. Retrieved 6 March 2010.
48. "Israel - Annual Report ۲۰۰۷" (به انگلیسی). وبگاه گزارشگران بدون مرز. Archived from the original on 26 May 2008. Retrieved 21 September 2008.
49. Noah Rayman (29 September 2014). "Mandatory Palestine: What It Was and Why It Matters". TIME. Retrieved 5 December 2015.
50. "Popular Opinion". The Palestine Post. Jerusalem. 7 December 1947. p. 1. Archived from the original on 15 August 2012.
51. One Day that Shook the world بایگانی‌شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine The Jerusalem Post, 30 April 1998, by Elli Wohlgelernter
52. "On the Move". Time. New York. 31 May 1948. Archived from the original on 16 October 2007. Retrieved 6 August 2007.
53. Levine, Robert A. (7 November 2000). "See Israel as a Jewish Nation-State, More or Less Democratic". The New York Times. Retrieved 19 January 2011.
54. William G. Dever, Did God Have a Wife?: Archaeology and Folk Religion in Ancient Israel, Wm. B. Eerdmans Publishing, 2005 p. 186.
55. Geoffrey W. Bromiley, 'Israel,' in International Standard Bible Encyclopedia: E–J,Wm. B. Eerdmans Publishing, 1995 p. 907.
56. R.L. Ottley, The Religion of Israel: A Historical Sketch, Cambridge University Press, 2013 pp. 31–32 note 5.
57. "And he said, Thy name shall be called no more Jacob, but Israel: for as a prince hast thou power with God and with men, and hast prevailed."
58. (Barton و Bowden 2004).
59. Tchernov, Eitan (1988). "The Age of 'Ubeidiya Formation (Jordan Valley, Israel) and the Earliest Hominids in the Levant". Paléorient. 14 (2): 63–65. doi:10.3406/paleo.1988.4455.
60. Rincon, Paul (14 October 2015). "Fossil teeth place humans in Asia '20,000 years early'". BBC News. Retrieved 4 January 2017.
61. Bar-Yosef, Ofer (7 December 1998). "The Natufian Culture in the Levant, Threshold to the Origins of Agriculture" (PDF). Evolutionary Anthropology. 6 (5): 159–177. doi:10.1002/(SICI)1520-6505(1998)6:5<159::AID-EVAN4>3.0.CO;2-7. Retrieved 4 January 2017.
62. Steiglitz, Robert (1992). "Migrations in the Ancient Near East". Anthropological Science. 3 (101): 263. Retrieved 12 June 2020.
63. Jonathan M Golden,Ancient Canaan and Israel: An Introduction, OUP, 2009 pp. 3–4.
64. Braunstein, Susan L. (2011). "The Meaning of Egyptian-Style Objects in the Late Bronze Cemeteries of Tell el-Farʿah (South)". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. 364 (364): 1–36. doi:10.5615/bullamerschoorie.364.0001. JSTOR 10.5615/bullamerschoorie.364.0001.
65. Dever, William G. Beyond the Texts, Society of Biblical Literature Press, 2017, pp. 89–93
66. S. Richard, "Archaeological sources for the history of Palestine: The Early Bronze Age: The rise and collapse of urbanism", The Biblical Archaeologist (1987)
67. Knapp, A. Bernard; Manning, Sturt W. (2016-01-01). "Crisis in Context: The End of the Late Bronze Age in the Eastern Mediterranean". American Journal of Archaeology. 120 (1): 130. doi:10.3764/aja.120.1.0099. ISSN 0002-9114.
68. K.L. Noll, Canaan and Israel in Antiquity: A Textbook on History and Religion, A&C Black, 2012, rev.ed. pp. 137ff.
69. Thomas L. Thompson, Early History of the Israelite People: From the Written & Archaeological Sources, Brill, 2000 pp. 275–276: 'They are rather a very specific group among the population of Palestine which bears a name that occurs here for the first time that at a much later stage in Palestine's history bears a substantially different signification.'
70. The personal name "Israel" appears much earlier, in material from Ebla. Hasel, Michael G. (1 January 1994). "Israel in the Merneptah Stela". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. 296 (296): 45–61. doi:10.2307/1357179. JSTOR 1357179. S2CID 164052192.
71. Lemche, Niels Peter (1998). The Israelites in History and Tradition. Westminster John Knox Press. p. 35. ISBN 978-0-664-22727-2.
72. Miller, James Maxwell; Hayes, John Haralson (1986). A History of Ancient Israel and Judah. Westminster John Knox Press. ISBN 978-0-664-21262-9.
73. Mark Smith in "The Early History of God: Yahweh and Other Deities of Ancient Israel" states "Despite the long regnant model that the Canaanites and Israelites were people of fundamentally different culture, archaeological data now casts doubt on this view.
74. Rendsberg, Gary (2008).
75. Gnuse, Robert Karl (1997). No Other Gods: Emergent Monotheism in Israel. England: Sheffield Academic Press Ltd. pp. 28, 31. ISBN 1-85075-657-0.
76. Steiner, Richard C. (1997), "Ancient Hebrew", in Hetzron, Robert (ed.
77. Killebrew 2005, p. 230.
78. Shahin 2005, p. 6.
79. Dever, William (2001). What Did the Biblical Writers Know, and When Did They Know It?. Eerdmans. pp. 98–99. ISBN 978-3-927120-37-2. After a century of exhaustive investigation, all respectable archaeologists have given up hope of recovering any context that would make Abraham, Isaac, or Jacob credible "historical figures" [...] archaeological investigation of Moses and the Exodus has similarly been discarded as a fruitless pursuit.
80. Faust 2015, p.476: "While there is a consensus among scholars that the Exodus did not take place in the manner described in the Bible, surprisingly most scholars agree that the narrative has a historical core, and that some of the highland settlers came, one way or another, from Egypt..".
81. Redmount 2001, p. 61: "A few authorities have concluded that the core events of the Exodus saga are entirely literary fabrications. But most biblical scholars still subscribe to some variation of the Documentary Hypothesis, and support the basic historicity of the biblical narrative."
82. Dever, William (2001). What Did the Biblical Writers Know, and When Did They Know It?. Eerdmans. pp. 98–99. ISBN 3-927120-37-5. After a century of exhaustive investigation, all respectable archaeologists have given up hope of recovering any context that would make Abraham, Isaac, or Jacob credible "historical figures" [...] archaeological investigation of Moses and the Exodus has similarly been discarded as a fruitless pursuit.
83. Lipschits, Oded (2014). "The History of Israel in the Biblical Period". In Berlin, Adele; Brettler, Marc Zvi (eds.). The Jewish Study Bible (به انگلیسی) (2nd ed.). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-997846-5.
84. Kuhrt, Amiele (1995). The Ancient Near East. Routledge. p. 438. ISBN 978-0-415-16762-8.
85. Finkelstein, Israel, (2020).
86. The Pitcher Is Broken: Memorial Essays for Gosta W. Ahlstrom, Steven W. Holloway, Lowell K. Handy, Continuum, 1 May 1995 Quote: "For Israel, the description of the battle of Qarqar in the Kurkh Monolith of Shalmaneser III (mid-ninth century) and for Judah, a Tiglath-pileser III text mentioning (Jeho-) Ahaz of Judah (IIR67 = K. 3751), dated 734–733, are the earliest published to date."
87. Finkelstein, Israel, (2020).
88. The Pitcher Is Broken: Memorial Essays for Gosta W. Ahlstrom, Steven W. Holloway, Lowell K. Handy, Continuum, 1 May 1995 Quote: "For Israel, the description of the battle of Qarqar in the Kurkh Monolith of Shalmaneser III (mid-ninth century) and for Judah, a Tiglath-pileser III text mentioning (Jeho-) Ahaz of Judah (IIR67 = K. 3751), dated 734–733, are the earliest published to date."
89. Finkelstein & Silberman 2002, pp. 146–7:Put simply, while Judah was still economically marginal and backward, Israel was booming. … In the next chapter we will see how the northern kingdom suddenly appeared on the ancient Near Eastern stage as a major regional power
90. Israel., Finkelstein. The forgotten kingdom: the archaeology and history of Northern Israel. p. 74. ISBN 978-1-58983-910-6. OCLC 949151323.
91. Finkelstein, Israel (2013). The Forgotten Kingdom: the archaeology and history of Northern Israel. pp. 65–66, 73, 78, 87–94. ISBN 978-1-58983-911-3. OCLC 880456140.
92. Finkelstein, Israel (2011-11-01). "Observations on the Layout of Iron Age Samaria". Tel Aviv. 38 (2): 194–207. doi:10.1179/033443511x13099584885303. ISSN 0334-4355. S2CID 128814117.
93. Broshi, Maguen (2001). Bread, Wine, Walls and Scrolls. Bloomsbury Publishing. p. 174. ISBN 978-1-84127-201-6.
94. Broshi, M. , & Finkelstein, I. (1992).
95. Finkelstein & Silberman 2002, p. 307: "Intensive excavations throughout Jerusalem have shown that the city was indeed systematically destroyed by the Babylonians. The conflagration seems to have been general. When activity on the ridge of the City of David resumed in the Persian period, the-new suburbs on the western hill that had flourished since at least the time of Hezekiah were not reoccupied."
96. Lipschits, Oded (1999). "The History of the Benjamin Region under Babylonian Rule". Tel Aviv. 26 (2): 155–190. doi:10.1179/tav.1999.1999.2.155. ISSN 0334-4355.
97. Wheeler, P. (2017). "Review of the book Song of Exile: The Enduring Mystery of Psalm 137, by David W. Stowe". The Catholic Biblical Quarterly. 79 (4): 696–697. doi:10.1353/cbq.2017.0092.
98. "British Museum – Cuneiform tablet with part of the Babylonian Chronicle (605–594 BCE)". Archived from the original on 30 October 2014. Retrieved 30 October 2014.
99. "ABC 5 (Jerusalem Chronicle) – Livius". www.livius.org. Archived from the original on 5 May 2019. Retrieved 26 March 2020.
100. "Second Temple Period (538 BCE to 70 CE) Persian Rule". Biu.ac.il. Retrieved 15 March 2014.
101. Harper's Bible Dictionary, ed. by Achtemeier, etc. , Harper & Row, San Francisco, 1985, p. 103
102. Grabbe, Lester L. (2004). A History of the Jews and Judaism in the Second Temple Period: Yehud – A History of the Persian Province of Judah v. 1. T & T Clark. p. 355. ISBN 978-0-567-08998-4.
103. Finkelstein, Israel; Silberman, Neil Asher (2001). The Bible unearthed: archaeology's new vision of ancient Israel and the origin of its stories (1st Touchstone ed.). New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-86912-4.
104. Ben-Eliyahu, Eyal (30 April 2019). Identity and Territory: Jewish Perceptions of Space in Antiquity. p. 13. ISBN 978-0-520-29360-1. OCLC 1103519319. From the beginning of the Second Temple period until the Muslim conquest—the land was part of imperial space. This was true from the early Persian period, as well as the time of Ptolemy and the Seleucids. The only exception was the Hasmonean Kingdom, with its sovereign Jewish rule—first over Judah and later, in Alexander Jannaeus's prime, extending to the coast, the north, and the eastern banks of the Jordan.
105. Ben-Sasson, H.H. (1976). A History of the Jewish People. Harvard University Press. pp. 226. ISBN 0-674-39731-2. The expansion of Hasmonean Judea took place gradually. Under Jonathan, Judea annexed southern Samaria and began to expand in the direction of the coast plain... The main ethnic changes were the work of John Hyrcanus... it was in his days and those of his son Aristobulus that the annexation of Idumea, Samaria and Galilee and the consolidation of Jewish settlement in Trans-Jordan was completed. Alexander Jannai, continuing the work of his predecessors, expanded Judean rule to the entire coastal plain, from the Carmel to the Egyptian border... and to additional areas in Trans-Jordan, including some of the Greek cities there.
106. Helyer, Larry R.; McDonald, Lee Martin (2013). "The Hasmoneans and the Hasmonean Era". In Green, Joel B.; McDonald, Lee Martin (eds.). The World of the New Testament: Cultural, Social, and Historical Contexts. Baker Academic. pp. 45–47. ISBN 978-0-8010-9861-1. OCLC 961153992. The ensuing power struggle left Hyrcanus with a free hand in Judea, and he quickly reasserted Jewish sovereignty... Hyrcanus then engaged in a series of military campaigns aimed at territorial expansion. He first conquered areas in the Transjordan. He then turned his attention to Samaria, which had long separated Judea from the northern Jewish settlements in Lower Galilee. In the south, Adora and Marisa were conquered; (Aristobulus') primary accomplishment was annexing and Judaizing the region of Iturea, located between the Lebanon and Anti-Lebanon mountains
107. Werner Eck, "Sklaven und Freigelassene von Römern in Iudaea und den angrenzenden Provinzen," Novum Testamentum 55 (2013): 1–21
108. Raviv, Dvir; Ben David, Chaim (2021). "Cassius Dio's figures for the demographic consequences of the Bar Kokhba War: Exaggeration or reliable account?". Journal of Roman Archaeology (به انگلیسی). 34 (2): 585–607. doi:10.1017/S1047759421000271. ISSN 1047-7594. Scholars have long doubted the historical accuracy of Cassius Dio's account of the consequences of the Bar Kokhba War (Roman History 69.14). According to this text, considered the most reliable literary source for the Second Jewish Revolt, the war encompassed all of Judea: the Romans destroyed 985 villages and 50 fortresses, and killed 580,000 rebels. This article reassesses Cassius Dio's figures by drawing on new evidence from excavations and surveys in Judea, Transjordan, and the Galilee. Three research methods are combined: an ethno-archaeological comparison with the settlement picture in the Ottoman Period, comparison with similar settlement studies in the Galilee, and an evaluation of settled sites from the Middle Roman Period (70–136CE). The study demonstrates the potential contribution of the archaeological record to this issue and supports the view of Cassius Dio's demographic data as a reliable account, which he based on contemporaneous documentation.
109. Oppenheimer, A'haron and Oppenheimer, Nili.
110. H.H. Ben-Sasson, A History of the Jewish People, Harvard University Press, 1976, شابک ‎۰−۶۷۴−۳۹۷۳۱−۲, page 334: "In an effort to wipe out all memory of the bond between the Jews and the land, Hadrian changed the name of the province from Judaea to Syria-Palestina, a name that became common in non-Jewish literature."
111. Ariel Lewin.
112. Eusebius, Ecclesiastical History. 4:6.3-4
113. Edward Kessler (2010). An Introduction to Jewish-Christian Relations. Cambridge University Press. p. 72. ISBN 978-0-521-70562-2. Jews probably remained in the majority in Palestine until some time after the conversion of Constantine in the fourth century. [...] In Babylonia, there had been for many centuries a Jewish community which would have been further strengthened by those fleeing the aftermath of the Roman revolts.
114. Lehmann, Clayton Miles (18 January 2007). "Palestine". Encyclopedia of the Roman Provinces. University of South Dakota. Archived from the original on 7 April 2013. Retrieved 9 February 2013.
115. Cohn-Sherbok, Dan (1996). Atlas of Jewish History. Routledge. p. 58. ISBN 978-0-415-08800-8.
116. Judaism in late antiquity, Jacob Neusner, Bertold Spuler, Hady R Idris, Brill, 2001, p. 155
117. הר, משה דוד (2022). "היהודים בארץ-ישראל בימי האימפריה הרומית הנוצרית" [The Jews in the Land of Israel in the Days of the Christian Roman Empire]. ארץ-ישראל בשלהי העת העתיקה: מבואות ומחקרים [Eretz Israel in Late Antiquity: Introductions and Studies] (به عبری). Vol. 1. ירושלים: יד יצחק בן-צבי. pp. 210–212. ISBN 978-965-217-444-4.
118. The Darkening Age: The Christian Destruction of the Classical World by Catherine Nixey 2018
119. Edward Kessler (2010). An Introduction to Jewish-Christian Relations. Cambridge University Press. p. 72. ISBN 978-0-521-70562-2. Jews probably remained in the majority in Palestine until some time after the conversion of Constantine in the fourth century. [...] In Babylonia, there had been for many centuries a Jewish community which would have been further strengthened by those fleeing the aftermath of the Roman revolts.
120. {{cite book}}: Empty citation (help)
121. Ehrlich, Michael (2022). The Islamization of the Holy Land, 634–1800. Leeds, UK: Arc Humanities Press. pp. 3–4. ISBN 978-1-64189-222-3. OCLC 1302180905. The Jewish community strove to recover from the catastrophic results of the Bar Kokhva revolt (132–135 CE). Although some of these attempts were relatively successful, the Jews never fully recovered. During the Late Roman and Byzantine periods, many Jews emigrated to thriving centres in the diaspora, especially Iraq, whereas some converted to Christianity and others continued to live in the Holy Land, especially in Galilee and the coastal plain. During the Byzantine period, the three provinces of Palestine included more than thirty cities, namely, settlements with a bishop see. After the Muslim conquest in the 630s, most of these cities declined and eventually disappeared. As a result, in many cases the local ecclesiastical administration weakened, while in others it simply ceased to exist. Consequently, many local Christians converted to Islam. Thus, almost twelve centuries later, when the army led by Napoleon Bonaparte arrived in the Holy Land, most of the local population was Muslim.
122. Bar, Doron (2003). "The Christianisation of Rural Palestine during Late Antiquity". The Journal of Ecclesiastical History. 54 (3): 401–421. doi:10.1017/s0022046903007309. ISSN 0022-0469. The dominant view of the history of Palestine during the Byzantine period links the early phases of the consecration of the land during the fourth century and the substantial external financial investment that accompanied the building of churches on holy sites on the one hand with the Christianisation of the population on the other. Churches were erected primarily at the holy sites, 12 while at the same time Palestine's position and unique status as the Christian 'Holy Land' became more firmly rooted. All this, coupled with immigration and conversion, allegedly meant that the Christianisation of Palestine took place much more rapidly than that of other areas of the Roman empire, brought in its wake the annihilation of the pagan cults and meant that by the middle of the fifth century there was a clear Christian majority.
123. Bar, Doron (2003). "The Christianisation of Rural Palestine during Late Antiquity". The Journal of Ecclesiastical History. 54 (3): 401–421. doi:10.1017/s0022046903007309. ISSN 0022-0469. The dominant view of the history of Palestine during the Byzantine period links the early phases of the consecration of the land during the fourth century and the substantial external financial investment that accompanied the building of churches on holy sites on the one hand with the Christianisation of the population on the other. Churches were erected primarily at the holy sites, 12 while at the same time Palestine's position and unique status as the Christian 'Holy Land' became more firmly rooted. All this, coupled with immigration and conversion, allegedly meant that the Christianisation of Palestine took place much more rapidly than that of other areas of the Roman empire, brought in its wake the annihilation of the pagan cults and meant that by the middle of the fifth century there was a clear Christian majority.
124. Kohen, Elli (2007). History of the Byzantine Jews: A Microcosmos in the Thousand Year Empire. University Press of America. pp. 26–31. ISBN 978-0-7618-3623-0.
125. "Roman Palestine". www.britannica.com. Encyclopedia Britannica.
126. Ehrlich, Michael (2022). The Islamization of the Holy Land, 634–1800. Leeds, UK: Arc Humanities Press. pp. 3–4. ISBN 978-1-64189-222-3. OCLC 1302180905. The Jewish community strove to recover from the catastrophic results of the Bar Kokhva revolt (132–135 CE). Although some of these attempts were relatively successful, the Jews never fully recovered. During the Late Roman and Byzantine periods, many Jews emigrated to thriving centres in the diaspora, especially Iraq, whereas some converted to Christianity and others continued to live in the Holy Land, especially in Galilee and the coastal plain. During the Byzantine period, the three provinces of Palestine included more than thirty cities, namely, settlements with a bishop see. After the Muslim conquest in the 630s, most of these cities declined and eventually disappeared. As a result, in many cases the local ecclesiastical administration weakened, while in others it simply ceased to exist. Consequently, many local Christians converted to Islam. Thus, almost twelve centuries later, when the army led by Napoleon Bonaparte arrived in the Holy Land, most of the local population was Muslim.
127. Ellenblum, Ronnie (2010). Frankish Rural Settlement in the Latin Kingdom of Jerusalem. Cambridge University Press. ISBN 978-0-511-58534-0. OCLC 958547332. From the data given above it can be concluded that the Muslim population of Central Samaria, during the early Muslim period, was not an autochthonous population which had converted to Christianity. They arrived there either by way of migration or as a result of a process of sedentarization of the nomads who had filled the vacuum created by the departing Samaritans at the end of the Byzantine period [...] To sum up: in the only rural region in Palestine in which, according to all the written and archeological sources, the process of Islamization was completed already in the twelfth century, there occurred events consistent with the model propounded by Levtzion and Vryonis: the region was abandoned by its original sedentary population and the subsequent vacuum was apparently filled by nomads who, at a later stage, gradually became sedentarized
128. לוי-רובין, מילכה; Levy-Rubin, Milka (2006). "The Influence of the Muslim Conquest on the Settlement Pattern of Palestine during the Early Muslim Period / הכיבוש כמעצב מפת היישוב של ארץ-ישראל בתקופה המוסלמית הקדומה". Cathedra: For the History of Eretz Israel and Its Yishuv / קתדרה: לתולדות ארץ ישראל ויישובה (121): 53–78. ISSN 0334-4657. JSTOR 23407269.
129. Ellenblum, Ronnie (2010). Frankish Rural Settlement in the Latin Kingdom of Jerusalem. Cambridge University Press. ISBN 978-0-511-58534-0. OCLC 958547332. From the data given above it can be concluded that the Muslim population of Central Samaria, during the early Muslim period, was not an autochthonous population which had converted to Christianity. They arrived there either by way of migration or as a result of a process of sedentarization of the nomads who had filled the vacuum created by the departing Samaritans at the end of the Byzantine period [...] To sum up: in the only rural region in Palestine in which, according to all the written and archeological sources, the process of Islamization was completed already in the twelfth century, there occurred events consistent with the model propounded by Levtzion and Vryonis: the region was abandoned by its original sedentary population and the subsequent vacuum was apparently filled by nomads who, at a later stage, gradually became sedentarized
130. Gil, Moshe (1997). A History of Palestine, 634–1099. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-59984-9.
131. {{cite book}}: Empty citation (help)
132. לוי-רובין, מילכה; Levy-Rubin, Milka (2006). "The Influence of the Muslim Conquest on the Settlement Pattern of Palestine during the Early Muslim Period / הכיבוש כמעצב מפת היישוב של ארץ-ישראל בתקופה המוסלמית הקדומה". Cathedra: For the History of Eretz Israel and Its Yishuv / קתדרה: לתולדות ארץ ישראל ויישובה (121): 53–78. ISSN 0334-4657. JSTOR 23407269.
133. Broshi, Magen (1979). "The Population of Western Palestine in the Roman-Byzantine Period". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. 236 (236): 1–10. doi:10.2307/1356664. ISSN 0003-097X. JSTOR 1356664.
134. Broshi, M. , & Finkelstein, I. (1992).
135. "crusades". فرهنگ انگلیسی آکسفورد. انتشارات دانشگاه آکسفورد. 2nd ed. 1989.
136. Kramer, Gudrun (2008). A History of Palestine: From the Ottoman Conquest to the Founding of the State of Israel. Princeton University Press. p. 376. ISBN 978-0-691-11897-0.
137. Abu-Munshar, Maher Y. JERUSALEM AS A PLACE OF EXILE DURING THE MAMLUK ERA (PDF) (به انگلیسی). Jurnal Al-Tamaddun.
138. Medievalists.net (۲۰۲۰-۰۸-۰۹). «The Struggle for Power within the Mamluk Sultanate». Medievalists.net (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۶.
139. Abu-Munshar, Maher Y. (2019-12-25). "JERUSALEM AS A PLACE OF EXILE DURING THE MAMLUK ERA". Journal of Al-Tamaddun (به انگلیسی). 14 (2): 99–115. doi:10.22452/JAT.vol14no2.9. ISSN 2289-2672.
140. Joel Rappel, History of Eretz Israel from Prehistory up to 1882 (1980), vol. 2, p. 531.
141. "Palestine – Ottoman rule". www.britannica.com. Encyclopedia Britannica. Retrieved 27 November 2018.
142. Macalister and Masterman, 1906, p. 40
143. (Rosenzweig 1997) "Zionism, the urge of the Jewish people to return to Palestine, is almost as ancient as the Jewish diaspora itself.
144. "An invention called 'the Jewish people'". Haaretz. Archived from the original on 18 April 2010. Retrieved 9 March 2010.
145. Eisen, Yosef (2004). Miraculous journey: a complete history of the Jewish people from creation to the present. Targum Press. p. 700. ISBN 978-1-56871-323-6.
146. Morgenstern, Arie (2006). Hastening redemption: Messianism and the resettlement of the land of Israel. Oxford University Press. p. 304. ISBN 978-0-19-530578-4.
147. Barnai, Jacob (1992). The Jews in Palestine in the Eighteenth Century: Under the Patronage of the Istanbul committee of Officials for Palestine. University Alabama Press. p. 320. ISBN 978-0-8173-0572-7.
148. Halpern, Ben (1998). Zionism and the creation of a new society. Reinharz, Jehuda. New York: Oxford University Press. pp. 53–54. ISBN 0-585-18273-6. OCLC 44960036.
149. (Kornberg 1993) "How did Theodor Herzl, an assimilated German nationalist in the 1880s, suddenly in the 1890s become the founder of Zionism?"
150. (Herzl 1946)
151. "Chapter One". The Jewish Agency for Israel1. 21 July 2005. Archived from the original on 10 December 2018. Retrieved 21 September 2015.
152. (Stein 2003).
153. (Romano 2003)
154. "Modern Zionist Aliyot". The Jewish Agency (به انگلیسی). 2014-11-13. Archived from the original on 5 December 2023. Retrieved 2023-06-30.
155. Goldstein, Yaacov N. (1994). "The Struggle for Equal Rights for Women in the Early Jewish Defense Underground: Bar Giora and Ha'shomer, 1907-1918". Contemporary Jewry. 15 (1): 140–156. ISSN 0147-1694.
156. «Beit Hashomer Museum: Grandfather of the IDF». The Jerusalem Post | JPost.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۳۰.
157. "The Second Aliyah". www.nli.org.il (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-30.
158. "Jewish Defense Organizations". The Jewish Agency (به انگلیسی). 2005-05-31. Archived from the original on 25 November 2022. Retrieved 2023-06-30.
159. «About: Hashomer». dbpedia.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۳۰.
160. Yapp, M.E. (1987). The Making of the Modern Near East 1792–1923. Harlow, England: Longman. p. 290. ISBN 978-0-582-49380-3.
161. Macintyre, Donald (26 May 2005). "The birth of modern Israel: A scrap of paper that changed history". The Independent. Retrieved 20 March 2012.
162. Schechtman, Joseph B. (2007). "Jewish Legion". Encyclopaedia Judaica. Vol. 11. Detroit: Macmillan Reference. p. 304. Retrieved 6 August 2014.
163. Kramer, Gudrun (2008). A History of Palestine: From the Ottoman Conquest to the Founding of the State of Israel. Princeton University Press. p. 376. ISBN 978-0-691-11897-0.
164. "The Covenant of the League of Nations". Article 22. Retrieved 18 October 2012.
165. "Mandate for Palestine," Encyclopaedia Judaica, Vol. 11, p. 862, Keter Publishing House, Jerusalem, 1972
166. (Scharfstein 1996).
167. "League of Nations: The Mandate for Palestine, July 24, 1922". Modern History Sourcebook. 24 July 1922. Archived from the original on 4 August 2011. Retrieved 27 August 2007.
168. Shaw, J. V. W. (1991) [1946]. "Chapter VI: Population". A Survey of Palestine. Vol. I: Prepared in December 1945 and January 1946 for the information of the Anglo-American Committee of Inquiry (Reprint ed.). Washington, DC: Institute for Palestine Studies. p. 148. ISBN 978-0-88728-213-3. OCLC 22345421.
169. "Report to the League of Nations on Palestine and Transjordan, 1937". British Government. 1937. Archived from the original on 23 September 2013. Retrieved 14 July 2013.
170. Walter Laqueur (2009). A History of Zionism: From the French Revolution to the Establishment of the State of Israel. Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN 978-0-307-53085-1. Retrieved 15 October 2015.
171. Hughes, M (2009). "The banality of brutality: British armed forces and the repression of the Arab Revolt in Palestine, 1936–39" (PDF). English Historical Review. CXXIV (507): 314–354. doi:10.1093/ehr/cep002. Archived from the original (PDF) on 21 February 2016.
172. Khalidi, Walid (1987).
173. Government of Palestine, Department of Statistics, Village Statistics, 1945.
174. (Fraser 2004)
175. Motti Golani (2013). Palestine Between Politics and Terror, 1945–1947. UPNE. p. 130. ISBN 978-1-61168-388-2.
176. Cohen, Michael J (2014). Britain's Moment in Palestine:Retrospect and Perspectives, 1917–1948 (First ed.). Abingdon and New York: Routledge. p. 474. ISBN 978-0-415-72985-7.
177. Bethell, Nicholas (1979). The Palestine Triangle. Andre Deutsch.
178. Bethell, Nicholas (1979). The Palestine Triangle. Andre Deutsch.
179. The Terrorism Ahead: Confronting Transnational Violence in the Twenty-First|By Paul J. Smith|M.E. Sharpe, 2007|p. 27
180. Encyclopedia of Terrorism, Harvey W. Kushner, Sage, 2003 p. 181
181. Encyclopædia Britannica article on the Irgun Zvai Leumi
182. The British Empire in the Middle East, 1945–1951: Arab Nationalism, the United States, and Postwar Imperialism.
183. Clarke, Thurston.
184. Bethell, Nicholas (1979). The Palestine Triangle. Andre Deutsch.
185. Bethell, Nicholas (1979). The Palestine Triangle. Andre Deutsch.
186. {{cite book}}: Empty citation (help)
187. "A/RES/106 (S-1)". General Assembly resolution. United Nations. 15 May 1947. Archived from the original on 6 August 2012. Retrieved 12 August 2012.
188. "A/364". Special Committee on Palestine. United Nations. 3 September 1947. Archived from the original on 10 June 2012. Retrieved 12 August 2012.
189. "Background Paper No. 47 (ST/DPI/SER.A/47)". United Nations. 20 April 1949. Archived from the original on 3 January 2011. Retrieved 31 July 2007.
190. "Irgun Zvai Leumi | Meaning, Israel, Etzel, & Ideology | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 2023-05-11. Retrieved 2023-06-30.
191. Hoffman, Bruce: Anonymous Soldiers (2015)
192. "Resolution 181 (II). Future government of Palestine". United Nations. 29 November 1947. Archived from the original on 10 October 2017. Retrieved 21 March 2017.
193. Nathan Thrall, The Only Language They Understand: Forcing Compromise in Israel and Palestine, Henry Holt and Company 2017 شابک ‎۹۷۸−۱−۶۲۷−۷۹۷۱۰−۸ pp. 41,227 n.9.
194. 'As to territorial boundaries, under the plan the Jewish State was allotted approximately 57 percent of the total area of Palestine even though the Jewish population comprised only 33 percent of the country.
195. Morris 2008, p. 75: "The night of 29–30 November passed in the Yishuv's settlements in noisy public rejoicing. Most had sat glued to their radio sets broadcasting live from Flushing Meadow. A collective cry of joy went up when the two-thirds mark was achieved: a state had been sanctioned by the international community."
196. Morris 2008, p. 396: "The immediate trigger of the 1948 War was the November 1947 UN partition resolution. The Zionist movement, except for its fringes, accepted the proposal."
197. 'Although the Zionists had coveted the whole of Palestine, the Jewish Agency leadership pragmatically, if grudgingly, accepted Resolution 181(II).
198. Morris 2008, p. 66: at 1946 "The League demanded independence for Palestine as a "unitary" state, with an Arab majority and minority rights for the Jews.", p. 67: at 1947 "The League's Political Committee met in Sofar, Lebanon, on 16–19 September, and urged the Palestine Arabs to fight partition, which it called "aggression," "without mercy." The League promised them, in line with Bludan, assistance "in manpower, money and equipment" should the United Nations endorse partition.", p. 72: at December 1947 "The League vowed, in very general language, "to try to stymie the partition plan and prevent the establishment of a Jewish state in Palestine.""
199. Bregman 2002, pp. 40–41.
200. 'Although the Zionists had coveted the whole of Palestine, the Jewish Agency leadership pragmatically, if grudgingly, accepted Resolution 181(II).
201. Morris 2008, p. 77–78.
202. Tal, David (2003). War in Palestine, 1948: Israeli and Arab Strategy and Diplomacy. Routledge. p. 471. ISBN 978-0-7146-5275-7.
203. Morris 2008.
204. "Declaration of Establishment of State of Israel". Israel Ministry of Foreign Affairs. 14 May 1948. Archived from the original on 17 March 2017. Retrieved 21 March 2017.
205. Clifford, Clark, "Counsel to the President: A Memoir", 1991, p. 20.
206. Jacobs, Frank (7 August 2012). "The Elephant in the Map Room". Borderlines. The New York Times. Retrieved 3 September 2012.
207. Karsh, Efraim (2002). The Arab–Israeli conflict: The Palestine War 1948. Osprey Publishing. p. 50. ISBN 978-1-84176-372-9.
208. 'The entry into (the) war of the Arab countries poses a complex legal problem.
209. (Ben-Sasson 1985)
210. Morris 2008, p. 187: "A week before the armies marched, Azzam told Kirkbride: "It does not matter how many [Jews] there are. We will sweep them into the sea." … Ahmed Shukeiry, one of Haj Amin al-Husseini's aides (and, later, the founding chairman of the Palestine Liberation Organization), simply described the aim as "the elimination of the Jewish state." … al-Quwwatli told his people: "Our army has entered … we shall win and we shall eradicate Zionism""
211. Morris 2008, p. 205.
212. Rabinovich, Itamar; Reinharz, Jehuda (2007). -9780874519624/page/74 Israel in the Middle East: Documents and Readings on Society, Politics, and Foreign Relations, Pre-1948 to the Present. Brandeis. p. -9780874519624/page/74 74. ISBN 978-0-87451-962-4. {{cite book}}: Check |url= value (help)
213. Morris 2008, p. 198: "the Jews felt that the Arabs aimed to reenact the Holocaust and that they faced certain personal and collective slaughter should they lose"
214. "PDF copy of Cablegram from the Secretary-General of the League of Arab States to the Secretary-General of the United Nations: S/745: 15 May 1948". Un.org. 9 September 2002. Archived from the original on 7 January 2014. Retrieved 13 October 2013.
215. Karsh, Efraim (2002). The Arab–Israeli conflict: The Palestine War 1948. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-372-9.
216. Morris, Benny (2004). The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge University Press. p. 602. ISBN 978-0-521-00967-6.
217. "עיצוב יחסי יהודים - ערבים בעשור הראשון". lib.cet.ac.il.
218. "Two Hundred and Seventh Plenary Meeting". The United Nations. 11 May 1949. Archived from the original on 12 September 2007. Retrieved 13 July 2007.
219. William Roger Louis (1984). The British Empire in the Middle East, 1945–1951: Arab Nationalism, the United States, and Postwar Imperialism. Clarendon Press. p. 579. ISBN 978-0-19-822960-5. "The transcript makes it clear that British policy acted as a brake on Jordan. "King Abdullah was personally anxious to come to agreement with Israel", Kirkbride stated, "and in fact it was our restraining influence which had so far prevented him from doing so". Knox Helm confirmed that the Israelis hoped to have a settlement with Jordan, and that they now genuinely wished to live peacefully within their frontiers, if only for economic reasons".
220. (Lustick 1988)
221. "Israel (Labor Zionism)". Country Studies. Retrieved 12 February 2010.
222. Anita Shapira (1992). Land and Power. Stanford University Press. pp. 416, 419.
223. Segev, Tom. 1949: The First Israelis.
224. Shulewitz, Malka Hillel (2001). The Forgotten Millions: The Modern Jewish Exodus from Arab Lands. Continuum. ISBN 978-0-8264-4764-7.
225. Laskier, Michael "Egyptian Jewry under the Nasser Regime, 1956–70" pp. 573–619 from Middle Eastern Studies, Volume 31, Issue # 3, July 1995 p. 579.
226. "Population, by Religion". Israel Central Bureau of Statistics. 2016. Retrieved 4 September 2016.
227. Bard, Mitchell (2003). The Founding of the State of Israel. Greenhaven Press. p. 15.
228. Hakohen, Devorah (2003). Immigrants in Turmoil: Mass Immigration to Israel and Its Repercussions in the 1950s and After. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-2969-6.
229. Clive Jones, Emma Murphy, Israel: Challenges to Identity, Democracy, and the State, Routledge 2002 p. 37: "Housing units earmarked for the Oriental Jews were often reallocated to European Jewish immigrants; Consigning Oriental Jews to the privations of ma'aborot (transit camps) for longer periods."
230. (Segev 2007)
231. (Shindler 2002)
232. Kameel B. Nasr (1996). Arab and Israeli Terrorism: The Causes and Effects of Political Violence, 1936–1993. McFarland. pp. 40–. ISBN 978-0-7864-3105-2. Fedayeen to attack...almost always against civilians
233. (Gilbert 2005)
234. Isaac Alteras (1993). Eisenhower and Israel: U.S. -Israeli Relations, 1953–1960. University Press of Florida. pp. 192–. ISBN 978-0-8130-1205-6. the removal of the Egyptian blockade of the Straits of Tiran at the entrance of the Gulf of Aqaba. The blockade closed Israel's sea lane to East Africa and the Far East, hindering the development of Israel's southern port of Eilat and its hinterland, the Nege. Another important objective of the Israeli war plan was the elimination of the terrorist bases in the Gaza Strip, from which daily fedayeen incursions into Israel made life unbearable for its southern population. And last but not least, the concentration of the Egyptian forces in the Sinai Peninsula, armed with the newly acquired weapons from the Soviet bloc, prepared for an attack on Israel. Here, Ben-Gurion believed, was a time bomb that had to be defused before it was too late. Reaching the Suez Canal did not figure at all in Israel's war objectives.
235. Dominic Joseph Caraccilo (2011). Beyond Guns and Steel: A War Termination Strategy. ABC-CLIO. pp. 113–. ISBN 978-0-313-39149-1. The escalation continued with the Egyptian blockade of the Straits of Tiran, and Nasser's nationalization of the Suez Canal in July 1956. On October 14, Nasser made clear his intent:"I am not solely fighting against Israel itself. My task is to deliver the Arab world from destruction through Israel's intrigue, which has its roots abroad. Our hatred is very strong. There is no sense in talking about peace with Israel. There is not even the smallest place for negotiations." Less than two weeks later, on October 25, Egypt signed a tripartite agreement with Syria and Jordan placing Nasser in command of all three armies. The continued blockade of the Suez Canal and Gulf of Aqaba to Israeli shipping, combined with the increased fedayeen attacks and the bellicosity of recent Arab statements, prompted Israel, with the backing of Britain and France, to attack Egypt on October 29, 1956.
236. Alan Dowty (2005). Israel/Palestine. Polity. pp. 102–. ISBN 978-0-7456-3202-5. Gamal Abdel Nasser, who declared in one speech that "Egypt has decided to dispatch her heroes, the disciples of Pharaoh and the sons of Islam and they will cleanse the land of Palestine....There will be no peace on Israel's border because we demand vengeance, and vengeance is Israel's death."...The level of violence against Israelis, soldiers and civilians alike, seemed to be rising inexorably.
237. "Suez Crisis: Key players" (به انگلیسی). 21 July 2006. Retrieved 19 July 2018.
238. Schoenherr, Steven (15 December 2005). "The Suez Crisis". Retrieved 31 May 2013.
239. Gorst, Anthony; Johnman, Lewis (1997). The Suez Crisis. Routledge. ISBN 978-0-415-11449-3.
240. Benny Morris (25 May 2011). Righteous Victims: A History of the Zionist-Arab Conflict, 1881–1998. Knopf Doubleday Publishing Group. pp. 300, 301. ISBN 978-0-307-78805-4. [p. 300] In exchange (for Israeli withdrawal) the United states had indirectly promised to guarantee Israel's right of passage through the straits (to the Red sea) and its right to self defense if the Egyptian closed them....(p 301) The 1956 war resulted in a significant reduction of...Israeli border tension. Egypt refrained from reactivating the Fedaeen, and...Egypt and Jordan made great effort to curb infiltration
241. Bascomb 2009, p. 219–229.
242. (Cole 2003). "...  the Eichmann trial, which did so much to raise public awareness of the Holocaust .
243. Shlomo Shpiro (2006). "No place to hide: Intelligence and civil liberties in Israel". Cambridge Review of International Affairs. 19 (44): 629–648. doi:10.1080/09557570601003361.
244. Cohen, Avner (3 May 2019). "How a Standoff with the U.S. Almost Blew up Israel's Nuclear Program". Haaretz.
245. "The Battle of the Letters, 1963: John F. Kennedy, David Ben-Gurion, Levi Eshkol, and the U.S. Inspections of Dimona | National Security Archive". 29 April 2019.
246. "The Politics of Miscalculation in the Middle East", by Richard B. Parker (1993 Indiana University Press) p. 38
247. Maoz, Moshe (1995). Syria and Israel: From War to Peacemaking. Oxford University Press. p. 70. ISBN 978-0-19-828018-7.
248. (Gilbert 2005)
249. "On This Day 5 Jun". BBC. 5 June 1967. Retrieved 26 December 2011.
250. (Segev 2007)
251. John Quigley, The Six-Day War and Israeli Self-Defense: Questioning the Legal Basis for Preventive War, Cambridge University Press, 2013, p. 32.
252. Samir A. Mutawi (2002). Jordan in the 1967 War. Cambridge University Press. p. 93. ISBN 978-0-521-52858-0. Although Eshkol denounced the Egyptians, his response to this development was a model of moderation. His speech on 21 May demanded that Nasser withdraw his forces from Sinai but made no mention of the removal of UNEF from the Straits nor of what Israel would do if they were closed to Israeli shipping. The next day Nasser announced to an astonished world that henceforth the Straits were, indeed, closed to all Israeli ships
253. John Quigley, The Six-Day War and Israeli Self-Defense: Questioning the Legal Basis for Preventive War, Cambridge University Press, 2013, p. 32.
254. (Segev 2007)
255. (Smith 2006).
256. Bennet, James (13 March 2005). "The Interregnum". The New York Times Magazine. Retrieved 11 February 2010.
257. Silke, Andrew (2004). Research on Terrorism: Trends, Achievements and Failures. Routledge. p. 149 (256 pp.). ISBN 978-0-7146-8273-0. Retrieved 8 March 2010.
258. Gilbert, Martin (2002). The Routledge Atlas of the Arab–Israeli Conflict: The Complete History of the Struggle and the Efforts to Resolve It. Routledge. p. 82. ISBN 978-0-415-28116-4. Retrieved 8 March 2010.
259. Andrews, Edmund; Kifner, John (27 January 2008). "George Habash, Palestinian Terrorism Tactician, Dies at 82". The New York Times. Retrieved 29 March 2012.
260. "1973: Arab states attack Israeli forces". On This Day. BBC News. 6 October 1973. Retrieved 15 July 2007.
261. "Agranat Commission". Knesset. 2008. Retrieved 8 April 2010.
262. Bregman 2002, pp. 171–174.
263. Bregman 2002, pp. 186–187.
264. «Assess PLO raid into Israel on the Research paper for students». Campuscrosswalk (به انگلیسی). ۲۰۱۷-۱۲-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۳.
265. "Basic Law: Jerusalem, Capital of Israel". Knesset. Retrieved 14 January 2017.
266. Cleveland, William L. (1999). A history of the modern Middle East. Westview Press. p. 356. ISBN 978-0-8133-3489-9.
267. Lustick, Ian (1997). "Has Israel Annexed East Jerusalem?". Middle East Policy. V (1): 34–45. doi:10.1111/j.1475-4967.1997.tb00247.x. ISSN 1061-1924. OCLC 4651987544. Archived from the original (PDF) on 20 November 2009. Retrieved 1 June 2013.
268. "Golan Heights profile". BBC News. 27 November 2015. Retrieved 6 January 2017.
269. Monacella, R.; Ware, S.A. (2007). Fluctuating Borders: Speculations about Memory and Emergence. RMIT University Press. ISBN 978-1-921166-48-8. Retrieved 2021-10-12.
270. Hillier, T. (1998). Sourcebook on Public International Law. Routledge. ISBN 978-1-135-35366-7. Retrieved 2021-10-12.
271. Friedberg, Rachel M. (November 2001). "The Impact of Mass Migration on the Israeli Labor Market" (PDF). The Quarterly Journal of Economics. 116 (4): 1373–1408. CiteSeerX 10.1.1.385.2596. doi:10.1162/003355301753265606.
272. Bregman 2002, p. 199.
273. Schiff, Ze'ev; Ehud, Yaari (1984). Israel's Lebanon War. Simon & Schuster. p. 284. ISBN 978-0-671-47991-6.
274. Silver, Eric (1984). Begin: The Haunted Prophet. Random House. p. 239. ISBN 978-0-394-52826-7.
275. Tessler, Mark A. (1994). A History of the Israeli–Palestinian conflict. Indiana University Press. p. 677. ISBN 978-0-253-20873-6.
276. (Stone و Zenner 1994).
277. Haberman, Clyde (9 December 1991). "After 4 Years, Intifada Still Smolders". The New York Times. Retrieved 28 March 2008.
278. (Mowlana، Gerbner و Schiller 1992)
279. Bregman 2002, p. 236.
280. "From the End of the Cold War to 2001". Boston College. Archived from the original on 27 August 2013. Retrieved 20 March 2012.
281. "The Oslo Accords, 1993". U.S. Department of State. Archived from the original on 22 January 2010. Retrieved 30 March 2010.
282. "Israel–PLO Recognition – Exchange of Letters between PM Rabin and Chairman Arafat – Sept 9, 1993". Israeli Ministry of Foreign Affairs. Retrieved 31 March 2010.
283. (Harkavy و Neuman 2001).
284. "Sources of Population Growth: Total Israeli Population and Settler Population, 1991–2003". Settlements information. Foundation for Middle East Peace. Archived from the original on 26 August 2013. Retrieved 20 March 2012.
285. Kurtzer, Daniel; Lasensky, Scott (2008). Negotiating Arab-Israeli peace: American leadership in the Middle East. United States Institute of Peace Press. p. 44. ISBN 978-1-60127-030-6.
286. Cleveland, William L. (1999). A history of the modern Middle East. Westview Press. p. 494. ISBN 978-0-8133-3489-9.
287. "Israel marks Rabin assassination". BBC News. 12 November 2005.
288. Bregman 2002, p. 257.
289. Hanne Eggen Røislien, [http://www.ijcv.org/index.php/ijcv/article/view/14/14 'Living with Contradiction: Examining the Worldview of the Jewish Settlers in Hebron,' بایگانی‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine International Journal of Conflict and Violence, Vol.1 (2) 2007, pp.169–184.
290. "The Wye River Memorandum". U.S. Department of State. 23 October 1998. Retrieved 30 March 2010.
291. (Gelvin 2005)
292. Sela-Shayovitz, R. (2007).
293. Gross, Tom (16 January 2014). "The big myth: that he caused the Second Intifada". Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 22 April 2016.
294. Hong, Nicole (23 February 2015). "Jury Finds Palestinian Authority, PLO Liable for Terrorist Attacks in Israel a Decade Ago". The Wall Street Journal. Retrieved 22 April 2016.
295. Ain, Stewart (20 December 2000). "PA: Intifada Was Planned". The Jewish Week. Archived from the original on 13 October 2007.
296. Samuels, David (1 September 2005). "In a Ruined Country". The Atlantic. Retrieved 27 March 2013.
297. "West Bank barrier route disputed, Israeli missile kills 2". USA Today. 29 July 2004. Archived from the original on 20 October 2012. Retrieved 1 October 2012.
298. Harel, Amos; Issacharoff, Avi (1 October 2010). "Years of rage". Haaretz. Retrieved 12 August 2012.
299. King, Laura (28 September 2004). "Losing Faith in the Intifada". Los Angeles Times. Retrieved 12 August 2012.
300. "Fatalities before Operation "Cast Lead"". B'Tselem. Retrieved 14 January 2017.
301. "Security Council Calls for End to Hostilities between Hizbollah, Israel, Unanimously Adopting Resolution 1701 (2006)". United Nations Security Council Resolution 1701. 11 August 2006.
302. Harel, Amos (13 July 2006). "Hezbollah kills 8 soldiers, kidnaps two in offensive on northern border". Haaretz. Retrieved 20 March 2012.
303. Koutsoukis, Jason (5 January 2009). "Battleground Gaza: Israeli ground forces invade the strip". Sydney Morning Herald. Retrieved 5 January 2009.
304. Ravid, Barak (18 January 2009). "IDF begins Gaza troop withdrawal, hours after ending 3-week offensive". Haaretz. Retrieved 20 March 2012.
305. Azoulay, Yuval (1 January 2009). "Two IDF soldiers, civilian lightly hurt as Gaza mortars hit Negev". Haaretz. Retrieved 20 March 2012.
306. Lappin, Yaakov; Lazaroff, Tovah (12 November 2012). "Gaza groups pound Israel with over 100 rockets". The Jerusalem Post. Retrieved 27 March 2013.
307. Stephanie Nebehay (20 November 2012). "UN rights boss, Red Cross urge Israel, Hamas to spare civilians". Reuters. Retrieved 20 November 2012.
308. "Israel and Hamas Trade Attacks as Tension Rises". The New York Times. 8 July 2014.
309. "Israel and Hamas agree Gaza truce, Biden pledges assistance". Reuters. 21 May 2021.
310. Martínez, Andrés R.; Bubola, Emma (10 October 2023). "What We Know About the Hamas Attack and Israel's Response". The New York Times. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 10 October 2023.
311. Gillett, Francesca (8 October 2023). "How an Israel music festival turned into a nightmare after Hamas attack". BBC News. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
312. Tabachnick, Cara (8 October 2023). "Israelis search for loved ones with posts and pleas on social media". CBS News. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
313. Amanda Borschel-Dan (7 October 2023). "Thousands flee rocket and gunfire at all-night desert 'Nature Party'; dozens missing". The Times of Israel. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
314. Frankel, Julia (21 December 2023). "Israel's military campaign in Gaza is among the most destructive in history, experts say". PBS NewsHour. Associated Press. Archived from the original on 22 April 2024. Retrieved 22 April 2024.
315. "Israeli bombardment destroyed over 70% of Gaza homes: Report". Al Jazeera. 31 December 2023. Archived from the original on 23 April 2024. Retrieved 22 April 2024.
316. "Can Israel achieve its war goals in Gaza?". Financial Times. Archived from the original on 7 April 2024. Retrieved 6 May 2024.
317. "Netanyahu says IDF will control Gaza after war, rejects notion of international force". The Times of Israel. Archived from the original on 12 November 2023. Retrieved 13 November 2023.
318. THE LAND: Geography and Climate, Israel Ministry of Foreign Affairs
319. «Country Comparison :: Area The online Factbook is updated weekly. ISSN 1553-8133». cia.gov. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۱۱.
320. «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. ۲۰۱۰-۱۰-۱۱. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۸.
321. خصوصیات جغرافیائی اسرائیل بایگانی‌شده در ۱ مارس ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine، وزارت مهاجرت اسرائیل
322. "Negev | Meaning, Map, Bible & History | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 2023-10-24. Retrieved 2023-11-11.
323. Population of Israel on the Eve of 2023 (Report). Israel Central Bureau of Statistics. 29 December 2022. Retrieved 29 December 2022.
324. "ISRAEL: Crackdown on illegal migrants and visa violators". IRIN. 14 July 2009.
325. Adriana Kemp, "Labour migration and racialisation: labour market mechanisms and labour migration control policies in Israel", Social Identities 10:2, 267–292, 2004
326. "Israel rounds up African migrants for deportation". Reuters. 11 June 2012.
327. "Urban population (% of total population) – Israel". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved February 11, 2023.
328. Israel's Apartheid against Palestinians: Cruel System of Domnination and Crime Against Humanity, Amnesty International 2022 p.16:'Today, Palestinian citizens and permanent residents of Israel comprise some 21% of Israel's population and number approximately 1.9 million.
329. 'A Threshold Crossed,' Human Rights Watch 27 April 2021 pp.7,57–63:' This policy, which aims to maximize Jewish Israeli control over land, concentrates the majority of Palestinians who live outside Israel's major, predominantly Jewish cities into dense, under-served enclaves and restricts their access to land and housing, while nurturing the growth of nearby Jewish communities.'
330. Nimer Sultany, 'The Making of an Underclass: The Palestinian Citizens of Israel,' Israel Studies Review Vol. 27, No. 2, (Winter 2012), pp. 190–200 pp.191,194.'the Palestinian Israeli population grew from 156,000 in 1948 to 1.4 million in 2012.
331. Gershon Shafir, From Overt to Veiled Segregation: Israel's Palestinian Arab Citizens in the Galilee, International Journal of Middle East Studies, Volume 50 Issue 1 February 2018, pp.1–22 pp.4,7 doi:10.1017/S0020743817000915: ' With about 90 percent of Israel's Palestinian citizens living in Arab-only towns and villages, they suffer from the hypersegregation typical of African American urban neighborhoods and its attendant deleterious consequences.
332. "Can Jews and Palestinians live peacefully in Israel? The data on mixed neighborhoods says yes". The Washington Post. Retrieved 15 February 2022.
333. "Health status – Life expectancy at birth – OECD Data". theOECD.
334. "Saudi writer: 'Why is life expectancy in Israel better?'" (به انگلیسی). BBC News. 9 October 2012.
335. "Taub Center report shows discrepancy in Jewish, Arab life expectancy". Ynetnews. Retrieved 15 February 2022.
336. "Localities File" (XLS). Israel Central Bureau of Statistics. 2017. Retrieved 22 April 2019.
337. Omer-Man, Michael (7 August 2011). "This Week in History: Jewish right to aliya becomes law". The Jerusalem Post.
338. DellaPergola, Sergio (2000) [2000]. "Still Moving: Recent Jewish Migration in Comparative Perspective". In Daniel J. Elazar; Morton Weinfeld (eds.). The Global Context of Migration to Israel. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers. pp. 13–60. ISBN 978-1-56000-428-8.
339. Herman, Pini (1 September 1983). "The Myth of the Israeli Expatriate". Moment Magazine. Vol. 8, no. 8. pp. 62–63.
340. Gould, Eric D.; Moav, Omer (2007). "Israel's Brain Drain". Israel Economic Review. 5 (1): 1–22. SSRN 2180400.
341. Rettig Gur, Haviv (6 April 2008). "Officials to US to bring Israelis home". The Jerusalem Post. Retrieved 20 March 2012.
342. "Jews, by Continent of Origin, Continent of Birth and Period of Immigration" (PDF). Israel Central Bureau of Statistics. 15 September 2022. Retrieved 21 February 2023.
343. Goldberg, Harvey E. (2008). "From Sephardi to Mizrahi and Back Again: Changing Meanings of "Sephardi" in Its Social Environments". Jewish Social Studies. 15 (1): 165–188. doi:10.18647/2793/JJS-2008.
344. "The myth of the Mizrahim". The Guardian. London. 3 April 2009.
345. "Missing Mizrahim". 31 August 2009.
346. Okun, Barbara S.; Khait-Marelly, Orna (2006). "Socioeconomic Status and Demographic Behavior of Adult Multiethnics: Jews in Israel" (PDF). Hebrew University of Jerusalem. Archived from the original (PDF) on 29 October 2013. Retrieved 26 May 2013.
347. DellaPergola, Sergio (2011). "Jewish Demographic Policies" (PDF). The Jewish People Policy Institute.
348. "Israel (people)". Encyclopedia.com. 2007.
349. Yoram Ettinger (5 April 2013). "Defying demographic projections". Israel Hayom. Retrieved 29 October 2013.
350. Gorenberg, Gershom (26 June 2017). "Settlements: The Real Story". The American Prospect. Retrieved 25 August 2017.
351. "Localities and Population, by Population Group, District, Sub-District and Natural Region" (PDF). Israel Central Bureau of Statistics. 15 September 2022. Retrieved 21 February 2023.
352. Yaniv, Omer; Haddad, Netta; Assaf-Shapira, Yair (2022). Jerusalem Facts and Trends 2022 (PDF) (Report). Jerusalem Institute for Policy Research. p. 25. Retrieved 21 February 2023.
353. "Settlements in the Gaza Strip". Settlement Information. Archived from the original on 26 August 2013. Retrieved 12 December 2007.
354. "Population of Israel on the Eve of 2022". Cbs.gov.il. Retrieved 2022-02-13.
355. Citizenship, Identity and Political Participation: Measuring the Attitudes of the Arab Citizens in Israel (Report). Konrad Adenauer Foundation. December 2017. pp. 22, 25, 28. (p.28) "The positions of the participants in the focus groups reflect the strength of Palestinian-Arab identity among Arab citizens and the fact that they do not see a contradiction between Palestinian-Arab national identity and Israeli civic identity. The designation "Israeli-Arab" aroused great opposition in the focus groups, as did Israel's Independence Day. A comparison of views expressed in the focus groups with the general results of the survey points to differences between collective positions and memory and individual feelings and attitudes. The collective position presented in the focus group discussions finds expression in the public sphere and emphasizes the Palestinian national identity. Conversely, the responses of the survey participants reveal individual attitudes that assign a broader (albeit secondary, identity) dimension to the component of Israeli civic identity"; quote (p.25): "Amongst the participants there was consensus that Palestinian identity occupies a central place in their consciousness. The definition "Palestinian" has national and emotional importance, as it embodies the heritage of Arab citizens and their culture. This was expressed explicitly in the words of the participants: "We are Palestinian Arabs and we say this with pride;""We are Palestinian citizens of Israel. The emphasis is on the word 'Palestinians'"; "I am first and foremost a Palestinian and nothing more." The designation "Arab citizens of Israel" was acceptable to them on the basis of the understanding that it is impossible to live without citizenship, and as long as Israeli citizenship does not harm the national consciousness. Conversely, the participants spoke out against the designation "Arab-Israeli" and made statements such as "I am an Arab, I belong to a larger culture than the State of Israel"; "We are not the Arabs of Israel, I am an Arab who does not belong to the State of Israel. My roots and my Arabness existed before them." "[Arab-Israeli] is an inappropriate expression because our ancestors were here before '48."
356. Lynfield, Ben (27 September 2017). "Survey: 60% of Arab Israelis have positive view of state". The Jerusalem Post. Retrieved 23 October 2017.
357. Smooha, Sammy (2020). Still Playing by the Rules: Index of Arab-Jewish Relations in Israel 2019. University of Haifa. p. 88. ISBN 978-965-599-346-2.
358. "Localities, Population and Density per Sq. Km. , by Metropolitan Area and Selected Localities". Israel Central Bureau of Statistics. 6 September 2017. Retrieved 19 September 2017.
359. (Roberts 1990) Although East Jerusalem and the Golan Heights have been brought directly under Israeli law, by acts that amount to annexation, both of these areas continue to be viewed by the international community as occupied, and their status as regards the applicability of international rules is in most respects identical to that of the West Bank and Gaza.
360. "Population Density by City".
361. 2.22 Localities and Population, by Municipal Status and District, 2018
362. "List of Cities in Israel".
363. "New town Harish harbors hopes of being more than another Pleasantville". The Times of Israel. 25 August 2015. Retrieved 2 July 2018.
364. Administrator (۲۰۱۳-۰۸-۱۷). «Israel Road & Traffic Signs». Anglo-List (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۱۱.
365. Times، The New York (۲۰۱۸-۰۷-۱۹). «Israel Passes 'National Home' Law, Drawing Ire of Arabs» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۲۶.
366. "Israel adopts divisive Jewish nation-state law" (به انگلیسی). 2018-07-19. Retrieved 2023-06-26.
367. Israel Central Bureau of Statistics: The Ethiopian Community in Israel
368. "Israel may admit 3,000 Ethiopia migrants if Jews". Reuters. 16 July 2009.
369. Meyer, Bill (17 August 2008). "Israel's welcome for Ethiopian Jews wears thin". The Plain Dealer. Retrieved 1 October 2012.
370. "Study: Soviet immigrants outperform Israeli students". Haaretz. 10 February 2008.
371. "French radio station RFI makes aliyah". Ynetnews. 5 December 2011.
372. Spolsky, Bernard (1999). Round Table on Language and Linguistics. Washington, DC: Georgetown University Press. pp. 169–170. ISBN 978-0-87840-132-1. In 1948, the newly independent state of Israel took over the old British regulations that had set English, Arabic, and Hebrew as official languages for Mandatory Palestine but, as mentioned, dropped English from the list. In spite of this, official language use has maintained a de facto role for English, after Hebrew but before Arabic.
373. Bat-Zeev Shyldkrot, Hava (2004). "Part I: Language and Discourse". In Diskin Ravid, Dorit; Bat-Zeev Shyldkrot, Hava (eds.). Perspectives on Language and Development: Essays in Honor of Ruth A. Berman. Kluwer Academic Publishers. p. 90. ISBN 978-1-4020-7911-5. English is not considered official but it plays a dominant role in the educational and public life of Israeli society. … It is the language most widely used in commerce, business, formal papers, academia, and public interactions, public signs, road directions, names of buildings, etc. English behaves 'as if' it were the second and official language in Israel.
374. Shohamy, Elana (2006). Language Policy: Hidden Agendas and New Approaches. Routledge. pp. 72–73. ISBN 978-0-415-32864-7. In terms of English, there is no connection between the declared policies and statements and de facto practices. While English is not declared anywhere as an official language, the reality is that it has a very high and unique status in Israel. It is the main language of the academy, commerce, business, and the public space.
375. "English programs at Israeli universities and colleges". Israel Ministry of Foreign Affairs.
376. «یادگیری زبان عربی برای دانش‌آموزان اسرائیلی اجباری شد». رادیو فردا. ۲ شهریور ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۲.
377. «tamrurim2010» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۳.
378. Israel and the Occupied Palestinian Territories
379. IRIN; Andreas Hackl (7 September 2012). "ISRAEL-OPT: Upping sticks and heading for Ramallah". IRIN humanitarian news and analysis. UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. Retrieved 14 October 2012.
380. http://www.haaretz.com/news/national/thousands-in-jerusalem-protest-racism-against-ethiopian-israelis-1.407998 Thousands in Jerusalem protest racism against Ethiopian Israelis
381. "World Report 2012: Israel/Occupied Palestinian Territories". Human Rights Watch. Human Rights Watch. 2012. Retrieved 14 October 2012.
382. «The importance of Jerusalem and the land of Israel for Judaism - The formative history of Judaism - CCEA - GCSE Religious Studies Revision - CCEA». BBC Bitesize (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۲۷.
383. "What Is the Importance of Israel?". Christianity.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-27.
384. Lipka، Michael. «7 key findings about religion and politics in Israel». Pew Research Center (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۲۷.
385. Starr, Kelsey Jo; Masci, David (8 March 2016). "In Israel, Jews are united by homeland but divided into very different groups". Pew Research Center. Retrieved 14 January 2017.
386. "At the edge of the abyss". Haaretz. 24 November 2009.
387. "Israel". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Retrieved 5 January 2017.
388. Bassok, Moti (25 December 2006). "Israel's Christian population numbers 148,000 as of Christmas Eve". Haaretz. Retrieved 26 April 2012.
389. "National Population Estimates" (PDF). Israel Central Bureau of Statistics. p. 27. Archived from the original (PDF) on 7 August 2011. Retrieved 6 August 2007.
390. "Israel's disputatious Avigdor Lieberman: Can the coalition hold together?". The Economist. 11 March 2010. Retrieved 12 August 2012.
391. Hebrew Phrasebook. Lonely Planet Publications. 1999. p. 156. ISBN 978-0-86442-528-7.
392. Levine, Lee I. (1999). Jerusalem: its sanctity and centrality to Judaism, Christianity, and Islam. Continuum International Publishing Group. p. 516. ISBN 978-0-8264-1024-5.
393. "The Baháʼí World Centre: Focal Point for a Global Community". The Baháʼí International Community. Archived from the original on 29 June 2007. Retrieved 2 July 2007.
394. "Teaching the Faith in Israel". Baháʼí Library Online. 23 June 1995. Retrieved 6 August 2007.
395. "Kababir and Central Carmel – Multiculturalism on the Carmel". Retrieved 8 January 2015.
396. "Visit Haifa". Retrieved 8 January 2015.
397. "Education in Ancient Israel". American Bible Society. Retrieved 3 July 2015.
398. Moaz, Asher (2006). "Religious Education in Israel". University of Detroit Mercy Law Review. 83: 679–728.
399. David Adler (10 March 2014). "Ambitious Israeli students look to top institutions abroad". ICEF. Retrieved 20 January 2015.
400. Karin Kloosterman (30 October 2005). "Bill Gates – Israel is a high tech superpower". Israel21. Retrieved 3 July 2015.
401. Gary Shapiro (11 July 2013). "What Are The Secrets Behind Israel's Growing Innovative Edge?". Forbes. Retrieved 3 July 2015.
402. Education at a Glance: Israel (Report). Organisation for Economic Co-operation and Development. 15 September 2016. Retrieved 18 January 2017.
403. "Israel: IT Workforce". Information Technology Landscape in Nations Around the World. Archived from the original on 13 September 2006. Retrieved 14 August 2007.
404. Israeli Schools: Religious and Secular Problems. Education Resources Information Center. 10 October 1984. Retrieved 20 March 2012.
405. Kashti, Or; Ilan, Shahar (18 July 2007). "Knesset raises school dropout age to 18". Haaretz. Retrieved 20 March 2012.
406. Shetreet, Ida Ben; Woolf, Laura L. (2010). "Education" (PDF). Publications Department. Ministry of Immigrant Absorption. Retrieved 30 August 2012.
407. "Religion and Education Around the World". 13 December 2016.
408. "6. Jewish educational attainment". 13 December 2016.
409. "How Religious Groups Differ in Educational Attainment". 13 December 2016.
410. "Jews at top of class in first-ever global study of religion and education". 13 December 2016.
411. "The Israeli Matriculation Certificate". United States-Israel Educational Foundation via the University of Szeged University Library. January 1996. Archived from the original on 15 September 2017. Retrieved 5 August 2007.
412. "המגזר הערבי נוצרי הכי מצליח במערכת החינוך)". Archived from the original on 5 January 2019. Retrieved 30 October 2014.
413. Druckman, Yaron (23 December 2012). "Christians in Israel: Strong in education". Ynetnews. Retrieved 30 October 2014.
414. Konstantinov, Viacheslav (2015). "Patterns of Integration into Israeli Society among Immigrants from the Former Soviet Union over the Past Two Decades". Myers-JDC-Brookdale Institute. Retrieved 9 March 2017.
415. "עולים מחבר העמים מצליחים יותר בבגרויות". וואלה! חדשות. 10 February 2008.
416. "Students in Grade 12 – Matriculation Examinees and Those Entitled to a Certificate". Israel Central Bureau of Statistics. 2016. Retrieved 5 March 2017.
417. Silver, Stefan (11 May 2017). "Israel's educational tradition drives economic growth". Kehlia News Israel. Archived from the original on 7 February 2019. Retrieved 27 June 2023.
418. "Higher Education in Israel". Embassy of Israel In India. Archived from the original on 25 July 2012. Retrieved 19 March 2012.
419. Paraszczuk, Joanna (17 July 2012). "Ariel gets university status, despite opposition". The Jerusalem Post. Retrieved 21 December 2013.
420. "About Technion". Technion. Archived from the original on 24 December 2013. Retrieved 21 December 2013.
421. "Israel". Monash University. Archived from the original on 24 December 2013. Retrieved 21 December 2013.
422. "History of the Library". National Library of Israel. Retrieved 22 August 2014.
423. "Israel". Academic Ranking of World Universities. 2016. Archived from the original on 17 August 2016. Retrieved 6 January 2017.
424. "Field Listing — Executive Branch". The World Factbook. 19 June 2007. Archived from the original on 13 June 2007. Retrieved 20 July 2007.
425. In 1996, direct elections for the prime minister were inaugurated, but the system was declared unsatisfactory and the old one reinstated.
426. "The Electoral System in Israel". The Knesset. Retrieved 8 August 2007.
427. Jewish settlers can vote in Israeli elections, though West Bank is officially not Israel, Fox News, February 2015: "When Israelis go to the polls next month, tens of thousands of Jewish settlers in the West Bank will also be casting votes, even though they do not live on what is sovereign Israeli territory.
428. The Social Composition of the 20th Knesset, Israeli Democracy Institute, 30 March 2015
429. "How Israel's electoral system works - CNN.com". CNN International. Retrieved 2021-10-14.
430. Halbfinger, David M.; McCann, Allison (2020-02-28). "As Israel Votes Again (and Again), Arabs See an Opportunity". The New York Times (به انگلیسی). Archived from the original on 2022-01-06.
431. Abu Much, Afif (2022-11-07). "Arab Israeli parties trade blame for election fiasco - Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". Al-monitor (به انگلیسی). Retrieved 2023-05-12.
432. "Israel". Freedom in the World. Freedom House. 2020. Retrieved 13 October 2020.
433. (Mazie 2006)
434. "Field Listing — Executive Branch". The World Factbook. 19 June 2007. Archived from the original on 13 June 2007. Retrieved 20 July 2007.
435. Charbit, Denis (2014). "Israel's Self-Restrained Secularism from the 1947 Status Quo Letter to the Present". In Berlinerblau, Jacques; Fainberg, Sarah; Nou, Aurora (eds.). Secularism on the Edge: Rethinking Church-State Relations in the United States, France, and Israel. New York: Palgrave Macmillan. pp. 167–169. ISBN 978-1-137-38115-6. The compromise, therefore, was to choose constructive ambiguity: as surprising as it may seem, there is no law that declares Judaism the official religion of Israel. However, there is no other law that declares Israel's neutrality toward all confessions. Judaism is not recognized as the official religion of the state, and even though the Jewish, Muslim and Christian clergy receive their salaries from the state, this fact does not make Israel a neutral state. This apparent pluralism cannot dissimulate the fact that Israel displays a clear and undoubtedly hierarchical pluralism in religious matters.  ... It is important to note that from a multicultural point of view, this self-restrained secularism allows Muslim law to be practiced in Israel for personal matters of the Muslim community. As surprising as it seems, if not paradoxical for a state in war, Israel is the only Western democratic country in which Sharia enjoys such an official status.
436. Sharot, Stephen (2007). "Judaism in Israel: Public Religion, Neo-Traditionalism, Messianism, and Ethno-Religious Conflict". In Beckford, James A.; Demerath, Jay (eds.). The Sage Handbook of the Sociology of Religion. London and Thousand Oaks, CA: Sage Publications. pp. 671–672. ISBN 978-1-4129-1195-5. It is true that Jewish Israelis, and secular Israelis in particular, conceive of religion as shaped by a state-sponsored religious establishment. There is no formal state religion in Israel, but the state gives its official recognition and financial support to particular religious communities, Jewish, Islamic and Christian, whose religious authorities and courts are empowered to deal with matters of personal status and family law, such as marriage, divorce, and alimony, that are binding on all members of the communities.
437. Jacoby, Tami Amanda (2005). Women in Zones of Conflict: Power and Resistance in Israel. Montreal, Quebec and Kingston, Ontario: McGill-Queen's University Press. pp. 53–54. ISBN 978-0-7735-2993-9. Although there is no official religion in Israel, there is also no clear separation between religion and state. In Israeli public life, tensions frequently arise among different streams of Judaism: Ultra-Orthodox, National-Religious, Mesorati (Conservative), Reconstructionist Progressive (Reform), and varying combinations of traditionalism and non-observance. Despite this variety in religious observances in society, Orthodox Judaism prevails institutionally over the other streams. This boundary is an historical consequence of the unique evolution of the relationship between Israel nationalism and state building.  ... Since the founding period, in order to defuse religious tensions, the State of Israel has adopted what is known as the 'status quo,' an unwritten agreement stipulating that no further changes would be made in the status of religion, and that conflict between the observant and non-observant sectors would be handled circumstantially. The 'status quo' has since pertained to the legal status of both religious and secular Jews in Israel. This situation was designed to appease the religious sector, and has been upheld indefinitely through the disproportionate power of religious political parties in all subsequent coalition governments.  ... On one hand, the Declaration of Independence adopted in 1948 explicitly guarantees freedom of religion. On the other, it simultaneously prevents the separation of religion and state in Israel.
438. Englard, Izhak (Winter 1987). "Law and Religion in Israel". The American Journal of Comparative Law. 35 (1): 185–208. doi:10.2307/840166. JSTOR 840166. The great political and ideological importance of religion in the state of Israel manifests itself in the manifold legal provisions concerned with religions phenomenon.  ... It is not a system of separation between state and religion as practiced in the U.S.A and several other countries of the world. In Israel a number of religious bodies exercise official functions; the religious law is applied in limited areas
439. "Jewish nation state: Israel approves controversial bill". BBC. 19 July 2018. Retrieved 20 July 2018.
440. «History & Overview of the Labor Party». www.jewishvirtuallibrary.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۸.
441. «Party Members and Activists».
442. «For the Israeli Right, the New Government Represents a Return to Its Fascist Roots». jacobin.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۸.
443. Scham, Paul (2018). ""A Nation that Dwells Alone": Israeli Religious Nationalism in the 21st Century". Israel Studies. 23 (3): 207–215. doi:10.2979/israelstudies.23.3.25. ISSN 1084-9513.
444. Israel in the Middle East: Documents and Readings on Society, Politics, and Foreign Relations, Pre-1948 to the Present, edited by Itamar Rabinovich, Jehuda Reinharz, (UPNE, 2008), page 462
445. «احزاب اسرائیل؛ از دادگاه شریعت تا شعار هرکس جز بی‌بی». BBC News فارسی. ۲۰۱۵-۰۳-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۸.
446. «CNN.com - Sharon shakes up Israeli politics - Nov 21, 2005». www.cnn.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۸.
447. "Israel's Diplomatic Missions Abroad: Status of relations". Israel Ministry of Foreign Affairs. Archived from the original on 20 April 2016. Retrieved 25 April 2016.
448. Mohammed Mostafa Kamal (21 July 2012). "Why Doesn't the Muslim World Recognize Israel?". The Jerusalem Post. Retrieved 30 November 2015.
449. Marsi, Federica. "The Israel-Lebanon maritime border deal explained". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-27.
450. Ebrahim, Hadas Gold,Mostafa Salem,Mia Albert,Celine Alkhaldi,Nadeen (2022-10-27). "Israel and Lebanon finalize Mediterranean border agreement, opening up potentially rich oil and gas fields". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-27.
451. https://www.washingtontimes.com، The Washington Times. «Lebanon's militant Hezbollah group says it shot down an Israeli drone near the southern border». The Washington Times (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۲۷.
452. Liebermann, Oren (September 16, 2020). "Two Gulf nations recognized Israel at the White House. Here's what's in it for all sides". CNN.
453. Hansler, Jennifer (October 23, 2020). "Trump announces that Israel and Sudan have agreed to normalize relations". CNN. Retrieved 2020-12-15.
454. "Morocco latest country to normalise ties with Israel in US-brokered deal". BBC News. December 11, 2020. Retrieved December 15, 2020.
455. "Massive Israel protests hit universities" (Egyptian Mail, 16 March 2010) "According to most Egyptians, almost 31 years after a peace treaty was signed between Egypt and Israel, having normal ties between the two countries is still a potent accusation and Israel is largely considered to be an enemy country"
456. (Abadi 2004)
457. (Abadi 2004)
458. (به عبری). Israeli Ministry of Foreign Affairs. 2004 https://web.archive.org/web/20070701072212/http://www.mfa.gov.il/MFAHeb/MFAArchive/2004/horaot%2Bdin%2Bisraeli0304.htm. Archived from the original on 1 July 2007. Retrieved 9 August 2007. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help)
459. "Qatar, Mauritania cut Israel ties". Al Jazeera English. 17 January 2009. Retrieved 20 March 2012.
460. Flores, Paola (29 November 2019). "Bolivia to renew Israel ties after rupture under Morales". ABC News. Retrieved 15 December 2020.
461. Kuo, Mercy A. (17 July 2018). "Israel-China Relations: Innovation, Infrastructure, Investment". The Diplomat.
462. Brown, Philip Marshall (1948). "The Recognition of Israel". The American Journal of International Law. 42 (3): 620–627. doi:10.2307/2193961. JSTOR 2193961.
463. Yaakov, Saar (18 October 2017). "There Were Times (Hayu Zemanim)" (به عبری). Israel Hayom. p. 30.
464. "U.S. Relations With Israel Bureau of Near Eastern Affairs Fact Sheet March 10, 2014". U.S. Department of State. Retrieved 30 October 2014.
465. "Israel: Background and Relations with the United States Updated" (PDF). Defense Technical Information Center. Archived from the original (PDF) on 5 February 2011. Retrieved 19 October 2009.
466. "U.S. Overseas Loans and Grants" (PDF).
467. "U.S. Government Foreign Grants and Credits by Type and Country: 2000 to 2010" (PDF). Archived from the original (PDF) on 20 October 2011.
468. "Foreign Aid". Archived from the original on 25 December 2007.
469. "Americans Still Pro-Israel, Though Palestinians Gain Support". Gallup, Inc (به انگلیسی). 2022-03-17.
470. "Friend or Enemy — Israel". YouGov (به انگلیسی). February 2, 2022.
471. "The bilateral relationship". UK in Israel. Foreign and Commonwealth Office. Archived from the original on 16 January 2013. Retrieved 20 March 2012.
472. "Congressional Research Service: Germany's Relations with Israel: Background and Implications for German Middle East Policy, Jan 19, 2007. (p. CRS-2)" (PDF). Retrieved 29 September 2010.
473. Eric Maurice (5 March 2015). "EU to Revise Relations with Turbulent Neighbourhood". EUobserver. Retrieved 1 December 2015.
474. (Abadi 2004).
475. (Abadi 2004)
476. Uzer, Umut (26 March 2013). "Turkish-Israeli Relations: Their Rise and Fall". Middle East Policy. XX (1): 97–110. doi:10.1111/mepo.12007. Archived from the original on 23 April 2014. Retrieved 7 January 2017.
477. "Israel woos Greece after rift with Turkey". BBC News. 16 October 2010.
478. "Turkey, Greece discuss exploration off Cyprus". Haaretz. Associated Press. 26 September 2011. Retrieved 1 January 2012.
479. Benari, Elad (5 March 2012). "Israel, Cyprus Sign Deal for Underwater Electricity Cable". Arutz Sheva. Retrieved 7 January 2017.
480. "In Muslim Azerbaijan, Self-Interest Prompts Support for Israel on Gaza". Eurasianet (به انگلیسی). August 7, 2014.
481. "The Israel-Kazakhstan Partnership". The Diplomat (به انگلیسی). 2016-07-19. Archived from the original on 2022-05-18.
482. Kumar, Dinesh. "India and Israel: Dawn of a New Era" (PDF). Jerusalem Institute for Western Defense. Archived from the original (PDF) on 12 May 2012. Retrieved 19 March 2012.
483. Eichner, Itamar (4 March 2009). "From India with love". Ynetnews. Retrieved 20 March 2012.
484. "Nitin Gadkari to visit Israel tomorrow". World Snap. 13 December 2010. Retrieved 1 October 2012.
485. "India to hold wide-ranging strategic talks with US, Israel". The Times of India. 19 January 2010. Archived from the original on 7 July 2012. Retrieved 20 March 2012.
486. "Iran and Israel in Africa: A search for allies in a hostile world". The Economist. 4 February 2010. Retrieved 20 March 2012.
487. Magoum، Inès (۲۰۲۱-۰۹-۱۷). «ETHIOPIA: Israel's Water Ways to supply modern irrigation systems». Afrik 21 (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۲۷.
488. Mulatu Kassa and Tesfa Gebrie Andualem. «Review of Irrigation Practice in Ethiopia, Lessons from Israel» (PDF). https://www.eng.uc.edu/. پیوند خارجی در |وبگاه= وجود دارد (کمک)
489. https://books.google.co.uk/books?id=Up_7Bh8SbDcC&q=%22israel+is+the+most+industrialized%22&dq=%22israel+is+the+most+industrialized%22&hl=en&sa=X&ei=jUIEVe2HE5Tgas65gJgM&ved=0CCUQ6AEwAQ
490. http://monitor.icef.com/2014/03/ambitious-israeli-students-look-to-top-institutions-abroad/
491. Bounfour, Ahmed; Edvinsson, Leif (2005). Intellectual Capital for Communities: Nations, Regions, and Cities. Butterworth-Heinemann. p. 47 (368 pages). ISBN 0-7506-7773-2.
492. «NASDAQ Appoints Asaf Homossany as New Director for Israel». NASDAQ OMX Group. ۶ فبریه ۲۰۰۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۱۵. تاریخ وارد شده در |تاریخ انتشار= را بررسی کنید (کمک)
493. «'Israel's economy most durable in face of crises'». Ynetnews.com. ۲۰ می ۲۰۱۰.
494. . Canadian Broadcasting Corporation. ۱۵ اوت ۲۰۰۷ http://www.cbc.ca/news/reportsfromabroad/parry/20070815.html. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
495. «"Israel Pushes Solar Energy Technology"». ۲۲ اکتبر ۲۰۰۷.
496. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۱۵.
497. . ۱۰ ژانویه ۲۰۰۱ https://web.archive.org/web/20130116074212/http://www.hindu.com/businessline/2001/01/11/stories/151139ue.htm. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۱۵. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
498. . The Economist. ۱۰ نوامبر ۲۰۰۵ http://www.economist.com/node/5149411. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
499. . Oecd-ilibrary.org. ۲۰۱۰ https://web.archive.org/web/20110511190724/http://www.oecd-ilibrary.org/sites/factbook-2010-en/07/01/01/07-01-01-g1.html?contentType=&itemId=/content/chapter/factbook-2010-55-en&containerItemId=/content/serial/18147364&accessItemIds=&mimeType=text/html. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۱۵. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
500. «اسراییل به جمع صادرکنندگان گاز می‌پیوندد؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۰.
501. Israel: U.S. Foreign Assistance, Congressional Research Reports for People
502. «مجله واشینگتن نیوز آن میدل ایست در مورد کمک آمریکا به اسرائیل». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اوت ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۹ مه ۲۰۰۷.
503. «نقش لابی اسرائیل در روابط ایران و آمریکا». رادیو فردا. ۲۳ مهر ۱۳۹۲.
504. «جزوه سال ۲۰۰۷ آی‌پک» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۰۷.
505. «Middle Rast Review of International Affaris». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ آوریل ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۰۷.
506. «سفارت اسرائیل در پکن (جمهوری خلق چین)». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ اوت ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۰۷.
507. جاذبه‌های اسرائیل
508. .3. Israel Welcomed 2.7 Million Tourists in 2009
509. زن در ایران، زن در اسرائیل، رادیو فردا
510. Separ - Access Denied
511. «Israel 2008: State of Polygamy». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹.
512. «Victims of polygamy». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۱.
513. «حمله مرگبار به یک مرکز همجنسگرایان در اسرائیل». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۲.
514. «پیامدهای انتشار خبر به سرقت رفتن دو هزار سند محرمانه ارتش اسرائیل». رادیو فردا. ۲۲ فروردین ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۲.
515. Foundation, Poetry (2023-06-26). "Yehuda Amichai". Poetry Foundation (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-27.
516. "Depositing Books to The Jewish National & University Library". Jewish National and University Library. Archived from the original on 29 May 2012. Retrieved 21 August 2007.
517. "The Annual Israeli Book Week Report 2016". National Library of Israel. Retrieved 26 April 2018.
518. "The Nobel Prize in Literature 1966". Nobel Foundation. Retrieved 12 August 2007.
519. «The Greatest Israeli Poets Every Geek Will Recognize». www.thefamouspeople.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۲۷.
520. Books, Five. "The Best Contemporary Israeli Fiction". Five Books (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-27.
521. "5 Israeli authors you should know – DW – 09/03/2021". dw.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-27.
522. "Emile Habibi, Encyclopædia Britannica". Retrieved 21 June 2014.
523. "Israel Prize Official Site – Recipients in 1992 (in Hebrew)".
524. (Broughton، Ellingham و Trillo 1999)
525. "Israel". World Music. National Geographic Society. Archived from the original on 10 February 2012. Retrieved 20 March 2012.
526. (Ben-Sasson 1985)
527. Davis, Barry (5 February 2007). "Israel Philharmonic Orchestra celebrates 70th anniversary". Ministry of Foreign Affairs (from Israel21c). Archived from the original on 6 February 2007. Retrieved 13 August 2007.
528. "Israel". Eurovision Song Contest. European Broadcasting Union. Retrieved 31 May 2013.
529. "History". Eurovision Song Contest. European Broadcasting Union. Retrieved 31 May 2013.
530. "About the Red Sea Jazz Festival". Red Sea Jazz Festival. Archived from the original on 12 March 2012. Retrieved 20 March 2012.
531. "Israeli Folk Music". World Music. National Geographic Society. Archived from the original on 3 January 2012. Retrieved 20 March 2012.
532. Brown, Hannah (2 February 2010). "'Ajami' nominated for Oscar". The Jerusalem Post.
533. (به عبری). Habima National Theatre http://www.habima.co.il/. Retrieved 13 August 2007. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help)
534. Freedom of the Press 2017 (PDF) (Report). Freedom House. April 2017. p. 26. Retrieved 30 September 2017.
535. Diab, Khaled (11 February 2013). "Preaching – and Practicing – Media Freedom in the Middle East". Haaretz. Retrieved 9 January 2017.
536. "2017 World Press Freedom Index". Reporters Without Borders. 2017. Retrieved 30 September 2017.
537. "Israel". RSF. 2022-01-01. Retrieved 2022-05-15.
538. Guyer, Jonathan (2022-05-11). "The killing of Palestinian-American journalist Shireen Abu Akleh, explained". Vox. Retrieved 2022-05-15.
539. "About the Museum". The Israel Museum, Jerusalem. Archived from the original on 2 March 2013. Retrieved 13 March 2013.
540. "Shrine of the Book". The Israel Museum, Jerusalem. Archived from the original on 9 July 2007. Retrieved 13 August 2007.
541. "Museum Information". Beth Hatefutsoth. Retrieved 13 August 2007.
542. "Mishkan LeOmanut". Haaretz. 25 March 2008. Retrieved 4 November 2017.
543. Ahituv, Netta (29 January 2013). "10 of Israel's best museums". CNN. Retrieved 9 January 2017.
544. Rast, Walter E. (1992). Through the Ages in Palestinian Archaeology: An Introductory Handbook. Continuum International Publishing Group. p. 50. ISBN 978-1-56338-055-6.
545. "The Israel Museum Permanent Exhibitions: Archaeology Wing – The Dawn of Civilization". New York: The Ridgefield Foundation. 1995. Skull (cast) Zuttiyeh Cave Lower Palaeolithic. Retrieved 13 March 2013.
546. Yael Raviv, Falafel Nation, University of Nebraska Press, 2015
547. Uzi Rebhun, Lilakh Lev Ari, American Israelis: Migration, Transnationalism, and Diasporic Identity, Brill, 2010 pp. 112–113.
548. Julia Bernstein, Food for Thought: Transnational Contested Identities and Food Practices of Russian-Speaking Jewish Migrants in Israel and Germany, Campus Verlag, 2010 pp. 227, 233–234.
549. Bernstein, pp. 231–233.
550. "Israel's Pork Problem". Slate. New York. 8 August 2012. Retrieved 28 December 2015.
551. (Torstrick 2004)
552. "Basketball Super League Profile". Winner Basketball Super League. Retrieved 13 August 2007.
553. "Israel Barred from Asian Games". Jewish Telegraphic Agency. 26 July 1976. Retrieved 11 April 2014.
554. "Maccabi Electra Tel Aviv – Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL". Archived from the original on 25 June 2014. Retrieved 30 October 2014.
555. "Israel". International Olympic Committee. Retrieved 20 March 2012.
556. "Tel Aviv 1968". International Paralympic Committee. Archived from the original on 20 March 2012. Retrieved 20 March 2012.
557. "Shahar PEER". International Tennis Federation. Archived from the original on 3 June 2017. Retrieved 19 February 2017.
558. Ellis, Judy (4 May 1998). "Choke! Gouge! Smash!". Time. Retrieved 1 January 2017.
559. "Pawn stars shine in new 'national sport'". Haaretz. 4 October 2010. Retrieved 21 May 2012.
560. "Chess in Schools in Israel: Progress report". FIDE. 28 May 2012. Archived from the original on 8 January 2017. Retrieved 7 January 2017.
561. Bekerman, Eitan (4 September 2006). "Chess masters set to blitz Rishon Letzion". Haaretz.
562. "World Team Championship in Beer Sheva, Israel". World Chess Federation. 1 November 2005. Retrieved 13 March 2009.
563. Tzahor, Uri (26 November 2008). "Israel takes silver medal in Chess Olympiad". Ynetnews.
564. Shvidler, Eli (15 December 2009). "Israeli grand master Boris Gelfand wins Chess World Cup". Haaretz.
565. «پلیس اسرائیل با معترضان به عبادت زنان شال‌پوش درگیر شد». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۶.
566. «واکنش رئیس پارلمان اسرائیل به ممنوعیت پوشیدن دامن کوتاه در پارلمان». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۶.
567. "History: 1948". Israel Defense Forces. 2007. Archived from the original on 12 April 2008. Retrieved 31 July 2007.
568. (Henderson 2003)
569. "The State: Israel Defense Forces (IDF)". Israel Ministry of Foreign Affairs. 13 March 2009. Retrieved 9 August 2007.
570. "The Israel Defense Forces". Israel Ministry of Foreign Affairs. Retrieved 21 October 2006.
571. (Stendel 1997)
572. Shtrasler, Nehemia (16 May 2007). "Cool law, for wrong population". Haaretz. Retrieved 19 March 2012.
573. "Sherut Leumi (National Service)". Nefesh B'Nefesh. Retrieved 20 March 2012.
574. "Israel's Arab soldiers who fight for the Jewish state" (به انگلیسی). BBC News. 2016-11-08.
575. IISS 2018, pp. 339–340
576. Katz, Yaakov (30 March 2007). "Arrow can fully protect against Iran". The Jerusalem Post. Retrieved 20 March 2012.
577. Israeli Mirage III and Nesher Aces, By Shlomo Aloni, (Osprey 2004), p. 60
578. Spike Anti-Tank Missile, Israel army-technology.com
579. Robert Johnson (19 November 2012). "How Israel Developed Such A Shockingly Effective Rocket Defense System". Business Insider. Retrieved 20 November 2012.
580. Sarah Tory (19 November 2012). "A Missile-Defense System That Actually Works?". Slate. Retrieved 20 November 2012.
581. Zorn, E.L. (8 May 2007). "Israel's Quest for Satellite Intelligence". Central Intelligence Agency. Archived from the original on 26 April 2010. Retrieved 19 March 2012.
582. Katz, Yaakov (11 June 2007). "Analysis: Eyes in the sky". The Jerusalem Post. Retrieved 20 March 2012.
583. ElBaradei, Mohamed (27 July 2004). "Transcript of the Director General's Interview with Al-Ahram News". International Atomic Energy Agency. Archived from the original on 18 April 2012. Retrieved 20 March 2012.
584. "Proliferation of Weapons of Mass Destruction: Assessing the Risks" (PDF). Office of Technology Assessment. August 1993. pp. 65, 84. Archived from the original (PDF) on 28 May 2012. Retrieved 29 March 2012.
585. "Background Information". 2005 Review Conference of the Parties to the Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (NPT). United Nations. 27 May 2005. Retrieved 9 April 2012.
586. Ziv, Guy, "To Disclose or Not to Disclose: The Impact of Nuclear Ambiguity on Israeli Security", Israel Studies Forum, Vol. 22, No. 2 (Winter 2007): 76–94
587. "Popeye Turbo". Federation of American Scientists. Retrieved 19 February 2011.
588. "Glossary". Israel Homeowner. Archived from the original on 17 May 2012. Retrieved 20 March 2012.
589. Defence Expenditure in Israel, 1950–2015 (PDF) (Report). Israel Central Bureau of Statistics. 29 May 2017. Archived from the original (PDF) on 19 June 2017. Retrieved 22 June 2017.
590. Trends in World Military Expenditure, 2021 (PDF) (Report). Stockholm International Peace Research Institute. April 2022. Retrieved 21 February 2023.
591. Sharp, Jeremy M. (22 December 2016). U.S. Foreign Aid to Israel (PDF) (Report). Congressional Research Service. p. 36. Archived from the original (PDF) on 31 July 2015. Retrieved 22 June 2017.
592. Lake, Eli (15 September 2016). "The U.S. -Israel Memorandum of Misunderstanding". Bloomberg. Retrieved 17 March 2017.
593. "Top List TIV Tables". Stockholm International Peace Research Institute. Archived from the original on 14 February 2013. Retrieved 18 April 2023.
594. Israel reveals more than $7 billion in arms sales, but few names By Gili Cohen|9 January 2014, Haaretz
595. Global Peace Index 2022 (PDF) (Report). Institute for Economics and Peace. June 2022. p. 11. Retrieved 21 February 2023.
596. Israel Air Force - Israel
597. Israel's Air Force Chief: Iran Threat Real
598. Israel 'has 150 nuclear weapons', BBC News
599. Schumann، Anna (۲۰۱۷-۰۴-۱۴). «Fact Sheet: Nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT)». Center for Arms Control and Non-Proliferation (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۱۱.
600. «وانونو و افشای اسرار اتمی اسرائیل». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۱ آوریل ۲۰۰۴. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۳.
601. «هفته‌نامه جینز: اسرائیل احتمالاً یکصد تا سیصد کلاهک هسته‌ای دارد». رادیو فردا. ۲۱ فروردین ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۲.

پیوند به بیرون