Espainiar

From Wikipedia, the free encyclopedia

Espainiar

Espainiarrak edo espainolak Espainiako herritarrak dira,[5] bere arbasoak edozein izanda ere. Espainiak barnean hainbat herri eta aberri ditu, Espainiako historiaren konplexutasuna islatzen dutenak.

Datu azkarrak Espainiarrak Españoles, Biztanleak guztira ...
Espainiarrak
Españoles
Thumb

1. lerroa: Elisabet I.a Gaztelakoa • Fernando II.a Aragoikoa • Hernán Cortés • Inazio Loiolakoa • Karlos I.a • Teresa Avilakoa

2. lerroa: Cervantes • Francisco Goya • José María de Pereda • Rosalía de Castro • Pérez Galdós • Leopoldo Alas

3. lerroa: Gaudí • Picasso • Dalí • Joan Karlos I.a Espainiakoa • Antonio Banderas • Rafael Nadal
Biztanleak guztira
Espainiar herritarrak
42.534.950
Espainiar diaspora
1.574.123 (2010)[1]
Biztanleria nabarmena duten eskualdeak
 Espainia 46.500.592 (2016)[2]

Espainiar diaspora
%60,1a Amerika - %36,9a Europa - %3a bestea[3]

Hizkuntza
Gaztelania, beste Espainiako hizkuntzak.
Erlijioa
Katolizismoa (gehiengoa)[4]
Zerikusia duten beste giza taldeak
Beste europarrak, jende zuria.
Hispanoamerikan: Mestizoak.
Itxi

Espainiako hizkuntza ofiziala espainiera da, Erdi Aroko gaztelaniatik garatu dena.[erreferentzia behar] Espainiar asko, espainiar kolonizazioaren eta emigrazioaren ondorioz, mundu zabalera zabaldu dira, batez ere Latinoamerikara.

Jatorria

Jatorri historikoak eta genetika

Espainiako populazio etnikoaren erreserba genetikoa Iberiar penintsulako erromatarren aurreko biztanle gehienen ondorioa da, bai indoeuropar eta indoeuropar hizketako aurreko aurre-zelten taldeak (iberiarrak, betoiak, turdetaniarrak, akitaniarrak),[6][7][8] bai zeltak (galaikoak, zeltiberiarrak, turduluak eta talde zeltikoak),[9][8] antzinako erromatarrek lurraldea konkistatu ondoren erromanizatu zituztenak.[10][11] Iberiaren hegoaldeko antzinako feniziar eta kartagoar kolonizazioa, baita Iberiaren ondorengo okupazio arabiarra ere, Ekialde Hurbilaren (feniziarra, judua eta arabiarra) eta Afrikako iparraldearen (punikoa edo berberea) ekarpen genetiko txiki batzuk utzi zituzten, bereziki hegoaldean eta mendebaldean.[12][11][13][10]

Hizkuntzak

Espainiarrek hainbat hizkuntza hitz egiten dituzte. Espainian mintzatzen diren hizkuntzen artean daude gaztelania, herri osoan ofiziala eta biztanleriaren ama-hizkuntza nagusia (%74), katalana, Katalunian, Valentziako erkidegoan eta Balearretan koofiziala (%17), galiziera, Galizian koofiziala (%7), eta euskara, EAEn eta Nafarroako iparraldean koofiziala (%2).[14] Onarpen ofizial txikiagoa duten beste hizkuntza batzuk dira astur-leonesa (asturiera izenaz Asturiasen eta leonesa izenaz Leónen), aragoiera (Aragoiko erkidegoan) eta aranera (Arango haranean).

Erlijioa

Espainiako herritar gehienak (%67,8, CISek 2014. urteko inkestaren arabera) kristau katolikotzat jotzen dira. Hala ere, horien erdiak baino gehiagok dio ez dela ia inoiz joaten erlijio-lanbideetara.[15]

Biztanleen %27,5 ateo edo agnostikoak dira.[15] Gutxiengo musulmanak, juduak, protestanteak eta ortodoxoak ere badaude, eta hauen kopurua handitu egin da berriki, immigrazioaren ondorioz, biztanleen %2,3 inguru gehiago.[15]

Erreferentziak

Kanpo estekak

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.