regiono en nordokcidenta Rumanio From Wikipedia, the free encyclopedia
Transilvanio ("lando trans la arbaro") (rumaneTransilvania; hungareErdély; germaneSiebenbürgen) estas historia regiono en la okcidenta kaj centra parto de Rumanio precipe en Baseno de Transilvanio.
La teritorio konata hodiaŭ kiel Transilvanio konsistas el la historia Transilvanio, el partoj de la regionoj Banato (hung. Bánát), Bihor (hung. Bihar), Satu Mare (hung. Szatmár) kaj el Maramureș (hung. Máramaros). Ĝi estas dividita en 16 distriktojn (rumanlingve: județe), kiuj kovras preskaŭ 103.600km2 en la centra kaj nordokcidenta Rumanio kaj ampleksas pli ol duonon de la landareo de Rumanio. La sudorienta parto de la historia Transilvanio nomiĝas rumane Ţinutul Secuiesc. La 16 distriktoj estas:
La germanoj nomas ĝin Siebenbürgen ("sep burgoj"). La hungara nomo estas Erdély ("trans la arbaro"). La disiĝon de Hungario proklamis la landkunveno de Transilvanio en 1566 en la urbo Cluj. Ĝia sendependeco ĉesis tute en 1699, kiam ĝi fariĝis unu el la provincoj de la Habsburga imperio. La reunuiĝo kun Hungario estis proklamita la 30-an de majo1848 en la landkunveno en Cluj, sed tiu estis nuligita inter 1849 kaj 1867. De tiam fariĝis denove parto de la hungara reĝlando ene de la monarkio Aŭstrio-Hungario ĝis 1919, kiam fariĝis parto de Rumanio. Inter 1940 kaj 1944 Nord-Transilvanio kaj Sikullando denove apartenis al Hungario.
Kronologio historia de Transilvanio inter la jaroj 1000 kaj 1920
La unua princo de Transilvanio 890-904: Gelou, "dux rumana"[1]
904 Paco de Esculeu; post la morto de Gelou, Tuhutum iĝas Princo de Transilvanio
Ĉirkaŭ la jaro 1000 reĝo Stefano la 1-a estigas la hungaran ŝtaton, ekkomenciĝas la integrado de Transilvanio.
12-a jarcento. Por defendi la landlimojn oni koloniigas helptrupojn en Transilvanion.
Ekde la mezo de la 12-a jarcento aperas germanaj koloniantoj en la suda kaj nord-okcidenta, kaj sikulaj koloniantoj en la orienta kaj okcidenta parto de Transilvanio.
1568. La landkunveno de Turda rekonas la luteranisman, reformitan, katolikan kaj unitariisman religiojn.
1571-1711. La Princlando Transilvanio (romanlingve: Principatul Transilvaniei) estis duon-dependa ŝtato, sub la suzereneco de la Otomana Imperio, kaj ĉefe estrita de kalvinaj hungaraj princoj. Ĝi ekzistis de 1571 ĝis 1711.
1593-1606. Taŭzita situacio en Transilvanio dum la Dekkvinjara milito.
1916. La invado de rumanaj trupoj en Transilvanion.
1918. La disfalo de Aŭstrio-Hungario. Deklaracio de aliĝo de transilvaniaj rumanoj en Alba Iulia pri la unuiĝo kun la Rumana Reĝlando.
1919. La rumanaj trupoj invadas Transilvanion, oni organizas la provizoran administracion. La packontrakto de Entento kun Rumanio, malplimultdefenda traktato.
1920. La pactraktato de Entento kun Hungario, la plena integriĝo de Transilvanio kaj pluraj orienthungariaj komitatoj en la Rumanan Reĝlandon.
Edouard Sayous, Histoire generale des Hongrois, Budapest/Paris 1900, pag.25
Harald Roth: Kis Erdély-történet (Mică istorie a Transilvaniei - en hungarlingva tradukaĵo), 1999.
Ajtay Ferenc: Erdély természeti csodái (Naturaj mirakloj de Transilvanujo). Kolozsvár, 2005.
Áros Károly: Erdélyi magyar sportolók az olimpiákon, (Gesportistoj hungaraj de Transilvanujo en olimpikoj) 2002.
Cziráki Zsuzsanna: Az erdélyi szászok története. Erdélyi szász irodalomtörténet(Historio ge transilvanujaj saksoj). Imedias Kiadó. 2006.
Erdély-Útikönyv (gvidlibro) (hungare), Kelet-Nyugat, 2005, Budapest. Aŭtoroj: Sós Judit, Farkas Zoltán
Gazdovits Miklós:Az erdélyi örmények története La historio de transilvaniaj armenoj. Kriterion Könyvkiadó, Kolozsvár, 2006.
Gilyén Nándor-Imre Lajos: Erdély népi építészete (Popolarkitekturo de Transilvanujo-reciprokinfluoj), 2006.
Harald Roth: Kleine Geschichte Siebenbürgens, Böhlau Verlag, 1996. (germane].
Sebestyén Mihály: Erdélyi fejedelmek (hungare). (Landestroj de Transilvanio). Mentor Kiadó, Marosvásárhely, 1994.
Szabó M. Attila-Szabó M. Erzsébet:Erdélyi helységnévszótár (Loknomvortaro de Transilvanujo en rumana, hungara kaj germana lingvoj) , 2003.
Regionoj kaj distriktoj de Rumanio. Sur la mapo la transilvaniaj distriktoj estas markitaj per verdaj koloroj. Bonvolu atenti, ke ankaŭ la apuda regiono Banato estas verda.
.jpg)
Vikimedia Komunejo: Transylvania [+]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
