distrikto (rumane județ) en Rumanio From Wikipedia, the free encyclopedia
Bihor estas distrikto (rumane județ) en la okcidenta Rumanio, en Transilvanio, ĉe la landlimo kun Hungario. Ĝia rumana nomo estas Județul Bihor, hungare estas Bihar megye kaj germane Kreis Bihor, ĉefurbo estas Oradea (Nagyvárad/Großwardein). Laŭ la stato de 2021 en la distrikto vivis 551 297 loĝantoj sur areo de 7 544 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 73 loĝantoj/km².
Najbaroj: oriente: distriktoj Sălaj kaj Cluj; sud-oriente: distrikto Alba; sude: distrikto Arad; okcidente: Hungario; norde: distrikto Satu Mare.
Jenaj urboj havas la rangon de municipo:
Historie, la iama fortikaĵa departemento Bihar estis organizita ĉirkaŭ la ter-fortikaĵo Bihar kiel fortikaĵa prefektujo inter 1020 kaj 1050. Ties fruan historion karakterizis la episkopejo, fondita de Stefano la 1-a (Hungario). La episkopejo estis alilokita en 1080 fare de Ladislao la 1-a al Várad. Ĝis la turka okupado de la departemento, la episkopejo posedis ĉirkaŭ duonon de la departementa teritorio. Post la dividiĝo de Hungario je 3 partoj, ĝi iĝis parto de la Transilvania Regneco kaj dum la disvastiĝo de la reformado, la bienoj de la katolika eklezio riĉigis la regnecan (hungare fejedelmi) trezorejon. Per okupo de Várad en 1660 komenciĝis turka okupo de la tuta departemento, kiu daŭris relative mallonge, sed kunportis enorman detruon: la nombro de loĝejoj malpliiĝis je kvarono (1/4) de la 1550-aj jaroj ĝis fino de la 17-a jarcento.
Bihar estis ĝis fino de la unua mondmilito la plej granda departemento (distrikto) de la Aŭstra-Hungara Imperio, kvankam multajn komunumojn oni aligis al la najbaraj departementoj Békés kaj Szabolcs. Drasta ŝanĝo okazis en 1920, kiam ĝi iĝis kripligita departemento pro la Trianona packontrakto. En 1920 estiĝis en Hungario – kun administra centro de Berettyóújfalu – Csonka-Bihar vármegye (fortikaĵa departemento Stumpa-Bihar) kun 60 komunumoj, el kiuj en 1949/50 12 komunumoj – Sarkad kaj ties ĉirkaŭaĵo – venis al la najbara departemento Békés, la aliaj komunumoj formis kun la tiama departemento Hajdú la hungaran departementon Hajdú-Bihar.
Plimulto de la iama fortikaĵa departemento Bihar iĝis post la Trianona packontrakto rumana teritorio sub la nomo Bihor.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
