Ερμούπολη
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Ερμούπολη είναι ο μεγαλύτερος οικισμός της Σύρου, πρωτεύουσα των Κυκλάδων και έδρα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Βρίσκεται στη ανατολική πλευρά του νησιού και έχει 11.039 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2021.
| Ερμούπολη | |
|---|---|
 | |
  Ερμούπολη | |
 | |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Σύρου - Ερμούπολης |
| Έκταση | 11,2 km² |
| Υψόμετρο | 11 μέτρα |
| Πληθυσμός | 11.039 (2021) |
| Ταχ. κωδ. | 841 00 |
| Τηλ. κωδ. | 22810 |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Είναι γνωστή για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της, το ναυπηγείο, καθώς και τον σημαντικό λιμένα της. Συνδέεται ακτοπλοϊκά όλο τον χρόνο με τον Πειραιά (καθημερινά), τις υπόλοιπες Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα και τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου.
Παλαιότερα υπήρξε σημαντικό βιομηχανικό, ναυτιλιακό και πολιτιστικό κέντρο της Ελλάδας, ενώ πλέον αποτελεί γραφικό θέρετρο. Στην Ερμούπολη λειτουργούν σήμερα το τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου καθώς και Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού.
Η αρχικά έρημη ακτή του νησιού κατοικήθηκε από Μικρασιάτες που προέρχονταν από τις Κυδωνιές της Μικράς Ασίας, οι οποίοι ήλθαν ως πρόσφυγες λόγω των σφαγών από τους Τούρκους.[1] Ακολούθησαν πρόσφυγες που ήρθαν σταδιακά στο νησί από τη Σμύρνη και άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας, τη Χίο, την Κάσο, τα Ψαρά, τη Μακεδονία και την Κρήτη από το 1822. Οι πρώτοι πρόσφυγες ήταν θύματα των σφαγών που είχε εξαπολύσει ο τουρκικός στόλος σε αυτές τις περιοχές το 1822 και το 1824.[2] Αρχικά περί τους 30.000 πρόσφυγες είχαν εγκατασταθεί στην Τήνο, λόγω όμως της πανούκλας που είχε ενσκήψει μεταφέρθηκαν στη Σύρο σε καλύβες ή στην Άνω Σύρο. Τα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης για μετεγκατάστασή τους σε άλλα μέρη δεν πραγματοποιήθηκαν και τελικά παρέμειναν στη Σύρο.[3] Η ύπαρξη καθολικών στη Σύρο είχε θέσει το νησί υπό την προστασία των δυτικών μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Έτσι οι πρόσφυγες αναζήτησαν στο νησί της Σύρου κυρίως ασφάλεια. Από τις ποικίλες ομάδες των προσφύγων αυτών, εξάλλου, έχουν πάρει το όνομά τους κάποιες συνοικίες της Ερμούπολης, όπως το "Βροντάδο", τα "Αναβατούσικα", τα "Ψαριανά", τα "Κασιώτικα" κ.α.
Το 1823 οι πρόσφυγες έκτισαν τον ιερό ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος που σήμερα αποτελεί τη Μητρόπολη των Ορθοδόξων κατοίκων της Σύρου. Η ονομασία της πόλης αποφασίστηκε με πρωτότυπο τρόπο, σε συμβούλιο που έγινε το 1826 από τους πρώτους οικιστές της πόλης έξω από τον ναό και ονομάστηκε Ερμούπολη προς τιμήν του αρχαίου θεού του εμπορίου Ερμή. Η πρόταση του ονόματος κατατέθηκε από τον πρόσφυγα χιώτη Λουκά Ράλλη. Το 1828, μετά από απογραφή, ο πληθυσμός της πόλης αριθμούσε 13.805 κατοίκους[lower-greek 1] Παράλληλα, το 1828, η πόλη αποτέλεσε βάση του Γαλλικού Εκστρατευτικού Σώματος το οποίο εστάλη στην περιοχή του Μοριά, με απώτερο σκοπό την επιβολή του νόμου και της τάξης στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και την απόδοση του συνόλου των εδαφών του στο νεοϊδρυθέν ελληνικό κράτος.[5] Το 1833, 11 χρόνια από τη στιγμή που έφτασαν οι πρώτοι πρόσφυγες στο νησί έκτισαν το πρώτο δημόσιο Γυμνάσιο της ελεύθερης Ελλάδας με γυμνασιάρχη το Νεόφυτο Βάμβα. Από το γυμνάσιο της Σύρου αποφοίτησε αρκετά χρόνια μετά ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Την ίδια εποχή ιδρύθηκε το πρώτο εργοστάσιο βυρσοδεψίας στη Σύρο και χτίστηκε το λιμάνι της πόλης. Τα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους τα περισσότερα από τα ξένα πλοία έπιαναν μόνο Σύρο απ' όπου γινόταν το διαμετακομιστικό εμπόριο με την υπόλοιπη Ελλάδα, τη Ρωσία και την Ανατολή. Η συμμετοχή της καθολικής κοινότητας στην αστική ανάπτυξη ήταν πολύ περιορισμένη: το 1879 εκπροσωπούσε το 1,7% του πληθυσμού, το 1907 το 3,1%, το 1928 το 6,4%, ενώ το 1961 είχε το 7,3%.[4]
Μεταξύ 1840 και 1880 η Ερμούπολη αναπτυσσόταν ραγδαία και μετατράπηκε σε κοσμοπολίτικη υδροκεφαλική πόλη, απόρροια μαζικής εξωτερικής εισόδου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, με αναπτυγμένη αστική τάξη: το 1856 αναφέρεται ως η δεύτερη πόλη μετά την Αθήνα σε πληθυσμό.[6] Το 1844 η αρτισύστατη Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ίδρυσε το πρώτο υποκατάστημά της στην Ερμούπολη.[7] Το 1848 άρχισε να χτίζεται η αριστοκρατική συνοικία της Σύρου, τα Βαπόρια και ναός του Αγίου Νικολάου. Το 1864 εγκαινιάστηκε το θέατρο "Απόλλων"[lower-greek 2]. Είναι έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Πιέτρο Σαμπό. Το επιβλητικό δημαρχείο της πόλης κτίστηκε από τον Ερνστ Τσίλλερ το 1876-1891. Το Φεβρουάριο του 1879 δημιουργήθηκε στην Ερμούπολη το πρώτο, στην Ελλάδα[9], εργατικό Σωματείο. Το 1880, με απόφαση του δήμου Ερμούπολης, στήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα μνημείο στον άγνωστο στρατιώτη του αγώνα του 1821.
Η Ερμούπολη άρχισε να παρακμάζει μετά το 1880 με την άνοδο του λιμανιού του Πειραιά, οπότε και ο κύριος όγκος του εμπορίου άρχισε να διεξάγεται από εκεί.[10][11] Από τα μέσα του 19ου αιώνα στην ακτή της Ερμούπολης δημιουργείται μία μεγάλη βιομηχανική ζώνη με ναυπηγείο, βυρσοδεψεία, κλωστήρια, ατμόμυλους κ.α.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 έφθασαν στο νησί 7.800 Έλληνες Μικρασιάτες πρόσφυγες, από διάφορα μέρη της Μικράς Ασίας και οι περισσότεροι προέρχονταν από τη Σμύρνη. Για μεγάλο αριθμό προσφύγων η Σύρος αποτέλεσε ενδιάμεσο σταθμό πριν την οριστική τους εγκατάσταση σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Στην Ερμούπολη παρέμειναν και εγκαταστάθηκαν 2.800 πρόσφυγες οι οποίοι βρήκαν γνώριμο τόπο να εγκατασταθούν καθώς, έναν αιώνα πριν, πολλοί Μικρασιάτες των παραλίων είχαν και πάλι καταφύγει στην Ερμούπολη λόγω σφαγών και διώξεων. Το 1925 ιδρύονται δύο Σωματεία με την επωνυμία «Ένωσις Προσφύγων Νομού Αϊδινίου και ο «Μικρασιατικός Σύλλογος Κυκλάδων» τα οποία δύο έτη αργότερα συγχωνεύονται στην «Παμπροσφυγική Ένωση Κυκλάδων» με κύριο σκοπό την αποκατάσταση των προσφύγων. Τον Μάιο του 1929 θεμελιώνεται ο Προσφυγικός Συνοικισμός στην περιοχή του Ξηροκάμπου ενώ το ίδιο έτος ιδρύθηκε για την εκπαίδευση των παιδιών των προσφυγικών οικογενειών το Δημοτικό Σχολείο του Ξηροκάμπου όπου δίδαξε και η Σμυρναία δασκάλα Ευγενία Λαζάρογλου.[12]
Στην καταγραφή του 1928 παρατηρείται αύξηση του πληθυσμού λόγω της εγκατάστασης των Μικρασιατών. Έκτοτε αρχίζει μία σταδιακή πληθυσμιακή πτώση: 1928-1949: 11,6%. 1940-1951: 10,3%,1951-1961: 15,1%. Τα αίτια της πτώσης αυτής οφείλονται στην πτώση των εμπορευματικών επιχειρήσεων, στον τερματισμό της ιστιοφόρου ναυσιπλοΐας, στη διακοπή των εμπορικών σχέσεων με Μαύρη Θάλασσα και Μικρά Ασία και στη ραγδαία ανάπτυξη της ηπειρωτικής Ελλάδας.[13]
Στην Ερμούπολη εδρεύει η Ιερά Μητρόπολη Σύρου, στην οποία υπάγονται και τα νησιά Τήνος, Άνδρος, Κέα, Μήλος, Μύκονος, Δήλος, Σέριφος, Σίφνος, Κίμωλος, Κύθνος, Φολέγανδρος και Σίκινος[14]. Στην πόλη έχουν χτιστεί σημαντικοί ναοί, όπως η Μεταμόρφωση του Σωτήρος (έδρα της μητρόπολης)[15], η Κοίμηση της Θεοτόκου (που περιέχει έργο του ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου)[16], ο Άγιος Νικόλαος (πολιούχος της Ερμούπολης)[17], η Ανάσταση[18], κ.ά.
Όπως και σε ολόκληρη τη Σύρο, έτσι και στην Ερμούπολη, είναι χαρακτηριστική η αρμονική συνύπαρξη Καθολικών και Ορθοδόξων, με τους μεικτούς γάμους να είναι συχνό φαινόμενο. Σημαντικός καθολικός ναός στην πόλη είναι αυτός της Ευαγγελίστριας.
.jpg)
Εκπαιδευτικά ιδρύματα
Για την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, στην Ερμούπολη λειτουργούν αρκετοί βρεφονηπιακοί σταθμοί και νηπιαγωγεία, καθώς και 8 δημοτικά σχολεία (6 δημόσια, 1 ιδιωτικό και 1 ειδικό)[19].
Για τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση[20] λειτουργούν τρία ημερήσια γυμνάσια, ένα εσπερινό γυμνάσιο με τάξεις λυκείου, ένα Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο[21] και ένα Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.
Για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση λειτουργούν οι εξής σχολές:
- Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και συστημάτων (Πανεπιστήμιο Αιγαίου)
- Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού
Δημοτική Βιβλιοθήκη
Επίσημα λόγος για τη βιβλιοθήκη γίνεται από το 1926 και ξεκινά με έναν πυρήνα βιβλίων 2.000 περίπου τόμων από τις συλλογές της βιβλιοθήκης του Γυμνασίου (1835) και ειδικότερα τη βιβλιοθήκη του Ιακώβου Ρώτα (αγαπημένου φίλου του Αδαμάντιου Κοραή), του Επισκόπου Κυκλάδων Ανθίμου Κομνηνού (1842), κ.ά.[22]
Σήμερα, η βιβλιοθήκη στεγάζεται στο ισόγειο του Πνευματικού Κέντρου Ερμούπολης. Περίπου 55.000 τόμοι βιβλίων είναι στη διάθεση του αναγνωστικού κοινού, ενώ το δανειστικό τμήμα ενημερώνεται συχνά σε νέες εκδόσεις. Τα πολύτιμα παλαιά βιβλία, όπως τα «Αργοναυτικά» του Απολλώνιου του Ροδίου, το «Ονομαστικό του Πολυδεύκους» του Ρακίνα, οι «Ιουστινιάναι» (σπάνια συριανή έκδοση) του Δημητρίου Ροδοκανάκη κ.ά., διαφυλάσσονται σε ξεχωριστή θέση της βιβλιοθήκης.[22] Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει για τη συλλογή του τοπικού τύπου, που ξεκινά από τον προηγούμενο αιώνα και φτάνει ως τις ημέρες μας.
- Δημαρχείο Ερμούπολης
- Πλατεία Μιαούλη
- Θέατρο Απόλλων
- Αρχαιολογικό Μουσείο Ερμούπολης [23]
- Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης [24]
- Στέγη Μικρασιατικής Μνήμης (ισόγειο Πνευματικού Κέντρου Ερμούπολης)[25]
Εκθεσιακοί χώροι
Στο νησί λειτουργούν τρεις σημαντικοί εκθεσιακοί χώροι[26], που φιλοξενούν και διοργανώνουν σημαντικές εικαστικές εκδηλώσεις. Πρόκειται για την υπερσύγχρονη αίθουσα τέχνης «Ερμούπολη», για τον εκθεσιακό χώρο της «Πινακοθήκης Κυκλάδων» και την αίθουσα «Εμ. Ροΐδης».
Μνημεία-Αγάλματα
- ανδριάντας Ανδρέα Μιαούλη (στην Πλατεία Μιαούλη)
- προτομή Κωνσταντίνου Κανάρη (στην Πλατεία Κανάρη)
- μνημείο Μικρασιατών (στην πλατεία Μικρασιατικής Μνήμης στην περιοχή Ξηρόκαμπος)
- μνημείο πεσόντων (έμπροσθεν Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου)
- προτομές των Εμμανουήλ Ροΐδη, Γεωργίου Σουρή, Δημητρίου Βικέλα, Τιμολέοντος Αμπελά και Ρίτας Μπούμη - Παπά (έμπροσθεν Δημοτικής Βιβλιοθήκης) και Σπύρου Μουστακλή (πλατεία Τσιροπινά)
- μνημείο Εθνικής Αντίστασης (επί της Ακτής Εθνικής Αντίστασης στο λιμάνι της Ερμούπολης)
Ο Δήμος Σύρου-Ερμουπόλης είναι ο μοναδικός Δήμος του νησιού. Παλαιότερα, μέχρι το 2010, το νησί ήταν χωρισμένο σε τρεις δήμους. Περιλαμβάνει διοικητικά και τη νήσο Γυάρο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού που διενήργησε το 2011 η Ελληνική Στατιστική Αρχή ο πληθυσμός του νησιού ανέρχεται σε 21.507 κατοίκους. Η πυκνότητα πληθυσμού ανέρχεται σε 209,91 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Έδρα του δήμου είναι η Ερμούπολη και ιστορική έδρα η Άνω Σύρος. Χωρίζεται σε τρεις δημοτικές ενότητες, Ερμουπόλεως, Ποσειδωνίας και Άνω Σύρου.
- Έχει 4 συνοικισμούς και 3567 κατοικίες, 346 μαγαζιά, 256 εργαστήρια.[4]
- Αν και επικρατεί τοπικά η αντίληψη, πως το «Απόλλων» αποτελεί μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, αυτή δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα.[8]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
