Οι Άραβες είναι εθνοτική ομάδα ανθρώπων που κατοικούν στον Αραβικό κόσμο, δηλαδή στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.[1] Μια σημαντική αραβική διασπορά έχει παρουσία σε πολλά μέρη του κόσμου.[2]
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Οι Άραβες μοιράζονται έναν κοινό δεσμό που βασίζεται στην εθνικότητα, τη γλώσσα, τον πολιτισμό, την ιστορία, την ταυτότητα, την καταγωγή, τον εθνικισμό, τη γεωγραφία, την ενότητα και την πολιτική.[3] Έχουν επίσης τα δικά τους έθιμα, λογοτεχνία, μουσική, χορό, μέσα ενημέρωσης, φαγητό, ένδυση, κοινωνία, αθλητισμό, αρχιτεκτονική, τέχνη και μυθολογία.[4] Οι Άραβες έχουν επηρεάσει σημαντικά την ανθρώπινη πρόοδο και έχουν συμβάλει σε πολλούς τομείς, όπως η επιστήμη, η τεχνολογία, η φιλοσοφία, η ηθική, η λογοτεχνία, η πολιτική, οι επιχειρήσεις, η τέχνη, η μουσική, η κωμωδία, το θέατρο, ο κινηματογράφος, η αρχιτεκτονική, η διατροφή, η ιατρική και η θρησκεία. Πριν από το Ισλάμ, οι περισσότεροι Άραβες ακολουθούσαν την πολυθεϊστική σημιτική θρησκεία, ενώ ορισμένες φυλές υιοθέτησαν τον ιουδαϊσμό ή τον χριστιανισμό και μερικά άτομα, γνωστά ως χανίφ, ακολουθούσαν μια μορφή μονοθεϊσμού.[5] Σήμερα, περίπου το 93% των Αράβων είναι μουσουλμάνοι, ενώ οι υπόλοιποι είναι κυρίως Άραβες χριστιανοί, καθώς και αραβικές ομάδες Δρούζων και Μπαχάι.[6]
Μέχρι την εμφάνιση του Χριστού
Κατά τον 3ο π.Χ. αι. ομάδα αυτών οι Ναβαταίοι ανέπτυξαν ανθηρό πολιτισμό με κύρια δραστηριότητα το εμπόριο και επίκεντρο την Πέτρα. Άλλες ομάδες ήταν οι Σαβαίοι (ή Σαββά) με βασίλισσά τους την Μπαλκίς ή Βαλκίς, οι Μηναίοι (ή Μιναίοι ή Μειναίοι ή Μαΐν), οι Χιμιαρίτες, οι Κατταβανοί, οι Χατραμώτες ή Χατραμωτίτες ή Χατραμούτ και οι Χαυλοταίοι αποκαλούμενοι όλοι και Ομηρείτες ή Ομηρίτες.
Μέχρι την εμφάνιση του Χριστιανισμού η ιστορική έρευνα για τους Άραβες είναι πολύ δύσκολη, λόγω κυρίως έλλειψης μνημείων και κειμένων. Οι ίδιοι οι άραβες ιστορικοί αποκαλούν όλη την περίοδο από την αρχαιότητα μέχρι της εμφάνισης του Μωάμεθ περίοδο "βακτ-ουλ-τζαχιλίγια" (= εποχή της άγνοιας). Έτσι η σύγχυση με αρχαίες ελληνικές παραδόσεις, εβραϊκές και χριστιανικές είναι λίαν έκδηλη. Τον δε Αβραάμ -Ιμπρα(χ)ήμ- τιμούν ως ιδρυτή του Μωαμεθανισμού αποκαλώντας τον, "Χαλίλ ουλλάχ" (= φίλο θεού).
Από τους Έλληνες πρώτος ο γεωγράφος Αγαθαρχίδης περιγράφει στο έργο του "Περίπλους της Ερυθράς Θαλάσσης" τους αραβικούς λαούς όπως τους είδε, ενώ από τους ιστορικούς ο Στράβων αναφέρει κάποια εκστρατεία των Ρωμαίων υπό τον Αίλιο Γάλλο το 26 π.Χ. που παρακολούθησε ο ίδιος από Αλεξάνδρεια μέχρι Συήνη (σημ. Ασσουάν) με 80 τριήρεις και στρατό 10.000 πεζών μεταξύ των οποίων 500 Εβραίοι και 1000 Ναβαταίοι που έγινε μέχρι της Λευκής Πόλης (σημ. Β. της Τζέντας). Στην εποχή της Καινής Διαθήκης η κυριαρχία των Αράβων Ναβαταίων εκτεινόταν και ανατολικά της Δαμασκού. Ασπαζόμενοι δε τον Χριστιανισμό εξεδίωξαν τους Χιμιαρίτες το (300 αποκτώντας έτσι εθνική συνείδηση. Οι δε Αρχηγοί τους έλαβαν τον τίτλο Βασιλείς του Σαβά, Ραϊδαέ, Χαντμούτ και Υεμέν. Αντίθετα οι Χιμιαρίτες δεχόμενοι το Μωϋσιακό θρήσκευμα κατόρθωσαν να δημιουργήσουν νότια της Αραβίας εβραϊκό χιμιαριτικό βασίλειο. Έτσι άρχισαν σφοδροί αγώνες μεταξύ αυτών και των απέναντι στην Αβυσσηνία (Αιθιοπία)- (Αξούμης ή Αξώμης) χριστιανών των Αξωμιτών.
Για τη σύρραξη αυτή αναφέρουν οι βυζαντινοί συγγραφείς και κυρίως ο Μαλάλας και ο εξ Αλεξανδρείας διάσημος τότε Έλληνας θαλασσοπόρος Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης που παραθέτει σχετική επιγραφή που βρέθηκε στην Ανδούλη της Αξώμης ότι: ο βασιλιάς της χώρας εξεστράτευσε κατά ξηρά και θάλασσα εναντίον των πέραν της Ερυθράς λαών (δηλ. της Αραβίας) των λεγομένων Αραβιτών ή Κιναιδοκολπιστών (κατά Μαλάλα) των οποίων τους βασιλείς κατέστησε φόρου υποτελείς. Ο Ηγεμών της επιγραφής είναι ο Αφιλάς "Βασιλεύς των Αξωμιτών" κατα επιγραφή νομισμάτων, οι δε με το όνομα Κιναιδοκολπιστές μάλλον οι λεγόμενοι ιστορικά Κινανά ή Κινδάν κάτοικοι περιοχής της σημερινής Χοντέϊντα.
Ο Αφιδάς αυτός δεχθείς τον Χριστιανισμό συνήψε σχέσεις με τους Αυτοκράτορες του Βυζαντίου δεχόμενος τη βοήθειά τους, στους αγώνες του κατά των Χιμιαριτών δηλαδή πόλεμος μεταξύ Αραβοχριστιανών και Αραβοεβραίων ο οποίος μάλλον ήταν για εμπορικό ανταγωνισμό.
Από την εποχή του Χριστού μέχρι τον Μωάμεθ
Στη μετέπειτα εποχή τον 6ο αι. συνεχίζονται οι συμπλοκές όπου Βασιλιάς των Αξωμιτών (αραβοχριστιανών) ήταν ο Αρετάς που σε συμπλοκή υπέστη μαρτυρικό θάνατο, ήταν το 5ο έτος της Βασιλείας του Αυτοκράτορα Ιουστίνου Α΄ το 523. Τούτο είχε ως συνέπεια εκστρατεία των Βυζαντινών κατά των Ιουδαϊζόντων Αράβων με 70 πλοία που διαπόρθμευσαν στην Αραβία 120.000 άνδρες που είχε συγκεντρώσει ο νέος Βασιλιάς των Αξωμιτών Ελεσβάς υπό την αρχηγία του χριστιανού Ηγεμόνα της Μέκκας Νταούς-Ντου Τσαλμπάν. Η καταστροφή των Χιμιαριτών ήταν ολοκληρωτική ο δε Βασιλιάς τους Ντους Νουβά συνελήφθη και φονεύθηκε. (Ο βυζαντινός χρονογράφος Κεδρηνός αναφέρει ότι ο Ντούς Νουβά ρίχτηκε στη θάλασσα μόνος του). Ο δε Αρετάς ανακηρύχθηκε Άγιος. Μετά την επιτυχία αυτή ο Ελεσβάς ίδρυσε πολλές εκκλησίες κυρίως στη Σαναά της Υεμένης. Ο δε Χριστιανισμός διαδόθηκε τότε μέχρι τη Σοκοτόρα (σημ. Σρι Λάνκα, πρώην Κεϋλάνη) ή Νήσο του Διόσκουρου όπως την αποκαλούσαν οι από Πτολεμαϊκής Αιγύπτου Έλληνες άποικοι. Εξ αυτού του γεγονότος αργότερα ο Ιουστινιανός Α΄ θα κηρύξει τον μεγάλο διωγμό κατά των Εβραίων σε κοινωνική απομόνωση.
Αργότερα κάποιος διοικητής φρουράς των Αξωμιτών στην Αραβία ο Αβράχα ή Άβραμος σχεδιάζοντας να ιδρύσει κράτος αυτόνομο ήρθε σε ρήξη με τους Κουραϊσίτες στη Μέκκα (οικογένεια που προέρχεται ο Μωάμεθ). Οι Άραβες ζήτησαν τη βοήθεια των Βυζαντινών κατά των Αξωμιτών στέλνοντας πρεσβεία με κάποιο Σέιφ-Μπεν-Ντι-Γιασάν. Απέτυχαν όμως αφού οι Αξωμίτες ήταν οι βασικοί σύμμαχοι των Βυζαντινών κατά των Ιουδαίων της Αραβίας. Ο Γιασάν τότε εστράφη στους Πέρσες δια του Βασιλέως του Χίρα (ενός άλλου αραβικού κράτους που γειτόνευε με την Περσία, στο σημερινό Ιράκ). Ο Ηγεμόνας αυτός ήταν υποτελής του Σασανίδη Βασιλέως Χοσρόη των Περσών, Ανουσιρβά. Έτσι οι Πέρσες άρχισαν να διεισδύουν βαθμιαία στην Αραβία διαδίδοντας και τη θρησκεία τους την πυρολατρεία ή Ζαρατουστραϊσμό ή Ζωροαστρισμό ενώ οι Βυζαντινοί άρχισαν φοβερούς αγώνες κατά των Περσών. (Τις ενέργειες των Βυζαντινών κατά των Περσών έχουν καταγράψει ο ιστορικός Μαλάλας και ο διάσημος Πατριάρχης Φώτιος Α΄. Στους αγώνες όμως αυτούς νίκησαν οι Πέρσες αφού κατέλαβαν όλη την Ανατολή, και κατέκτησαν την Υεμένη και το Ασίρ, όλα τα παράλια της Ερυθράς και εσωτερικά εδάφη της Αραβίας.
Τρεις άλλες αραβικές ηγεμονίες την ίδια προμωαμεθανική αυτή περίοδο ήταν α) η προαναφερόμενη της Χίρα με τους περισσότερους των υπηκόων του χριστιανούς αναφερόμενοι κατά τον 5ο αι. ως Νεστοριανοί με τελευταία δυναστεία τους, τη Δυναστεία Λαχμιδών υποτελής των Περσών μέχρι το 602, β) η ηγεμονία των Γασσανιδών 5ο-7ο αι. για το οποίο ο βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος και ο Μαλάλας λέγουν ότι οι Γασσανίδες ("οι εξ αραβίου γένους χριστιανοί") χρησιμοποιήθηκαν ως ακρίτες και γ)το κράτος των Κίνδα" που εμφανίζεται τον 5ο αι.
Εποχή του Μωάμεθ
Στην εποχή που εμφανίζεται ο Μωάμεθ η Αραβία είναι χωρισμένη σε φυλές των οποίων τα μέλη τους είναι "ειδωλολάτρες". Η βόρεια Αραβία - στα σύνορα με τη Συρία είχε εκχριστιανισθεί, ενώ υπήρχαν κυρίως στην περιοχή γύρω απο τη Μεδίνα, εβραϊκές φυλές. Ο κυρίως Αλλάχ (= θεός), ο Αλιλάτ ή Διόνυσος κατά Ηρόδοτο είχε πλέον λησμονηθεί, έτσι κάθε φυλή τώρα είχε τον δικό της θεό. Το 610 αρχίζει τη διδασκαλία του ο Μωάμεθ ως ο έσχατος των Προφητών (Χατίμ-ουλ-ινμπίγια) και απεσταλμένος του Θεού (ρεσούλ-ουλ-λλαχ) όπως ισχυρίζονται οι Άραβες. Με τον προσηλυτισμό όμως αυτό άρχισε σιγά σιγά να αφυπνίζεται η ψυχή του αραβικού έθνους. Οι δε Εβραίοι στην αρχή δέχθηκαν τον Μωάμεθ ως τον αναμενόμενο Μεσσία και συμφώνησαν σε σύμπραξη.[εκκρεμεί παραπομπή] Οι πρώτοι προσήλυτοι με εθνική αραβική συνείδηση ήταν οι πρόσφυγες από τη Μέκκα, οι Μοχατζιρούν και οι προσήλυτοι της Μεδίνας οι Άνσαρ.
Με αυτούς ο Μωάμεθ στρέφεται πρώτα εναντίον των Βυζαντινών που τα σύνορά τους άγγιζαν της Αραβίας. Έτσι οι Άραβες στη συνάντηση με τον τακτικό στρατό των Βυζαντινών υπό τον Θεόδωρο, αδελφό του Αυτοκράτορα Ηράκλειου νικήθηκαν και διασκορπίστηκαν, ο δε τόπος αυτής της συμπλοκής τιμάται σήμερα από τους Άραβες ως τόπος μαρτυρίου. Στη συνέχεια ο Μωάμεθ κυριεύει τη Μέκκα. Όταν πέθανε ο Μωάμεθ το 632 ολόκληρη η Αραβική χερσόνησος, μέχρι τα σύνορα της Συρίας, της Αιγύπτου και του σημερινού Ιράκ είχαν προσηλυτισθεί στο Ισλάμ. Η προσδοκία των απολαύσεων στον παράδεισο με άφθονα φαγητά και παρθένες (ουρί) που έδινε το Κοράνιο στους υπέρ πίστεως μάρτυρες σε σχέση με τις πλούσιες λείες των επιδρομών ασκούσαν σημαντική επιθετική ορμή στους προσήλυτους άραβες.
Τον Μωάμεθ διαδέχθηκαν οι Χαλίφες. Ο δεύτερος Χαλίφης ο Ουμάρ ιμπν αλ-Χαττάμπ καταλαμβάνοντας τη Συρία το 636 νικά κατά κράτος τους Πέρσες το 637, καταλαμβάνει την πρωτεύουσά τους Κτησιφώντα και η Περσία παύει να υπάρχει πλέον. Στη συνέχεια αρχίζουν οι επιδρομές κατά της Κύπρου, της Ρόδου και των ακτών της Μικράς Ασίας με κίνδυνο και για την Κωνσταντινούπολη αν δεν είχε καταστραφεί ο αραβικός στόλος από τρικυμία στις ακτές της Χαλκηδόνας το 653. Στο μεταξύ το 643 ο Ουμάρ με 16.000 άνδρες καταλαμβάνει την Αλεξάνδρεια και η Αίγυπτος από βυζαντινή επαρχία γίνεται επαρχία των Χαλίφων, μέχρι το 968. Το 644 ο Ουμάρ ή Ομάρ δολοφονείται από ένα σκλάβο του και τον διαδέχεται ο Οθμάν ιμπν Αφφάν που δολοφονείται στο ανάκτορό του στη Μεδίνα. Αυτόν διαδέχεται ο Αλής που δολοφονείται και αυτός το 661 την ώρα που έβγαινε από το Τέμενος της Κούφας - πρωτεύουσα του χαλιφάτου του. Και ενώ αυτόν τον διαδεχόταν ο γιος του Χασάν ιμπν Αλί, ο Μωαβίας Α' το 661 αυτοανακηρύχθηκε Χαλίφης της Δαμασκού ιδρύοντας το Χαλιφάτο των Ομεϋαδών.
Οι Άραβες στην Ισπανία
Επί της Χαλιφείας του Ουαλίντ Α' ή Βαλίντ Α' (705-715) συνέβη ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην Ιστορία όχι μόνο των Αράβων αλλά και της Ευρώπης και μάλιστα με τα δεδομένα της εποχής ίσως και παγκόσμια.
Ο νόμιμα διεκδικών τον ισπανικό Θρόνο Ακύλλας κάλεσε τους Άραβες για να τον βοηθήσουν εναντίον του σφετεριστή βασιλέως των Βησιγότθων του Ροδρίγου (ή Ροδερίχου). Έτσι οι Άραβες εισέβαλαν στην Ισπανία καταλαμβάνοντας το Γιβραλτάρ. Αφού νίκησαν τους Βησιγότθους έγιναν κύριοι πολλών περιοχών (716). Συνέχισαν όμως τις εκστρατείες τους και εντός των Γαλλικών εδαφών φθάνοντας μέχρι τη Ναρμπόν (720). Γρήγορα όμως εκδιώχθηκαν μετά την ήττα που υπέστησαν στη μάχη της Πουατιέ.
Παρά ταύτα στην Ισπανία εδραιώθηκαν πολύ καιρό, επηρεάζοντας τον τοπικό πολιτισμό και την τέχνη έντονα. Όλα τα μνημεία αυτής της περιόδου σήμερα στην Ισπανία αποτελούν πόλο έλξης ιδιαίτερου θαυμασμού. Επίσης μέσω των Αράβων έφτασε στην Ευρώπη το σκάκι.
Περίοδος 800 - 1258
Τότε εμφανίζονται στο προσκήνιο οι Σελτζούκοι Τούρκοι και το απέραντο κράτος των Αράβων άρχισε σιγά σιγά να φθίνει μέχρι την ολική κατάλυσή του το (1258).
Μέχρι το 1258 ο αραβικός κόσμος έχει διασπασθεί σε ανεξάρτητες Δυναστείες. Η ιστορική έρευνα ακολουθεί την ιστορία των Χαλιφικών Δυναστειών κάθε μίας χωριστά μέχρι της οριστικής κατάλυσης το 1258 του χαλιφάτου των Αββασιδών από τους Μογγόλους του Ουλεγκού Χαν όπου και ακολουθεί η περίοδος της τουρκικής κατάκτησης και εκείνης των εθνικών ανεξαρτησιών.
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Βιβλιογραφία
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
