Берн
федераль әһәмиәттәге ҡала, Швейцарияның фактик баш ҡалаһы / From Wikipedia, the free encyclopedia
Берн (нем. Bern [ˈbɛrn], франц. Berne, итал. Berna, ромш. Berna) — федераль әһәмиәттәге ҡала, Швейцарияның фактик[4] баш ҡалаһы. Немец телле Берн кантонының баш ҡалаһы һәм Берн-Миттельланд округының административ үҙәге. Альп тауҙарынан төньяҡта, Ааре йылғаһы үҙәнендә илдең үҙәк өлөшөндә урынлашҡан.
Ҡала | |||||
Берн нем. Bern | |||||
| |||||
Ил |
ШвейцарияШвейцария | ||||
---|---|---|---|---|---|
Кантон |
Берн | ||||
Округ |
Берн | ||||
Координаталар | |||||
Мэр |
Александр Шаппат | ||||
Нигеҙләнгән |
1191 год | ||||
Беренсе мәртәбә телгә алынған |
в XII веке | ||||
Майҙаны |
51,6 км² | ||||
Бейеклеге |
555 м | ||||
Климат тибы |
уртаса | ||||
Рәсми теле | |||||
Халҡы | |||||
Тығыҙлығы |
2 550 кеше/км² | ||||
Агломерация | |||||
Этнохороним |
бе́рнец, бе́рнка, бе́рнцы[3] | ||||
Сәғәт бүлкәте |
UTC+1, йәйге UTC+2 | ||||
Телефон коды |
+41 31 | ||||
Почта индексы |
3000-3030 | ||||
Һанлы танытмалар | |||||
Автомобиль коды |
BE | ||||
Рәсми код |
0351 | ||||
Рәсми сайт |
bern.ch | ||||
Халҡы — 131,5 мең кеше (2015 йылға), ҙурлығы буйынса илдә бишенсе ҡала. Агломерация сиктәрендә 270 мең кеше йәшәй (2015 йыл).
Берн Швейцарияның сәйәси үҙәге булып тора, унда хөкүмәт, парламент һәм үҙәк банк урынлашҡан. Бөтә донъя почта союзының һәм Швейцария тимер юлдарының штаб-фатиры урыны.
Аре йылғаһының бөгөлөндәге ярымутрауҙа барлыҡҡа килгән тарихи үҙәк ЮНЕСКО-ның Бөтә донъя мираҫы объекты булып һанала. 1405 йылда янғындан ныҡ зыян күрә. Иҫке ҡалала боронғо готик собор, башня сәғәте, скульптура фонтандары, 6 километр оҙонлоҡтағы аркадалар урынлашҡан.
Герцог Церингенский Бертольд V тарафынан 1191 йылда нигеҙ һалынған. XIII—XVII быуаттарҙа империя ҡалаһы була. XIV быуатта Швейцария союзына инә. XVI быуат Реформация үткәрелә. 1848 йылдан — Швейцарияның парламент һәм хөкүмәт резиденцияһы.