Амстердам

Амстерда́м (нидерл. Amsterdam) — Нидерландтың баш ҡалаһы. Төньяҡ Голландия провинцияһында урынлашҡан. Амстердам канал ярҙамында Төньяҡ диңгеҙ менән тоташа. Амстердам ҡалаһы исеме Амстел йылғаһы исеменән килә, ҡала ул йылғаның тамағында урынлашҡан.

Ҡала
Амстердам Amsterdam
Сверху вниз, слева направо: Рейксмюзеум, каналы Амстердама, Королевский дворец на Площади Дам, Консертгебау, Национальный музей судоходства, кофешоп, квартал красных фанарей Де Валлен, деловой район Зёйдас ночью
Флаг Герб
Ил	НидерландНидерланд
Провинция	Төньяҡ Голландия
Координаталар	52°23′ с. ш. 4°54′ в. д.HGЯO
Бургомистр	Эберхард ван дер Лан
Беренсе мәртәбә телгә алынған	1275
Майҙаны	219,4 км²
Халҡы	▲821 926[1] кеше (2014)
Тығыҙлығы	4768 кеше/км²
Этнохороним	амстерда́мец, амстерда́мка, амстерда́мцы[2]
Сәғәт бүлкәте	UTC+1, йәйге UTC+2
Телефон коды	+31 020
Почта индексы	10xx
Һанлы танытмалар
Рәсми сайт	amsterdam.nl  (нид.)
<div class="location-map " style="width:Аңлатма хатаһы: Танылмаған "[" тыныш билдәһеpx; margin 0 auto"> <div style="position:relative;float:left;left:-Аңлатма хатаһы: Танылмаған "strong" һүҙеpx;top:-Аңлатма хатаһы: Танылмаған "strong" һүҙеpx;line-height:0;"> <div style="position:absolute;width:156px;top:-0.5em;text-align:left;left:Аңлатма хатаһы: Көтөлмәгән < операторыpx">

Амстердам Төньяҡ диңгеҙ менән Норзе каналы аша тоташҡан. 2012 йылдың ә ғинуарына ҡарата Амстердамда 801 847 кеше йәшәй^[1], ҡала округы менән бергә 2.3 млн. Амстердам, Европала 6-сы урында булған, Рандстад агломерацияһы өлөшө булып тора. Ҡала атамаһы ике һүҙ ҡушылыуҙан барлыҡҡа килгән: «Амстел» — йылға атамаһы һәм «дам» — «дамба». XII быуатта бәләкәй генә балыҡсылар ауылы булған, Нидерландтың Алтын быуаты осоронда Амстердам донъялағы иң әһәмиәтле порттарҙың береһенә һәм эре сауҙа үҙәгенә әйләнә.

Ҡала төрлө мәҙәниәттәр үҙәге булып тора. Ҡалала 177 милләт вәкиле йәшәй. Амстердам, шулай уҡ Нидерландтың финанс һәм мәҙәни үҙәге. Донъялағы 500 иң эре компанияларҙың 7-һе Амстердамда урынлашҡан. Улар араһында Philips һәм ING Groep. Ҡалала электән эшләп килгән фонд биржаһы эшләп килә. Гринпистың үҙәге лә Амстердамда урынлашҡан.

Ҡаланың иҫтәлекле урындары: Рейксмюзеум, Винсент Ван Гог музейы, Ҡала музейы, Амстеле эрмитажы, Ҡыҙыл фонарҙар кварталы — йыл һайын 4,2 миллионтуристы йәлеп итә.

Тарихы

Климат

Ҡала климаты Күрһәткес Ғин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Йыл Абсолют максимум, °C 14 16 21 27 29 32 32 34 28 25 18 15 34 Уртаса максимум, °C 5,4 6,0 9,2 12,4 17,1 19,2 21,4 21,8 18,4 14,1 9,2 6,5 13,4 Уртаса минимум, °C 0,5 0,2 2,4 4,0 7,8 10,4 12,5 12,3 10,2 7,0 3,9 1,9 6,1 Абсолют минимум, °C −16 −14 −8 −4 −1 3 4 6 2 −1 −7 −14 −16 Яуым-төшөм нормаһы, мм 62 43 59 41 48 68 66 61 82 85 89 75 778 Сығанаҡ: «Worldweather.org», weatherbase.com

Ҡала климаты Күрһәткес Ғин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Йыл Уртаса максимум, °C 5,8 6,1 9,7 14,9 17,6 20,4 22,5 22,0 19,3 15,2 10,1 6,3 14,2 Уртаса температура, °C 3,7 3,6 6,2 10,5 13,3 16,2 18,5 18,0 15,6 12,0 7,7 4,2 10,8 Уртаса минимум, °C 1,6 1,1 2,7 6,0 9,1 12,1 14,4 14,0 11,8 8,8 5,2 2,1 7,4 Яуым-төшөм нормаһы, мм 58 46 44 28 61 64 106 114 64 82 74 65 805 Сығанаҡ: www.weatheronline.co.uk

Ҡәрҙәш ҡалалар

• Пекин (ҡыт. 北京), Ҡытай (29 октябрь 1994)
• Ҡаһирә (ғәр. القاهرة‎), Мысыр
• Монреаль (франц. Montréal, ингл. Montreal), Канада
• Рига (латыш. Rīga), Латвия
• Вашингтон, Колумбия округы, АҠШ
• Нью-Йорк, Нью-Йорк (штат), АҠШ
• Майами, Флорида, АҠШ
• Чикаго, Иллинойс, АҠШ
• Лос-Анджелес, Калифорния, АҠШ
• Сан-Франциско, Калифорния, АҠШ

Иҫкәрмәләр

1. Bevolkingsontwikkeling; regio per maand (нидерл.). Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag (май 2013). — Amsterdam. Дата обращения: 26 июнь 2013. Архивировано 30 июнь 2013 года.
2. Городецкая И.Л., Левашов Е.А. Русские названия жителей: Словарь-справочник. — М.: АСТ, 2003. — С. 27. — 363 с. — ISBN 5-17-016914-0.

Сығанаҡтар

• Рәсми сайты

Был тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.