From Wikipedia, the free encyclopedia
Türk dövlətləri — əsasən Asiyada və Şərqi Avropada yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur (Şimali Kipr Türk Respublikasının müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – Azərbaycan, Qazaxıstan, Özbəkistan, Türkmənistan və Qırğızıstan SSRİ dağılandan sonra 1991-ci ildə, Osmanlı İmperiyasının varisi olan Türkiyə isə 1923-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. 2005-ci ilin məlumatlarına görə dünyada türk dillərində danışan əhalinin ümumi sayı 200 milyondan çoxdur.
Bayraq | Dövlət | Tarix | Xəritə |
Böyük Hun imperiyası | e. ə. 228-e. ə. 58 | ||
Avropa Hun imperiyası | 374–470 | ||
Xan Çao | 304–329 | ||
Hu Çao imperiyası | 319–351 | ||
Kidar imperiyası | 320–500 | ||
Alçon Hunları | 370–670 | ||
Şimali Lyan | 397–439 | ||
Sya | 407–431 | ||
Ağ Hun imperiyası (Əftalilər) | 440–710 | ||
Nezak Hunları | 484–665 | ||
Avar xaqanlığı | 562–823 | ||
Göytürk xaqanlığı | 552–582 | ||
Qərbi Göytürk xaqanlığı | 583–657 | ||
Şərqi Göytürk xaqanlığı | 583–630 | ||
Seyanto xaqanlığı | 630–647 | ||
Kutriqurlar | V-VI əsrlər | ||
Utiqurlar | V-VI əsrlər | ||
Sabirlər | V-VI əsrlər | ||
Böyük Bulqar xanlığı | 630–665 | ||
Toxaristan yabquluğu | 630–700 | ||
Xəzər xaqanlığı | 630–965 | ||
Şaş vilayəti | 658–742 | ||
Kəngər İttifaqı | 659–750 | ||
İtil Bulqar dövləti | 665–1391 | ||
İkinci Göytürk xaqanlığı | 681–744 | ||
Birinci Bulqar dövləti | 681–1018 | ||
Türgiş xaqanlığı | 717–766 | ||
Uyğur xaqanlığı | 744–840 | ||
Qarluq xaqanlığı | 756–840 | ||
Yenisey qırğızları | 840–1207 | ||
Qansu Uyğur idikutluğu | 848–1036 | ||
Dəşt-i Qıpçaq | 900–1241 | ||
Sonrakı Tan | 923–937 | ||
Şimali Han | 951–979 | ||
Qarahoca Uyğur idikutluğu | 991–1209 |
Bayraq | Dövlət | Tarix | Xəritə |
Qaraxanilər dövləti | 840–1042 | ||
Peçeneqlər | 860–1091 | ||
Tulunilər dövləti | 868–905 | ||
Kimək xaqanlığı | 880–1200 | ||
Ağşidlər dövləti | 935–969 | ||
Oğuz Yabqu dövləti | 750–1055 | ||
Qarluq xaqanlığı | 960–1222 | ||
Qəznəvilər dövləti | 962–1187 | ||
Böyük Səlcuq imperiyası | 1038–1157 | ||
Şərqi Qaraxanilər dövləti | 1042–1211 | ||
Qərbi Qaraxanilər dövləti | 1042–1212 | ||
Suriya Səlcuqiləri | 1092–1117 | ||
Xorasan Səlcuqiləri | 1092–1194 | ||
Anadolu Səlcuqiləri | 1073–1308 | ||
Kirman Səlcuqiləri | 1092–1230 | ||
İraq Səlcuqiləri | 1157–1194 | ||
Xarəzmşahlar dövləti | 1077–1231 | ||
Börilər | 1117–1154 | ||
Ağsunqurilər | 1122–1225 | ||
Zəngilər | 1127–1259 | ||
Eldənizlər dövləti (Atabəylər) | 1146–1225 | ||
Ərbil bəyliyi | 1146–1232 | ||
Salqurlular | 1147–1284 | ||
Benqal Qalax sülaləsi | 1204–1231 | ||
Dehli sultanlığı (Məmlüklər) | 1206–1290 | ||
Ağ Orda | 1227–1378 | ||
Karluk Krallığı | 1238–1266 | ||
Bayraq | Dövlət | Tarix |
Məngücəklü bəyliyi | 1071–1277 | |
Saltukoğulları bəyliyi | 1071–1202 | |
Çaka bəyliyi | 1081–1098 | |
Çubuqoğulları bəyliyi | 1085–1112 | |
Danişməndoğulları bəyliyi | 1085–1175 | |
Dilmaçoğulları bəyliyi | 1085–1192 | |
İnaloğulları bəyliyi | 1098–1183 | |
Əhlətşahlar bəyliyi | 1100–1207 | |
Artukoğulları bəyliyi | 1102–1409 | |
Bayraq | Dövlət | Tarix |
Çobanoğulları bəyliyi | 1227–1309 | |
Bafra bəyliyi | 1243–1460 | |
Qaramanoğulları bəyliyi | 1256–1483 | |
İnancoğulları bəyliyi | 1261–1368 | |
Sahibataoğulları bəyliyi | 1275–1341 | |
Pərvanəoğulları bəyliyi | 1277–1322 | |
Məntəşəoğulları bəyliyi | 1280–1424 | |
Əşrəfoğulları bəyliyi | 1284–1326 | |
Candaroğulları bəyliyi | 1292–1462 | |
Alanya bəyliyi | 1293–1571 | |
Karəsioğulları bəyliyi | 1297–1360 | |
Osmanoğulları bəyliyi | 1299–1302 | |
Gərmiyanoğulları bəyliyi | 1300–1429 | |
Həmidoğulları bəyliyi | 1301–1391 | |
Hacıəmiroğulları bəyliyi | 1301–1427 | |
Sarıxanoğulları bəyliyi | 1302–1410 | |
Aydınoğulları bəyliyi | 1308–1426 | |
Qubadoğulları bəyliyi | 1318–1419 | |
Təkəoğulları bəyliyi | 1321–1423 | |
Ərətnaoğulları bəyliyi | 1335–1381 | |
Dulqədiroğulları bəyliyi | 1339–1521 | |
Qutluşahlar bəyliyi | 1340–1393 | |
Tacəddinoğulları bəyliyi | 1348–1428 | |
Taşanoğulları bəyliyi | 1350–1430 | |
Ramazanoğulları bəyliyi | 1352–1608 | |
Qazi Bürhanəddin bəyliyi | 1381–1399 | |
Bayraq | Dövlət | Tarix |
Quba xanlığı | 1726–1806 | |
Şəki xanlığı | 1743–1826 | |
Təbriz xanlığı | 1747–1799 | |
Gilan xanlığı | 1747–1802 | |
Gəncə xanlığı | 1747–1804 | |
Qəzvin xanlığı | 1747–1804 | |
Cavad xanlığı | 1747–1805 | |
Bakı xanlığı | 1747–1806 | |
Dərbənd xanlığı | 1747–1806 | |
Ərdəbil xanlığı | 1747–1808 | |
Qaradağ xanlığı | 1747–1808 | |
Xalxal xanlığı | 1747–1809 | |
Zəncan xanlığı | 1747–1810 | |
Xoy xanlığı | 1747–1813 | |
Şirvan xanlığı | 1747–1820 | |
Qarabağ xanlığı | 1747–1822 | |
Sərab xanlığı | 1747–1822 | |
Lənkəran xanlığı | 1747–1826 | |
İrəvan xanlığı | 1747–1828 | |
Naxçıvan xanlığı | 1747–1828 | |
Mərənd xanlığı | 1747–1828 | |
Urmiya xanlığı | 1747–1869 | |
Maku xanlığı | 1747–1922 | |
Marağa xanlığı | 1747–1925 | |
Müstəqil dövlətlər |
Ərazi km²-lə |
Əhali | |||
---|---|---|---|---|---|
Siyahıyaalınma tarixi | Əhalinin sayı | Cari hesablamalar tarixi | Əhalinin sayı | ||
Azərbaycan | 86 600[3] | 13–22 aprel, 2009-cu il | 8 922 447[4] | 1 yanvar, 2014-cü il[5] | 9 477 100[5] |
Türkiyə | 785 347[6] | 22 oktyabr, 2000-ci il | 803 927 67 803 927[6] | 31 dekabr, 2013-cü il[7] | 667 864 76 667 864[7] |
Qazaxıstan | 2 724 902[8] | 24–25 fevral, 2009-cu il | 009 597 16 009 597 | 1 yanvar, 2014-cü il[9] | 165 239 17 165 239[9] |
Özbəkistan | 448 900[10] | 12 yanvar, 1989-cu il | 810 077 19 810 077[11] | 1 yanvar, 2014-cü il[12] | 492 800 30 492 800[12] |
Türkmənistan | 491 210[13] | 10–21 yanvar, 1995-ci il[14] | 4 437 570[14] | 1 iyul, 2013-cü il[15] | 5 240 000[15] |
Qırğızıstan | 199 951[16] | 24 mart-2 aprel, 2009-cu il[17] | 5 362 793[18] | 1 yanvar, 2014-cü il[18] | 5 776 570[18] |
Toplam | 4 736 910 | 12.01.1989 – 13.04.2009 | 346 411 122 346 411 + | 01.07.2013 – 01.01.2014 | 819 573 144 819 573 + |
De-fakto müstəqil dövlətlər |
Ərazi km²-lə |
Əhali | |||
---|---|---|---|---|---|
Siyahıyaalınma tarixi | Əhalinin sayı | Cari hesablamalar tarixi | Əhalinin sayı | ||
Şimali Kipr Türk Respublikası | 3 241.7 | 4 dekabr, 2011-ci il[19] | 294 396[19][20][21] | 1 yanvar, 2014-cü il | 294 396 + |
Dövlətlərin sübyektləri, muxtariyyətlər |
Ərazi km²-lə |
Əhali | |||
---|---|---|---|---|---|
Siyahıyaalınma tarixi | Əhalinin sayı | Cari hesablamalar tarixi | Əhalinin sayı | ||
Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu | 1 664 897.17[22][23] | 1–10 noyabr, 2010-cu il[24][25] | 815 815 21 815 815[26] | 31 dekabr, 2012-ci il[27][28] | 327 800 22 327 800[22][27][28] |
Başqırdıstan | 142 947 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 4 072 292 | 1 yanvar, 2014-cü il | 4 069 698 |
Tatarıstan | 67 847 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 3 786 488 | 1 yanvar, 2014-cü il | 3 838 230 |
İli-Qazax Muxtar dairəsi | 278 851.95 | 1–10 noyabr, 2010-cu il | 2 482 592 | 31 dekabr, 2012-ci il | 2 482 592 + |
Krım Muxtar Respublikası[q 1] | 26 081 | 5 dekabr, 2001-ci il | 2 024 056 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 958 504[29] |
Qaraqalpaqıstan | 166 591[30] | 12–19 yanvar, 1989-cu il | 1 215 448[31] | 1 yanvar, 2014-cü il[12] | 1 736 500[12][30] |
Çuvaşıstan | 18 343 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 1 251 619 | 1 yanvar, 2014-cü il | 1 239 984 |
Saxa (Yakutiya) | 3 083 523 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 958 528 | 1 yanvar, 2014-cü il | 954 803 |
Kabarda-Balkariya | 12 470 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 859 939 | 1 yanvar, 2014-cü il | 858 397 |
Xakasiya | 61 569 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 532 403 | 1 yanvar, 2014-cü il | 534 079 |
Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi | 72 468.08 | 1–10 noyabr, 2010-cu il | 525 570 | 31 dekabr, 2012-ci il | 525 570 + |
Qaraçay-Çərkəz | 14 277 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 477 859 | 1 yanvar, 2014-cü il | 469 837 |
Naxçıvan Muxtar Respublikası | 5 502.75[32] | 13–22 aprel, 2009-cu il | 398 323[33] | 1 yanvar, 2014-cü il[33] | 435 367[33] |
Tuva | 168 604 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 307 930 | 1 yanvar, 2014-cü il | 311 761 |
Altay Respublikası | 92 903 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 206 168 | 1 yanvar, 2014-cü il | 211 645 |
Qaqauziya | 1 848.46[34] | 5–12 oktyabr, 2004-cü il | 155 646 | 1 yanvar, 2014[35] | 161 897[35] |
Taymır Dolqan-Nenes rayonu | 879 900 | 14–25 oktyabr, 2010-cu il | 34 432 | 1 yanvar, 2014-cü il | 33 861[36] |
Toplam | 6 409 020.2[q 2] | 12.01.1989 – 01.11.2010 | 096 946 38 096 946[q 3] | 31.12.2012 – 01.01.2014 | 266 177 39 266 177 +[q 4] |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.