Türkdilli dövlətlər

Türk dövlətləri — əsasən Asiyada və Şərqi Avropada yerləşirlər. Bu gün dünyada rəsmən 6 müstəqil türk dövləti mövcuddur (Şimali Kipr Türk Respublikasının müstəqilliyi dünya dövlətləri tərəfindən hələ tanınmayıb). Onlardan beşi – Azərbaycan, Qazaxıstan, Özbəkistan, Türkmənistan və Qırğızıstan SSRİ dağılandan sonra 1991-ci ildə, Osmanlı İmperiyasının varisi olan Türkiyə isə 1923-cü ildə öz müstəqilliyini elan edib. 2005-ci ilin məlumatlarına görə dünyada türk dillərində danışan əhalinin ümumi sayı 200 milyondan çoxdur.

Müstəqil Türk dövlətləri

Tarixi türk dövlətləri

İndiki dövr

Bayraq	Dövlət	Tarix	Xəritə
	Böyük Hun imperiyası	e. ə. 228-e. ə. 58
	Avropa Hun imperiyası	374–470
	Xan Çao	304–329
	Hu Çao imperiyası	319–351
	Kidar imperiyası	320–500
	Alçon Hunları	370–670
	Şimali Lyan	397–439
	Sya	407–431
	Ağ Hun imperiyası (Əftalilər)	440–710
	Nezak Hunları	484–665
	Avar xaqanlığı	562–823
	Göytürk xaqanlığı	552–582
	Qərbi Göytürk xaqanlığı	583–657
	Şərqi Göytürk xaqanlığı	583–630
	Seyanto xaqanlığı	630–647
	Kutriqurlar	V-VI əsrlər
	Utiqurlar	V-VI əsrlər
	Sabirlər	V-VI əsrlər
	Böyük Bulqar xanlığı	630–665
	Toxaristan yabquluğu	630–700
	Xəzər xaqanlığı	630–965
	Şaş vilayəti	658–742
	Kəngər İttifaqı	659–750
	İtil Bulqar dövləti	665–1391
	İkinci Göytürk xaqanlığı	681–744
	Birinci Bulqar dövləti	681–1018
	Türgiş xaqanlığı	717–766
	Uyğur xaqanlığı	744–840
	Qarluq xaqanlığı	756–840
	Yenisey qırğızları	840–1207
	Qansu Uyğur idikutluğu	848–1036
	Dəşt-i Qıpçaq	900–1241
	Sonrakı Tan	923–937
	Şimali Han	951–979
	Qarahoca Uyğur idikutluğu	991–1209

İslamdan Sonra

Bayraq	Dövlət	Tarix	Xəritə
	Qaraxanilər dövləti	840–1042
	Peçeneqlər	860–1091
	Tulunilər dövləti	868–905
	Kimək xaqanlığı	880–1200
	Ağşidlər dövləti	935–969
	Oğuz Yabqu dövləti	750–1055
	Qarluq xaqanlığı	960–1222
	Qəznəvilər dövləti	962–1187
	Böyük Səlcuq imperiyası	1038–1157
	Şərqi Qaraxanilər dövləti	1042–1211
	Qərbi Qaraxanilər dövləti	1042–1212
	Suriya Səlcuqiləri	1092–1117
	Xorasan Səlcuqiləri	1092–1194
	Anadolu Səlcuqiləri	1073–1308
	Kirman Səlcuqiləri	1092–1230
	İraq Səlcuqiləri	1157–1194
	Xarəzmşahlar dövləti	1077–1231
	Börilər	1117–1154
	Ağsunqurilər	1122–1225
	Zəngilər	1127–1259
	Eldənizlər dövləti (Atabəylər)	1146–1225
	Ərbil bəyliyi	1146–1232
	Salqurlular	1147–1284
	Benqal Qalax sülaləsi	1204–1231
	Dehli sultanlığı (Məmlüklər)	1206–1290
	Ağ Orda	1227–1378
	Karluk Krallığı	1238–1266

I. Dövr Anadolu Bəylikləri

Bayraq	Dövlət	Tarix
	Məngücəklü bəyliyi	1071–1277
	Saltukoğulları bəyliyi	1071–1202
	Çaka bəyliyi	1081–1098
	Çubuqoğulları bəyliyi	1085–1112
	Danişməndoğulları bəyliyi	1085–1175
	Dilmaçoğulları bəyliyi	1085–1192
	İnaloğulları bəyliyi	1098–1183
	Əhlətşahlar bəyliyi	1100–1207
	Artukoğulları bəyliyi	1102–1409

Monqol İşğalından Sonra

Bayraq	Dövlət	Tarix
	Çağatay xanlığı	1227–1347
	Rəsulilər sülaləsi[1][2]	1229–1454
	Qızıl Orda	1240–1502
	Bahri məmlükləri	1250–1382
	Dehli Sultanlığı (Halacilər sülaləsi)	1290–1321
	Osmanlı imperiyası	1299–1922
	Basarab sülaləsi	1310–1627
	Dehli Sultanlığı (Tuğluqoğulları sülaləsi)	1321–1398
	Şərqi Çağatay xanlığı (Moğolustan)	1347–1570
	Teymurilər dövləti	1370–1507
	Benqal sultanlığı	1352–1576
	Ağqoyunlular dövləti	1378–1508
	Qaraqoyunlular dövləti	1380–1469
	Noqay Ordası	1398–1642
	Şeybanilər dövləti	1428–1468, 1500–1599
	Kazan xanlığı	1438–1552
	Krım xanlığı	1441–1783
	Həştərxan xanlığı	1446–1556
	Qasım xanlığı	1452–1681
	Sibir xanlığı	1464–1598
	Qazax xanlığı	1465–1729
	Böyük Orda	1466–1502
	Adilşahlar dövləti	1490–1686
	Bucaq Ordası	XVII-XVIII əsrlər
	Səfəvi imperiyası	1501-1736
	Daşkənd xanlığı	1501–1627
	Qütbşahlar dövləti	1512–1687
	Yarkənd xanlığı	1514–1680
	Xivə xanlığı	1515–1920
	Böyük Moğol imperiyası	1526–1858
	Buxara xanlığı	1561–1785
	Kumul xanlığı	1696–1930
	Tunis bəyliyi	1705–1881
	Kokand xanlığı	1709–1876
	Əfşar imperiyası	1736–1802
	Heydərabad nizamlığı	1724–1948
	Buxara əmirliyi	1785–1920
	Qacarlar	1789–1925
	Bökey Ordası	1801–1845
	Yeddişəhər xanlığı	1865–1877

II. Dövr Anadolu Bəylikləri

Bayraq	Dövlət	Tarix
	Çobanoğulları bəyliyi	1227–1309
	Bafra bəyliyi	1243–1460
	Qaramanoğulları bəyliyi	1256–1483
	İnancoğulları bəyliyi	1261–1368
	Sahibataoğulları bəyliyi	1275–1341
	Pərvanəoğulları bəyliyi	1277–1322
	Məntəşəoğulları bəyliyi	1280–1424
	Əşrəfoğulları bəyliyi	1284–1326
	Candaroğulları bəyliyi	1292–1462
	Alanya bəyliyi	1293–1571
	Karəsioğulları bəyliyi	1297–1360
	Osmanoğulları bəyliyi	1299–1302
	Gərmiyanoğulları bəyliyi	1300–1429
	Həmidoğulları bəyliyi	1301–1391
	Hacıəmiroğulları bəyliyi	1301–1427
	Sarıxanoğulları bəyliyi	1302–1410
	Aydınoğulları bəyliyi	1308–1426
	Qubadoğulları bəyliyi	1318–1419
	Təkəoğulları bəyliyi	1321–1423
	Ərətnaoğulları bəyliyi	1335–1381
	Dulqədiroğulları bəyliyi	1339–1521
	Qutluşahlar bəyliyi	1340–1393
	Tacəddinoğulları bəyliyi	1348–1428
	Taşanoğulları bəyliyi	1350–1430
	Ramazanoğulları bəyliyi	1352–1608
	Qazi Bürhanəddin bəyliyi	1381–1399

Azərbaycan Xanlıqları

Bayraq	Dövlət	Tarix
	Quba xanlığı	1726–1806
	Şəki xanlığı	1743–1826
	Təbriz xanlığı	1747–1799
	Gilan xanlığı	1747–1802
	Gəncə xanlığı	1747–1804
	Qəzvin xanlığı	1747–1804
	Cavad xanlığı	1747–1805
	Bakı xanlığı	1747–1806
	Dərbənd xanlığı	1747–1806
	Ərdəbil xanlığı	1747–1808
	Qaradağ xanlığı	1747–1808
	Xalxal xanlığı	1747–1809
	Zəncan xanlığı	1747–1810
	Xoy xanlığı	1747–1813
	Şirvan xanlığı	1747–1820
	Qarabağ xanlığı	1747–1822
	Sərab xanlığı	1747–1822
	Lənkəran xanlığı	1747–1826
	İrəvan xanlığı	1747–1828
	Naxçıvan xanlığı	1747–1828
	Mərənd xanlığı	1747–1828
	Urmiya xanlığı	1747–1869
	Maku xanlığı	1747–1922
	Marağa xanlığı	1747–1925

Müstəqil və Muxtar Türk dövlətləri

Müstəqil dövlətlər	Ərazi km²-lə	Əhali
		Siyahıyaalınma tarixi	Əhalinin sayı	Cari hesablamalar tarixi	Əhalinin sayı
Azərbaycan	86 600[3]	13–22 aprel, 2009-cu il	8 922 447[4]	1 yanvar, 2014-cü il[5]	9 477 100[5]
Türkiyə	785 347[6]	22 oktyabr, 2000-ci il	803 927 67 803 927[6]	31 dekabr, 2013-cü il[7]	667 864 76 667 864[7]
Qazaxıstan	2 724 902[8]	24–25 fevral, 2009-cu il	009 597 16 009 597	1 yanvar, 2014-cü il[9]	165 239 17 165 239[9]
Özbəkistan	448 900[10]	12 yanvar, 1989-cu il	810 077 19 810 077[11]	1 yanvar, 2014-cü il[12]	492 800 30 492 800[12]
Türkmənistan	491 210[13]	10–21 yanvar, 1995-ci il[14]	4 437 570[14]	1 iyul, 2013-cü il[15]	5 240 000[15]
Qırğızıstan	199 951[16]	24 mart-2 aprel, 2009-cu il[17]	5 362 793[18]	1 yanvar, 2014-cü il[18]	5 776 570[18]
Toplam	4 736 910	12.01.1989 – 13.04.2009	346 411 122 346 411 +	01.07.2013 – 01.01.2014	819 573 144 819 573 +

De-fakto müstəqil dövlətlər	Ərazi km²-lə	Əhali
		Siyahıyaalınma tarixi	Əhalinin sayı	Cari hesablamalar tarixi	Əhalinin sayı
Şimali Kipr Türk Respublikası	3 241.7	4 dekabr, 2011-ci il[19]	294 396[19][20][21]	1 yanvar, 2014-cü il	294 396 +

Dövlətlərin sübyektləri, muxtariyyətlər	Ərazi km²-lə	Əhali
		Siyahıyaalınma tarixi	Əhalinin sayı	Cari hesablamalar tarixi	Əhalinin sayı
Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu	1 664 897.17[22][23]	1–10 noyabr, 2010-cu il[24][25]	815 815 21 815 815[26]	31 dekabr, 2012-ci il[27][28]	327 800 22 327 800[22][27][28]
Başqırdıstan	142 947	14–25 oktyabr, 2010-cu il	4 072 292	1 yanvar, 2014-cü il	4 069 698
Tatarıstan	67 847	14–25 oktyabr, 2010-cu il	3 786 488	1 yanvar, 2014-cü il	3 838 230
İli-Qazax Muxtar dairəsi	278 851.95	1–10 noyabr, 2010-cu il	2 482 592	31 dekabr, 2012-ci il	2 482 592 +
Krım Muxtar Respublikası[q 1]	26 081	5 dekabr, 2001-ci il	2 024 056	1 yanvar, 2014-cü il	1 958 504[29]
Qaraqalpaqıstan	166 591[30]	12–19 yanvar, 1989-cu il	1 215 448[31]	1 yanvar, 2014-cü il[12]	1 736 500[12][30]
Çuvaşıstan	18 343	14–25 oktyabr, 2010-cu il	1 251 619	1 yanvar, 2014-cü il	1 239 984
Saxa (Yakutiya)	3 083 523	14–25 oktyabr, 2010-cu il	958 528	1 yanvar, 2014-cü il	954 803
Kabarda-Balkariya	12 470	14–25 oktyabr, 2010-cu il	859 939	1 yanvar, 2014-cü il	858 397
Xakasiya	61 569	14–25 oktyabr, 2010-cu il	532 403	1 yanvar, 2014-cü il	534 079
Qızılsu-Qırğız Muxtar dairəsi	72 468.08	1–10 noyabr, 2010-cu il	525 570	31 dekabr, 2012-ci il	525 570 +
Qaraçay-Çərkəz	14 277	14–25 oktyabr, 2010-cu il	477 859	1 yanvar, 2014-cü il	469 837
Naxçıvan Muxtar Respublikası	5 502.75[32]	13–22 aprel, 2009-cu il	398 323[33]	1 yanvar, 2014-cü il[33]	435 367[33]
Tuva	168 604	14–25 oktyabr, 2010-cu il	307 930	1 yanvar, 2014-cü il	311 761
Altay Respublikası	92 903	14–25 oktyabr, 2010-cu il	206 168	1 yanvar, 2014-cü il	211 645
Qaqauziya	1 848.46[34]	5–12 oktyabr, 2004-cü il	155 646	1 yanvar, 2014[35]	161 897[35]
Taymır Dolqan-Nenes rayonu	879 900	14–25 oktyabr, 2010-cu il	34 432	1 yanvar, 2014-cü il	33 861[36]
Toplam	6 409 020.2[q 2]	12.01.1989 – 01.11.2010	096 946 38 096 946[q 3]	31.12.2012 – 01.01.2014	266 177 39 266 177 +[q 4]

Qeydlər

1. 16–21 mart, 2014-cü ildən faktiki olaraq Rusiya Federasiyasının tərkibindədir və "Kırım Respublikası" adlanır.
2. Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi ərazisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisi tərkibində hesablanılmaqla.
3. Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.
4. Qeyd: İli-Qazax Muxtar Dairəsi və Qızılsu-Qırğız Muxtar Dairəsi əhalisi Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu əhalisi tərkibində hesablanılmaqla.