En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

Yüzölçümlerine göre ülkeler listesi

Vikimedya liste maddesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

Yüzölçümlerine göre ülkeler listesi
Remove ads
Remove ads

Bu liste, dünya ülkelerinin ve bağımlı topraklarının kara, su ve toplam alana göre sıralanmış bir listesidir.

Thumb
Yüzölçümüne göre en büyük 30 ülke ve bölgeyi içeren Dymaxion dünya haritası

Bu listedeki girişler, egemen devletleri ve bağımlı toprakları içeren ISO 3166-1 standardındakileri içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir. Birleşmiş Milletlerin 193 üye devletinin tamamına ve iki gözlemci devlete bir sıra numarası verilmiştir. ISO 3166-1'de yer almayan büyük ölçüde tanınmayan devletler listeye sıralı olarak dahil edilmiştir. Bu tür büyük ölçüde tanınmayan devletlerin alanları çoğu durumda aynı topraklar üzerinde hak iddia eden daha yaygın olarak tanınan devletlerin alanlarına da dahildir; açıklama için her ülkenin "Notlar" sütunundaki notlara bakınız.

Listede üzerinde bireysel hak iddiaları bulunan Antarktika ve belirli bir derece egemenliği olan ancak kendi içinde egemen ülkeler veya bağımlı bölgeler bulunan Avrupa Birliği[Not 1] dahil değildir.

Bu liste toplam üç alan ölçümüne dayanmaktadır:

  • Toplam alan: uluslararası sınırlar ve kıyı şeritleri içindeki kara ve su alanlarının toplamıdır.
  • Karasal alan: su alanı hariç olmak üzere, uluslararası sınırlar ve kıyı şeritleri içindeki tüm arazilerin toplamı.
  • Su alanı: uluslararası sınırlar ve kıyı şeridi içindeki tüm iç su kütlelerinin (göller, rezervuarlar ve nehirler) yüzey alanlarının toplamı.[2] Kıyı iç suları da dahil edilebilir. Aksi belirtilmedikçe karasuları dahil değildir. Bitişik bölgeler ve münhasır ekonomik bölgeler dahil değildir.

Toplam alan aksi belirtilmedikçe Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümünden alınmıştır.[3] Arazi ve su aksi belirtilmedikçe Gıda ve Tarım Örgütünden alınmıştır.[4] CIA World Factbook çoğunlukla farklı BM departmanlarının aynı fikirde olmadığı durumlarda kullanılır.[1] Her giriş için diğer kaynaklar ve ayrıntılar ilgili dipnotta belirtilebilir.

Remove ads

Ülkeler ve bağımlı topraklar

Daha fazla bilgi Sıra, Ülke ...
Remove ads

Notlar

Özetle
Bakış açısı
  1. [N 1]
    Avrupa Birliği eşi olmayan uluslarüstü birliktir. 4324782 km² alanı kapsar[1] (dünya toplam kara alanının %3'ü) ve bu listeye dahil olsaydı 7. sırada yer alacaktı.
  2. [N 2]
    Aşağıdaki ülkelerin Antarktika üzerinde hak iddiası bulunmaktadır: Arjantin (969.000 km²), Avustralya (5.896.500 km²), Şili (1.250.000 km²), Fransa (432.000 km²), Yeni Zelanda (450.000 km²), Norveç (2.500.000 km²) ve Birleşik Krallık (1.395.000 km²) bir dereceye kadar birbiriyle örtüşen topraklar üzerinde hak iddia etmektedir. 90°W den 150°W kadar olan (2.100.000 km²) alan ise şu anda sahipsiz bölgedir. Bu alanlarda bilim insanları hariç, hiç insan nüfusu bulunmamaktadır.
  3. [N 3]

    Kara ve su alanları farklı yöntemler ile hesaplandığından dolayı, sıralamada dünyanın en büyük üçüncü ülkesi olduğu çelişkili bilgi ve kaynaklar nedeniyle tartışmalıdır.

    Encyclopædia Britannica 9.572.900 km² yüzölçümü ile Çin'i dünyanın en büyük (önce Rusya, Kanada ve sonra Çin) üçüncü ülkesi olarak listeler.[5]

    Diğer rakamlar: BM tarafından verilen rakamda (9.596.961 km²) Hong Kong, Makao ve Tayvan'ı içermemektedir.[6] Ayrıca Hindistan'ın hak iddia ettiği Çin kontrolündeki (Trans-Karakurum Yolu ve Aksai Çin) yerleri dahil eder. Bundan başka kıyı ve karasularını da hariç tutar. CIA The World Factbook listesinde Çin'i (9596961 km²), BM ile benzer şekilde listeler.[7]

    Çin'in su alanları için yalnızca iç sularını kapsar. Çin'in kıyı ve karasularının ne kadar olduğu Güney Çin Denizi'nde sınır anlaşmazlıkları nedeniyle şu anda bilinmemektedir.

    Konuyla ilgili daha fazla bilgi için Çin Halk Cumhuriyeti'nin bölgesel değişiklikleri sayfasına bakınız.

  4. [N 4]

    Dünyanın en büyük üçüncü ülkesi sıralaması, farklı kaynaklardan gelen bilgiler ve kara ile su alanlarının hesaplanmasında farklı yöntemler kullanılması nedeniyle tartışmalıdır.

    Encyclopædia Britannica dünyanın en büyük dördüncü yüzölçümüne sahip ülkesi olarak ABD'yi listeler (önce Rusya, Kanada ve Çin Halk Cumhuriyeti).[8]

    Diğer rakamlar: BM rakamları (9.629.091 km²) kıyı sularını kapsar fakat karasularını kapsamaz.[9] CIA The World Factbook rakamları (9.826.675 km²) ise ayrıca karasularını da dahil eder.[10]

    Amerika Birleşik Devletleri'nin su alanı tüm sulara ait iç sular, kıyı suları ve karasuları kategorilerini içerir.

  5. [N 5]
    Rakamlarda ülke dışı toprakları olan Norfolk Adası, Ashmore ve Cartier Adaları, Christmas Adası, Cocos Adaları, Mercan Denizi Adaları ve Heard Adası ve McDonald Adaları'nın[12] her birisi ayrı ayrı gösterilmiştir. Ancak Avustralya'nın Avustralya Antarktika Toprakları (5.896.500 km²) iddiası ayrı tutulmuştur. BM'nin önceki verilerinin [13] yanı sıra CIA ve Dünya Bankası tarafından gösterilen güncel verilerde [1][14] 7.41.220 km² olarak belirtilmiştir.
  6. [N 6]
    Belirtilen yüzölçümleri Encyclopædia Britannica tarafından verilmiş olup, Hindistan'ın kontrolü altındaki tartışmalı bölgeleri içermemektedir. Birleşmiş Milletler ve Hindistan hükümeti tarafından verilen şemaya göre, Hindistan tarafından iddia toplam alan 3287263 km²'dir.[15]
  7. [N 7]
    Arjantin'in üzerlerinde hak iddia ettiği Falkland Adaları (12.173 km²) ve Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları (3.903 km²) ile Arjantin Antarktikası (969.000 km²) hariçtir.
  8. [N 8]
    Yüzölçümünün 1.755.636 km²'si buz ile kaplıdır; buz bulunmayan alanı ise 410.450 km²'dir.[14]
  9. [N 9]
    Güney Sudan'dan ayrılmadan önce su alanı 5.18'di.
  10. [N 10]
    Güney Sudan'ın bağımsızlığını ilan etmesinden önce, BM verilerine göre Sudan'ın yüzölçümü 2.505.813 km²'dir. Gösterilen yüzölçümleri CIA verileri doğrultusunda güncellenmiştir.[1]
  11. [N 11]
    Verilen yüzölçümü bilgileri 2007 yılına ait CIA World Factbook'tan alınan bilgilerdir.[1][13] BM Demografik Yıllığında ise 1.628.750 km² olarak listelenir ve yalnızca karasal alanları belirtilmiştir.
  12. [N 12]
    Ilemi Triangle (14.000 km²) hariçtir.
  13. [N 13]
    Pakistan toprakları içerisindeki Keşmir'de, Azad Keşmir (13.297 km²) ve Gilgit-Baltistan (72.520 km²) verilerini de içerir.[17] Bu topraklara ait alanlar çıkarıldığında ise 796.095 km² kalır.
  14. [N 14]
    Üzerinde hak iddia ettiği Şili Antarktika Bölgesi hariçtir.
  15. [N 15]
    Burada gösterilen verilerde CIA rakamları esas alınmıştır.[1]
  16. [N 16]
    Bazı kaynaklarda Fransa Metropolitanı ve denizaşırı bölgeler ayrı ayrı 551.500 km² olarak listelenmiş, özetle kendi alanı ise 89.179 km² olarak verilmiştir. Burada Fransa Cumhuriyeti için tüm alanları vermek gerekirse, hepsini toplamak gereklidir. Bu durumda CIA verilerine göre toplam 643.801 km²'dir.[1] Başka bir kaynak olan, Fransa Ulusal İstatistik ve Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü'nün verdiği rakam ise 632.759 km²'dir.[18] (CIA verilerine göre Fransa Metropolitanı'nın toplam su alanı 1.530 km²'dir.)
  17. [N 17]
    Gösterilen veri Somali'den de facto olarak bağımsız olan Somaliland'ın (137.600 km²) yüzölçümünü de içermektedir.
  18. [N 18]
    Batı Sahra'yı içermez ve ayrı gösterilir.
  19. [N 19]
    Gösterilen veriler 2007 yılı CIA The World Factbook'tan alınmıştır.[1][13] BM verilerinde Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile üç il hariç 435.244 km² olarak gösterilmektedir.
  20. [N 20]
    Åland Adaları'nı kapsamaktadır (1552 km²).
  21. [N 21]
    Gösterilen verilen CIA World Factbook'tan alınmıştır; BM verilerinde ise yalnızca anakara alanı ifade edilmiştir. Gösterilen verilere Svalbard, Jan Mayen ve Bouvet Adası dahil değildir ve Antarktika topraklarında hak iddia ettiği Kraliçe Maud Arazisi ve Peter I Adası ise (243 km²) ayrı ayrı gösterilmiştir.
  22. [N 22]
    Hükumet yüzölçümünü 266.838 km² olarak açıklamaktadır.[20] CIA World Factbook'te ise 267.710 km² toplam/arazi alanı bulunduğu belirtilir. Tüm verilere Niue, Cook Adaları ve Tokelau ile Antarktika'daki üzerinde hak iddia ettiği Ross Antarktika Bölgesi ayrı ayrı gösterildiğinden dahil değildir.
  23. [N 23]
    Yönetim Fas ve Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti arasında bölünmüş olup, her iki ülkede tüm topraklar üzerinde hak iddia etmektedirler.
  24. [N 24]
    Galapagos Adaları (7.880 km²) dahil olabilir veya olmayabilir. 2007 yılı verilerinde,[13] hem de CIA tarafından verilen geçerli verilerde, açık bir şekilde Galapagos ile birlikte 283.561 km² olarak verildiği belirtilir.[1]
  25. [N 25]
    Üç Kraliyet bağlılarını (768 km²) ve 14 denizaşırı toprağı (1.742.857 km²) içermez. Bunlar ayrı ayrı gösterilmiştir.
  26. [N 26]
    İsrail tarafından işgal edilen Golan Tepeleri'ni (1.295 km²) içermektedir.
  27. [N 27]
    Bangladeş İstatistik Bürosu'na göne yüzölçümü 147.570 km²'dir.[21]
  28. [N 28]
    Somaliland'ın Somali ile bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve hâlen başka bir ülke tarafından tanınmamaktadır
  29. [N 29]
    Gösterilen veriye de facto olarak Sırbistan'dan ayrılan Kosova (10.887 km²) Kosova ve Metohiya da dahildir. Kosova olmadan Sırbistan'ın yüzölçümü 77.474 km²'dir.[1]
  30. [N 30]
    Gösterilen veriye Azerbaycan'dan de facto olarak bağımsız olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti (11.458 km²) dahildir.
  31. [N 31]
    Gösterilen veri her ikisi de Gürcistan'dan de facto bağımsız olan Abhazya (8.660 km²) [22] ve Güney Osetya'yı da (3.900 km²) alanlarını da kapsar[23].
  32. [N 32]
    BM verilerinde Svalbard ve Jan Mayen'in yüzölçümü birleştirilmiş olarak 62.422 km² şeklinde verilmiştir. CIA World Factbook'ta ise her ikisi de ayrı ayrı gösterilmiştir.[1]
  33. [N 33]
    BM verilerinde yalnızca kurucu ülke Danimarka'nın yüzölçümü verilir; Danimarka Krallığı'nın tamamına, Grönland ve Faroe Adaları dahil edildiğinde 2.220.093 km² ile 12'nci sırada olurdu.
  34. [N 34]
    Hollanda ile ilgili veriler Merkezi İstatistik Bürosu'ndan alınmıştır.[24] Verinin alındığı kaynakta Avrupa Hollanda'sı 41.528 km² olarak verilmiştir ve bu yüzölçümünün yanında ayrı ayrı üç belediye yüzölçümü verilmiş olup, bu veri 322 km²'dir. Bu ekleme ile birlikte tüm Hollanda ülkesinin yüzölçümü elde edilerek buraya aktarılmıştır.[25] Kurucu Hollanda Krallığı'na Aruba, Curaçao ve Sint Maarten eklendiğinde ise toplam yüzölçümü 42.508 km² olur.
  35. [N 35]
    BM demografik yıllığındaki veriye (41.277 km²) devlet ormanları ve komünlerin yüzölçümü olan 715 km² dahil değildir. Burada belirtilen veri 2007 yılı verilerinden alınmıştır.[13]
  36. [N 36]
    BM kaynakları Çin Cumhuriyeti (Tayvan) verileri içermez. Gösterilen veriler Çin Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı'na ait 2012 yılı istatistiksel verilerinden alınmıştır. CIA ise toplam alanı 35.980 km² olarak verir. Çin Cumhuriyeti'nin anayasasında belirtilen yüzölçümü Tayvan, Moğolistan ve Çin'de dahil olmak üzere 11.420.000 km² olarak belirtilmektedir.[26]
  37. [N 37]
    Gösterilen veriye Moldova'dan de facto olarak bağımsız Transdinyester'in (4.163 km²) yüzölçümü de dahildir.
  38. [N 38]
    Gösterilen verilen CIA'den alınmıştır.[1] BM/İsrail Merkez İstatistik Bürosu verilerindeki 22.072 km² alana Golan Tepeleri (1.200 km²) ve Doğu Kudüs (70 km²) alanları dahil edilmiş olmakla birlikte bu yerler uluslararası alanda İsrail'in bir parçası olarak kabul edilmez.
  39. [N 39]
    Kosova ile Sırbistan'ın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır.
  40. [N 40]
    Büyük ölçüde tanınmayan ancak bağımsız bir de facto olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ini de (3.355 km²) ile birlikte Yeşil Hat (346 km²) ve Ağrotur ve Dikelya'yı da (254 km²) içerir.[1]
  41. [N 41]
    Abhazya ile Gürcistan'ın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır.
  42. [N 42]
    BM kaynaklarında Fransız Güney ve Antarktika Toprakları için veri bulunmamaktadır. Burada verilen rakam CIA World Factbook'ta ayrı olarak listelenen tüm alanların toplamıdır.[27]
  43. [N 43]
    CIA Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nin yüzölçümleri sırasıyla 5.860 km² ve 360 km² olarak ayrı ayrı verilir (https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/we.html; https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gz.html). Batı Şeria yüzölçümüne Doğu Kudüs ve Kudüs tarafsız bölgesi dahil, ancak Scopus Dağı dahil değildir.[1]
  44. [N 44]
    Transdinyester tarafından Moldova'nın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır.
  45. [N 45]
    Güney Osetya tarafından Gürcistan'ın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır.
  46. [N 46]
    Kuzey Kıbrıs tarafından Kıbrıs'ın bir bütün olduğu iddia edilmektedir ve uluslararası alanda sınırlı olarak tanınmaktadır.
  47. [N 47]
    Gösterilen veriler CIA World Factbook 2007 verilerinden alınmıştır.[1][13] BM verilerinde ise 1.969 km² olarak gösterilmiş. Bunun nedeni ise Agaléga Adaları ve Cargados Carajos'un bu veriye dahil edilmemesidir.
  48. [N 48]
    Gösterilen veriler CIA World Factbook'tan alınmıştır.[1] BM verilerinde 2.235 km² olarak belirtilmektedir. Bu veriye Fransa'nın denizaşırı ili olan Mayotte 374 km² dahil edilmiştir.
  49. [N 49]
    Bazı göller ve akarsuların yüzölçümü bilinmemektedir.
  50. [N 50]
    Gösterilen veriler CIA World Factbook'tan alınmıştır [1] ve yalnızca yüzölçümünü ifade eder. BM verilerinde 84 km² dışarıda bulunan ıssız adaların yüzölçümü verilmemiştir.
  51. [N 51]
    Gösterilen veri CIA Factbook'tan alınmıştır.[1] BM'nin gösterdiği 539 km²'lik yüzölçümünde ülkenin orman rezervleri hariç olmak üzere yalnızca yaşanabilir alanlar verilmiştir.
  52. [N 52]
    Saint Helena toplam yüzölçümü 122 km²'dir. 98 km² olan Tristan ve Cuhna ile birlikte alanı 88 km² yükselmektedir.
  53. [N 53]
    Niue, Yeni Zelanda ile anılmasına rağmen, sınırlı şekilde uluslararası tanınırlığı bulunmaktadır.
  54. [N 54]
    Cook Adaları, Yeni Zelanda ile anılmasına rağmen, sınırlı şekilde uluslararası tanınırlığı bulunmaktadır.
  55. [N 55]
    Verilen 2007 yılı istatistiklerine aittir.[13]
  56. [N 56]
    BM'de Britanya Hint Okyanusu Toprakları ile ilgili hiçbir veri bulunmamaktadır. Burada verilen değer CIA Factbook'tan alınmıştır ve yalnızca karasal yüzölçümünü gösterir.[1]
  57. [N 57]
    Gösterilen verilen CIA Factbook'tan alınmıştır ve Henderson, Ducie, Oeno Adası dahildir.[1] BM verilerinde 5 km² olarak ve yalnızca bu grupta insanların yaşadığı tek yer olan Pitcairn Adası verilmiştir.
Remove ads

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Loading content...

Dış bağlantılar

Loading content...
Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads