Gebze - Wikiwand

Gebze (antik dönem adları: Dakibyza ve Libyssa), Kocaeli'nin bir ilçesidir. Marmara Bölgesi'nin önemli sanayi merkezlerinden biridir.

Pratik Bilgiler Ülke, İl ...

Gebze
İlçe

Türkiye'de bulunduğu yer
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Kocaeli
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Mehmet Ali Özyiğit^[1]
• Belediye başkanı	Zinnur Büyükgöz (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	418 km²
Rakım	190 m
Nüfus (2018)
• Toplam	371.000
• Kır	-
• Şehir	392.945
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	41400
İl alan kodu	262
İl plaka kodu	41
Resmî site http://www.gebze.bel.tr/

Kapat

Tarihçe

Kayıtlara göre Gebze, MÖ IV. yüzyılda kurulmuştur.^[2] Gebzenin de içinde bulunduğu, Bitinya bölgesinin bilinen en eski tarihi, MÖ XII. yüzyıla kadar dayanır. Asya ile Avrupa kıtaları arasındaki en önemli geçit yeri olan Kocaeli Yarımadası ya birçok ulusun yurdu ya da gelip geçtikleri, uygarlıklarından izler bıraktığı bir yer olmuştur. Bilinen ilk ulus göçünü de MÖ 12. yüzyılın başlarında Frigler yapmıştır. Boğaz yoluyla Yarımada'ya gelen Frigler, buradan Anadolu'ya dağılmışlardır.

Bugün Gebze'nin olduğu yerde, MÖ 278-255 yılları arasında Kral I. Nicomedes'in egemenliğindeki Bitinya Krallığı dönemindeki Dakibyza ve Libyssa adında yerleşmeler vardı. Bu yerleşim alanlarının araştırmalara konu olmasının en önemli nedeni ise, ünlü Kartacalı komutan Hannibal'ın krallık döneminde burada yerleşmiş olmasıdır. Hannibal, Zama Savaşı'ndaki yenilgisinden sonra ülkesinde itibar görmemiş ve Bitinya Krallığı'na iltica etmek zorunda kalmıştır. Hannibal'ın mezarı Gebze TÜBİTAK Yerleşkesi içerisinde bulunmaktadır.^[3]

Evliya Çelebi 1640 yılında Gebze'ye yaptığı seyahatte 1000 kadar bağlı ve bahçeli eski tarz evin bulunduğunu söyler.^[4]

Coğrafya

Gebze, Marmara Bölgesi'nde İzmit Körfezi'nin kuzeybatısında yer alan ve Kocaeli iline bağlı olan zengin bir tarihi geçmişe sahip, ekonomisi büyük oranda sanayiye dayalı, Türkiye'nin hızla gelişen ve büyüyen bir ilçesidir. Doğusunda Dilovası ilçesi, batısında Darıca, Çayırova, İstanbul iline bağlı Pendik ve Tuzla ilçeleri, kuzeyinde ise İstanbul iline bağlı Şile ilçesi yer almaktadır. Gebze'nin yüzölçümü, 426,29 km² olup, rakım ise ilçe merkezinde 190 metredir.

İklim

Akdeniz ve Karadeniz iklimleri ve zamanla Karasal İklim özelliklerini yansıtır. İlçede yazlar sıcak ve az yağışlı, kışlar yağışlı ve görece ılık geçer. Yıllık yağış miktarı 565 mm'dir.

Nüfus

1997 nüfus sayımı sonuçlarına göre Kocaeli ilinin toplam nüfusu 1.175.190, Gebze'nin nüfusu 402.916 kişidir. 1997 sayımlarına göre ilçe Kocaeli ili toplam nüfusunun %34,28'ini oluşturmaktadır.^[5] Türkiye'de genel nüfus artış oranı 1965-1997 yılları arasında %100,8 iken, Gebze'de bu artış %111,8 olmuştur.^[6] 2008 yılından yerel seçimlerden önceki nüfusu 500.000 bin kişinin üzerindeyken seçimlerden önce Gebze'nin semtleri Darıca, Çayırova ve Dilovası ilçe olup Gebze'den ayrıldılar. TÜİK tarafından yapılan ADNK'a göre 2020 yılı sonunda Gebze ilçe nüfusu 392.945 olmuştur. Gebze bölge nüfusu ise 799.075 olmuştur.

Daha fazla bilgi Yıl, Toplam ...

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1927^[7]	26.001	2.862	23.139
1935^[8]	26.225	3.093	23.132
1940^[9]	24.557	3.417	21.140
1945^[10]	25.181	4.238	20.943
1950^[11]	27.394	5.066	22.328
1955^[12]	25.406	5.812	19.594
1960^[13]	30.442	8.018	22.424
1965^[14]	33.674	9.269	24.405
1970^[15]	46.981	18.773	28.208
1975^[16]	70.044	33.110	36.934
1980^[17]	115.450	58.318	57.132
1985^[18]	167.272	92.592	74.680
1990^[19]	257.076	159.116	97.960
2000^[20]	421.932	253.487	168.445
2007^[21]	521.291	310.815	210.476
2008^[22]^[a]	288.569	274.271	14.298
2009^[23]	297.029	282.444	14.585
2010^[24]	305.557	290.868	14.689
2011^[25]	314.122	299.047	15.075
2012^[26]	319.307	304.283	15.024
2013^[27]	329.195	329.195	veri yok
2014^[28]	338.412	338.412	veri yok
2015^[29]	350.115	350.115	veri yok
2016^[29]	357.743	357.743	veri yok
2017^[29]	368.278	368.278	veri yok
2018^[29]	371.000	371.000	veri yok
2019^[29]	382.166	382.166	veri yok
2020^[29]	392.945	392.945	veri yok
2021	399.558	399.558	veri yok
2022	407.019	407.019	veri yok
2023	407.436	407.436	veri yok
2024	411.800	411.800	veri yok

Kapat

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ekonomi

Gebze, Kocaeli'nin bir ilçesi olsa da gerek iş hayatı gerekse özel yaşam bakımından İstanbul'a diğer İstanbul ilçeleri kadar bağımlı bir görüntü sergilemektedir. İstanbul'a çok yakın olması Gebze'nin hızlı gelişmesine adeta İstanbul'un sanayi şehri olmasını beraberinde getirmiştir. Gebze, Çayırova ve Darıca ile İstanbul ilçeleri kent alanları bakımından birleşiktir.

Türkiye, ekonomik gelişmişlik bakımından altı gruba ayrılmıştır. I. derece gelişmiş iller İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli ve Yalova'dır. Bu bağlamda Gebze, Türkiye'nin ekonomik açıdan en gelişmiş altı ilinden birinde bulunmaktadır. Gebze ayrıca Kocaeli ili GSYİH'sının %33,7'sini oluşturur. Gebze ayrıca Türkiye GSHİY'sının %1,69'unu üretmiştir.^[30] Gebze Organize Sanayi Bölgesi ilçe sınırları içerisinde bulunmaktadır.^[31]

Turizm

Gebze, turizm konusunda sanayi kollarının gölgesinde kalmış bir ilçedir. İlçenin başlıca turizm noktaları Çoban Mustafa Paşa Külliyesi, Hannibal Mezarı, Ballıkayalar Tabiat Parkı, Osman Hamdi Bey Evi ve Müzesi'dir. İlçede bulunan tek müze, Eskihisar'daki Osman Hamdi Bey Evi ve Müzesi'dir. İlçe sınırları içerisinde Ballıkayalar ve Gazilerdağı olmak üzere iki adet tabiat parkı bulunmaktadır.^[32]

Spor

2023-2024 sezonu itibarıyla futbolda ilçeyi Bölgesel Amatör Lig'de Gebzespor temsil edecek olup, voleybolda da Gebze Belediyespor Kulübü ise erkek voleybol takımı ile Türkiye Erkekler Voleybol Birinci Ligi'nde, kadın voleybol takımı ile ise Türkiye Kadınlar Bölgesel Voleybol Ligi'nde temsil etmektedir.

Gebze'de yerel medya

Gebze'de 6 yerel radyo kanalı bulunmaktadır. Gebze'den yayın yapan yerel radyolar coğrafi konumu gereği Kocaeli genelinden, İstanbul'un Anadolu yakasındaki ilçelerinden, Yalova'dan, Bursa'nın Orhangazi ve İznik ilçelerinden de dinlenebilmektedir. Türkiye'de ilçe durumunda Türkiye Gazeteciler Cemiyetine kayıtlı olan tek ilçe Gebze'dir. Gebze Gazeteciler Cemiyeti bünyesinde yerel radyo, günlük yerel gazete, yerel haber siteleri bulunmaktadır.

Gebze'deki yerel radyolar

Tempo FM (87.9)

Radyo Gül (91.7)

Gebze FM (95.3)

Mesaj FM (98.9)

Radyo Mavi (101.9)

Radyo Trend (104.3)

Ayrıca Gebze'de Gebze Gazetesi, Yenigün, 41havadis Gazetesi, mikrofon haber gibi günlük yerel gazete ve haber siteleri bulunmaktadır.