En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

Matematikte kadınlar zaman çizelgesi

Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

Remove ads

Matematikte kadınlar zaman çizelgesi, Matematik alanındaki kadınlar ile ilgili bir zaman çizelgesidir.

Zaman Çizelgesi

Özetle
Bakış açısı

Klasik Çağ

18. Yüzyıl

  • 1748: İtalyan matematikçi Maria Agnesi, diferansiyel ve integral hesabı tartışan ilk kitabını "Instituzioni analitiche ad uso della gioventù italiana" adıyla yayımladı.[3][4]
  • 1759: Fransız matematikçi Émilie du Châtelet'in Isaac Newton'un Principia Mathematica adlı eserinin çevirisi ve yorumu ölümünden sonra yayımlandı; halen standart Fransızca çeviri olarak kabul edilmektedir.[5]
  • 1787-1797 civarı: Kendi kendini yetiştirmiş Çinli astronom Wang Zhenyi, astronomi ve matematik üzerine en az on iki kitap ve çok sayıda makale yayımladı.[6]

19. Yüzyıl

  • 1827: Fransız matematikçi Sophie Germain, Sophie Germain teoremi olarak bilinen teoreminin, matematikçi Adrien-Marie Legendre tarafından bir kitabın dipnotunda yayımlandığını gördü.[7][8] Bu teoremde Germain, x, y ve z tam sayılarsa ve x5 + y5 = z5 ise ya x, y ya da z'nin 5 ile bölünebilir olması gerektiğini kanıtladı. Germain teoremi, n'nin 5'e eşit olduğu durum için Fermat'ın Son Teoremi'nin kanıtlanmasına yönelik önemli bir adımdı.[7]
  • 1829: Amerikalı bir kızın geometri alanındaki ilk kamu sınavı yapıldı.[9]
  • 1858: Florence Nightingale, Royal Statistical Society'nin ilk kadın üyesi oldu.[10]
  • 1873: Britanyalı Sarah Woodhead, Cambridge Mathematical Tripos sınavını geçerek, kazanan ilk kadın oldu.[11]
  • 1874: Rus matematikçi Sofia Kovalevskaya, Almanya'daki Göttingen Üniversitesi'nden kazandığı matematik doktorasıyla modern Avrupa'da matematik doktorası yapan ilk kadın oldu.[12]
  • 1880: İngiltere'den Charlotte Angas Scott, Cambridge Mathematical Tripos'u almak için özel izin aldı. Normalde kadınların sınava girmesine izin verilmiyordu. Tripos'a giren tüm öğrenciler arasında sekizinci oldu, ancak cinsiyeti nedeniyle, yüksek bir onur olan "sekizinci wrangler" unvanı resmi olarak bir erkek öğrenciye verildi.[13] Ancak törende, yedinci wrangler açıklandıktan sonra, seyirciler arasındaki tüm öğrenciler onun adını haykırdı. Ödül törenine katılamadığı için Scott başarısını Girton Koleji'nde kutlamış, akşam yemeğinde alkışlar ve tezahüratlar eşliğinde öğrencilerin "See the Conquering Hero Comes" şarkısını söylediği özel bir akşam töreni düzenlenmiş, bir personel tarafından yazılan bir kaside kendisine takdim edilmiş ve defne ile taçlandırılmıştır.[13]
  • 1885: Charlotte Angas Scott, Londra Üniversitesi'nden matematik doktorası alan ilk İngiliz kadın oldu.[14]
  • 1886: Winifred Edgerton Merrill, Columbia Üniversitesi'nden matematik doktorası alan ilk Amerikalı kadın oldu.[15]
  • 1888: Bütünleştirilebilir katı cisim hareketinin bilinen örneklerinin kısa bir listesinden biri olan Kovalevskaya tepesi, Sofia Kovalevskaya tarafından keşfedildi.[16][17]
  • 1889: Sofia Kovalevskaya, Kuzey Avrupa'daki ilk kadın profesör olarak Stockholm Üniversitesi'ne atandı.[12][18]
  • 1890: Britanyalı Philippa Fawcett,[19] Cambridge Mathematical Tripos sınavında en yüksek puanı alan ilk kadın oldu. Aldığı puan, ikinci en yüksek puandan yüzde 13 daha yüksekti. Kadınların listesi açıklandığında, Fawcett "kıdemli wrangler'ın üstünde" olarak tanımlandı, ancak kıdemli wrangler unvanını almadı, çünkü o zamanlar sadece erkekler derece alabiliyordu ve bu nedenle sadece erkekler Kıdemli Wrangler unvanına hak kazanıyordu.[20][21]
  • 1891: Britanyalı Charlotte Angas Scott, o zamanki adı New York Matematik Derneği olan Amerikan Matematik Derneği'ne katılan ilk kadın oldu.[22]

20. Yüzyıl

  • 1911: İsveçli matematikçi Louise Petrén-Overton, İsveç'te matematik alanında doktora yapan ilk kadın oldu.[26]
  • 1913: Amerikalı matematikçi Mildred Sanderson, modüler değişmezler hakkında önemli bir teorem içeren teziyle doktora unvanını kazandı.[27]
  • 1918: Alman matematikçi Emmy Noether, fiziksel bir sistemin eyleminin herhangi bir türevlenebilir simetrisinin karşılık gelen bir korunum yasasına sahip olduğunu belirten Noether'in (ilk) teoremini yayımladı.[28]
  • 1927: Amerikalı matematikçi Anna Pell-Wheeler, American Mathematical Society Kolokyum'unda konferans veren ilk kadın oldu.[29][30]
  • 1930: Cecilia Krieger, Kanada'da Toronto Üniversitesi'nden matematik alanında doktora yapan ilk kadın oldu.[31]
  • 1930'lar: İngiliz matematikçi Mary Cartwright, günümüzde Cartwright teoremi olarak bilinen ve birim diskte en fazla p kez aynı değeri alan analitik bir fonksiyonun maksimum modülü için bir tahmin veren teoremini kanıtladı. Teoremi kanıtlamak için Lars Ahlfors tarafından konformal eşlemeler için tanıtılan bir tekniği uygulayarak yeni bir yaklaşım kullandı.[32]
  • 1943: Euphemia Haynes, Amerika Katolik Üniversitesi'nden matematik doktorası alan ilk Afro-Amerikan kadın oldu.[33]
  • 1944: Helen Walker, American Statistical Association'ın ilk kadın başkanı oldu.[34]
  • 1949: Amerikalı matematikçi Gertrude Mary Cox, Uluslararası İstatistik Enstitüsü'ne seçilen ilk kadın oldu.[35] Ayrıca, Maria Laura Lopes matematik alanında doktora derecesini alarak Brezilya'da bu unvanı alan ilk kadın olmuştur.
  • 1949: Türkiye'de kadın matematikçiler tarafından yapılan ilk matematik doktora çalışmaları, Cahit Arf danışmanlığında Selma Soysal tarafından hazırlanan Sur certains ensembles ordonnés de projecteurs dans l'espace de Hilbert (Hilbert uzayında birimin parçalanışı ve bazı sıralanmış projeksiyon operatörleri cümlelerine dair)[36] ve Kerim Erim danışmanlığında Suzan Kahramaner tarafından hazırlanan İki noktada (veya daha ziyade noktada) aynı değeri olan analitik fonksiyonlara dair[37] başlıklı tezlerdir.
  • 1951: Britanya'dan Mary Cartwright, Matematik Derneği'nin ilk kadın başkanı oldu.[32][38]
  • 1956: Amerikalı matematikçi Gladys West, Naval Surface Warfare Center Dahlgren Division'da uydulardan veri toplamaya başladı. West'in hesaplamaları doğru GPS sisteminin geliştirilmesini doğrudan etkiledi.[39]

1960'lar

1970'ler

  • 1970: Amerikalı matematikçi Mina Rees, American Association for the Advancement of Science'ın ilk kadın başkanı oldu.[52]
  • 1971: Amerikalı matematikçi Mary Ellen Rudin, ilk Dowker uzayını inşa etti.[53][54]
  • 1971: Matematikte Kadınlar Derneği (AWM - Association for Women in Mathematics) kuruldu. Misyonu, kadınları ve kızları matematik bilimlerinde çalışmaya ve aktif kariyer yapmaya teşvik etmek ve matematik bilimlerinde kadınlara ve kızlara eşit fırsat ve eşit muameleyi teşvik etmek olan profesyonel bir topluluktur. Massachusetts eyaletinde kurulmuştur.[55]
  • 1971: American Mathematical Society, daha sonra birçok bilimsel topluluğun ortak komitesi haline gelen Joint Committee on Women in the Mathematical Sciences (JCW)'yi kurdu.[56]
  • 1973: Amerikalı matematikçi Jean Taylor, sabun filmi üçlü fonksiyon eğrilerinin uzunluğu ve düzgünlüğü hakkında uzun süredir devam eden bir problemi çözen R3'te Modulo 3 İki Boyutlu Alan Minimize Eden Düz Zincirlerin Tekil Kümesinin Düzenliliği (Regularity of the Singular Set of Two-Dimensional Area-Minimizing Flat Chains Modulo 3 in R3) konulu tezini yayımladı.[57]
  • 1974: Amerikalı matematikçi Joan Birman, Braids, Links, and Mapping Class Groups adlı kitabını yayımladı. Bu kitap standart bir giriş kitabı haline geldi ve günümüz araştırmacılarının çoğu konuyu bu kitap sayesinde öğrendi.[58]
  • 1975: Amerikalı matematikçi Julia Robinson, Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçilen ilk kadın matematikçi oldu.[59][60]
  • 1975: Stella Cunliffe, Royal Statistical Society'nin ilk kadın başkanı oldu.[10]
  • 1976-1977: Amatör bir Amerikalı matematikçi olan Marjorie Rice, 1976 ve 1977 yıllarında dört yeni mozaik döşeme beşgen türü keşfetti.[61][62][63]
  • 1979: Amerikalı matematikçi Dorothy Lewis Bernstein, Mathematical Association of America'nın ilk kadın başkanı oldu.[64]
  • 1979: Amerikalı matematikçi Mary Ellen Rudin, Mathematical Association of America'nın Earle Raymond Hedrick ödülünü kazanan ilk kadın oldu. Dersler, yetenekli anlatıcıları sergilemek ve üniversite düzeyinde matematik eğitmenlerinin anlayışını zenginleştirmek için tasarlanmıştır.[29][54]

1980'ler

1990'lar

  • 1992: Avustralyalı matematikçi Cheryl Praeger, Australian Mathematical Society'nin ilk kadın başkanı oldu.[77]
  • 1992: Amerikalı matematikçi Gloria Gilmer, önemli bir Ulusal Matematikçiler Birliği konferansı (Cox-Talbot konuşmasıydı) veren ilk kadın oldu.[78]
  • 1995: Amerikalı matematikçi Margaret Wright, Society for Industrial and Applied Mathematics'in ilk kadın başkanı oldu.[29][79]
  • 1995: İsrailli-Kanadalı matematikçi Leah Edelstein-Keshet, Matematiksel Biyoloji Derneği'nin ilk kadın başkanı oldu.[80]
  • 1995: Ina Kersten, Alman Matematik Topluluğu'nun başkanı oldu, bu da topluluğun başına geçen ilk kadın olduğu anlamına geliyordu.[81][82]
  • 1996: Amerikalı matematikçi Joan Birman, Mathematical Association of America'nın Chauvenet Ödülünü alan ilk kadın oldu.[29][83]
  • 1996: Katherine Heinrich, Kanada Matematik Topluluğu'nun ilk kadın başkanı oldu.[84]
  • 1996: Romanya'dan New York Üniversitesi ikinci sınıf öğrencisi Ioana Dumitriu, Putnam Fellow unvanını alan ilk kadın oldu.[85] Putnam Fellows, William Lowell Putnam Matematik Yarışması'nda ilk beşe (veya eşitlik durumunda altıya) girenlerdir.[86][87]
  • 1998: Melanie Wood, ABD Uluslararası Matematik Olimpiyatı Takımına giren ilk Amerikalı kadın oldu. 1998 ve 1999 Uluslararası Matematik Olimpiyatlarında gümüş madalya kazandı.[88]

21. Yüzyıl

2000'ler

  • 2002: Susan Howson, Cambridge Üniversitesi tarafından her yıl 40 yaşın altındaki bir İngiliz matematikçiye verilen Adams Ödülü'nü alan ilk kadın oldu.[89]
  • 2002: Melanie Wood, 2002 yılında Putnam Fellow olarak adlandırılan ilk Amerikalı kadın ve toplamda ikinci kadın oldu. Putnam Üyeleri, William Lowell Putnam Matematik Yarışması'nda en iyi beş (veya eşitlik durumunda altı) puan alan kişilerdir.[86][87]
  • 2004: Amerikalı Melanie Wood, Frank ve Brennie Morgan Lisans Öğrencisi Matematikte Üstün Araştırma Ödülü'nü kazanan ilk kadın oldu. Bu ödül, ABD, Kanada veya Meksika'da üstün matematik araştırması sergileyen bir lisans öğrencisine verilen yıllık bir ödüldür.[88][90]
  • 2004: Amerikalı Alison Miller, ABD Uluslararası Matematik Olimpiyatı Takımında altın madalya kazanan ilk kadın oldu.[91][92]
  • 2006: Polonyalı-Kanadalı matematikçi Nicole Tomczak-Jaegermann, CRM-Fields-PIMS Ödülünü kazanan ilk kadın oldu.[93][94][95]
  • 2006: Austin'deki Texas Üniversitesi'nde görev yapan Alman matematiksel analizci Stefanie Petermichl, Raphael Salem'in ilgi alanında, özellikle de Fourier serileriyle ilgili analiz konularında çalışan genç matematikçilere her yıl verilen Salem Ödülü'nü kazanan ilk kadın oldu.[29][96] Ödülü Artur Avila ile paylaştı.[29][97]
  • 2006: Olga Gil Medrano, 2006 yılında Royal Spanish Mathematical Society'nin başkanı olduğunda, bu göreve seçilen ilk kadın oldu.[98]

2010'lar

  • 2011: Belçikalı matematikçi Ingrid Daubechies, Uluslararası Matematik Birliği'nin ilk kadın başkanı oldu.[99]
  • 2012: Letonyalı matematikçi Daina Taimina, 2009 tarihli Crocheting Adventures with Hyperbolic Planes adlı kitabıyla Euler Book Prize ödülünü kazanan ilk kadın oldu.[100][101]
  • 2012: Çin Matematik Topluluğu Matematikte Kadın Çalışma Komitesi (WCWM-CMS) kuruldu; araştırma, öğretim ve matematik uygulamaları ile uğraşan kadın matematikçilerin hem Çin'de hem de yurtdışında akademik değişimler yoluyla bilimsel araştırmalarını paylaşabilecekleri, kâr amacı gütmeyen ulusal bir akademik organizasyondur.[102] Çin Matematik Topluluğu (CMS-Chinese Mathematical Society)'nun şubelerinden biridir.[102]
  • 2013: African Women in Mathematics Association kuruldu. 300'den fazla üyesi olan bu profesyonel organizasyon, Afrikalı kadınlara ve kız çocuklarına matematiği tanıtmakta ve kadın matematikçileri desteklemektedir.[103][104]
  • 2014: Maryam Mirzakhani, "Riemann yüzeylerinin dinamiği ve geometrisi ile bunların modül uzaylarına yaptığı olağanüstü katkılar" nedeniyle verilen Fields Madalyası'na layık görülen ilk kadın ve ilk İranlı oldu.[105][106][107] O yıl Fields Madalyası ayrıca Martin Hairer, Manjul Bhargava ve Artur Avila'ya da verildi.[108] Bu ödül, Uluslararası Matematik Birliği'nin her Uluslararası Kongresinde 40 yaşını aşmamış iki, üç veya dört matematikçiye verilir ve genellikle bir matematikçinin alabileceği en büyük onur olarak görülür.[109][110]
  • 2016: Fransız matematikçi Claire Voisin, Fransa'daki en yüksek bilimsel araştırma ödülü olan CNRS Altın madalyasını aldı.[111]
  • 2016: Londra Matematik Topluluğu'nun Matematikte Kadınlar Komitesi, Royal Society'nin açılış Athena Ödülü'ne layık görüldü.[112]
  • 2017: Nouzha El Yacoubi, Afrika Matematik Birliği'nin ilk kadın başkanı oldu.[113]
  • 2019: Amerikalı matematikçi Karen Uhlenbeck, ödül komitesinin "çalışmalarının analiz, geometri ve matematiksel fizik üzerindeki temel etkisini" gerekçe göstermesiyle Abel Ödülü'nü kazanan ilk kadın oldu.[114]
  • 2019: Marissa Kawehi Loving, 2019 yılında Illinois Urbana-Champaign Üniversitesi'den mezun olduğunda matematik alanında doktora yapan ilk Native Hawaiian kadın oldu.

Hawai Yerlisi olmasının yanı sıra siyah, Japon ve Porto Rikolu'dur.[115]

2020'ler

Remove ads

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads