Loading AI tools
Amerikalı matematikçi (1919 – 1985) Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Julia Hall Bowman Robinson (8 Aralık 1919 - 30 Temmuz 1985), hesaplanabilirlik teorisi ve hesaplama karmaşıklığı teorisi alanlarına -özellikle karar problemlerine olan katkılarından ötürü tanınan Amerikalı bir matematikçiydi. Hilbert'in 10. problemi üzerine çalışması (şimdi Matiyasevich teoremi veya MRDP teoremi olarak bilinir) nihai çözümünde çok önemli bir rol oynadı. Robinson bir 1983 MacArthur Üyesiydi.
Julia Robinson | |
|---|---|
 Robinson (1975) | |
| Doğum | Julia Hall Bowman Robinson 8 Aralık 1919 St. Louis, Missouri, ABD |
| Ölüm | 30 Temmuz 1985 (65 yaşında) Oakland, Kaliforniya, United States |
| Ölüm sebebi | Lösemi |
| Defin yeri | Bilinmiyor[1] |
| Milliyet | ABD |
| Vatandaşlık | Amerikan |
| Eğitim | University of California, Berkeley |
| Mezun olduğu okul(lar) | University of California, Berkeley |
| Evlilik | Raphael M. Robinson |
| Ödüller | Noether konuşmacısı (1982) MacArthur Fellow Fellow of the American Academy of Arts and Sciences |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik, Felsefe, Sayı teorisi |
| Çalıştığı kurum | University of California, Berkeley |
| Tez | Definability and Decision Problems in Arithmetic (1948) |
| Doktora danışmanı | Alfred Tarski |
| Etkiledikleri | Yuri Matiyasevich |
Robinson, Ralph Bowers Bowman ve Helen (Hall) Bowman'ın kızı olarak St. Louis, Missouri'de doğdu.[2]:4 Annesi evlenmeden önce okul öğretmeniyken babasının bir makine teçhizatı şirketi vardı.[2]:4 Robinson 2 yaşındayken annesi öldü ve babası yeniden evlendi.[2]:4 Ablası matematiksel konuları popülerleştirmeyi amaçlayan bir kişi (mathematical popularizer) ve biyografi yazarı Constance Reid ve küçük kız kardeşi Billie Comstock'tur.[2]:22
Dokuz yaşındayken, kısa süre sonra romatizmal ateş olan kızıl hastalığı teşhisi kondu.[3]:4 Bu onun iki yıllık okulu kaçırmasına neden oldu. Tekrar iyileştiğinde, emekli bir ilkokul öğretmeni tarafından özel ders aldı. Sadece bir yılda beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci yıl müfredatını tamamlayabildi.[2]:4 San Diego Lisesi'ne gitti ve ortalamanın birkaç puan altında 98 puan alan bir IQ testi aldı.[3] Yine de Julia, lisede matematik ve fizik alanında ileri düzey dersler alan tek kız öğrenci olarak öne çıktı.[2]:4 Liseden bilimde genel olarak üstün olduğu için Bausch-Lomb ödülüyle mezun oldu.[4]
Robinson, 1936'da 16 yaşında San Diego Eyalet Üniversitesi'ne girdi.[2]:4 San Diego Eyalet Üniversitesi'ndeki matematik müfredatından memnun olmadığından, 1939'da Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'e son yılı için transfer oldu. UC Berkeley'e nakledilmeden önce babası mali güvensizlikler nedeniyle 1937'de intihar etti.[2]:5 Berkeley'de ilk yılında beş matematik dersi aldı;[5] bunlardan biri Raphael M. Robinson tarafından verilen sayı teorisi dersiydi. B. A. derecesini 1940'ta aldı[2]:5 ve daha sonra 1941'de Raphael ile evlendi.[2]:5
Robinson mezun olduktan sonra Berkeley'de yüksek lisans çalışmalarına devam etti. Robinson, lisansüstü öğrencisi olarak Matematik Bölümü'nde öğretim asistanı olarak ve daha sonra Berkeley İstatistik Laboratuvarı'nda Jerzy Neyman tarafından istatistik laboratuvarı asistanı olarak çalıştı ve burada yaptığı çalışmalar, "Tam Sıralı Analiz Üzerine Bir Not (A Note on Exact Sequential Analysis)" başlıklı ilk yayınlanmış makalesi ile sonuçlandı.[2]:5
Robinson doktora derecesini 1948 yılında Alfred Tarski tarafından "Aritmetikte Tanımlanabilirlik ve Karar Problemleri (Definability and Decision Problems in Arithmetic)" üzerine bir tez ile aldı.[4]:14 Doktora tezi, rasyonel sayılar teorisinin, temel sayı teorisinin rasyonel terimler açısından tanımlanabileceğini göstererek, bir karar verilemez problem olduğunu gösterdi. (Temel sayı teorisinin Gödel'in ilk Eksiklik Teoremi tarafından kararlaştırılamaz olduğu zaten biliniyordu.)[6]
Aşağıda tezinden bir alıntı yer almaktadır:
| “ | "Tartışmamızın bu sonucu, tam sayıların toplanması ve çarpımı açısından aritmetik olarak tanımlanabilen tam sayılar (ve tam sayılar üzerindeki işlemler) arasındaki ilişkilerin çeşitliliğinin çok büyük olduğunu gösteren Gödel'in bir sonucu nedeniyle ilginçtir. Örneğin Teorem 3.2 ve Gödel'in sonucundan, , ve gibi üç rasyonel arasındaki ilişkinin ancak ve ancak pozitif bir tam sayı ve rasyonel aritmetiğinde tanımlanabilir olduğu sonucuna varabiliriz."[7] | „ |
Hilbert'in onuncu problemi, bir Diophantine denkleminin tam sayılarda herhangi bir çözümü olup olmadığını belirlemek için bir algoritma ister. Robinson, 1948'de RAND Corporation'da iken bu problem için yöntemler araştırmaya başladı. Üs alma için Diophantine gösterimi ve Pell denklemini kullanma yöntemi ile ilgili çalışmaları 1950'de J. R. hipotezine (Robinson'un adını verdi) yol açtı. Bu hipotezi kanıtlamak, nihai çözümün merkezinde yer alacaktır. Araştırma yayınları, Martin Davis, Hilary Putnam ve Yuri Matiyasevich ile işbirliğine yol açacaktı.[8]
Robinson, 1950'de ilk olarak, Urbana-Champaign'deki Illinois Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olan Martin Davis'le tanıştı ve bu, sıralanabilirlik özelliğine sahip tüm kümelerin Diophantine olduğunu göstermeye çalışıyordu, ancak Robinson'un birkaç özel küme -asal sayıları ve 2'nin kuvvetlerini içeren- Diophantine idi. Robinson ve Davis, 1959'da işbirliğine başladılar ve daha sonra Hilary Putnam ile birleştiler, daha sonra "Goldilocks" denkleminin çözümlerinin Hilbert'in onuncu probleminin anahtarı olduğunu gösterdiler.[9]
1970 yılında problem olumsuz olarak çözüldü; yani böyle bir algoritmanın var olamayacağını gösterdiler. Robinson 1970'ler boyunca, Matiyasevich ile çözümlerinin sonuçlarından biri üzerinde çalışmaya devam etti.
| “ | Herhangi bir sayıda parametre ve herhangi bir sayıda bilinmeyenli bir Diophantine denklemi verildiğinde, bu denklemi aynı parametrelere sahip bir diğerine etkili bir şekilde dönüştürebilir, ancak yalnızca bilinmeyenlerde her iki denklemin çözülebilir veya parametrelerin aynı değerleri için çözülemez olduğu şekilde sabit bir vardır.[4] | „ |
Çözüm ilk yayınlandığında, yazarlar tespit etti. Robinson ve Matiyasevich'in ortak çalışması, 9 bilinmeyene daha fazla indirgeme sağlayacaktır.[4]
Robinson, 1940'ların sonlarında Santa Monica'daki RAND Corporation'da oyun teorisini araştırmak için yaklaşık bir yıl geçirdi. 1949 tarihli teknik raporu, "Hamilton oyunuyla ilgili (gezici satıcı problemi)",[10] "gezgin satıcı problemi" ifadesini kullanan ilk yayındır.[11] Kısa bir süre sonra 1951'de "Bir Oyunu Çözmenin Yinelemeli Bir Yöntemi (An Iterative Method of Solving a Game)" adlı bir makale yayınladı.[2]:7 Makalesinde, hayali oyun dinamiklerinin iki oyunculu sıfır toplamlı oyunlarda karma strateji Nash dengesine yakınsadığını kanıtladı. Bu, George W. Brown tarafından RAND Corporation'da bir ödül problemi olarak ortaya atıldı.[6]:59
1941'de Raphael M. Robinson ile evlendikten sonra Robinson'un Berkeley'deki Matematik Bölümü'nde öğretmenlik yapmasına izin verilmedi, çünkü aile üyelerinin aynı bölümde birlikte çalışmasını engelleyen bir kural vardı.[2] Robinson daha sonra matematik öğretmek istemesine rağmen istatistik bölümünde kaldı. Raphael 1973'te emekli olmasına rağmen, 1976'ya kadar, bölüm Ulusal Bilimler Akademisi'ne aday olduğunu duyduktan sonra Berkeley'de tam zamanlı bir profesörlük teklifi aldı.[12]
Robinson, Hilbert'in onuncu problemini çözdükten sonra, Saunders Mac Lane onu Ulusal Bilimler Akademisi'ne aday gösterdi. Alfred Tarski ve Jerzy Neyman da Ulusal Bilimler Akademisi'ne çalışmasının neden bu kadar önemli olduğunu ve matematiğe nasıl büyük katkı sağladığını açıklamak için Washington D.C.'ye uçtular.[12] 1975'te Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçilen ilk kadın matematikçiydi.[2]
Robinson, Amerikan Matematik Derneği'nin ilk kadın başkanı seçildi. Otobiyografisinde belirtilen adaylığı kabul etmesi zaman aldı:
| “ | "1982'de American Mathematical Society'nin başkanlığına aday gösterildim. Kadın olduğum için ve Ulusal Akademi'nin onay mührüne sahip olduğum için seçildiğimi fark ettim. Enerjimi matematik için geri çevirip saklamam gerektiğini düşünen Raphael ve ondan farklı olan ailemin diğer üyeleri ile tartıştıktan sonra, bir kadın ve bir matematikçi olarak kabul etmekten başka seçeneğim olmadığına karar verdim. Yetenekli kadınları araştırma matematikçisi olmaya teşvik etmek için her zaman elimden gelen her şeyi yapmaya çalıştım. Dernek başkanı olarak hizmetimi zorlu ama çok tatmin edici buldum."[4] | „ |
Robinson, 1982'de Matematikte Kadınlar Derneği aracılığıyla Noether ödülüne layık görüldü ve Aritmetikte Fonksiyonel Denklemler (Functional Equations in Arithmetic) adlı bir konferans dizisi yaptı.[13] Bu süre zarfında ona 60.000 $'lık MacArthur Burs Ödülü de verildi. 1985'te Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne üye oldu.
1950'lerde Robinson yerel Demokrat parti faaliyetlerinde aktifti. Alan Cranston'ın ilk siyasi ofisi olan eyalet kontrolörü için koştuğunda Contra Costa County'deki kampanya yöneticisiydi.[6][12]
| “ | "Tam olarak ne olduğunu hatırlamıyorum, ancak sonuçta Julia kendini o yıllarda Demokrat Parti siyasetinin özüne dahil etti - seçmenleri kaydetti, zarfları doldurdu, insanların olması beklenen mahallelerde kapı zillerini çaldı ve oyları için bedel ödedi. Hatta, eyalet kontrolörü olan ilk siyasi ofisi olan başarılı bir şekilde aday olduğunda, Contra Costa County için Alan Cranston'ın kampanya yöneticisi olarak görev yaptı." | „ |
—Constance Reid[12] | ||
Robinson aynı zamanda Adlai Stevenson'un başkanlık kampanyaları için gönüllü oldu.[9]
1984 yılında Robinson'a lösemi teşhisi kondu ve 30 Temmuz 1985'te Oakland, Kaliforniya'da öldü.[2][6]
| “ | "Julia'nın son isteklerinden biri, cenaze töreninin olmaması ve anısına bir hediye vermek isteyenlerin, merhum öğretmeni, arkadaşı ve meslektaşının onuruna kurulmasında aracı olduğu Alfred Tarski Fonu'na katkıda bulunmasıydı. Sonuna kadar mütevazı, karakterinin ve başarılarının kendi adına konuşmasına izin verdi." | „ |
—Solomon Feferman[2] | ||
2013'te Amerikan Matematik Enstitüsü'nün ve 2007–2013 Matematik Bilimleri Araştırma Enstitüsü'nün sponsorluğunu yaptığı Julia Robinson Matematik Festivali, onun onuruna adlandırıldı.
George Csicsery, 7 Ocak 2008'de San Diego'daki Joint Mathematics Meeting'de galası yapılan Julia Robinson and Hilbert's Tenth Problem adlı Robinson hakkında bir saatlik bir belgesel hazırladı ve yönetti.[14] Amerikan Matematik Derneği Bildirileri (Notices of the American Mathematical Society) bir film eleştirisi[15] ve yönetmenle bir röportaj yayınladı.[16] College Mathematics Journal da bir film eleştirisi yayınladı.[17]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
