จังหวัดกำแพงเพชร
จังหวัดในภาคกลางในประเทศไทย จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
จังหวัดในภาคกลางในประเทศไทย จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
กำแพงเพชร ใช้อักษรย่อ กพ เป็นจังหวัดที่อยู่ในภาคเหนือตอนล่าง มีพื้นที่เป็นอันดับที่ 4 ของภาคเหนือ รองจากจังหวัดเพชรบูรณ์ จังหวัดพิษณุโลก และจังหวัดนครสวรรค์ และมีพื้นที่เป็นอันดับที่ 22 ของประเทศไทย และมีประชากรหนาแน่นเป็นอันดับที่ 54 ของประเทศ นับเป็นจังหวัดที่มีความสำคัญประวัติศาสตร์อันยาวนาน เป็นที่ตั้งของเมืองโบราณเก่าแก่หลายแห่ง เช่น เมืองชากังราว เมืองนครชุม เมืองไตรตรึงษ์ เมืองเทพนคร เมืองคณฑี เป็นต้น[3] มีแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญมากมาย เช่น อุทยานแห่งชาติคลองลาน อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ และยังเป็นที่ตั้งของอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ซึ่งเป็นแหล่งมรดกโลกอีกด้วย มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดสุโขทัย จังหวัดพิษณุโลก จังหวัดพิจิตร จังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดตาก
จังหวัดกำแพงเพชร | |
---|---|
การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
• อักษรโรมัน | Changwat Kamphaeng Phet |
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง: อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร, วัดช้างรอบ, น้ำตกคลองลาน, วัดพระบรมธาตุ, วัดทุ่งสนุ่นรัตนาราม, อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ | |
คำขวัญ: กรุพระเครื่อง เมืองคนแกร่ง พระแสงฯ ล้ำค่า ศิลาแลงใหญ่ กล้วยไข่หวาน น้ำมันลานกระบือ เลื่องลือมรดกโลก | |
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดกำแพงเพชรเน้นสีแดง | |
ประเทศ | ไทย |
การปกครอง | |
• ผู้ว่าราชการ | นายชาธิป รุจนเสรี (ตั้งแต่ พ.ศ. 2565) |
พื้นที่[1] | |
• ทั้งหมด | 8,607.490 ตร.กม. (3,323.370 ตร.ไมล์) |
อันดับพื้นที่ | อันดับที่ 22 |
ประชากร (พ.ศ. 2564)[2] | |
• ทั้งหมด | 704,948 คน |
• อันดับ | อันดับที่ 37 |
• ความหนาแน่น | 82.74 คน/ตร.กม. (214.3 คน/ตร.ไมล์) |
• อันดับความหนาแน่น | อันดับที่ 54 |
รหัส ISO 3166 | TH-62 |
ชื่อไทยอื่น ๆ | ชากังราว, นครชุม |
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด | |
• ต้นไม้ | สีเสียดแก่น |
• ดอกไม้ | พิกุล |
• สัตว์น้ำ | ปลาตะพากเหลือง |
ศาลากลางจังหวัด | |
• ที่ตั้ง | ภายในศูนย์ราชการจังหวัดกำแพงเพชร หมู่ที่ 6 ถนนกำแพงเพชร-สุโขทัย ตำบลหนองปลิง อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร 62000 |
• โทรศัพท์ | 0 5570 5004 |
• โทรสาร | 0 5570 5099 |
เว็บไซต์ | www |
จังหวัดกำแพงเพชรตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของภาคกลาง โดยมีสภาพภูมิประเทศที่หลากหลาย เพราะมีแม่น้ำปิงไหลผ่านจังหวัดเป็นระยะทาง 104 กิโลเมตร โดยจะมีลักษณะเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำทางทิศตะวันออกและทิศใต้ เป็นเทือกเขาสูงอยู่ทางทิศตะวันตก จังหวัดกำแพงเพชรได้รับอิทธิพลของมรสุมที่พัดประจำฤดูกาล 2 ชนิด คือ มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งจะพัดพามวลอากาศเย็นและแห้งจากประเทศจีนปกคลุม ประเทศไทยในช่วงฤดูหนาว ทำให้จังหวัดกำแพงเพชรมีอากาศหนาวเย็นและแห้งทั่วไป กับมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดพามวลอากาศชื้นจากทะเลและมหาสมุทรปกคลุมประเทศไทยในช่วงฤดูฝนทำให้มีฝนตกทั่วไป [4]
จังหวัดกำแพงเพชรเป็นเมืองเก่าที่นับว่ามีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และเจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่สมัยทวารวดี เป็นที่ตั้งของเมืองโบราณหลายเมือง เช่น เมืองชากังราว นครชุม ไตรตรึงษ์ เทพนคร และเมืองคณฑี นอกจากนี้เมืองกำแพงเพชรยังเป็นเมืองที่สองที่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้ครองเมือง มีบรรดาศักดิ์เป็น "พระยาวชิรปราการ" ต่อมาในปี พ.ศ. 2459 ได้เปลี่ยนเมืองกำแพงเพชรเป็นจังหวัดกำแพงเพชร...
ตามประวัติศาสตร์ กล่าวว่า กำแพงเพชรเป็นเมืองหน้าด่านของสุโขทัยมีฐานะเป็นเมืองลูกหลวง และมีเมืองบริวารรายล้อมอยู่เป็นจำนวนมาก เช่น ไตรตรึงษ์ เทพนคร ฯลฯ การที่กำแพงเพชรเป็นเมืองหน้าด่านรับศึกสงครามในอดีตอยู่เสมอ จึงเป็นเมืองยุทธศาสตร์มีหลักฐานที่แสดงให้เห็น ว่าเป็นเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มากมาย เช่น กำแพงเมือง คูเมือง ป้อมปราการ วัดโบราณ มีหลักฐาน ให้สันนิษฐานว่าเดิมเคยเป็นที่ตั้งของเมือง 2 เมือง คือ เมืองชากังราว และเมืองนครชุม โดยเมืองนครชุมสร้างขึ้นก่อน ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง พระเจ้าเลอไท กษัตริย์องค์ที่ 4 แห่งราชวงศ์สุโขทัย เป็นผู้สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 1800 ต่อมาสมัยพระเจ้าลิไท กษัตริย์องค์ที่ 5 แห่งราชวงศ์สุโขทัยได้สร้างเมืองใหม่ขึ้นทางฝั่งตะวันออกของลำน้ำปิง
สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงบันทึกเรื่อง กำแพงเมืองไว้ว่า เป็นกำแพงเมืองที่เก่าแก่ มั่นคง ยังมีความสมบูรณ์มาก และเชื่อว่าสวยงามที่สุดในประเทศไทย นอกจากนี้ ยังทรงวินิจฉัยว่า กำแพงเพชรเป็นเมืองเดียวกับเมืองชากังราว แต่ปัจจุบันมีแนวคิดที่แตกต่างออกไป
ปัจจุบันจังหวัดกำแพงเพชรเป็นเมืองศูนย์กลางการท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์แห่งหนึ่ง เพราะมีโบราณสถานเก่าแก่ซึ่งก่อสร้างด้วยศิลาแลงหลายแห่งรวมอยู่ในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ที่ได้รับการพิจารณาคัดเลือกจากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ให้ขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2534
จังหวัดกำแพงเพชรมีที่ตั้งอยู่ในภูมิภาคที่แตกต่างกันตามการแบ่งแบบต่าง ๆ หากแบ่งเขตตามการพยากรณ์อากาศ จะจัดอยู่ในภาคเหนือตอนล่าง สำหรับเกณฑ์การแบ่งภาคอย่างเป็นทางการของราชบัณฑิตยสภา จะจัดอยู่ในภาคกลางตอนบน ห่างจากกรุงเทพมหานคร 362 กิโลเมตร มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 8,607.5 ตารางกิโลเมตร หรือ 5,379,688 ไร่ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียงดังนี้
จังหวัดกำแพงเพชรมีแม่น้ำปิงไหลผ่านเป็นระยะทางยาวประมาณ 104 กิโลเมตร มีลักษณะภูมิประเทศ แบ่งเป็น 3 ลักษณะ คือ
โดยสรุปแล้ว ลักษณะพื้นที่ของจังหวัดกำแพงเพชร ด้านตะวันตกเป็นภูเขาสูงลาดลงมา ทางด้านตะวันออก ลักษณะดินเป็นดินปนทรายเหมาะแก่การทำนา และปลูกพืชไร่
ลักษณะอากาศของจังหวัดกำแพงเพชร ขึ้นอยู่กับอิทธิพลของมรสุมที่พัดประจำฤดูกาล 2 ชนิด คือ มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งจะพัดพามวลอากาศเย็นและแห้งจากประเทศจีนปกคลุม ประเทศไทยในช่วงฤดูหนาว ทำให้จังหวัดกำแพงเพชรมีอากาศหนาวเย็นและแห้งทั่วไป กับมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดพามวลอากาศชื้นจากทะเลและมหาสมุทรปกคลุมประเทศไทยในช่วงฤดูฝนทำให้มีฝนตกทั่วไป สามารถแบ่งฤดูกาลออกเป็น 3 ฤดู
จังหวัดกำแพงเพชรมีรูปแบบการปกครองเช่นเดียวกับจังหวัดอื่นในประเทศไทย โดยจะแบ่งเป็นสองลักษณะ คือ การปกครองส่วนภูมิภาค และการปกครองส่วนท้องถิ่น[5] สำหรับการปกครองส่วนภูมิภาคระดับจังหวัดจะมีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ควบคุมดูแลการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นในจังหวัด โดยจังหวัดต่าง ๆ ประกอบด้วย "อำเภอ" ซึ่งมีนายอำเภอที่มาจากการแต่งตั้งเป็นผู้มีอำนาจในการควบคุมดูแลท้องที่ของอำเภอนั้น ๆ แล้วในแต่ละอำเภอก็จะมี "ตำบล" ซึ่งมีกำนันเป็นผู้ตรวจตราความสงบเรียบร้อยของตำบล และแต่ละตำบลก็จะมี "หมู่บ้าน" ซึ่งมีผู้ใหญ่บ้านที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชนของท้องที่นั้น ๆ เป็นผู้ปกครองหมู่บ้านปกครองและมีหน้าที่ในการเลือกผู้ใหญ่บ้านด้วยกันเองขึ้นมาเป็นกำนัน
โดยจังหวัดกำแพงเพชรแบ่งเขตการปกครองส่วนภูมิภาคออกเป็น 11 อำเภอ 78 ตำบล 823 หมู่บ้าน มีรายชื่ออำเภอดังนี้
ลำดับ | ชื่ออำเภอ (ภาษาไทย) |
ชื่ออำเภอ (อักษรโรมัน) |
จำนวนตำบล | ประชากร (พ.ศ. 2566) |
---|---|---|---|---|
1 | เมืองกำแพงเพชร | Mueang Kamphaeng Phet | 16 | 207,335 |
2 | ไทรงาม | Sai Ngam | 7 | 49,697 |
3 | คลองลาน | Khlong Lan | 4 | 61,715 |
4 | ขาณุวรลักษบุรี | Khanu Woralaksaburi | 11 | 101,107 |
5 | คลองขลุง | Khlong Khlung | 10 | 67,553 |
6 | พรานกระต่าย | Phran Kratai | 10 | 69,717 |
7 | ลานกระบือ | Lan Krabue | 7 | 42,408 |
8 | ทรายทองวัฒนา | Sai Thong Wattana | 3 | 22,300 |
9 | ปางศิลาทอง | Pang Sila Thong | 3 | 30,014 |
10 | บึงสามัคคี | Bueng Samakkhi | 4 | 25,308 |
11 | โกสัมพีนคร | Kosamphi Nakhon | 3 | 27,794 |
สำหรับการปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดกำแพงเพชรมีองค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชรเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัด โดยมีนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเป็นผู้ใช้อำนาจในการสั่งการหรือกำหนดนโยบายเพื่อบริหารราชการภายในจังหวัด ซึ่งมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชนในเขตจังหวัด และมีสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดที่มาจากการเลือกตั้งในแต่ละอำเภอเป็นผู้ถ่วงดุลอำนาจฝ่ายบริหาร นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชรคนปัจจุบัน คือ สุนทร รัตนากร จากกลุ่มกำแพงเพชรสามัคคี ซึ่งเข้าดำรงตำแหน่งภายหลังจากการเลือกตั้งโดยตรง พ.ศ. 2563
ส่วนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นระดับเมืองหรือตำบลนั้น ได้แก่ "เทศบาล" และ "องค์การบริหารส่วนตำบล" ซึ่งเป็นการปกครองในรูปแบบกระจายอำนาจให้แก่ท้องถิ่น มีนายกเทศมนตรีหรือนายกองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากการเลือกตั้งตามชุมชนหรือหมู่บ้านเป็นผู้ควบคุมดูแลท้องที่ของเขตการปกครองนั้น ๆ โดยจังหวัดกำแพงเพชรมีเทศบาลและองค์การบริหารส่วนตำบลทั้งหมด 89 แห่ง ประกอบด้วยเทศบาลเมือง 3 แห่ง เทศบาลตำบล 22 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 64 แห่ง ซึ่งรายชื่อเทศบาลทั้งหมดแบ่งตามอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดกำแพงเพชร ดังนี้
อำเภอเมืองกำแพงเพชร
อำเภอไทรงาม
อำเภอขาณุวรลักษบุรี
|
อำเภอพรานกระต่าย
อำเภอคลองขลุง
อำเภอคลองลาน |
อำเภอลานกระบือ
อำเภอทรายทองวัฒนา อำเภอปางศิลาทอง
อำเภอบึงสามัคคี อำเภอโกสัมพีนคร
|
|
|
จังหวัดกำแพงเพชร มีสถาบันการศึกษาหลากหลายแห่ง ตั้งแต่ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานจนถึงระดับอุดมศึกษา ดังนี้
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากำแพงเพชร
|
จากกรุงเทพมหานครสามารถเดินทางด้วยรถยนต์ มายังจังหวัดกำแพงเพชรได้หลายเส้นทาง คือ
ทางหลวงสายสำคัญของจังหวัดกำแพงเพชรมีดังนี้
|
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.