ఛత్తీస్‌గఢ్ జిల్లాల జాబితా

భారతదేశంలోని ఛత్తీస్‌గఢ్ రాష్ట్రంలో 2023 నాటికి 33 పరిపాలనా జిల్లాలను కలిగి ఉంది. మధ్యప్రదేశ్ నుండి కొన్ని ప్రాంతాలు విభజించగా ఏర్పడిన ఈ రాష్ట్రంలో మొదట వాస్తవానికి 16 జిల్లాలు ఉన్నాయి. తరువాత 2007 మే 11న బీజాపూర్, నారాయణపూర్ అనే రెండు కొత్త జిల్లాలు ఏర్పడ్డాయి.^[1] 2012 జనవరి 1న తొమ్మిది కొత్త జిల్లాలు ఏర్పడ్డాయి. సన్నిహిత పరిపాలనను సులభతరం చేయడానికి మరింత లక్ష్యంగా దృష్టి కేంద్రీకరించి, ప్రస్తుత జిల్లాలను రూపొందించడం ద్వారా కొత్త జిల్లాలు సృష్టించబడ్డాయి. ఈ జిల్లాలకు సుకుమా, కొండగావ్, బాలోద్, బెమెతరా, బలోడా బజార్, గరియాబంద్, ముంగేలి, సూరజ్‌పూర్, బల్రాంపూర్ అని పేరు పెట్టారు ^[2] గౌరెల్లా పెండ్రా మార్వాహీ జిల్లా 2020 ఫిబ్రవరి 10న ప్రారంభించబడింది. 2022 సెప్టెంబరులో ఐదు కొత్త జిల్లాలు ప్రారంభించబడ్డాయి. సెప్టెంబరు 2న మోహ్లా మన్పూర్ అంబాగఢ్ చౌక్ జిల్లాసెప్టెంబరు 3న సారన్‌గఢ్ బిలాయిగఢ్ జిల్లా, సెప్టెంబరు 9న మనేంద్రగర్, శక్తి జిల్లా ప్రారంబించబడ్డాయి.^[3] 2022 ఏప్రిల్ 17న కొత్త జిల్లాలుగా ఖైరాగఢ్-చుయిఖదాన్-గండై, 2022 సెప్టెంబరు 3న ప్రారంభించారు. ^[4]

రంగుల విభజనల ఆధారంగా ఛత్తీస్‌గఢ్ జిల్లాలు:

  సర్గుజా డివిజన్

వివరాలు

  బిలాస్పూర్ డివిజన్

వివరాలు

  దర్గ్ డివిజన్

వివరాలు

  రాయపూర్ డివిజన్

వివరాలు

  బస్తర్ డివిజన్

వివరాలు

నేపథ్యం

భారతీయ రాష్ట్రానికి చెందిన జిల్లా అనేది జిల్లా మేజిస్ట్రేట్ లేదా డిప్యూటీ కమిషనర్, ఇండియన్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సర్వీస్‌కు చెందిన అధికారి నేతృత్వం లోని పరిపాలనా భౌగోళిక ప్రాంతం. జిల్లా మేజిస్ట్రేట్ లేదా ఉప కమీషనర్‌కు రాష్ట్ర పరిపాలనా సేవలలోని వివిధ విభాగాలకు చెందిన అనేక శాఖల ఇతర అధికారులు పరిపాలనలో సహాయం చేస్తారు. పోలీసు సూపరింటెండెంట్, ఇండియన్ పోలీస్ సర్వీస్‌కు చెందిన అధికారికి శాంతిభద్రతలు, సంబంధిత సమస్యలను నిర్వహించే బాధ్యతను కలిగిఉంటాడు.

పరిపాలనా చరిత్ర

భారత స్వాతంత్ర్యానికి ముందు, ప్రస్తుత ఛత్తీస్‌గఢ్ రాష్ట్రం సెంట్రల్ ప్రావిన్సులు బ్రిటీష్ ఇండియాలోని బేరార్, తూర్పు రాష్ట్రాల ఏజెన్సీలో భాగమైన ఉత్తర, దక్షిణ, తూర్పులోని అనేక రాచరిక రాష్ట్రాల మధ్య విభజించబడింది.

బ్రిటీష్ ప్రావిన్స్ రాష్ట్రం మధ్య భాగాన్ని చుట్టుముట్టింది. రాయ్‌పూర్, బిలాస్‌పూర్, దుర్గ్ అనే మూడు జిల్లాలతో రూపొందించబడింది. ఇది సెంట్రల్ ప్రావిన్స్‌లోని ఛత్తీస్‌గఢ్ డివిజన్‌గా ఉంది. రాయ్‌పూర్ జిల్లా పశ్చిమ భాగంలో 1906లో దుర్గ్ జిల్లా సృష్టించబడింది.

ప్రస్తుత కోరియా, సూరజ్‌పూర్, సుర్గుజా, జష్‌పూర్, రాయ్‌గఢ్ జిల్లాలతో కూడిన రాష్ట్ర ఉత్తర భాగం చాంగ్ భాకర్, జష్‌పూర్, కొరియా, సూరజ్‌పూర్, రాయ్‌ఘర్, సుర్గుజా, ఉదయపూర్ అనే ఆరు రాచరిక రాష్ట్రాలలో విభజించబడింది. పశ్చిమాన, నంద్‌గావ్, ఖైరాఘర్, చుయిఖదాన్, కవార్ధా రాష్ట్రాలు ప్రస్తుత రాజ్‌నంద్‌గావ్, కవార్ధా జిల్లాల భాగాలను కలిగి ఉన్నాయి. దక్షిణాన, కంకేర్ రాష్ట్రం ప్రస్తుత కంకేర్ జిల్లా, ఉత్తర భాగాన్ని కలిగి ఉంది. బస్తర్ రాష్ట్రంలో ప్రస్తుత బస్తర్, దంతేవాడ జిల్లాలు, కంకేర్ జిల్లా దక్షిణ భాగంలో ఉన్నాయి.

భారత స్వాతంత్ర్యం తరువాత, రాచరిక రాష్ట్రాలు సెంట్రల్ ప్రావిన్సులు, బేరార్‌తో కలిసి కొత్త మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రంగా ఏర్పడ్డాయి. ప్రస్తుత ఛత్తీస్‌గఢ్ మధ్యప్రదేశ్‌లోని ఏడు జిల్లాలను కలిగి ఉంది.కంకేర్, బస్తర్ పూర్వ రాష్ట్రాలు కొత్త బస్తర్ జిల్లాను, కొరియాలోని సుర్గుజా, చాంగ్ భాకర్ కొత్త సుర్గుజా జిల్లాను ఏర్పరచాయి. నంద్‌గావ్, ఖైరాఘర్, చుయిఖదన్, కవార్ధా రాష్ట్రాలు కొత్త రాజ్‌నంద్‌గావ్ జిల్లాను ఏర్పాటు చేశాయి.

1998లో, ప్రస్తుత ఛత్తీస్‌గఢ్‌లో ఉన్న ఏడు జిల్లాలను పునర్వ్యవస్థీకరించి 16 జిల్లాలుగా ఏర్పాటు చేశారు. దంతేవాడ, కంకేర్ జిల్లాలు బస్తర్ నుండి విభజించబడ్డాయి. ధామ్తరి జిల్లా రాయ్పూర్ నుండి విభజించబడింది; జంజ్‌గిర్-చంపా, కోర్బా జిల్లాలు బిలాస్‌పూర్ నుండి విభజించబడ్డాయి; జష్పూర్ జిల్లా రాయ్‌గఢ్ నుండి విభజించబడింది.కవర్ధా జిల్లా బిలాస్‌పూర్, రాజ్‌నంద్‌గావ్‌లోని కొన్ని ప్రాంతాల నుండి ఏర్పడింది.కొరియా, సూరజ్‌పూర్ జిల్లా సుర్గుజా నుండి విభజించబడింది. మహాసముంద్ జిల్లా రాయ్పూర్ నుండి విభజించబడింది.

2000 నవంబరు 1న, ఈ 16 జిల్లాలు మధ్యప్రదేశ్ నుండి విడిపోయి ఛత్తీస్‌గఢ్ కొత్త రాష్ట్రంగా ఏర్పడ్డాయి. ^[5] ఆ తర్వాత రెండు కొత్త జిల్లాలు ఏర్పడ్డాయి. 2012 జనవరి 1 న, ఛత్తీస్‌గఢ్ ప్రభుత్వం 9 కొత్త జిల్లాలతో కలిపి, మొత్తం 27 జిల్లాలుగా ప్రకటించింది. 2019 ఆగష్టు 15న, చత్తీస్‌గఢ్ ముఖ్యమంత్రి 28వ జిల్లా, గౌరెలా-పెండ్రా-మార్వాహిని ఏర్పాటు చేస్తున్నట్లు ప్రకటించారు, దీనిని బిలాస్‌పూర్ జిల్లా నుండి విభజించారు.^[6]2020 ఫిబ్రవరి 10న, కొత్త జిల్లా ప్రారంభించబడింది. ^[7]

ఛత్తీస్‌గఢ్ జిల్లాలు

ఛత్తీస్‌గఢ్‌లో 33 జిల్లాలు ఉన్నాయి. ^{[8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15]}

వ.సంఖ్య	కోడ్	జిల్లా	ప్రధాన కార్యాలయం	జనాభా (2011)	Area (చ.కి.మీ)	జనసాంద్రత (చ.కి.మీ.కు)	అధికార వెబ్సైట్
1		బాలోద్ జిల్లా	బాలోద్	826,165	3,527.00	234	http://balod.gov.in/
2		బలోడా బజార్ జిల్లా	బలోడా బజార్	1,078,911	3,733.87	290	https://balodabazar.gov.in/
3		బలరాంపూర్ జిల్లా	బలరాంపూర్	730,491	6,016.34	100	http://balrampur.gov.in/
4	BA	బస్తర్ జిల్లా	జగదల్‌పూర్	834,873	6,596.90	213	http://bastar.gov.in/
5		బెమెతరా జిల్లా	బెమెతరా	795,759	2,854.81	279	http://bemetara.gov.in/
6		బీజాపూర్ జిల్లా	బీజాపూర్	255,230	6,552.96	39	http://bijapur.gov.in/
7	BI	బిలాస్‌పూర్ జిల్లా	బిలాస్‌పూర్	1,625,502	3,511.10	463	http://bilaspur.gov.in/
8	DA	దంతేవాడ జిల్లా	దంతెవాడ	283,479	3,410.50	83	http://dantewada.gov.in/
9	DH	ధమ్తారి జిల్లా	ధమ్తారి	799,781	4,081.93	196	http://dhamtari.gov.in/
10	DU	దుర్గ్ జిల్లా	దుర్గ్	1,721,948	2,319.99	742	http://durg.gov.in/
11	GB	గరియాబంద్ జిల్లా	గరియాబండ్	597,653	5,854.94	103	http://gariaband.gov.in/
12	GPM	గౌరెల్లా పెండ్రా మార్వాహీ జిల్లా	గౌరెల్లా	336,420	2,307.39	166	https://gaurela-pendra-marwahi.cg.gov.in/
13	JC	జాంజ్‌గిర్ చంపా జిల్లా	జాంజ్‌గిర్	966,671	4,466.74	360	http://janjgir-champa.gov.in/
14	JA	జష్పూర్ జిల్లా	జష్పూర్ నగర్	851,669	6,457.41	132	https://jashpur.nic.in/en/
15	KW	కబీర్‌ధామ్ జిల్లా	కవర్ధా	822,526	4,447.05	185	http://kawardha.gov.in/
16	KK	కాంకేర్ జిల్లా	కాంకేర్	748,941	6,432.68	117	http://kanker.gov.in/
17		కొండగావ్ జిల్లా	కొండగావ్	578,326	6,050.73	96	http://kondagaon.gov.in/
18	KCG	ఖైరాఘఢ్ చుయిఖదాన్ గండై జిల్లా	ఖైరాగఢ్	368,444	-	-
19	KB	కోర్బా జిల్లా	కోర్బా	1,206,640	7,145.44	169	http://korba.gov.in/
20	KJ	కోరియా జిల్లా	బైకుంఠ్‌పూర్	247,427	2378	37	http://korea.gov.in/
21	MA	మహాసముంద్ జిల్లా	మహాసముంద్	1,032,754	4,963.01	208	http://mahasamund.gov.in/
22	MCB	మనేంద్రగఢ్ చిర్మిరి భరత్‌పూర్ జిల్లా	మనేంద్రగఢ్	376000	4226	-
23	MM	మొహ్లా మన్పూర్ అంబాగఢ్ చౌకీ జిల్లా	మొహ్లా	283,947	-	-
24		ముంగేలి జిల్లా	ముంగేలి	701,707	2,750.36	255	http://mungeli.gov.in
25		నారాయణపూర్ జిల్లా	నారాయణపూర్	139,820	6,922.68	20	http://narayanpur.gov.in/
26	RG	రాయగఢ్ జిల్లా	రాయగఢ్	1,112,982	-	-	http://raigarh.gov.in/
27	RP	రాయ్‌పూర్ జిల్లా	రాయ్‌పూర్	2,160,876	2,914.37	742	http://raipur.gov.in/
28	RN	రాజ్‌నంద్‌గావ్ జిల్లా	రాజ్‌నంద్‌గావ్	884,742	8,070	110	http://rajnandgaon.gov.in/
29	SB	సారన్‌గఢ్ బిలాయిగఢ్ జిల్లా	సారన్‌గఢ్	607,434	-	-
30	Skt	శక్తి జిల్లా	శక్తి	653,036	-	-
31	SK	సుకుమ జిల్లా	సుక్మా	250,159	5,767.02	43	https://sukma.gov.in/
32	SJ	సూరజ్‌పూర్ జిల్లా	సూరజ్‌పూర్	789,043	4,998.26	158	http://surajpur.gov.in/
33	SU	సుర్గుజా జిల్లా	అంబికాపూర్	840,352	5,019.80	167	http://surguja.gov.in/

జిల్లాలు డివిజన్లు వారీగా వర్గీకరించబడ్డాయి

ఉత్తరం నుండి దక్షిణం, తూర్పు నుండి పడమర వరకు జాబితా చేయబడిన విభాగాలు, డివిజన్లలో జిల్లాలు వాయువ్యం నుండి సవ్యదిశలో జాబితా చేయబడ్డాయి.

సుర్గుజా డివిజన్ బలరాంపూర్ జష్పూర్ కోరియా మనేంద్రగఢ్ సూరజ్‌పూర్ సుర్గుజా

బిలాస్‌పూర్ డివిజన్ బిలాస్‌పూర్ గౌరెల్లా-పెండ్రా-మార్వాహీ జాంజ్‌గిర్-చంపా కోర్బా ముంగేలి రాయ్‌గఢ్ శక్తి సారన్‌గఢ్-బిలాయిగఢ్

దుర్గ్ డివిజన్ బాలోద్ బెమెతరా దుర్గ్ కబీర్‌ధామ్ ఖైరాఘఢ్ చుయిఖదాన్ గండై మొహ్లా మన్పూర్ అంబాగఢ్ చౌకీ రాజ్‌నంద్‌గావ్

రాయ్‌పూర్ డివిజన్ బలోడా బజార్ - భటపరా ధమ్తారి గరియాబంద్ మహాసముంద్ రాయ్‌పూర్

బస్తర్ డివిజన్ బస్తర్ బీజాపూర్ దంతేవాడ కాంకేర్ కొండగావ్ నారాయణపూర్ సుక్మా

ఇది కూడ చూడు

• భారతదేశంలోని జిల్లాల జాబితా

మూలాలు

1. "2 new districts formed in Chhattisgarh". May 12, 2007.
2. Anita (2 January 2012). "Chhattisgarh gets New Year gift - 9 new districts!". Oneindia. Retrieved 16 February 2016.
3. "Chhattisgarh CM announces four new districts, 18 tehsils on Independence Day". The New Indian Express. Express News Service. 15 August 2021. Retrieved 15 August 2021.
4. "छत्तीसगढ़ का 33वां जिला होगा खैरागढ़-छुईखदान-गंडई, CM भूपेश ने जीत के 3 घंटे बाद ही पूरा किया चुनावी वादा". Hindustan. Retrieved 2022-04-17.
5. Creation of Chhattisgarh Archived 2007-02-03 at the Wayback Machine Government of Chhattisgarh.
6. "I-day: OBC quota to go up in C'garh; new district announced". Business Standard. PTI. 15 August 2019. Retrieved 28 August 2019.
7. "Bhupesh Baghel inaugurates Gaurela-Pendra-Marwahi as Chhattisgarh's 28th district". India Today. Press Trust of India. 11 February 2020. Retrieved 12 June 2020.
8. Anita (2 January 2012). "Chhattisgarh gets New Year gift - 9 new districts!". Oneindia. Retrieved 16 February 2016.
9. "Electoral rolls". Office of the Chief Electoral Officer, Chhattisgarh. Archived from the original on 2012-03-05.
10. Chhattisgarh at a glance-2002 Archived 2012-04-04 at the Wayback Machine Govt. of Chhattisgarh official website.
11. List of Chhattisgarh District Centres Archived 2012-02-20 at the Wayback Machine at'NIC, Chhattisgarh official Portal
12. Mathew, K.M. (ed.). Manorama Yearbook 2008, Kottayam: Malayala Manorama, ISSN 0542-5778, p.518
13. "Gaurela-Pendra-Marwahi to become Chhattisgarh's 28th district on February 10". The New Indian Express. Express News Service. 31 December 2019. Retrieved 26 February 2020.
14. "Gaurela-Pendra-Marwahi inaugurated as C'garh's 28th district". Business Standard. Press Trust of India. 10 February 2020. Retrieved 26 February 2020.
15. Ravish Pal Singh (August 15, 2021). "Chhattisgarh CM Bhupesh Baghel announces 4 new districts, 18 tehsils". India Today. Retrieved 2021-10-01.

వెలుపలి లంకెలు