జార్ఖండ్
భారతీయ రాష్ట్రం / From Wikipedia, the free encyclopedia
జార్ఖండ్ (ఝార్ఖండ్) (Jharkhand) తూర్పు భారతదేశంలో ఒక రాష్ట్రం. బీహార్లోని దక్షిణ భాగమైన జార్ఖండ్ 2000 సంవత్సరంలో ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఆవిర్భవించింది. ఆ రాష్ట్రానికి ఉత్తరాన బీహార్, పశ్చిమాన ఉత్తర ప్రదేశ్, ఛత్తీస్గఢ్, దక్షిణాన ఒడిషా, తూర్పున పశ్చిమ బెంగాల్ సరిహద్దులుగా ఉన్నాయి. విస్తీర్ణం మేరకు జార్ఖండ్ దేశంలో 15వ పెద్ద రాష్ట్రంగా ఉండగా.. జనభా రీత్యా 14వ పెద్ద రాష్ట్రంగా ఉంది. రాంఛి జార్ఖండ్ రాష్ట్ర రాజధాని కాగా దుమ్కా ఉప రాజధానిగా ఉంది. ఝార్ఖండ్ రాష్ట్రానికి రాజధాని పారిశ్రామికనగరమైన రాంచి. ఇంకా ముఖ్యనగరాలైన జంషెడ్పూర్, బొకారో, ధన్బాద్ కూడా భారీగా పరిశ్రమలున్న నగరాలు. ఈ రాష్ట్ర వైశాల్యం 79,714 చదరపు కిమీ.
Jharkhand | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Etymology: "Forest Land" | |||||||||
Nickname: "Land of Forests" | |||||||||
Motto(s): Satyameva Jayate (Truth alone triumphs) | |||||||||
Coordinates: 23.35°N 85.33°E / 23.35; 85.33 | |||||||||
Country | India | ||||||||
Region | East India | ||||||||
Before was | Part of Bihar | ||||||||
Formation (as a state) | 15 November 2000 | ||||||||
Capital | Ranchi | ||||||||
Largest City | Jamshedpur | ||||||||
Districts | 24 (5 divisions) | ||||||||
Government | |||||||||
• Body | Government of Jharkhand | ||||||||
• Governor | C. P. Radhakrishnan | ||||||||
• Chief Minister | Hemant Soren (JMM) | ||||||||
State Legislature | Unicameral | ||||||||
• Assembly | Jharkhand Legislative Assembly (81 seats) | ||||||||
National Parliament | Parliament of India | ||||||||
• Rajya Sabha | 6 seats | ||||||||
• Lok Sabha | 14 seats | ||||||||
High Court | Jharkhand High Court | ||||||||
Area | |||||||||
• Total | 79,716 km2 (30,779 sq mi) | ||||||||
• Rank | 15th | ||||||||
Dimensions | |||||||||
• Length | 380 కి.మీ (240 మై.) | ||||||||
• Width | 463 కి.మీ (288 మై.) | ||||||||
Elevation | 277 మీ (909 అ.) | ||||||||
Highest elevation | 1,382 మీ (4,534 అ.) | ||||||||
Population (2011)[2] | |||||||||
• Total | 3,29,88,134 | ||||||||
• Rank | 14th | ||||||||
• Density | 414/km2 (1,070/sq mi) | ||||||||
• Urban | 24.05% | ||||||||
• Rural | 75.95% | ||||||||
Demonyms | Jharkhandi | ||||||||
Language | |||||||||
• Official | Hindi[3] | ||||||||
• Additional Official | |||||||||
GDP | |||||||||
• Total (2023–24) | ₹4.23 లక్ష కోట్లు (US$53 billion) | ||||||||
• Rank | 19th | ||||||||
• Per capita | ₹1,07,436 (US$1,300) (30th) | ||||||||
Time zone | UTC+05:30 (IST) | ||||||||
ISO 3166 code | IN-JH | ||||||||
Vehicle registration | JH | ||||||||
HDI (2019) | 0.598 Medium (34th) | ||||||||
Literacy (2011) | 66.41% (32nd) | ||||||||
Sex ratio (2021) | 948♀/1000 ♂[6] (26th) | ||||||||
Symbols of Jharkhand | |||||||||
Language | Hindi[3] | ||||||||
Bird | Koel | ||||||||
Flower | Palash | ||||||||
Mammal | Indian elephant[7] | ||||||||
Tree | Sal | ||||||||
State Highway Mark | |||||||||
State Highway of Jharkhand JH SH1 - JH SH | |||||||||
List of State Symbols | |||||||||
2000 నవంబరు 15న బీహార్ రాష్ట్రంనుండి దక్షిణ ప్రాంతాన్ని వేరుచేసి ఝార్ఖండ్ ప్రత్యేకరాష్ట్రం ఏర్పాటు చేశారు.[8] చిరకాలం శాంతియుతంగా, ప్రజాస్వామికంగా జరిగిన పోరాటానికి ఫలితంగా రాష్ట్రం ఏర్పడింది. దట్టమైన అడవులు ఎక్కువగా ఉన్నందున ఝార్ఖండ్ను "వనాంచల్" అనికూడా అంటారు. అడవులే కాదు. అపారమైన ఖనిజసంపద కూడా ఝార్ఖండ్ రాష్ట్రపు ప్రత్యేకత. భారత రాష్ట్రపతి ఎ.పి.జె.అబ్దుల్ కలామ్ తను రచించిన "Ignited Minds"అనే పుస్తకంలో వినియోగానికి వేచియున్న ఖనిజాల నిలయం అని చాలాసార్లు ఝార్ఖండ్ ను ప్రస్తావించారు.