From Wikipedia, the free encyclopedia
Düsseldorf (fonetski: Diseldorf) je glavni grad njemačke pokrajine Sjeverne Rajne-Vestfalije (Nordrhein-Westfalen). Prema stanju na dan 31. decembar 2007 godine u gradu je živjelo 581.122 stanovnika.[2] Smatra se jednim od privrednih središta Njemačke. Nalazi se na rijeci Rajni unutar veoma gusto naseljenog područja poznatog kao Rurska oblast, u kojoj živi preko 10 miliona stanovnika. Grad je također čuven po mnogim događajima, naročito iz oblasti kulture, mode i trgovačkih sajmova. U julu svake godine više od 4 miliona ljudi[3] posjeti veliki diseldorfski sajam (Große Düsseldorfer Kirmes)
| Diseldorf Düsseldorf | |||
|---|---|---|---|
|
| |||
| |||
| Osnovni podaci | |||
| Država |  Njemačka | ||
| Gradonačelnik | Thomas Geisel (SPD) | ||
| Savezna država | Severna Rajna-Vestfalija | ||
| Stanovništvo | |||
| Stanovništvo | 586.217[1] | ||
| Gustina stanovništva | 2.699 st./km² | ||
| Geografija | |||
| Koordinate | |||
| Vremenska zona | UTC+1, leti UTC+2 | ||
| Nadmorska visina | 38 m | ||
| Površina | 217,2 km² | ||
  Diseldorf Diseldorf (Njemačke) | |||
| Ostali podaci | |||
| Poštanski kod | 40210–40629 | ||
| Pozivni broj | 0211 | ||
| Registarska oznaka | D | ||
| Web-stranica | www.duesseldorf.de | ||
Düsseldorf, koji nalazi na prijelazu regije donje Rajne prema regiji Bergisches Land, čini političko središte pokrajine Sjeverne Rajne-Vestfalije. Pored svog ogromnog značaja u području privrede, čak i u svjetskim razmjerama, Düsseldorf je od velikog značaja i u oblasti umjetnosti, kulture i moderne arhitekture.
Pored sjedišta pokrajinske vlade i mnogih njenih ministarstava, te sjedišta okruga Düsseldorf (Bezirk Düsseldorf), u gradu se nalaze nekoliko drugih institucija i agencija.
Düsseldorf spada u najjače privredne metropole u Evropi, a pored Dresdena je jedini veliki grad u Njemačkoj bez dugova.[nedostaje referenca] Od kako je počela industrijalizacija, Düsseldorf je postao sjedište svjetski poznatih industrijskih i trgovačkih kompanija, kao i banaka. Brojne marketinške i modne agencije daju gradu obilježja kreativnosti i inovativnosti. Pored toga, međunarodni aerodrom Düsseldorf predstavlja važno svjetsko čvorište i najveći je aerodrom u Rurskoj oblasti.
Nakon Londona, u Düsseldorfu se nalazi najveća japanska zajednica van Azije, uključujući i njihove firme i kulturne zajednice. U i njemačkim i svjetskim okvirima poznati su Düsseldorfski sajam (Messe Düsseldorf) i Düsseldorfska berza (Rheinisch-Westfälische Börse). Pored industrije, značajan privredni faktor je i turizam.
U oblasti kulture, umjetnosti i moderne arhitekture Düsseldorf spada u sami svjetski vrh. Pored brojnih muzeja, galerija i velike zbirke umjetnosti Sjeverne Rajne-Vestfalije (Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen), ovdje se nalazi i renomirana Akademija umjetnosti Düsseldorf. Pozorišna umjetnost je značajno zastupljena putem Kuće glume (Düsseldorfer Schauspielhaus). Pošto ima relativno veliki broj različitih dvorana i hala, Düsseldorf je često domaćin mnogih međunarodnih događaja i manifestacija. Pored toga, ovdje su rođeni brojni njemački muzičari i pjesnici.
Kao karnevalski grad, Düsseldorf je poznat sa svojim narodnim običajima i po karnevalskom paradom povodom Rosenmontag (prvi ponedjeljak prije Pepelnice (Asher Mittwoch)). Tokom ljeta, oko četiri miliona posjetilaca prisustvuje velikom rajnskom sajmu (Größte Kirmes am Rhein) koji traje devet dana i smatra se jednim od najvećih sajmova svijeta. Pored poznate kraljevske aleje (Königsallee), čuven je düsseldorfski stari grad sa bezbrojnim barovima, kafićima i restoranima, koji su vikendom naročito dobro posjećeni. Posebno su omiljene pivnice gdje se toči posebno staro pivo, koje je specijalitet grada. U Düsseldorfu i okolini se govori specifičnim njemačkim dijalektom zvanim Düsseldorfer Platt.
Dok je Rimska imperija jačala svoje pozicije širom Evrope, nekoliko germanskih plemena se naselilo na močvarno područje na lijevim obalama rijeke Rajne. U 7. i 8. vijeku, na mjestu gdje se mala rijeka Düssel ulijeva u Rajnu, mogli su se naći samo mala beznačajna naselja kojima je osnovni izvor preživljavanja bio ribolov i stočarstvo.
Prvi spomen grada Düsseldorfa je zabilježen 1135 godine pod nazivom Düsseldorp. U istom dokumentu se kaže da je pod carem Fridrikom I Barbarossom mali gradić Kaiserwerth, koji leži na sjeveru Düsseldorfa, postao veoma dobro utvrđena predstraža, gdje su bili stacionirani vojnici koji su pažljivo motrili na svaki pokret na rijeci. Kaiserwerth je kasnije postao predgrađe Düsseldorfa 1929 godine.
Godine 1186 Düsseldorf dolazi u vlasništvo grofa od Berga. Sjedište grofovije Berg se premješta u Düsseldorf 1280. Važan datum u historiji Düsseldorfa smatra se 14. august 1288 kada je suvereni grof Adolf V od Berga dao selu na obalama rječice Düssel status grada. Prije ovog proglasa, vodila se grčevita borba za prevlast između kelnskog nadbiskupa i grof od Berga, koga su podržavali stanovnici i kmetovi oba grada: Kölna i Düsseldorfa. Ta borba je kulminirala bitkom za Worringen koja je završila pobjedom grofa od Berga, što je i utrlo put ka proglašenju Düsseldorfa gradom. Taj događaj se i danas obilježava, a postavljena je i statua na trgu Burgplatz. Poslije ove bitke, veza između ova dva grada je slabila, pošto su bili trgovački konkurenti. Čak i danas se ponekad govori o neprijateljstvu između Kölna i Düsseldorfa, mada više u nekim komičnim formama, a rivalstvo je ponekad izraženo tokom rajnskih karnevala i u sportu.
Trgovačko središte naglo je izraslo na obalama Rajne, zaštičeno gradskim zidinama sa sve četiri strane. Godine 1380, Düsseldorf je postao središte vojvodstva Berg. Tokom slijedećih vijekova, izgrađene su neke čuvene znamenitosti grada, uključujući kanonsku crkvu Svetog Lambertusa.
Početkom 17. vijeka, tačnije 1609 godine, izumire vojvodska dinastija Jülich-Berg-Cleves, te dolazi do grčevite borbe za naslijeđe. Vojvodstva Jülich i Berg dolaze u vlasništvo grofovije Wittelsbach iz Pfalz-Neuburga, koji su proglasili Düsseldorf svojim sjedištem, iako su naslijedili izborno vojvodstvo Falačka (Pfalz) 1685 godine, postajući izborni kneževi Falačke.
Nešto značajniji rast i razvoj Düsseldorfa se desio pod vlašću izbornog princa Falačke Johana Vilhelma II (Johann Wilhelm II) (1690-1716) početkom 18. vijeka, u narodu poznat i kao Jan Welem. Pod velikim utjecajem svoje supruge Ane Marije Luize de'Mediči (Anna Maria Luisa de' Medici), ovaj ljubitelj umjetnosti je izgradio brojne umjetničke galerije sa ogromnim brojem slika i skulptura, koje su bile smještene u gradsku palaču.
Nakon njegove smrti, dotada veoma prosperitetni kraljevski grad, ponovo pada u krizu, naročito kada izborni princ Karl Teodor Bavarski (Karl Theodor) naslijeđuje Bavarsku premješta sjedište izbornog princa u Minhen. U isto vrijeme, on premješta i umjetničku galeriju svog prethodnika u Minhen, gdje je postaje dio danas poznate Stare pinakoteke (Alte Pinakothek). Za vrijeme Napoleonovih ratova, Dcsseldorf doživljava puštošenje, a stanovništvo zapada u bijedu i siromaštvo. Napoléon proglašava Berg velikim vojvodstvom, a Düsseldorf njegovim glavnim gradom.
Vođa solingenškog pokreta otpora protiv Napoleonovog dekreta o mobilizaciji, J.C.C. Devaranne je pogubljen u Düsseldorfu 1813 godine. Nakon Napoleonovog pada, cijelo područje Porajnja uključujući i Berg je ušlo u sastav kraljevine Pruske 1815 godine. Nedugo zatim osnovan je i parlament rajnske provincije sa sjedištem u Düsseldorfu.
Sredinom 19. vijeka grad doživljava ponovni prosperitet zahvaljujući najviše industrijskoj revoluciji, a broj stanovnika 1882 prelazi 100.000, dok se taj broj udvostručava 1892. Razvoj grada je ponovo zaustavljen tokom Prvog i Drugog svjetskog rata. Tokom Drugog svjetskog rata, Düsseldorf je praktično sravnjen sa zemljom, zbog gotovo svakodnevnih bombardovanja.
Nakon rata, 1946 grad postaje glavnim gradom savezne pokrajine Sjeverna Rajna-Vestfalija. Ubrzano se radi na rekonstrukciji i obnovi, zahvaljujući kojoj je danas Düsseldorf postao bogato trgovačko, administrativno i industrijsko središte regiona.
Düsseldorf leži u središtu bazena donjeg toka Rajne, na delti rijeke Düssel gdje se ulijeva u Rajnu. Veći dio grada se nalazi na lijevoj strani rijeke, osim četiri gradska distrikta: Oberkassel, Niederkassel, Heerdt i Lörick. S druge strane rijeke, izgrađen je grad Neuss (stanovništvo: 152.625 (2005)), na delti rijeke Erft. Düsseldorf se nalazi na jugozapadu Rurske oblasti, u središtu urbane rajnsko-rurske regije.
Düsseldorf je u potpunosti izgrađen na aluvijalnoj ravni, koju je načinila Rajna nanoseći velike količine blata, pijeska, gline i šljunka. Najviša tačka u području Düsseldorfa je Sandberg, krajnjem istoku grada u predgrađu Hubbelrath, a iznosi 165m. Najniža tačka se nalazi na sjeveru grada u predgrađu Wittlaer, gdje se rječica Schwarzbach ulijeva u Rajnu, a iznosi 28m.
Kao i ostatak ovog područja, Düsseldorf ima blage zime i umjerena ljeta, sa prosječnom godišnjom temperaturom od 10,5 °C i godišnjom količinom padavina od 770mm. Dominantni vjetrovi su sa juga i jugoistoka, sa brzinama od 3–4 m/s, dok je oko 35% vremena ispod 2 m/s, češći su uglavnom noću i zimi.[4][5]
Düsseldorf je trenutno (2007) podijeljen na 10 administrativnih distrikta. Svaki distrikt (Bezirk) ima svoje vlastito vijeće distrikta (Bezirksvertretung) i vlastitog gradonačelnika (Bezirksvorsteher). Postoji ukupno 49 kvartova unutar područja grada[6]:
| Altstadt | Hassels | Oberkassel |
| Angermund | Heerdt | Pempelfort |
| Benrath | Hellerhof | Rath |
| Bilk | Himmelgeist | Reisholz |
| Carlstadt | Holthausen | Stadtmitte |
| Derendorf | Hubbelrath | Stockum |
| Düsseltal | Itter | Unterbach |
| Eller | Kaiserswerth | Unterbilk |
| Flehe | Kalkum | Unterrath |
| Flingern | Lichtenbroich | Urdenbach |
| Friedrichstadt | Lierenfeld | Vennhausen |
| Garath | Lohausen | Volmerswerth |
| Gerresheim | Lörick | Wersten |
| Golzheim | Ludenberg | Wittlaer |
| Grafenberg | Mörsenbroich | |
| Hafen | Niederkassel | |
| Hamm | Oberbilk |
Slijedeći gradovi i distrikti graniče sa Düsseldorfom (u smijeru kazaljke sata počev od sjevera): grad Duisburg, u okrugu Mettmann distrikti: Mettmann, Ratingen, Erkrath, Hilden, Langenfeld i Monheim, te u okrugu Neuss distrikti: Neuss, Dormagen i Meerbusch.
Düsseldorf, ne samo da je poznat kao središte marketinga i modne industrije, nego je u posljednih nekoliko godina grad postao jedno od najvažnijih telekomunikacionih središta Njemačke. Postoji 18 internet provajdera koji su locirani u Düsseldorfu. Pored njih u gradu je sjedište dva od četiri najveća njemačka mobilna operatera: D2 Vodafone i E-Plus. Također, i mnoge strane kompanije ovdje imaju sjedište, poput NTT, Ericsson, Nokia i GTS.
Mnoge internet kompanije imaju u Düsseldorfu svoje korijene; postoji oko 400 marketinških agencija u gradu, između njih su tri najveće u Njemačkoj: BBDO Group, Publicis Group i Grey Group. Mnoge od tih agencija su povezane sa velikim svjetskim marketinškim agencijama poput Ogilvy & Mather, Dentsu, Hakuhodu, Digital District i DDB.
Düsseldorf je ima oko 170 nacionalnih i međunarodnih financijskih institucija, oko 130 osiguravajućih agencija te jednu od najvećih njemačkih berzi. Također, postoji oko 200 izdavačkih kuća. Pored toga, nekoliko vodećih kompanija ima ovdje svoje sjedište: Henkel, E.ON, ThyssenKrupp, Metro AG, Ergo, LTU International Airways i druge.
Od 1960tih postoji jaka veza između Düsseldorfa i Japana. Mnoge japanske banke i kompanije imaju svoja evropska predstavništva locirana upravo ovdje, tako da Düsseldorf ima, nakon Londona i Pariza, treću po veličini japansku zajednicu u Evropi.[7][8]
Kraljevska aleja (Königsallee ili "Kö") je popularno odredište za turiste. Tu se nalaze čuvene draguljarnice, modni dućani, galerije i mnoge druge luksuzne trgovine. Königsallee ima jednu od najvećih renti za dućane i biroe u Njemačkoj.[9]
U Düsseldorfu izlaze mnogobrojne novine i časopisi, od kojih su najpoznatiji Handelsblatt, Rheinische Post, Wirtschaftswoche, Deutsches Wirtschaftsblatt i VDI-Nachrichten. Gotovo svi ovi mediji su dostupni i na internetu. Ugledne filmske kompanije, poput najveće njemačke kinematografske kuće Riech-Group, te televizijski kanali WDR, ZDF, CNN, NBC Giga i QVC doprinose poziciji Düsseldorfa kao medijskog središta Njemačke.
Međunarodni aerodrom Düsseldorf, poznat i kao Rhein-Ruhr aerodrom, se nalazi 8 km od centra grada i do njega se lahko dolazi putem željeznice ili gradskim S-Bahnom. U gradu se nalazi i željeznička stanica, koja je povezuje Düsseldorf sa velikim njemačkim i evropskim metropolama, dok je sa aerodromom povezana putem SkyTrain automatskog komutera. Stara lokalna željeznička stanica se nalazi ispod zgrade terminala, a na njoj se nalaze linije S-Bahna (S7) prema glavnoj gradskoj stanici kao i prema Solingenu, te nekoliko odabranih noćnih linija.
Poslije frankfurtskog i minhenskog, međunarodni aerodrom Düsseldorf je treći po veličini komercijalni aerodrom u Njemačkoj. Godišnje kroz ovaj aerodrom prođe oko 16,6 miliona putnika.[nedostaje referenca] Oko 70 aviokompanija nudi letove za oko 180 destinacija na 4 kontinenta. Aerodrom je pretpio znatna oštećenja 1996 kada je izbio požar većih razmjera uzrokovan radovima na zavarivanju, a u požaru je stradalo 17 osoba.[nedostaje referenca] Ubrzo je potpuno rekonstruisan a uveden je i Skytrain.
Düsseldorf je i jedno od glavnih željezničkih čvorišta u mreži Njemačke državne željeznice (Deutsche Bahn). Više od hiljadu vozova prođe kroz grad dnevno. Glavna željeznička stanica se nalazi u samom središtu grada, na trgu Konrada Adenauera. Nekoliko S-Bahn linija povezuje grad sa drugim mjestima u Rurskoj oblasti. Unutar gradskih četvrti saobraća lokalni voz i brojne autobusne linije. Autobuski saobraćaj i lokalnu željeznicu kontroliše lokalna kompanija Rheinbahn, u vlasništvu grada. Glavna željeznica stanica također je jedna od glavnih stanica za brzu međugradsku i međunarodnu željeznicu IC (Intercity), EC (Eurocity) i ICE (InterCityExpress)
Cijela pokrajina Sjeverna Rajna-Vestfalija ima gusto isprepletenu mrežu autoputeva, od kojih mnogi vode do Düsseldorfa. Grad je povezan autoputevima A3, A44, A46, A52, A57, A59 i A524.
Agencija "Mercer HR Consulting" je 2007 nakon provedene studije stavila Düsseldorf na 5. mjesto od gradova sa najvišim životnim standardom na svijetu i 1. mjesto u Njemačkoj.[11]. Međutim, ovo ima svoju cijenu; u istoj studiji mjereni su troškovi života, prema kojima je Düsseldorf treći najskuplji grad u Njemačkoj, nakon Minhena i Frankfurta, a u nivou Berlina. Na svjetskom nivou, nalazi se na 45. mjestu.[12]
Prve značajnije kulturne i umjetničke aktivnosti u Düsseldorfu bile su u 17. i 18. vijeku pod pokroviteljstvom izbornog princa Jan Wellema i njegove žene Ane Marije Luise de'Mediči. Posebno istaknuti umjetnici koji su rođeni ili radili u gradu su književnik Heinrich Heine, kome je u čast 1997 godine proslavljena 200. godišnjica od njegovog rođenja, Clara i Robert Schumann, kao i Felix Mendelssohn su čuveni kompozitori koji su radili i stvarali u Düsseldorfu. Poznata je i takozvana "diseldorfska škola" koja okuplja imena kao što su Paul Klee, Joseph Beuys, Gerhard Richter i Albert Bierstadt. Reputaciji grada kao centra umjetnosti značajno doprinose kolekcije u pokrajinskoj galeriji Sjeverne Rajne-Vestfalije, čuvena Njemačka opera na Rajni (Deutsche Oper am Rhein), diseldorfsko pozorište (Schauspielhaus) i umjetnička kuća Gustafa Gründgensa.
Od 1950tih takozvani "Kom(m)ödchen" su bili jedan od najpoznatiji političkih kabarea u Njemačkoj. Od svih muzičkih pravaca, grad je izuzetno poznat po modernoj, popularnoj avantgardnoj elektronskoj muzici i grupi Kraftwerk. Grupa Kraftwerk, koju su osnovali nekoliko diseldorfskih muzičara, često se smatra najznačajnijom muzičkom grupom u Njemačkoj nakon Drugog svjetskog rata, te kao pioniri elektronske muzike. Značajna je također i power metal grupa Warlock, koja je formirana u Düsseldorfu 1982 godine. Njihov frontmen Doro Pesch je, nakon raspada grupe, imao veoma uspješnu solo karijeru širom Evrope i Azije. Iz Düsseldorfa su ponikli i punk grupa Die Toten Hosen, Westernhagen i folk pjevač Heino.
Najpoznatiji diseldorfski nogometni klub je Fortuna Düsseldorf, prvaci Njemačke 1933 godine. Danas se Fortuna takmički u regionalnoj ligi (3. liga), njen novi stadion LTU arena je otvoren u januaru 2005, a ima kapacitet 51.500 gledalaca. Düsseldorf je bio jedan od devet domaćina Svjetskog prvenstva održanog 1974 u SR Njemačkoj. Pored nogometa, Düsseldorf je domaćin svjetskog teniskog klupskog kupa od 1978 na terenima Rochusclub.
Od ostalih sportova, veoma uspješni su hojekaši DEG Metro Stars, prije DEG - Düsseldorfer Eislauf Gemeinschaft, koji igraju u novoj ISS-Dome dvorani. Uspješni su i Düsseldorf Pantheri, američki nogometni klub koji su već šest puta osvajali njemačko prvenstvo a 1995 Eurobowl. Pored njih aktivni su Rhine Fire Düsseldorf, koji su dva puta osvojili World bowl, 1998 i 2000, a takmiče se u NFL ligi Evrope.
U Düsseldorfu su također popularni stoni tenis (klub Borussia Düsseldorf), rukomet (HSG Düsseldorf), košarka (Düsseldorf Magics), bejzbol (Düsseldorf Senators) i ples (Rot-Weiß Düsseldorf).
Jedan od najvećih kulturnih događaja u Düsseldorfu je diseldorfski karneval (poznat pod nadimkom peto godišnje doba) koji počinje svake godine 11. novembra ujutro u 11 sati i 11 minuta, a svoj vrhunac doživljava na Rosenmontag, uz ogromnu paradu na ulicama grada. Karneval završava na Pepelnicu (Aschermittwoch). Karneval je dio brojnih tradicionalnih karnevalskih aktivnosti u Rajnskoj oblasti.
Düsseldorf je veoma poznat po tamnom pivu Altbier (Staro pivo), koje se proizvodi samo u području Düsseldorfa.[13] Ostala tradicionalna pića su likeri Killepitsch i Samtkragen.
Tradicionalna jela u području grada su Rheinischer Sauerbraten (konjsko meso ili govedina ukiseljena na nekoliko dana) i Himmel on Ähd (crni puding sa kuhanim jabukama pomiješanim sa izgnječenim krompirima). Zimi, mnogi diseldorfčani vole jesti Muscheln Rheinischer Art (školjke na rajnski način). Također je specijalitet Düsseldorfer Senfrostbraten (Odresci prženi sa senfom).
Zajedno sa francuskim gradom Dijonom, Düsseldorf je čuven po svom senfu kojeg serviraju u tradicionalnim posudama "Mostertpöttche", koje su ovjekovječene u djelima mrtve prirode Vincent van Gogha 1884 godine.[14]
Univerzitet Heinrich Heine u Düsseldorfu se nalazi na jugu gradskog područja. Na njemu studira oko 20 hiljada studenata i ima veliki broj usmjerenja: prirodne nauke, matematika, računarske nauke, filozofija, socijalne nauke, umjetnost, jezici, medicina, farmacija, ekonomija i pravo.
Ostale akademske institucije su:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
