From Wikipedia, the free encyclopedia
تېتانيوم (په انگرېزي: Titanium) له کیمیاوي عناصرو څخه یو دی چې په تناوبي جدول کې د Ti سمبول او ۲۲ اتمي شمېرې په وسیله ښودل شوی دی.
عمومي خواص | |||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pronunciation | /tɪˈteɪniəm/[۱] or /taɪˈteɪniəm/ tih-TAY-nee-əm or ty-TAY-nee-əm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Appearance | silvery grey-white metallic | ||||||||||||||||||||||||||||||
Titanium په دوراني جدول کې | |||||||||||||||||||||||||||||||
اټومي شمیره (Z) | 22 | ||||||||||||||||||||||||||||||
گروپ, پیریود | group 4, period 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||
بلاک | d-block | ||||||||||||||||||||||||||||||
Element category | transition metal | ||||||||||||||||||||||||||||||
معياري اټومي وزن (Ar) | کينډۍ:Val[۲] | ||||||||||||||||||||||||||||||
Electron configuration | [Ar] 3d2 4s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Electrons per shell | 2, 8, 10, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
فزیکي خواص | |||||||||||||||||||||||||||||||
حالت (at STP) | جامد | ||||||||||||||||||||||||||||||
دويلې کيدو ټکى | 1941 K (1668 °C, 3034 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||
يشنا ټکی | 3560 K (3287 °C, 5949 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Density near r.t. | 4.506 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
when liquid, at m.p. | 4.11 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Heat of fusion | 14.15 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Heat of vaporization | 425 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Molar heat capacity | 25.060 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Vapor pressure
| |||||||||||||||||||||||||||||||
اټومي خواص | |||||||||||||||||||||||||||||||
Oxidation states | 4, 3, 2, 1, −1, −2[۳] (an amphoteric oxide) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Electronegativity | Pauling scale: 1.54 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Ionization energies |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Atomic radius | empirical: 147 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Covalent radius | 160±8 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Miscellanea | |||||||||||||||||||||||||||||||
Crystal structure | hexagonal close-packed (hcp) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Speed of sound thin rod | 5090 m/s (at r.t.) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Thermal expansion | 8.6 µm/(m·K) (at 25 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
د تودوخې تېرېدنه | 21.9 W/(m·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Electrical resistivity | 420 nΩ·m (at 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Magnetic ordering | paramagnetic | ||||||||||||||||||||||||||||||
Magnetic susceptibility (χmol) | +153.0·10−6 cm3/mol (293 K)[۴] | ||||||||||||||||||||||||||||||
Young's modulus | 116 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Shear modulus | 44 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Bulk modulus | 110 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Poisson ratio | 0.32 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Mohs hardness | 6.0 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Vickers hardness | 830–3420 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Brinell hardness | 716–2770 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
CAS Number | 7440-32-6 | ||||||||||||||||||||||||||||||
History | |||||||||||||||||||||||||||||||
Discovery | William Gregor (1791) | ||||||||||||||||||||||||||||||
First isolation | Jöns Jakob Berzelius (1825) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Named by | Martin Heinrich Klaproth (1795) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Main isotopes of titanium | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
د ټایټانیوم فلز د انجینرۍ غوښتنلیکونو لپاره خورا پایښت لرونکی فلز دی ځکه چې دا فلز د ولاړې مقاومت لري او همدارنګه دا فلز خورا قوي او خورا سپک دی دا د فولادو په پرتله %40 سپک دی مګر د لوړ ځواک فولادو په څیر قوي دی. ټایټانیوم پدې ورځو کې د ډیری اورتوډونټیک جراحي لپاره په غاښونو کې کارول کیږي.
ټایټانیوم لومړی ځل په 1791 کې د ولیم ګریګور کارنیش پادری او شوقیه منرالوژیست لخوا کشف شو پداسې حال کې چې په ماناکن دره کې د شګو زیرمو مطالعه کوي د هغه په نمونه کې هغه د اوسپنې آکسایډ او یو نامعلوم فلزي پیژندلي هغه دې ته "میناکانایت" وویل.
په خپلو مرکباتو کې ، ټایټانیوم د +2 ، +3 او +4 آکسیډیشن حالتونه ښیې ، لکه د اکسیجن مرکباتو کې چې ټایټانیوم مونو اکساید لري ډیټانیوم ټری اکسایډ ، Ti2O3 ، او ټایټانیوم ډای اکسایډ ، TiO2 ، په ترتیب سره. د +4 اکسیډریشن حالت خورا باثباته دی. په +2 حالت کې د ټایټانیوم کیمیا خورا محدود ده.
د ټایټانیوم ترټولو لوی کارول د ټایټانیوم (IV) آکسایډ په دي پراخه کچه د کور رنګ ، د رسم رنګ ، پلاستیک ، انامیل او کاغذ کې د رنګ په توګه کارول کیږي. دا یو قوي ، خوندور ، د ولاړې مقاومت لرونکي انتقالي فلز دی چې د سپینو رنګ سره دی.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.