Ślęza

Ślęza (niem. Lohe) – rzeka w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim, lewobrzeżny dopływ Odry. Długość rzeki wynosi 78,6 km, a jej zlewnia obejmuje obszar o powierzchni 971,7 km²^[1]w tym 8,47 km² na terenie Wrocławia^[2].

Ten artykuł dotyczy rzeki. Zobacz też: Ślęza – miejscowość, Ślęża – góra.

Ślęza

Ślęza przepływająca przez osiedle Muchobór Mały we Wrocławiu
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Rzeka
Długość	80,3 km
Powierzchnia zlewni	971,7 km²
Źródło
Miejsce	Wzgórze Kłodnik, okolice wsi Kluczowa
Wysokość	347 m n.p.m.
Współrzędne	50°38′56″N 16°45′21″E
Ujście
Recypient	Odra
Miejsce	Wrocław Maślice
Wysokość	110 m n.p.m.
Współrzędne	51°09′32″N 16°57′04″E
Mapa
Dorzecze Ślęzy
Szlak 78,6 Wzgórza Dobrzenieckie, okolice Bobolic 340 m n.p.m. Kasina Krzywula Mała Ślęza Oleszna Szklarka Żurawka 0 → Wrocław Maślice
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego źródło ujście

Ślęza pod Mostem Oporowskim we Wrocławiu

Rzeka Ślęza. W tle pomnik na Cmentarzu Żołnierzy Polskich we Wrocławiu.

Koryto Ślęzy w Borowie

Przebieg

Źródło Ślęzy znajduje się w południowo-wschodnim zboczu wzgórza Kłodnik (Przedgórze Sudeckie) na wysokości 347 m n.p.m. obok (SE) wsi Kluczowa. Pokonując doliny obok Wzgórz Gumińskich i Wzgórz Dębowych wypływa na Nizinę Śląską, omijając od wschodu Masyw Ślęży. Na ostatnim odcinku swojego biegu płynie uregulowanym korytem pomiędzy zachodnimi osiedlami Wrocławia, wpada do Odry (261,6 km) na jego terenie, poniżej osiedla Kozanów.

Miejscowości nad Ślęzą

• miasta: Niemcza;
• wsie: Ligota Mała, Przerzeczyn-Zdrój, Podlesie, Wilków Wielki, Sienice, Białobrzezie, Jordanów Śląski, Tyniec nad Ślęzą, Borów, Brzezica, Pasterzyce, Komorowice, Ślęza;
• na obszarze Wrocławia Ślęza wyznacza granice kilku osiedli: Klecina – Krzyki, Oporów – Grabiszynek, Oporów-Grabiszyn, przecina Muchobór, Żerniki – Kuźniki – Nowy Dwór, Maślice – Kozanów.

Dopływy

Najważniejsze dopływy, w kolejności od źródła do ujścia:

• Szklarka (lewy)
• Krzywula (lewy)
• Oleszna (lewy)
• Mała Ślęza (prawy)
• Żurawka (prawy)
• Kasina (lewy)

Na terenie Wrocławia, oprócz Kasiny, do Ślęzy uchodzą też takie strugi jak: Olszówka Krzycka, Grabiszynka i Toczek.

Hydronimia

W bulli papieża Hadriana IV z 1155 roku nazwa rzeki została zapisana w formie Selenza^[3] przez niektórych odczytywanej także jako Sclenza^[4]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił rzekę w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Laa fl.^[5].

Nazwę Ślęza ustalono urzędowo w 1949 roku, zastępując niemieckie nazwy Lohe i Große Lohe^[6].

Od nazwy rzeki (o etymologii wspólnej ze Ślężą) wywodzi się prawdopodobnie nazwę żyjącego na pobliskich terenach plemienia Ślężan, a w konsekwencji całego regionu Śląska (patrz: Pochodzenie nazwy Śląsk)^[7].

Zobacz też

• Dorzecze Odry
• Silingowie

Przypisy

1. 2.3.5. Zlewnia Ślęzy. W: Raport o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2007 roku. WIOŚ Wrocław, 2008, s. 81.
2. Środowisko Wrocławia. Informator 2010, Wrocław 2010, s. 45.
3. Józef Domański: Nazwy miejscowe dzisiejszego Wrocławia i dawnego okręgu wrocławskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 12.
4. Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. 1, A-B. Warszawa – Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. XVIII.
5. Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 177. ISBN 978-83-910595-2-4.
6. Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 11).
7. Wacław Korta. Spór o nazwę Śląska. „Sobótka”, s. 165–186, 1986.

Linki zewnętrzne

• Ślęza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 764.

Encyklopedie internetowe (rzeka):

• PWN: 3984044