sokół

Podobna pisownia: sokol • sokoł

sokół (język polski)

sokół (1.1)

sokół (1.3)

sokół (1.4)

wymowa:

IPA: [ˈsɔkuw], AS: [sokuu̯] ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) ornit. ptak drapieżny o silnej budowie ciała, wąskich i krótkich skrzydłach, mocnym hakowatym dziobie oraz ostrych szponach; zob. też sokoły w Wikipedii

(1.2) hist. wojsk. małokalibrowe działo z XVII-XVIII wieku

(1.3) lotn. śmigłowiec typu „Sokół”; zob. też PZL W-3 Sokół w Wikipedii

(1.4) mot. polski motocykl marki „Sokół”; zob. też Sokół (motocykl) w Wikipedii

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	sokół	sokoły
dopełniacz	sokoła	sokołów
celownik	sokołowi	sokołom
biernik	sokoła	sokoły
narzędnik	sokołem	sokołami
miejscownik	sokole	sokołach
wołacz	sokole	sokoły

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	sokół	sokoli
dopełniacz	sokoła	sokołów
celownik	sokołowi	sokołom
biernik	sokoła	sokołów
narzędnik	sokołem	sokołami
miejscownik	sokole	sokołach
wołacz	sokole	sokoli
depr. M. i W. lm: (te) sokoły[1]

(2.1) hist. członek Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”

(2.2) przen. dzielny, odważny człowiek

odmiana:

(1.1-4)

 

(2.1-2)

 

przykłady:

(1.1) Sokół jest ptakiem drapieżnym.

(1.1) Blanka poluje z sokołem jak jej matka i babka.

(1.3) Czechy zakupiły dziesięć sokołów ze Świdnika.

(1.4) Silniki do sokołów produkowano w Ustroniu.

(2.1) Po południu na salę przychodzą sokoli z Wadowic.

składnia:

kolokacje:

(1.1) sokół afrykański • sokół australijski • sokół białogardły • sokół białorzytny • sokół brunatny • sokół ciemny • sokół czarny • sokół maskowy • sokół nowozelandzki • sokół preriowy • sokół rdzawobrewy • sokół rdzawobrzuchy • sokół rudogardły • sokół rudogłowy • sokół siwy • sokół skalny • sokół śniady • sokół wędrowny • łowy z sokołem

synonimy:

(1.1) daw. raróg

(2.2) junak, mołojec, chwat, kozak

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) ptak

(1.2) działo

(1.3) śmigłowiec

(1.4) motocykl

(2.1) sportowiec

(2.2) człowiek

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. sokolik mzw, sokolę n, sokolątko n, sokolczyk mzw, sokolnictwo n, sokolnik mos, sokolniczka ż, sokolstwo n, sokołowate lm nmos, sokołowe lm nmos, sokoły lm nmos, sokółeczka ż, Sokółka ż, Sokółki lm nmos

przym. sokoli

związki frazeologiczne:

etymologia:

prasł. *sokolъ; ze względu na fakt, że ptaki te były wykorzystywane w polowaniach, można dopuścić związek z prasł. *sočiti → ścigać, tropić^[2]

por. białor. сокал, bułg. сокол, chorw. sokol, czes. sokol, ros. сокол, słc. sokol, ukr. со́кіл.

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Ptaki

nie mylić z: cokół

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) falcon
• arabski: (1.1) صقر, شاهين
• baskijski: (1.1) belatz
• białoruski: (1.1) сокал m
• bułgarski: (1.1) сокол m
• chorwacki: (1.1) sokol m
• czeski: (1.1) sokol m
• duński: (1.1) falk w
• esperanto: (1.1) falko
• francuski: (1.1) faucon m
• hiszpański: (1.1) halcón m
• ido: (1.1) falkono
• interlingua: (1.1) falcon
• islandzki: (1.1) fálki m, valur m
• kazachski: (1.1) сұңқар
• litewski: (1.1) sakalas m
• łaciński: (1.1) falco
• mongolski: (1.1) шонхор
• niderlandzki: (1.1) valk
• niemiecki: (1.1) Falke m
• norweski (bokmål): (1.1) falk m
• norweski (nynorsk): (1.1) falk m
• nowogrecki: (1.1) γεράκι n
• rosyjski: (1.1) сокол m
• słowacki: (1.1) sokol m
• staroegipski: (1.1) (bỉk)
• szwedzki: (1.1) falk w
• ukraiński: (1.1) сокіл m; (2.2) сокіл m
• węgierski: (1.1) sólyom
• włoski: (1.1) falco m

źródła:

1.  Hasło „sokół” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
2.  Hasło „sokół” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.