prosię

Podobna pisownia: prossie

prosię (język polski)

prosię (1.1)

wymowa:

IPA: [ˈprɔɕɛ], AS: [prośe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• denazal.

^ⓘ

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	prosię	prosięta
dopełniacz	prosięcia	prosiąt
celownik	prosięciu	prosiętom
biernik	prosię	prosięta
narzędnik	prosięciem	prosiętami
miejscownik	prosięciu	prosiętach
wołacz	prosię	prosięta

(1.1) zool. młoda świnia, do ok. 12 tygodnia życia (później: warchlak)

(1.2) hand. kulin. mięso młodej świni

(1.3) pot. obraź. o osobie niemoralnej

odmiana:

(1.1-3)

 

przykłady:

(1.1) A równo z nimi jakaś dziewczyna gnała maciorę z prosiętami i śpiewała cienkim głosikiem (…)^[1]

(1.2) Kazik się szarpnął i zrobił nam prosię z rożna.

(1.3) To prosię wepchało się przed nami, a byliśmy już przy samej kasie!

składnia:

kolokacje:

(1.1) małe / żywe prosię • młode / odchowane prosięta • kwik prosięcia • pasza dla prosiąt • karmienie / żywienie / odsadzanie prosiąt

(1.2) faszerowane / nadziewane / pieczone / upieczone prosię • prosię z rożna

synonimy:

(1.1) prosiak; reg. cycok, reg. (Śląsk) babuciek

(1.2) prosiak

(1.3) prosiak, świnia

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) młode

(1.3) osoba

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. prosiak mzw

zdrobn. prosiaczek mzw, prosiątko n

czas. prosić się ndk.

związki frazeologiczne:

prosię ziemne • nie dla psa kiełbasa, nie dla prosiąt miód • nie miała baba kłopotu, kupiła sobie prosię

etymologia:

prasł. *porsę^[2]

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) piglet
• baskijski: (1.1) txerrikume
• białoruski: (1.1) парася n (parasâ), парасё n (parasё)
• dolnołużycki: (1.1) prose n
• duński: (1.1) smågris w, grisling w
• esperanto: (1.1) porkido
• fiński: (1.1) porsas
• francuski: (1.1) cochonnet m
• hebrajski: (1.1) חזרזיר m (khazarzír)
• hiszpański: (1.1) cerdito m, cochinillo m
• irlandzki: (1.1) banbh m
• islandzki: (1.1) grís m, gríslingur m
• kaszubski: (1.1) prosã n
• łaciński: (1.1) porcellus m, porcella ż, porculus m, porcula ż
• łotewski: (1.1) sivēns m
• niemiecki: (1.1) Ferkel n
• nowogrecki: (1.1) γουρουνόπουλο n (gourounópoulo), γουρουνάκι n
• portugalski: (1.1) porquinho m, leitão m
• słowacki: (1.1) prasa
• starogrecki: (1.1) χοιρίδιον n (khoirídion), χοιρίον n (khoiríon)
• szwedzki: (1.1) gris w
• ukraiński: (1.1) порося n
• węgierski: (1.1) malac; (1.2) malac; (1.3) malac
• wilamowski: (1.1) fakul n, fǡkəl n, fǡkl̥ n, fakel n, fȧkl n
• włoski: (1.1) maialino m, porcello m

źródła:

1. Władysław Reymont: Chłopi.
2.  Hasło „prosię” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.