disponer

disponer (język hiszpański)

wymowa:

IPA: [dis.po.ˈneɾ]

^ⓘ

znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) ustawiać, układać, porządkować

(1.2) zarządzać, dysponować, nakazywać

(1.3) przygotowywać

czasownik nieprzechodni

notas Wszystkie czasowniki tego modelu tworzą participio poprzez przemianę grupy „on” rdzenia na „uest”. Rdzeń otrzymuje końcową spółgłoskę „g” przed samogłoskami [a], [o]. Grupa „on” rdzenia przybiera formę „us” w czasach pretérito perfecto simple, pretérito imperfecto (sub.) i futuro (sub.). Otrzymuje nieakcentowane końcówki fleksyjne pierwszej koniugacji w 1. i 3. os. lp. czasu pretérito perfecto simple. Spółgłoska „d” zastępuje pierwszą samogłoskę końcówki fleksyjnej w czasach futuro i condicional (indicativo). Traci końcówkę fleksyjną dla formy 2. os. lp. imperativo (tú), przybierając zatem akcent graficzny. (*)
formas no personales	infinitivo		gerundio		participio
simples	disponer		disponiendo		dispuesto
compuestas	haber dispuesto		habiendo dispuesto		—
formas personales	número singular			número plural
modo indicativo	yo	tú / vos	él, ella usted	nosotros nosotras	vosotros vosotras	ellos, ellas ustedes
presente	dispongo	dispones disponés	dispone	disponemos	disponéis	disponen
pretérito imperfecto	disponía	disponías	disponía	disponíamos	disponíais	disponían
pretérito perfecto simple	dispuse	dispusiste	dispuso	dispusimos	dispusisteis	dispusieron
futuro simple	dispondré	dispondrás	dispondrá	dispondremos	dispondréis	dispondrán
condicional simple	dispondría	dispondrías	dispondría	dispondríamos	dispondríais	dispondrían
tiempos compuestos pretérito perfecto compuesto he dispuesto has dispuesto ha dispuesto hemos dispuesto habéis dispuesto han dispuesto pretérito pluscuamperfecto había dispuesto habías dispuesto había dispuesto habíamos dispuesto habíais dispuesto habían dispuesto pretérito anterior hube dispuesto hubiste dispuesto hubo dispuesto hubimos dispuesto hubisteis dispuesto hubieron dispuesto futuro compuesto habré dispuesto habrás dispuesto habrá dispuesto habremos dispuesto habréis dispuesto habrán dispuesto condicional compuesto habría dispuesto habrías dispuesto habría dispuesto habríamos dispuesto habríais dispuesto habrían dispuesto
modo subjuntivo	yo	tú, vos	él, ella usted	nosotros nosotras	vosotros vosotras	ellos, ellas ustedes
presente	disponga	dispongas	disponga	dispongamos	dispongáis	dispongan
pretérito imperfecto	dispusiera	dispusieras	dispusiera	dispusiéramos	dispusierais	dispusieran
	dispusiese	dispusieses	dispusiese	dispusiésemos	dispusieseis	dispusiesen
futuro simple	dispusiere	dispusieres	dispusiere	dispusiéremos	dispusiereis	dispusieren
tiempos compuestos pretérito perfecto haya dispuesto hayas dispuesto haya dispuesto hayamos dispuesto hayáis dispuesto hayan dispuesto pretérito pluscuamperfecto hubiera dispuesto hubieras dispuesto hubiera dispuesto hubiéramos dispuesto hubierais dispuesto hubieran dispuesto hubiese dispuesto hubieses dispuesto hubiese dispuesto hubiésemos dispuesto hubieseis dispuesto hubiesen dispuesto futuro compuesto hubiere dispuesto hubieres dispuesto hubiere dispuesto hubiéremos dispuesto hubiereis dispuesto hubieren dispuesto
modo imperativo	tú	vos	usted	nosotros nosotras	vosotros vosotras	ustedes
presente	*dispón	disponé	disponga	dispongamos	disponed	dispongan

(2.1) rozporządzać

(2.2) dysponować

odmiana:

(1) (2) koniugacja II: czasownik nieregularny, model poner, imiesłów bierny dispuesto

 

przykłady:

(1.1) He dispuesto los documentos en orden alfabético, tal como me pediste. → Ułożyłem/am dokumenty alfabetycznie, tak, jak mnie prosiłeś/aś.

(1.3) Voy a reservar una habitación en el hotel, y mientras, tú dispón el coche para el viaje. → Zarezerwuję pokój w hotelu a ty tymczasem przygotuj samochód do podróży.

(2.2) Cada escuela en nuestra ciudad debería disponer de ordenadores. → Każda szkoła w naszym mieście powinna dysponować komputerami.

składnia:

(2.2) disponer de^[1] + grupa nominalna

kolokacje:

(1.2) disponer un plan

synonimy:

(1.1) colocar, ordenar, organizar

(1.2) mandar, determinar, establecer, ordenar, decidir

(1.3) preparar, acondicionar

antonimy:

(1.1) desordenar, desorganizar, descolocar

(1.3) indisponer

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

czas. disponerse

przym. dispositivo, dispuesto, indispuesto, disponible, disponedor, przest. dispositorio

przysł. dispositivamente

rzecz. indisposición ż, disposición ż, disponibilidad ż, dispositivo m, disponedor m, disponedora ż, przest. dispositiva ż

związki frazeologiczne:

el hombre propone, y Dios dispone → człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi

etymologia:

łac. disponĕre

uwagi:

pisownia 2. os. trybu rozkazującego z akcentem graficznym, w przeciwieństwie do czasownika poner – dispón

źródła:

1.  Hasło „disponer” w: Real Academia Española: Diccionario panhispánico de dudas, 2005.

disponer (interlingua)

wymowa:

znaczenia:

czasownik

(1.1) dysponować, rozporządzać

(1.2) rozdzielać

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

Hasło zostało zaimportowane automatycznie – wymaga uzupełnienia i weryfikacji. Kliknij na Edytuj, wypełnij puste pola i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy!

źródła: