Wykaz stopni w SS

Wykaz stopni w hitlerowskich SS (Schutzstaffel) (w nawiasach podano odpowiedniki):

Stopnie SS (1934−1945)

Stopień	Skrót	Patka	Naramiennik	Kamuflaż	Odpowiednik w SA	Odpowiednik w Wehrmachcie	Odpowiednik
Generalführer – Generałowie
Reichsführer-SS	RfSS			–	Stabschef-SA	Generalfeldmarschall	marszałek polny
Oberstgruppenführer (od 1942)	Oberstgruf				–	Generaloberst	generał armii/generał pułkownik[a]
Obergruppenführer	Ogruf				Obergruppenführer	General	generał broni/generał piechoty, artylerii itp.
Gruppenführer	Gruf				Gruppenführer	Generalleutnant	generał dywizji/generał porucznik
Brigadeführer	Brif				Brigadeführer	Generalmajor	generał brygady/generał major
Stabsführer – Oficerowie starsi
Oberführer	Oberf				Oberführer	–	brygadier[b]
Standartenführer	Staf				Standartenführer	Oberst	pułkownik
Obersturmbannführer	Ostubaf				Obersturmbannführer	Oberstleutnant	podpułkownik
Sturmbannführer	Stubaf				Sturmbannführer	Major	major
Truppenführer – Oficerowie młodsi
Hauptsturmführer	Hstuf				Sturmhauptführer	Hauptmann/Rittmeister	kapitan
Obersturmführer	Ostuf				Obersturmführer	Oberleutnant	porucznik
Untersturmführer[c]	Ustuf				Sturmführer	Leutnant	podporucznik
Unterführer – korpus podoficerów
Sturmscharführer	Stuscha				Haupttruppführer	Stabsfeldwebel	starszy sierżant sztabowy
Hauptscharführer	Hschf				Obertruppführer	Oberfeldwebel	sierżant sztabowy
Oberscharführer	Oscha				Truppführer	Feldwebel	starszy sierżant
Scharführer	Scha				Oberscharführer	Unterfeldwebel	sierżant
Unterscharführer	Uscha				Scharführer	Unteroffizier	plutonowy
Mannschaften – Korpus szeregowych
Rottenführer	Rottenf			–	Rottenführer	Obergefreiter	kapral[d]
Sturmmann	Stuma			–	Sturmmann	Gefreiter	kapral (w Allgemeine SS) albo starszy szeregowy w Waffen-SS
Obermann (od 1942) Oberschütze (Waffen-SS, od 1942)	– Oschü			–	–	Oberschütze
Mann Schütze (Waffen-SS)	– Schtz			–	Mann	Soldat	szeregowy
Kandydaci
Anwärter	Anw	–	–	–	–	–	Kandydat pełnoprawny
SS-Bewerber (od 1943)	–	–	–	–	–	–	Kandydat

SS-Sturmmann w szarym mundurze służbowym

Stopnie używane przez kandydatów na podoficerów i oficerów

Kandydaci na podoficerów^[e]:

• SS-Unterführeranwärter (elew)

Kandydaci na oficerów zawodowych:

• SS-Rottenführer (FB) (kapral podchorąży)
• SS-Junker (plutonowy podchorąży)
• SS-Oberjunker (starszy plutonowy podchorąży)
• SS-Standartenjunker (sierżant podchorąży)
• SS-Standartenoberjunker (starszy sierżant podchorąży)

Kandydaci na oficerów stanu wojny^[f]:

• SS-Oberscharführer (RFB) (sierżant podchorąży)
• SS-Hauptscharführer (RFB) (starszy sierżant podchorąży)

Korpus specjalistów

• SS-Sonderführer (dowódca/oficer specjalistyczny)^[g]

Patki

Żołnierze i funkcjonariusze SS oznaczenia stopni, oprócz naramienników, od 1929 nosili także na czarnych patkach kołnierzowych. Od stopnia Standartenführera insygnia stopnia noszono na obu patkach, stopnie do Obersturmbannführera wyłącznie na lewej. Na prawej patce znajdowały się oznaczenia związane z daną służbą^[1]:

• pusta patka – Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (m.in. Sicherheitspolizei i Sicherheitsdienst), personel sztabów, departamentów, esesmani bez przydziału etc. (1933−1945)
• SS – Leibstandarte SS Adolf Hitler, następnie Waffen-SS (1933−1945; od 1943 wyłącznie Niemcy i ochotnicy rasy germańskiej)
• SS/1 – Politische Bereitschaften Süd (1934)
• SS/2 – Politische Bereitschaften Südwest (1934)
• SS/3 – Politische Bereitschaften Mitte (1934)
• D – baon wartowniczy KL Dachau (1934−1937)
• K – personel obozu koncentracyjnego (1934−1937)
• ü – Übungslager Dachau (obóz ćwiczeń; 1934−1937)
• SS/T – Szkoła Oficerska w Bad Tölz (1934−1940)
• SS/kilof/łopata – baon saperów SS-VT 1934−1940
• SS/piorun – baon łączności SS-VT (1934−1940)
• SS/¹ – SS-Standarte „Deutschland” (1935−1940)
• SS/B – Szkoła Oficerska w Brunszwiku (1935−1940)
• SS/V – Szkoła Kwatermistrzowska (1935−1940)
• Totenkopf (pionowa) – jednostki wartownicze w obozach koncentracyjnych (1936−1942)
• Totenkopf/I-V – sztaby baonów SS-Totenkopfverbände (1936−1937)
• Totenkopf/1-26 – kompanie SS-Totenkopfverbände (1936−1940)
• Totenkopf/S – baon medyczny SS-Totenkopfverbände (1936−1940)
• SS/² – SS-Standarte „Germania” (1936−1940)
• SS/n – SS-Sturmbann „Nürnberg” (1936−1940)
• Totenkopf/K – personel obozu koncentracyjnego (1937−1940)
• SS/³ – SS-Standarte „Der Führer” (1938−1940)
• Polizei litzen – 4 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Polizei” (1939−1945)
• Stewa drakkara – 5 Dywizja Pancerna SS „Wiking”
• Totenkopf (pozioma) – SS-Standarte/Division „Totenkopf” (1940−1945)
• Lew z toporem – Ochotniczy Legion Norweski SS (1941−1943)
• Wyjący wilk – Ochotniczy Legion Holenderski „Nederland” (1941−1945)
• Trifos – Ochotniczy Korpus SS „Danmark” (1941−1945)
• Trifos – Ochotniczy Legion Flamandzki SS „Langemarck” (1941−1945)
• Lira – Szkoła Muzyczna SS Brunszwik (1941–1945)
• Duńska flaga – Ochotniczy Korpus SS „Danmark” (1942)
• Odal – 7 Ochotnicza Dywizja Górska SS Prinz Eugen (1942−1945)
• Słońce – 11 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nordland” (1943−1945)
• Totenkopf – SS-„Totenkopf” (1943−1945)
• Szabla i swastyka – 13 Dywizja Górska SS (1 chorwacka) Handschar (1943−1945)
• Stojący Lew – 14 Dywizja Grenadierów SS „Galizien” (1943−1945)
• Tryzub – 14 Dywizja Grenadierów SS „Galizien” (drugi model)
• Swastyka – Legion Łotewski/15 Dywizja Grenadierów SS/19 Dywizja Grenadierów SS (1943−1945)
• Słońce i gwiazdki – 15 Dywizja Grenadierów SS (1944−1945)
• Swastyka z podwójnymi ramionami – tymczasowi strażnicy obozów nie należący do SS/15 DGren SS
• E i ręka z mieczem – 20 Dywizja Grenadierów SS (1944−1945)
• Hełm Skanderbega – 21 Dywizja Górska SS (1 albańska) Skanderbeg
• Bławatek – 22 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS „Maria Theresia” (1944−1945)
• Wolfsangel – 23 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nederland”
• H – 25 Dywizja Grenadierów SS (1 węgierska) Hunyadi (1944−1945)
• Krzyż Św. Jerzego z dwoma mieczami – 29 Dywizja Grenadierów SS (1 rosyjska)
• Swastyka na czerwonym tle – 29 Dywizja Grenadierów SS (1 włoska)
• Fasces – 29 Dywizja Grenadierów SS (1 włoska)
• Krzyż lotaryński – 30 Dywizja Grenadierów SS
• Karabiny i granat – 36 Dywizja Grenadierów SS „Dirlewanger” (1944−1945)
• Głowa tygrysa – Ochotniczy Legion Hinduski (1942–1945)
• Wybuchający granat – 34 Dywizja Grenadierów SS „Landstorm Nederland” (1945)
• Krzyż Michała Archanioła – Rumuński Pułk Grenadierów SS (w planach)

Tytuły SS

• SS-Führer – Dowódca Schutzstaffel.
• SS-Unterführer – w Waffen-SS odpowiednik stopnia Unterscharführera lub też Unterführer-Anwärtera.
• SD-Leiter – w służbach Sicherheitsdienst.
• SS- und Polizeiführer → Dowódca SS i Policji
• Kriminalrat – śledczy w Kriminalpolizei i Gestapo.

Obcokrajowcy w Waffen-SS

Obcokrajowcy służący w Waffen SS posiadali dokładnie te same oznaczenia stopni, co rodowici Niemcy. Różnica występowała natomiast przy tytułowaniu poszczególnych żołnierzy. Polegała ona na tym, iż Niemcy przed nazwą stopnia posiadali przedrostek „SS” (np. SS-Rottenführer), natomiast ochotnicy innych narodowości posiadali przedrostek „Waffen SS” (np. Waffen SS-Rottenführer)^{[potrzebny przypis]}.

Zobacz też

• Dowódca SS i Policji
• Wykaz stopni w niemieckich siłach zbrojnych (Wehrmacht)
• Wykaz stopni w Organizacji Todta

Uwagi

1. Stopień ustanowiono 20 kwietnia 1942.
2. Stopnia tego nie da się jednoznacznie określić jako w pełni oficerskiego lub w pełni generalskiego z powodu dosyć skomplikowanych prerogatyw dowódczych, zbliżonych do brytyjskiego brygadiera. W przypadku oficerów liniowych, którzy posiadali także stopnie Wehrmachtu, poza nielicznymi wypadkami przyznawano im stopień pułkownika. Przez niektórych badaczy jest on jednak uznawany za najniższy stopień generalski, zwłaszcza że wzór munduru i oznaczeń był właściwy generałom.
3. Do 15 X 1934 roku stopień ten funkcjonował pod nazwą SS-Sturmführer.
4. Kapral w armii niemieckiej (Gefreiter) nie miał statusu podoficera.
5. Kandydaci na podoficerów przechodzili szkolenia na szczeblu kompanii.
6. Kandydaci chcący walczyć w Waffen-SS, nie wiążący jednak przyszłości z karierą wojskową.
7. Podobnie, jak w Wehrmachcie, tak i w SS istniał specjalistyczny korpus funkcjonariuszy posiadających wiedzę wyłącznie specjalistyczną, bez przeszkolenia wojskowego wymaganego dla oficera.