Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze

Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze – jeleniogórski teatr dramatyczny działający od 1904 roku, na początku jako Dom Sztuki i Stowarzyszeń (niem. Künst und Vereinshaus), następnie Teatr Miejski w Jeleniej Górze (niem. Stadttheater Hirschberg), od 1945 roku jako scena polska, od roku 1974 pod swoją obecną nazwą^[1][2].

Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze

Budynek teatru w Jeleniej Górze
Pełna nazwa	Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze
Typ teatru	dramatyczny
Data powstania	1945 rok
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Lokalizacja	al. Wojska Polskiego 36 58-500 Jelenia Góra
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze
Położenie na mapie Polski Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze
50,899586°N 15,739119°E
Strona internetowa

Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod nr rej.: A/5043/634/J z 4.04.1980

Historia

Gmach Domu Sztuki i Stowarzyszeń na rogu al. Wojska Polskiego i ul. Sudeckiej, zaprojektowany został w 1904 roku przez Alfreda Daehmela. Jego architektura jest przykładem tzw. „secesji jeleniogórskiej”. Po II wojnie światowej teatr wznowił działalność 23 sierpnia 1945 jako Teatr Dolnośląski w Jeleniej Górze, premierą Zemsty Aleksandra Fredry w reżyserii Stefanii Domańskiej. W obsadzie znaleźli się między innymi Adam Hanuszkiewicz (Wacław) i Kazimierz Dejmek (Papkin)^[3].

Za najważniejszy okres w dziejach tego teatru uważa się dyrekcje reżyserki Alina Obidniak^[4]. W latach 2002 do 2008 funkcjonował jako Teatr Jeleniogórski Scena Dramatyczna i Scena Animacji. Po 2008 sceny rozdzielono na dwa osobne teatry – Teatr im. C. K. Norwida i Zdrojowy Teatr Animacji – największa instytucja kultury w Jeleniej Górze.

Dyrekcje Aliny Obidniak (1973−1988, 2000)

W 1973 roku dyrekcję jeleniogórskiej sceny objęła Alina Obidniak, do 1970 roku dyrektor naczelna i artystyczna Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. Jako dyrektorka jeleniogórskiego teatru przyczyniła się do tego, że Teatr im. Norwida jako jedna z nielicznych europejskich scen dramatycznych, został nagrodzony przez krytykę na Festiwalu Teatru Narodów (Théâtre des Nations) w Caracas (1978) i odbył tournée po NRD, Węgrzech, Włoszech, Wenezueli, Kolumbii, Panamie i Kostaryce^[5][6]. Obidniak nawiązała współpracę z wieloma wybitnymi twórcami, m.in. Henrykiem Tomaszewskim, Krzysztofem Pankiewiczem, Jean-Marie Pradierem i Adamem Hanuszkiewiczem. Funkcję kierownika literackiego pełnił dr Janusz Degler, który stworzył przy teatrze Wszechnicę Teatralną^[6].

Widownia teatru w Jeleniej Górze

Konsekwentnie zapraszała młodych reżyserów, umożliwiając im debiuty. Zasłynęła jako odkrywca młodych talentów reżyserskich, między innymi Mikołaja Grabowskiego, Waldemara Zawodzińskiego i Krystiana Lupy, któremu stworzyła wyjątkowo dogodne, niemal laboratoryjne warunki dla rozwoju artystycznego^[4]. Zaś za drugiej dyrekcji, znanych dziś reżyserów młodego pokolenia; Mai Kleczewskiej, Aldony Figury i Piotra Kruszczyńskiego. Za jej pierwszej dyrekcji na deskach teatru występowali między innymi Maria Maj, Irena Dudzińska, Janina Szarek, Krzysztof Janczar, Wojciech Ziemiański, Piotr Skiba, Andrzej Szczytko i Krzysztof Bień.

Nagrody przyznane Teatrowi im. Cypriana Kamila Norwida pod kierownictwem artystycznym Obidniak: dyplom honorowy Ministra Kultury i Sztuki za wybitne osiągnięcia w upowszechnianiu kultury (1974), Złota Statuetka Fredry dla najlepszego spektaklu Dolnego Śląska (1975 i 1976), Nagroda Krytyków w San José (Kostaryka, 1976), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przyznany przez Radę Państwa (1976)^[7], Nagroda Krytyków na Festiwalu Teatru Narodów (Wenezuela, 1978)^[8]. Ponadto teatr uczestniczył w Kaliskich Spotkaniach Teatralnych, Opolskich Konfrontacjach Teatralnych oraz Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu^[6] ze sztuką Nadobnisie i koczkodany Stanisława Ignacego Witkiewicza w reżyserii Krystiana Lupy.

Kierownictwo artystyczne

Dyrektor naczelny: Tadeusz Wnuk (od 2016 r.)
Kierownik artystyczny: Piotr Bogusław Jędrzejczak

Zespół aktorski w sezonie 2022/2023

Zespół aktorski w sezonie 2022/2023

Aktorki	Aktorzy
Agata Darnowska Magdalena Kępińska Iwona Lach Anna Ludwicka-Mania Agata Moczulska Małgorzata Osiej-Gadzina	Jakub Głukowski Jacek Grondowy Andrzej Kępiński Piotr Konieczyński Robert Mania Tomasz Marczyński Jacek Paruszyński Bogusław Siwko Tadeusz Wnuk

Byli członkowie zespołu aktorskiego

W Teatrze Jeleniogórskim występowali niegdyś m.in.:

• Krystyna Dmochowska
• Katarzyna Feldman
• Jadwiga Kuta
• Barbara Majewska-Żuromska^[9]
• Rozalia Mierzicka
• Joanna Niemirska
• Izabella Olejnik
• Anna Szymańska
• Mirosław Baka
• Dariusz Bereski
• Stanisław Biczysko
• Grzegorz Cinkowski
• Robert Dudzik
• Jarosław Dziedzic
• Wiesław Gołas^[10]
• Adam Hanuszkiewicz
• Krzysztof Janczar
• Wojciech Kościelniak
• Kazimierz Krzaczkowski
• Bogusław Kudłek
• Tadeusz Kuta
• Henryk Luft-Lotar
• Waldemar Obłoza
• Marcin Pempuś
• Piotr Skiba
• Zdzisław Sobociński
• Andrzej Szczytko
• Wojciech Ziemiański
• Piotr Żurawski

Premiery

Sezon 1998/1999

• 7 listopada 1998 – Na pełnym morzu Sławomira Mrożka (reż. Krzysztof Prus).

Sezon 1999/2000

• 8 stycznia 2000 – Śmieszny staruszek Tadeusza Różewicza (reż. Jan Różewicz).
• 12 marca 2000 – Pinokio Carla Collodiego (reż. Grzegorz Cinkowski).

Sezon 2000/2001

• 14 października 2000 – Królowa i Szekspir Esther Vilar (reż. Piotr Kruszczyński).
• 1 grudnia 2000 – Ożenek Nikołaja Gogola (reż. Siergiej Fiedotow).
• 21 stycznia 2001 – Elektra Hugo von Hofmannsthala (reż. Maja Kleczewska).
• 16 marca 2001 – Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa (reż. Siergiej Fiedotow).
• 29 kwietnia 2001 – Przygody Tomka Sawyera na podstawie powieści Marka Twaina (reż. Jan Szurmiej).

Sezon 2001/2002

• 21 września 2001 – Kordian na podstawie dramatu Juliusza Słowackiego (reż. Adam Hanuszkiewicz).
• 26 stycznia 2002 – Komedia sytuacyjna Johnnie Mortimera i Briana Cooke’a (reż. Sylwester Chęciński).
• 12 maja 2002 – Ray miłośny Pyotra Opata (reż. Krzysztof Prus).

Sezon 2002/2003

• 28 września 2002 – Kartoteka Tadeusza Różewicza (reż. Piotr Łazarkiewicz).
• 17 listopada 2002 – Hauptmann Jerzego Łukosza (reż. Waldemar Krzystek).
• 11 stycznia 2003 – Wielka woda na podstawie tekstów Agnieszki Osieckiej (reż. Jan Szurmiej).
• 30 kwietnia 2003 – Sen pluskwy, czyli towarzysz Chrystus Tadeusza Słobodzianka (reż. Krzysztof Kopka).

Sezon 2003/2004

• 12 września 2003 – Testosteron Andrzeja Saramonowicza (reż. Małgorzata Bogajewska).
• 15 listopada 2003 – Cisza, czyli żart filozoficzny Roberta Dudzika (reż. Andrzej Hrydzewicz).
• 18 grudnia 2003 – Tryptyk rzymski Jana Pawła II.
• 20 grudnia 2003 – Bella Cura Elżbiety Koseckiej, Nataszy Nikolskiej i Lidii Schneider.
• 7 lutego 2004 – Czajka Antoniego Czechowa (reż. Maja Kleczewska).

Sezon 2004/2005

• 28 października 2004 – Dialogi o zwierzętach Aleksandra Żelezcowa (reż. Krzysztof Rekowski).
• 28 listopada 2004 – Opowieści o zwyczajnym szaleństwie Petra Zelenki (reż. Andrzej Majczak).
• 15 marca 2005 – Kantata na cztery skrzydła Roberta Bruttera (reż. Krzysztof Jaworski).
• 16 kwietnia 2005 – Paparazzi albo kronika nieudanego wschodu słońca Mateia Visnieca (reż. Tomasz Gawron).

Sezon 2005/2006

• 17 września 2005 – Czerwone nosy Petera Barnesa (reż. Małgorzata Bogajewska).
• 9 grudnia 2005 – Wódka z rumem Conora McPhersona (reż. Krzysztof Prus).
• 21 grudnia 2005 – Dożywocie Aleksandra Fredry (reż. Andrzej Sadowski).
• 30 grudnia 2005 – Honor samuraja Adama Rappa (reż. Monika Strzępka).
• 13 maja 2006 – Romeo i Julia Williama Shakespeare’a (reż. Krzysztof Rekowski).

Sezon 2006/2007

• 16 września 2006 – Merylin Mongoł Nikołaja Kolady (reż. Justyna Celeda).
• 4 listopada 2006 – Espresso Lucii Frangione (reż. Małgorzata Bogajewska).
• 2 grudnia 2006 – Trans-Atlantyk według powieści Witolda Gombrowicza (reż. Bartłomiej Wyszomirski).
• 24 marca 2007 – Don Kichote Miguela de Cervantesa Saavedry (reż. Marek Pasieczny).

Sezon 2007/2008

• 27 sierpnia 2007 – Śmierć Człowieka-Wiewiórki Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk (reż. Natalia Korczakowska).
• 15 września 2007 – Kariera Artura Ui Bertolda Brechta (reż. Wojciech Klemm).
• 1 grudnia 2007 – Klątwa Stanisława Wyspiańskiego (reż. Łukasz Kos).
• 15 grudnia 2007 – Podróż poślubna Władimira Sorokina (reż. Iwo Vedral).
• 16 lutego 2008 – Elektra Eurypidesa (reż. Natalia Korczakowska).
• 8 marca 2008 – Okrutne i czułe Martina Crimpa (reż. Remigiusz Brzyk).
• 19 marca 2008 – Gog i Magog. Kronika chasydzka Martina Bubera (reż. Michał Zadara).
• 5 czerwca 2008 – We are camera/rzecz o Jazonie Fritza Katera (reż. Krzysztof Minkowski).

Sezon 2008/2009

• 7 listopada 2008 – Intryga i miłość Friedricha Schillera (reż. Katarzyna Raduszyńska).
• 23 stycznia 2009 – Sztuka dla dziecka Pawła Demirskiego (reż. Monika Strzępka).
• 13 marca 2009 – Trzy siostry Antoniego Czechowa (reż. Krzysztof Minkowski).
• 24 czerwca 2009 – List Aleksandra Fredry (reż. Krzysztof Pulkowski).

Sezon 2009/2010

• 3 października 2009 – Jesteśmy braćmi? (Reflected Glory) Ronalda Harwooda (reż. Janusz Zaorski).
• 7 listopada 2009 – Kolacja na cztery ręce Paula Barza (reż. Bogdan Koca).
• 14 listopada 2009 – Pokojówki Jeana Geneta (reż. Rafał Matusz).
• 6 grudnia 2009 – Scrooge. Opowieść wigilijna o Duchu Charlesa Dickensa (reż. Henryk Adamek).
• 30 stycznia 2010 – Sztukmistrz. Norwid o Polsce. Norwid o Polakach. Norwid o sztuce na podstawie tekstów Cypriana Kamila Norwida (reż. Alina Obidniak).
• 6 marca 2010 – Dobrze Tomasza Mana (reż. Tomasz Man).
• 13 marca 2010 – Czarna maska Gerharta Hauptmanna (reż. Bogdan Koca).
• 24 kwietnia 2010 – Przygody rozbójnika Rumcajsa – musical Katarzyny Gärtner z librettem Ernesta Brylla na podstawie opowiadań Vaclava Čtvrtka (reż. Kazimierz Mazur).
• 23 maja 2010 – Kolacja dla głupca Francisa Vebera (reż. Stefan Szaciłowski).
• 19 czerwca 2010 – Drugie zwarcie Jerzego Łukosza (reż. Jacek Zembrzuski).

Sezon 2010/2011

• 25 września 2010 – Lilla Weneda Juliusza Słowackiego (reż. Krzysztof Prus).
• 5 listopada 2010 – Novecento Alessandro Baricco (reż. Krzysztof Prus).
• 21 stycznia 2011 – Bóg mordu Yasminy Rezy (reż. Bogdan Koca).
• 12 lutego 2011 – Papierowe kwiaty Egona Wolffa (reż. Bogdan Koca).
• 4 marca 2011 – jedenasta szesnaście Rafała Matusza (reż. Rafał Matusz)
• 26 marca 2011 – Proces Franza Kafki (reż. Bogdan Michalik)
• 11 czerwca 2011 – Portret Sławomira Mrożka (reż. Krzysztof Jaworski)
• 25 czerwca 2011 – Rozmowy przy wycinaniu lasu Stanisława Tyma (reż. Tomasz Man)

Przypisy

1. Historia – Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze [online], teatrnorwida.pl [dostęp 2018-10-30] (pol.).
2. Teatr w Jeleniej Górze: materiały do historii sceny jeleniogórskiej w latach 1945–1985, JanuszJ. Degler, Jelenia Góra: Teatr im. Cypriana Norwida, 1985. Brak numerów stron w książce
3. Drugi dzień wolności... [online], teatralny.pl [dostęp 2018-10-30].
4. Jelenia Góra. Jubileusz Aliny Obidniak [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2017-04-04].
5. Obidniak 2010 ↓, s. 53.
6. Obidniak 2010 ↓, s. 91–92.
7. Wysokie odznaczenia państwowe dla zasłużonych zakładów pracy, uczelni, instytucji i stowarzyszeń. „Nowiny”, s. 1, nr 165 z 21–22 lipca 1976.
8. Obidniak 2010 ↓, s. 91.
9. Barbara Majewska-Żuromska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2022-12-22].
10. Agnieszka Gołas-Ners, Na Gołasa, Warszawa, Świat Książki, 2008, s. 81. ISBN 978-83-247-0821-5.

Bibliografia

• Alina Obidniak: Pola energii. Wspomnienia i rozmowy. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2010. ISBN 978-83-923635-9-0.

Linki zewnętrzne

• Teatr im. C. K. Norwida – Stadttheater, Kunst – und Vereinshaus na portalu polska-org.pl

Kontrola autorytatywna (teatr):

• VIAF: 127220323
• LCCN: n80108550