TAROM

TAROM, skrót od Transporturile Aeriene Române (tłum. Rumuński Transport Lotniczy) – rumuńskie narodowe linie lotnicze, z siedzibą w Bukareszcie. Ma połączenia z Afryką, Azją i Europą. Głównym węzłem jest Port lotniczy Bukareszt-Otopeni. Obecnie są to najstarsze i największe linie lotnicze w Rumunii. 95% udziałów w TAROM posiada rumuński rząd.

TAROM Romanian Air Transport

TAROM Transporturile Aeriene Române

IATA RO ICAO ROT Znak TAROM
Historia
Data założenia	1920
Lokalizacja
Państwo	Rumunia
Baza	Port lotniczy Bukareszt-Otopeni
Węzeł	Port lotniczy Bukareszt-Otopeni
Główne porty lotnicze	Port lotniczy Kluż-Napoka Port lotniczy Sybin
Kooperacja
Program lojalnościowy	Flying Blue
Sojusz	SkyTeam
Flota
Liczba samolotów	18 (2023)[1]
Liczba tras	54
Przedsiębiorstwo
Siedziba	Bukareszt, Rumunia
Członkowie zarządu	Ursu Mihăiță[2] CEO
Udziałowcy	Rząd Rumunii
Skytrax
Strona internetowa

Boeing 737-800 w barwach TAROM

Boeing 737-700 w barwach TAROM

Boeing 737-300 w barwach TAROM lądujący na lotnisku Heathrow w Londynie

Airbus A318 w barwach TAROM

Airbus A310 w barwach TAROM

ATR 72-500 w barwach TAROM

Samoloty linii TAROM na lotnisku Otopeni w Bukareszcie

Ił-62 w barwach TAROM (1992)

Ił-18 w barwach TAROM (1988)

Tu-154B-1 w barwach TAROM (1985)

Boeing 707 w barwach TAROM (1990)

W 2009 linie przewiozły 1,7 mln pasażerów.

W 2010 roku linie stały się członkiem sojuszu lotniczego SkyTeam^[3].

Agencja ratingowa Skytrax przyznała liniom trzy gwiazdki^[4].

Historia

Przed II wojną światową

Pierwsze narodowe rumuńskie linie lotnicze zostały założone w 1920 pod nazwą CFRNA (Francusko-Rumuńska Kompania Żeglugi Powietrznej). Linie te wykorzystywała 15 samolotów Potez produkcji francuskiej. Samoloty te były wykorzystywane zarówno do przewozu pasażerów, jak i poczty na trasie z Bukaresztu do Paryża. Pierwszym, poza Bukaresztem, rumuńskim miastem, które uzyskało regularne połączenia lotnicze obsługiwane przez CFRNA, było miasto Gałacz. W następnych latach rumuńskie lotnictwo wzbogaciło się o 5 samolotów Ansaldo A.300 i 10 de Havilland DH.9. W 1928 linie zmieniają nazwę na SNNA (Krajowa Żegluga Powietrzna).

Po II wojnie światowej

Po II wojnie światowej, kiedy ZSRR rozszerzył swoje wpływy w Europie Wschodniej, 8 sierpnia 1945 utworzono linie lotnicze o nazwie TARS (Rumuńsko-Radziecki Transport Lotniczy). Operacje krajowe z Bukaresztu rozpoczęły się 1 lutego 1946. 18 września 1954 rząd rumuński wykupił udziały radzieckie w liniach lotniczych i linie przyjęły ostateczną nazwę, która jest używana do dziś – Transporturile Aeriene Române (Rumuński Transport Lotniczy), w skrócie TAROM. W 1960 TAROM obsługiwał kilkanaście połączeń do większych miast europejskich. Duże wpływy ZSRR na gospodarkę państw komunistycznych wymuszał zakup jedynie samolotów produkcji radzieckiej. TAROM posiadał w swojej flocie takie samoloty jak: regionalne samoloty typu Li-2, Ił-14, An-24 turbośmigłowy samolot średniego zasięgu Ił-18 oraz odrzutowy Tu-154 i samoloty dalekiego zasięgu Ił-62. Wyjątkiem było zakupienie samolotów BAC One-Eleven, które latały po Europie i na Bliski Wschód oraz zakup Boeingów 707, które razem z Iłami-62 operowały na trasach dalekiego zasięgu. W przypadku wielu linii lotniczych samolot Ił-62 otwierał pierwsze rejsy dalekiego zasięgu, najczęściej loty transatlantyckie. Tak było również z liniami TAROM, które samoloty Ił-62 wprowadziły w 1973. TAROM posiadał 5 samolotów Ił-62. Trzy samoloty Ił-62 i dwa samoloty o zwiększonym zasięgu Ił-62M.

Dopiero po upadku komunistycznego rządu rumuńskiego w 1989 TAROM mógł nabyć samoloty produkcji zachodniej. W 1990 TAROM zastąpiła większość samolotów Ił-62 i Boeingów 707 dwoma samolotami Airbus A310. Ostatnie Iły-62 sprzedano w 1999. W 1993 TAROM uruchomiły połączenia do Montrealu i Bangkoku, które były obsługiwane przez samoloty Airbus A310 i Ił-62. W 2001 po odnotowaniu dużych strat i nierentowności połączeń dalekiego zasięgu linie zamknęły swoje połączenia dalekobieżne do Montrealu i Bangkoku. W latach 2002–2003 zamknięto pozostałe loty długodystansowe, m.in. do Chicago, Nowego Jorku i Pekinu^[5].

Obecnie TAROM wychodzi z trudnego okresu i zadłużenia, które przyniosły nierentowne połączenia. Linie postępują według planu, który został sporządzony w pierwszych latach XXI wieku.

Modernizację floty rozpoczęto w 2006, kiedy linie otrzymały 4 samoloty Airbus A318, trzy Boeingi 737-800 i dwa samoloty typu ATR 72-500.

W 2010 roku linie TAROM dołączyły do sojuszu SkyTeam jako 13 członek sojuszu.

Rejsowe kierunki lotów

Stan na luty 2011^[6]:

Afryka

•  Egipt
  • Kair – Port lotniczy Kair

Azja

•  Izrael
  • Tel Awiw – Port lotniczy Tel Awiw-Ben Gurion
•  Jordania
  • Amman – Port lotniczy Amman
•  Liban
  • Bejrut – Port lotniczy Bejrut
•  Syria
  • Damaszek – Port lotniczy Damaszek
•  Zjednoczone Emiraty Arabskie
  • Dubaj – Port lotniczy Dubaj

Europa

•  Austria
  • Wiedeń – Port lotniczy Wiedeń
  • Salzburg – Port lotniczy Salzburg sezonowo
•  Belgia
  • Bruksela – Port lotniczy Bruksela
•  Bułgaria
  • Sofia – Port lotniczy Sofia
•  Francja
  • Lyon – Port lotniczy Lyon-Saint-Exupéry
  • Nicea – Port lotniczy Nicea (od 28 marca)
  • Paryż – Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle
•  Grecja
  • Ateny – Port lotniczy Ateny
  • Kos – Port lotniczy Kos sezonowo
  • Rodos – Port lotniczy Rodos sezonowo
  • Saloniki – Port lotniczy Saloniki-Macedonia
•  Hiszpania
  • Barcelona – Port lotniczy Barcelona
  • Madryt – Port lotniczy Madryt
  • Palma de Mallorca – Port lotniczy Palma de Mallorca sezonowo
  • Teneryfa – Port lotniczy Aeropuerto de Tenerife Sur sezonowo
  • Walencja – Port lotniczy Walencja
•  Holandia
  • Amsterdam – Port lotniczy Amsterdam
•  Łotwa
  • Ryga – Port lotniczy Ryga (do 25 marca)
•  Mołdawia
  • Kiszyniów – Port lotniczy Kiszyniów
•  Niemcy
  • Frankfurt nad Menem – Port lotniczy Frankfurt
  • Monachium – Port lotniczy Monachium
•  Polska
  • Warszawa-Chopin
•  Rumunia
  • Bacău – Port lotniczy Bacău sezonowo
  • Baia Mare – Port lotniczy Baia Mare
  • Bukareszt – Port lotniczy Bukareszt-Otopeni hub
  • Jassy – Port lotniczy Jassy
  • Kluż-Napoka – Port lotniczy Kluż-Napoka
  • Oradea – Port lotniczy Oradea
  • Satu Mare – Port lotniczy Satu Mare
  • Suczawa – Port lotniczy Suczawa
  • Sybin – Port lotniczy Sybin
  • Târgu Mureș – Port lotniczy Târgu Mureș
  • Timișoara – Port lotniczy Timișoara
•  Serbia
  • Belgrad – Port lotniczy Belgrad
•  Szwajcaria
  • Zurych – Port lotniczy Zurych-Kloten (do 26 marca)
•  Turcja
  • Antalya – Port lotniczy Antalya sezonowo
  • Bodrum – Port lotniczy Bodrum-Milas sezonowo
  • Stambuł – Port lotniczy Stambuł-Atatürk
•  Węgry
  • Budapeszt – Port lotniczy Budapeszt
•  Wielka Brytania
  • Londyn – Port lotniczy Londyn-Heathrow
•  Włochy
  • Bari – Port lotniczy Bari (DO 25 marca)
  • Rzym – Port lotniczy Rzym

Linie partnerskie

TAROM oferuje połączenia code-share z następującymi liniami lotniczymi^[7]:

Air Moldova Austrian Airlines (Star Alliance) Brussels Airlines (Star Alliance)

Bulgaria Air Cyprus Airways Air Serbia

Polskie Linie Lotnicze LOT (Star Alliance) Royal Jordanian (Oneworld) Syrian Arab Airlines

Flota

Flota rumuńskich linii lotniczych TAROM. Stan na lipiec 2015^[8]:

Samolot	Liczba	Pasażerowie (Business/Economy)	Uwagi
Airbus A310-325	2	209 (20/189)	Samolot YR-LCB wykorzystywany jest przez rząd Rumunii
Airbus A318-111	4	107 (26/81) 113 (14/99)
Boeing 737-300	4	134 (8/126)
Boeing 737-700	4	116 (14/102)	Samoloty wyposażone w winglety. Samolot YR-BGG jest malowany retro. Jeden samolot nosi barwy SkyTeam
ATR 42-500	7	48 (0/48)
ATR 72-500	2	68 (0/68)

Średni wiek maszyn to 15,1 lat.

Maszyny wycofane

• An-2
• An-24
• ATR 42-300
• BAC One-Eleven
• Boeing 707
• Boeing 737-500
• DC-10 (leasing)
• Ił-14
• Ił-18
• Ił-62
• Li-2
• Mi-4
• Tu-154

Niektóre wypadki lotnicze

• 29 grudnia 1974 – An-24 YR-AMD podczas krajowego lotu z Bukaresztu do Sibiu rozbił się na wysokości 1700 m n.p.m. w górach Munții Lotrului, 22 km od Sibiu, zabijając 28 pasażerów i 5 członków załogi^[9].
• 7 sierpnia 1980 – samolot Tu-154B-2 YR-TPH podczas lądowania na lotnisku w Mauretanii z powodu złej widoczności maszyna wpadła do wody. Nikt spośród 152 pasażerów i 16 członków załogi nie odniósł obrażeń, jednak jeden pasażer doznał ataku serca po czym zmarł.
• 5 września 1986 – samolot An-24 YR-AMF, podczas lądowania na lotnisku w Klużu-Napoce uderzył nosem w pas startowy, po czym wybuchł pożar, zabijając 3 członków załogi, którzy byli uwięzieni w samolocie. Pozostała część załogi oraz pasażerowie przeżyli wypadek^[10].
• 24 września 1994 – lot TAROM 381 obsługiwany przez samolot Airbus A310 YR-LCC, który leciał z Bukaresztu do Paryża. Podczas lądowania na podparyskim lotnisku Orly załoga straciła panowanie nad samolotem z powodu zbyt niskiej prędkości lotu. Załodze udało się wyjść z kłopotów i samolot bezpiecznie wylądował za drugim podejściem. Na pokładzie znajdowało się 186 pasażerów. Ten sam samolot rozbił się pół roku później pod Bukaresztem.
• 31 marca 1995 – katastrofa lotu Tarom 371; samolot Airbus A310 o znakach rejestracyjnych YR-LCC, który leciał z Bukaresztu do Brukseli. Samolot rozbił się krótko po starcie, zabijając wszystkich, którzy znajdowali się na pokładzie – 60 osób.
• 30 grudnia 2007 – Boeing 737-300 YR-BGC podczas startu do Szarm el-Szejk uderzył w samochód na pasie startowym lotniska Otopeni w Bukareszcie. Samolot został nieodwracalnie uszkodzony, jednak nikt z pasażerów nie odniósł większych obrażeń. Załoga i kontrolerzy nie widzieli samochodu pracowników lotniska, którzy modernizowali oświetlenie pasa, ponieważ na lotnisku była gęsta mgła^[11].

Przypisy

1. planespotters.net - TAROM Fleet Details and History [online], 2023.
2. Directorul general al Tarom, George Barbu, și-a dat demisia
3. SkyTeam – Member Airline TAROM. skyteam.com. [dostęp 2020-04-10]. (ang.).
4. TAROM is certified as a 3-Star Airline [online], Skytrax [dostęp 2022-12-11] (ang.).
5. anna.aero – Central European (CE) carriers abandon many long-haul routes; Delta, LOT leading long-haul airlines at CE airports.
6. TAROM Destinations guide. [dostęp 2020-04-10]. (ang.).
8. https://web.archive.org/web/20171107031649/https://www.planespotters.net/airline/TAROM Flota na planespotters.net.
9. ASN – Accident Antonov An-24 TAROM.
10. ASN – Accident Antonov An-24RV TAROM.
11. Hotnews.ro Raport preliminar al accidentului de pe Henri Coanda: lipsa de coordonare intre turnul de control si echipa de balizaj.

Kontrola autorytatywna (linia lotnicza):

• VIAF: 310690512

Encyklopedie internetowe:

• SNL: TAROM
• DSDE: TAROM