ATR 72

ATR 72 – pasażerski samolot turbośmigłowy, produkowany przez włosko-francuskie przedsiębiorstwo lotnicze ATR (wł. Aerei da Trasporto Regionale, fr. Avions de Transport Régional), używany na regionalnych trasach przez linie lotnicze m.in. Azul Linhas Aéreas, Binter Canarias, Israir Airlines, Olympic Air, TAROM.

ATR 72
dane wersji ATR 72-500

ATR 72-202 w barwach linii Sprint Air
Dane podstawowe
Państwo	Francja/ Włochy
Producent	ATR
Konstruktor	Aerospatiale
Typ	Samolot pasażerski
Konstrukcja	Górnopłat z silnikami turbośmigłowymi
Załoga	2
Historia
Data oblotu	27 października 1988
Liczba egz.	1223 [1]
Dane techniczne
Napęd	2 × silnik turbośmigłowy Pratt & Whitney Canada PW127F/M
Moc	5500 KM (2 × 2750 KM)
Wymiary
Rozpiętość	27,06 m
Długość	27,19 m
Wysokość	7,65 m
Masa
Własna	12 850 kg
Startowa	22 500 kg
Paliwa	5000 kg
Osiągi
Prędkość maks.	511 km/h
Pułap	7600 m
Zasięg	1500 km
Rozbieg	1290 m
Dane operacyjne
Liczba miejsc
74

Historia

ATR 72 to metalowy, pasażerski górnopłat z dwoma turbośmigłowymi silnikami i niskopoziomowym podwoziem. Samolot powstał jako rozwinięcie wcześniej produkowanego mniejszego ATR 42. W nowej konstrukcji wydłużono kadłub o 4,5 m, dodając sekcję o długości 2,19 m z przodu i 2,31 m z tyłu kadłuba^[2]. Dwie wersje – ATR 72-200 i ATR 72-500 różnią się zespołami napędowymi oraz wyposażeniem elektryczno-awionicznym. Liczba foteli na pokładzie zależna jest od konfiguracji samolotu^[3]. Kabina pasażerska mogła pomieścić maksymalnie 74 pasażerów, przy odstępie między fotelami 76 cm^[2]. W konstrukcji samolotu na szeroką skalę wykorzystano kompozyty. Wykonano z nich większą część pokrycia i elementów mechanizacji skrzydła oraz kesony skrzydła^[4].

Budowę prototypu rozpoczęto w 1987 roku^[2]. Oblatany został 27 października 1988 roku (znaki FF-WWEY)^[5]. Samolot spotkał się z dużym zainteresowaniem i do czasu uzyskania certyfikatu typu 25 września 1989 roku 21 linii lotniczych zamówiło już 85 samolotów z opcjami na dalsze^[5]. Pierwszy seryjny samolot został 30 października 1989 roku dostarczony fińskim liniom Karair, działającym na rzecz Finnair^[5]. Polskie Linie Lotnicze „Lot” eksploatowały 8 samolotów ATR-72, również osiem było wykorzystywane przez Regionalną Linię Lotniczą EuroLOT^[6]. Pięć takich samolotów eksploatowała linia lotnicza OLT Express. 17 lipca 2018 roku, producent przekazał liniom lotniczym tysięczny egzemplarz samolotu. Jego odbiorcą został niskokosztowy, indyjski przewoźnik IndiGo Airlines^[7].

Wersje

W trakcie eksploatacji opracowano kilka wersji samolotu^{[8][9][10][11]}:

Model	ATR 72-200	ATR 72-210	ATR 72-500	ATR 72-600
Długość	27,19 m	27,19 m	27,19 m	27,19 m
Rozpiętość skrzydeł	27,06 m	27,06 m	27,06 m	27,06 m
Wysokość	7,65 m	7,65 m	7,65 m	7,65 m
Szerokość kabiny	2,57 m	2,57 m	2,57 m	2,57 m
Wysokość kabiny	1,91 m	1,91 m	1,91 m	1,91 m
Zasięg (66 pasażerów)	1400 km	1250 km	1330 km	1528 km
Prędkość	513 km/h	516 km/h	511 km/h	510 km/h
Maks. masa startowa	22 000 kg	22 000 kg	22 500 kg	23 000 kg
Masa samolotu (z paliwem)	12 700 kg		12 850 kg
Maks. dopuszcz. ładowność	7 000 kg	7 000 kg	7 050 kg	7 500 kg
Maks. ilość paliwa	5 000 kg	5 000 kg	5 000 kg	5 000 kg
Maks. liczba miejsc siedzących	72	72	74	68-70
Napęd (2×)	Pratt & Whitney Canada PW124 2.400 KM	Pratt & Whitney Canada PW127 2.750 KM	Pratt & Whitney Canada PW127 2.750 KM	Pratt & Whitney Canada PW127 2.750 KM
Śmigła (2×)	Hamilton Standard 4 łopaty	Hamilton Standard 4 łopaty	Hamilton Standard 6 łopat	Hamilton Standard 6 łopat

Wypadki

W trakcie eksploatacji doszło do wielu incydentów, wypadków i katastrof z udziałem ATR-72, poniżej kilka wybranych^[12]:

Z tym tematem związana jest kategoria: Katastrofy lotnicze z udziałem samolotu ATR 72.

• Katastrofa lotu TransAsia Airways 222 – 23 lipca 2014 r. samolot należący do TransAsia Airways podczas awaryjnego lądowania w Magongu na jednej z wysp archipelagu Peskadorów uległ katastrofie. Zginęło 48 osób^[13].
• Katastrofa lotu TransAsia Airways 235 – 4 lutego 2015 r. samolot typu ATR 72-600 po starcie z lotniska Songshan w Tajpej stracił prędkość, zahaczył o estakadę i wpadł do rzeki Jilong.
• Katastrofa lotu TunInter 1153 – 6 sierpnia 2005 samolot typu ATR-72 wodował na Morzu Śródziemnym w pobliżu Palermo.
• Katastrofa lotu Iran Aseman Airlines 3704 – 18 lutego 2018 r. samolot typu ATR 72-200 Rozbił się w górzystym obszarze w pobliżu miasta Semirom. Na pokładzie samolotu było 66 osób. Maszyna zniknęła z ekranów radarów 50 minut po starcie z krajowego lotniska Mehrabad w Teheranie.
• Katastrofa lotu Yeti Airlines 691 – 15 stycznia 2023 samolot linii Yeti Airlines rozbił się na zachód od miasta Pokhara w zachodnim Nepalu^[14].
• Katastrofa lotu Voepass Linhas Aéreas 2283 - 9 sierpnia 2024 samolot typu ATR 72-500 linii Voepass Linhas Aéreas rozbił się w Vinhedo w Brazylii. W jej wyniku śmierć poniosły 62 osoby (58 pasażerów i 4 członków załogi), wszystkie osoby, które znajdowały się na pokładzie.

Galeria

• 
  ATR 72-500 w barwach Air Algerie
• 
  ATR 72 w specjalnym malowaniu Bangkok Airways
• 
  ATR 72 w barwach linii Scandinavian Airlines System w Porcie lotniczym Hamburg
• 
  ATR 72 w barwach linii Tunisair
• 
  ATR 72 w barwach Loganair na Szetlandach

Przypisy

2. Petrykowski 2010 ↓, s. 29.
3. Lotnictwo i 3'1992 ↓, s. 46.
4. Lotnictwo i 3'1992 ↓, s. 47.
5. Petrykowski 2010 ↓, s. 30.
6. ATR-72, 1986. samolotypolskie.pl. [dostęp 2023-06-13]. (pol.).
7. Tysiąc samolotów ATR 72, „Lotnictwo Aviation International”, nr 9 (2018), s. 24, ISSN 2450-1298
8. ATR 72-200. aircraft-database.com. [dostęp 2023-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-29)]. (ang.).
9. ATR 72-210. aircraft-database.com. [dostęp 2023-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-25)]. (ang.).
10. One family. Four models. ATR. [dostęp 2023-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-28)]. (ang.).
11. ATR 72-500. aircraft-database.com. [dostęp 2023-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-30)]. (ang.).
12. ASN Aviation Safety Database results. Flight Safety Foundation. [dostęp 2023-06-13]. (ang.).
13. Taiwan Plane Crash Victims Mourned
14. Dominik Moliński: Nepal. W katastrofie samolotu w Pokharze zginęło co najmniej 67 osób. Na pokładzie były 72 osoby. gazeta.pl, 2023-01-15. [dostęp 2023-01-15].

Bibliografia

• ATR-72. „Lotnictwo: Aviation International”. 3/1992, 16-29 lutego 1992. Warszawa: Wydawnictwa Lotnicze. Przedsiębiorstwo Wydawniczo-usługowe Sp. z o.o.. ISSN 0867-6763. OCLC 30570939.
• Michał Petrykowski. ATR. 25 lat turbośmigłowego sukcesu. 1. „Lotnictwo”. 2/2010. XIII (107), s. 24-31, luty 2010. Warszawa: Magnum X.

Encyklopedie internetowe (rodzina statków powietrznych):

• SNL: ATR_72