Kadłub (lotnictwo)

Kadłub samolotu – podstawowy zespół łączący wszystkie części statku powietrznego.

Zobacz też: inne znaczenia słowa „kadłub”.

Kadłub Boeinga 737 zaznaczony na brązowo

Do kadłuba jest przymocowany centropłat (do niego z kolei skrzydła (płat nośny), czasem silnik^[a]), usterzenie ogonowe lub przednie. Kadłub samolotu pasażerskiego jest cienkościenną rurą o przekroju kołowym lub owalnym^[1][2].

W kadłubie mieszczą się: kokpit (kabina załogi), oraz: w samolotach pasażerskich kabina pasażerska zajmująca większą część wnętrza kadłuba, a w samolotach transportowych ładownia. Pod nimi znajduje się przestrzeń wykorzystywana do umieszczania urządzeń instalacji pokładowych i przedziałów bagażowych^[1]: np. luki bagażowe w samolotach pasażerskich, a komory bombowe w samolotach wojskowych (bombowcach), zbiorniki paliwa, pomocnicze zespoły napędowe, komory podwozia oraz większość wyposażenia i instalacji.

Różne rodzaje kadłubów:
1. standardowy samolot
2. samolot ponaddźwiękowy o dużej prędkości lotu
3. samolot transportowy
4. samolot ponaddźwiękowy o dużej zwrotności
5. hydroplan
6. samolot hiperdźwiękowy.

Konstrukcja kadłuba zależy od przeznaczenia samolotu.

Klasyfikacja

Kadłuby samolotów dzielą się pod względem konstrukcji w zależności od:

• poziomu mocowania skrzydeł do burt kadłuba – w dolnej, środkowej (na wysokości osi podłużnej kadłuba) lub górnej części jego wysokości; samolot nazywa się wówczas odpowiednio:
  • dolnopłatem,
  • średniopłatem,
  • górnopłatem.

ponadto samoloty pasażerskie w zależności od:

• szerokości kadłuba^[3]:
  • samoloty wąskokadłubowe (jednokadłubowe) (o szerokości od 3 do 4 m z jednym przejściem) – najpopularniejsze, stosowane na małych i średnich dystansach,
  • szerokokadłubowe (dwukadłubowe) (od 5 do 6 m z dwoma przejściami między rzędami foteli), stosowane na długich, transkontynentalnych trasach.

• liczby pokładów:
  • jednopokładowe,
  • dwupokładowe (z czterema przejściami na obu pokładach), np. Airbus A380^[4].

Dwukadłubowe i bezkadłubowe samoloty wojskowe

Ponadto, choć większość samolotów ma konstrukcję składającą się z jednego kadłuba, użytkowane były również:

• samoloty dwubelkowe (z kadłubem centralnym) – myśliwiec Lockheed P-38 Lightning, samolot rozpoznawczy Focke-Wulf 189,
• samoloty dwukadłubowe – myśliwiec North American P-82 Twin Mustang, bombowiec transportowy He 111Z Zwilling,
• samoloty bezkadłubowe (tzw. latające skrzydło) – bombowiec strategiczny Northrop B-2 Spirit.

Konstrukcja kadłuba

Cztery typy kadłubów lotniczych
1. Konstrukcja kratownicowa kryta płótnem
2. Konstrukcja kratownicowa kryta blachą falistą
3. Konstrukcja skorupowa
4. Konstrukcja półskorupowa

Kadłub samolotu może być skonstruowany jako:

• konstrukcja kratownicowa (ramowa) kryta płótnem lub blachą falistą – wczesne samoloty,
• konstrukcja skorupowa (monokok) – nośne pokrycie (poszycie) kadłuba,
• konstrukcja półskorupowa.

Większość współczesnych konstrukcji lotniczych ma konstrukcję półskorupową.

Materiały konstrukcyjne

W konstrukcji samolotów stosowane są materiały o specyficznych właściwościach:

• dominuje duraluminium, współcześnie elementy duralowe stanowią około 80% struktury maszyny pasażerskiej, stosowane są też inne stopy aluminium jak awional i silumin,
• metale stopowe, używane do wykonywania elementów szczególnie obciążonych i narażonych na działanie wysokich temperatur,
• tytan i jego stopy,
• kompozyty: najpopularniejszy jest kompozyt szklano-epoksydowy, złożony z żywic epoksydowych, zbrojonych włóknem szklanych. Poza włóknami szklanymi stosuje się także włókna węglowe, włókna aramidowe m.in. kevlar^[5][6]. Ich udział w konstrukcji kadłuba stopniowo wzrasta, w Boeingu 787 kadłub niemal w całości wykonano z kompozytów^[7].

Galeria

• 
  Wnętrze kadłuba Airbusa A340 z widoczną tylną przegrodą i drzwiami
• 
  Wnętrze kadłuba Boeinga 747 (Muzeum Lotnictwa i Astronautyki Le Bourget, Francja)
• 
  Schemat kadłuba szybowca
• 
  Krótki i pozornie nieaerodynamiczny kadłub awionetki

Uwagi

1. Często silniki lub golenie podwozia mocowane są nie bezpośrednio do kadłuba, a do skrzydeł samolotu.