Szybka Kolej Miejska w Warszawie

Szybka Kolej Miejska w Warszawie – system kolei aglomeracyjnej łączący centrum Warszawy z jej przedmieściami i niektórymi satelickimi miejscowościami^[4]. Wraz z Metrem Warszawskim, tworzy szkielet komunikacji miejskiej w Warszawie, uzupełniony przez Warszawską Kolej Dojazdową oraz połączenia Kolei Mazowieckich. Przewoźnikiem obsługującym linie SKM jest Szybka Kolej Miejska Sp. z o.o.

Ten artykuł dotyczy systemu linii kolejowych. Zobacz też: Szybka Kolej Miejska Sp. z o.o..

Szybka Kolej Miejska w Warszawie

kolej aglomeracyjna
Logo SKM w Warszawie
Państwo	Polska
Lokalizacja	aglomeracja warszawska
Organizator	Miasto Stołeczne Warszawa
Operator	Szybka Kolej Miejska Sp. z o.o.
Liczba linii	7 (w tym 3 linie skrócone)[1]
Lata funkcjonowania	od 2005
Roczna liczba pasażerów	22 mln[2] (2019)
Infrastruktura
Rozstaw szyn	1435 mm
Liczba stacji	55
Tabor
Liczba pojazdów	49[3]
Strona internetowa

SKM Warszawa

Przystanek Warszawa Stadion

Przystanek Warszawa Powiśle

Wejścia na przystanek Warszawa Śródmieście

Perony dworca Warszawa Śródmieście

Przystanek Warszawa Choszczówka

Przystanek Warszawa Płudy

Stacja Warszawa Gdańska

Przystanek Warszawa Toruńska

Trasa jednotorowa z przejazdem samochodowym w miejscowości Michałów Reginów

Stacja w Otwocku

Pociągi SKM na stacji w Otwocku

Przystanek Józefów

Zabytkowa poczekalnia w funkcji podpory zadaszenia na przystanku Warszawa Radość

Peron z lat 30. na przystanku Warszawa Anin

Dawna kasa biletowa na przystanku Warszawa Gocławek

Przystanek Warszawa Olszynka Grochowska

Stacja Warszawa Wschodnia

Stacja kolejowa w Pruszkowie

Stacja w Legionowowie

Stacja Legionowo Piaski)

Historia

Przed II wojną światową

Pierwsze próby stworzenia systemu SKM w Warszawie miały miejsce przed wojną. W 1937 zelektryfikowano węzeł i wprowadzono kursy podmiejskie z częstotliwościami typowymi dla tego typu systemów. 15 grudnia 1936 uruchomiono sieć trakcyjną na linii do Otwocka i Pruszkowa, 22 maja 1937 oddano do użytku zelektryfikowany odcinek Pruszków – Grodzisk – Żyrardów, a 15 grudnia 1937 uruchomiono pociągi elektryczne do Mińska Mazowieckiego. Zastosowano tabor przystosowany do wysokich (węzłowych) peronów (powojenne serie PKP – EW51 i EW52).

Po II wojnie światowej

Po wojnie zbudowano drugą nawę tunelu średnicowego. W okresie gospodarki planowej linię średnicową znacznie rozbudowano i zmodernizowano, a nowy tabor typów 1B/2B, ASEA i 3B/4B (serie PKP EW53, EW54, EW55) także był przystosowany do wysokich peronów, a liczbę drzwi zwiększono.

W 1963 oddano do użytku nowoczesną stację Warszawa Śródmieście (w miejscu zburzonego Dworca Głównego) i przystanki Warszawa Ochota, Powiśle oraz Stadion, a także osobny tunel dla pociągów dalekobieżnych.

W 1975 zbudowano w nowym miejscu Dworzec Centralny. Od czasów stanu wojennego i pogłębionego przez niego kryzysu społeczno-gospodarczego system podupadł, zmniejszyła się częstotliwość kursowania pociągów. Niekorzystny wpływ na poziom świadczonych przez kolej usług miały także przemiany ustrojowe, pod koniec lat 90. XX wieku kolej regionalna w Warszawie obsługiwała poniżej 1% realizowanych podróży, składy wysokoperonowe zastępowane były przez „uniwersalne” typu 5B/6B (seria PKP EN57), a rozkład jazdy nie przystawał do lokalnych potrzeb. Jedyne wówczas wyprodukowane zespoły wysokoperonowe (serie PKP EW58 i EW60) skierowano do Trójmiasta, gdyż Warszawa nie była postrzegana jako miejsce, gdzie komunikacja kolejowa ma jakieś znaczenie.

XXI wiek

Dopiero pod koniec 2002 r. padła propozycja eksperta eksploatacji i ekonomistów transportu (m.in. R. Wodzickiego i A. Fularza), by system SKM zorganizować jako przedsiębiorstwo oddzielne od kolei państwowej PKP. Chodziło o zniwelowanie różnic taryfowych między PKP i ZTM. W ulotce Polskiego Naukowo-Technicznego Towarzystwa Eksploatacyjnego w Warszawie i referacie na konferencji we Wrocławiu na temat zintegrowanego transportu R. Wodzicki przeciwstawił się (luty-kwiecień 2003) projektowi wydzielenia linii średnicowej jako „kolejki typu metro”. W następstwie, A. Fularz na zorganizowanej wówczas konferencji prasowej przedstawił rozwiązania organizacyjne spotykane w stolicach Europy oraz zaproponował strukturę organizacyjną dla warszawskiej SKM.

Obecnie system SKM jest jednym z ważniejszych środków komunikacji aglomeracyjnej, a jego znaczenie ciągle rośnie. Postępują jego włączanie w system transportu miejskiego Warszawy oraz integracja kolejowej komunikacji aglomeracyjnej przez włączenie do niej ruchu regionalnego. Komunikacja kolejowa jest najszybszym środkiem komunikacji w aglomeracji osiągając prędkość handlową około 40 km/h.

Linie

Osobny artykuł: Linie Szybkiej Kolei Miejskiej w Warszawie.

Stan z dnia	S1	S2	S3	S4	S9	S10
12.03.2023	Pruszków – Otwock	Warszawa Aleje Jerozolimskie – Sulejówek Miłosna	Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo Piaski / Wieliszew / Radzymin	Piaseczno – Legionowo / Wieliszew[a]	linia zawieszona	Warszawa Aleje Jerozolimskie – Otwock
30.08.2021		Warszawa Lotnisko Chopina – Sulejówek Miłosna
2.01.2020			Warszawa Lotnisko Chopina – Wieliszew / Radzymin		Warszawa Zachodnia – Legionowo Piaski / Wieliszew
15.12.2019			Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo Piaski / Wieliszew
8.11.2018			Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo Piaski / Wieliszew[b]
3.09.2017	Warszawa Zachodnia[c] – Otwock
12.03.2017	Pruszków – Otwock
12.09.2013					Warszawa Zachodnia – Legionowo Piaski
1.05.2013					Warszawa Zachodnia – Wieliszew[d]
9.12.2012			Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo / Legionowo Piaski		Warszawa Zachodnia – Wieliszew
3.09.2012			Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo / Legionowo Piaski
1.06.2012					Warszawa Gdańska – Wieliszew
25.07.2011		Warszawa Zachodnia – Sulejówek Miłosna
01.06.2011	Pruszków – Otwock	Warszawa Wschodnia – Sulejówek Miłosna[e]
12.12.2010	Pruszków – Otwock	Warszawa Zachodnia – Sulejówek Miłosna
01.09.2010	Warszawa Wschodnia – Otwock	Pruszków – Sulejówek Miłosna
07.06.2010	linia zawieszona					Warszawa Wschodnia – Warszawa Falenica
17.05.2010						linia zawieszona
15.03.2010					Warszawa Gdańska – Legionowo Piaski
15.01.2007
18.12.2006		Pruszków – Sulejówek Miłosna
06.11.2006		Pruszków – Warszawa Rembertów[f]
01.07.2006		Pruszków – – Warszawa Rembertów
03.10.2005	Warszawa Zachodnia – Warszawa Falenica[g]					Warszawa Wschodnia – Warszawa Falenica
[5]

Kolor	Przebieg linii
Zielony	linia przebiega przez Warszawę Śródmieście
Pomarańczowy	linia przebiega przez Warszawę Centralną
Biały	dwa warianty linii (S3S przez Śródmieście, S3C przez Centralną)
Niebieski	linia przebiega przez Warszawę Gdańską
Fioletowy	linia nie przebiega przez Wisłę – ani linią średnicową ani obwodową

Tabor

Oznaczenie SKM	Numery boczne	Liczba	Liczba członów	Liczba miejsc siedzących	Zdjęcie	Eksploatacja
14WE	107–108	2	3	192		od 2005
19WE	301–304	4	4	180		od 2010
27WE	401–413	13	6	274		od 2011
35WE	501–506	9	6	288		od 2012
31WEba	601–606	6	4	144		od 2022
45WEa	701–715	15	5	186

Zobacz więcej w artykule Szybka Kolej Miejska (przedsiębiorstwo), w sekcji Tabor.

Rozbudowa sieci

Piaseczno

Dyrektor ZTM informował w maju 2011 roku, że prowadzone są działania, mające na celu otwarcie linii SKM do Piaseczna. Uruchomienie linii w tym kierunku było wtedy przewidywane po stworzeniu przez PKP PLK możliwości zawracania składów w Piasecznie^[6]. Jednak pod koniec 2016 roku, podczas spotkania z udziałem władz samorządowych i mieszkańców w Urzędzie Gminy Piaseczno, przedstawiciel ZTM zadeklarował, że z przyczyn leżących po stronie zarządcy infrastruktury, PKP Polskie Linie Kolejowe, uruchomienie połączeń SKM w tym kierunku będzie możliwe najwcześniej w 2021 roku^[7].

Od 12 marca 2023 r. Linie S4 i S40 kursują oficjalnie z/do Piaseczna.

Lotnisko Modlin

Po otwarciu 1 czerwca 2012 roku stacji kolejowej Warszawa Lotnisko Chopina została uruchomiona linia S3. Linia ta miała zostać przedłużona w 2012 z Legionowa do portu lotniczego Modlin w Nowym Dworze Mazowieckim^[6]. Połączenia te są realizowane przez spółkę Koleje Mazowieckie.

Nieporęt i Radzymin

Od 2 stycznia 2020 roku siedem par pociągów linii S3 zostało wydłużonych przez Nieporęt do Radzymina^[8][9].

Ogólne plany

Obecnie realizowana jest rozbudowa systemu SKM, która polega na następujących działaniach:

• budowa nowych przystanków na istniejących trasach na obszarach gęsto zamieszkanych;
• remont istniejących zniszczonych przystanków, by je oddać do użytku po dziesiątkach lat nieużytku;
• przebudowa i budowanie nowych torów, by zwiększona liczba pociągów nie kolidowała z koleją regionalną i dalekobieżną;
• tworzenie nowych linii;
• zakup taboru do obsługi nowych linii.

Stan docelowy

Od około 2000 trwają dyskusje publiczne w prasie warszawskiej i urzędowe w ZTM i SKM na temat przyszłościowego wyglądu systemu SKM w Warszawie. Plany rozbudowy SKM (z października 2007^[10], lipca 2008^[11] oraz maja 2009^[12]) przewidują powstanie nowych linii (lub przedłużenie istniejących) także do Grodziska Mazowieckiego, Mińska Mazowieckiego, Błonia oraz Wołomina.

Zobacz też

• Kolej obwodowa w Warszawie
• Kolej średnicowa w Warszawie i Linia średnicowa (tunel średnicowy)

Uwagi

1. Wybrane kursy jako linia S40 do stacji Warszawa Główna.
2. W soboty, niedziele i święta.
3. Wybrane kursy od/do stacji Warszawa Służewiec.
4. Tylko w dni powszednie.
5. Wybrane kursy poranne realizowane na trasie Sulejówek Miłosna – Warszawa Gdańska w celu umożliwienia dojazdu do metra.
6. Wybrane kursy wydłużone do p.o. Warszawa Wola Grzybowska.
7. Kursy zjazdowe na trasie Warszawa Wschodnia – Warszawa Zachodnia realizowane jako linia S0.