Smithsonit

Smithsonit (smitsonit, daw. spat cynkowy) – minerał, z gromady węglanów. Należy do grupy minerałów pospolitych.

Smithsonit

smithsonit
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	Smitsonit
Skład chemiczny	ZnCO3 – węglan cynku
Twardość w skali Mohsa	4 – 5
Przełam	muszlowy
Łupliwość	doskonała
Układ krystalograficzny	trygonalny
Gęstość	4,42 – 4,44 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	biała, szara, żółta, zielona (herreryt), niebiesko zielona (bonamit), różowa, fioletowa, szaroniebieska, brązowa
Rysa	biała
Połysk	szklisty

Smithsonit

Smithsonit (Smithsonite) - kopalnia San Antonio w dystrykcie Santa Eulalia w stanie Chihuahua. Meksyk.

Nazwany został na cześć Jamesa Smithsona (1754–1829), brytyjskiego chemika i mineraloga, założyciela Smithsonian Institution, który wyodrębnił smithsonit z kalaminu od hemimorfitu.

Charakterystyka

Właściwości

Bardzo rzadko tworzy kryształy o pokroju romboedrów, lub skalenoedrów. Występuje w skupieniach ziemiste, ziarniste, naciekowe, nerkowate. Jest kruchy, przezroczysty, często zawiera domieszki: FeO – monheimit, odmiana drobnoziarnista zwana jest galmanem.

Występowanie

Minerał hydrotermalny niskich temperatur; produkt utleniania rud cynkonośnych – głównie sfalerytu. Współwystępuje z dolomitem, wapieniami, marglami.

Miejsca występowania:

• w Stanach Zjednoczonych – (herreryt, kamień Azteków i bonamit); (Alabama, Alaska, Arizona, Arkansas, Kalifornia, Kolorado, Connecticut, Georgia, Idaho, Illinois, Iowa, Kansas, Kentucky, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, Missouri, Montana, Nevada, New Hampshire, New Jersey, Nowy Meksyk, Nowy Jork, Karolina Północna, Ohio, Oklahoma, Dakota Południowa, Rhode Island, Pensylwania, Tennessee, Teksas, Utah, Wirginia, Waszyngton, Wisconsin),
• Wielkiej Brytanii (Anglia, Walia, Szkocja),
• Namibii (Tsumeb) – jedne z najwspanialszych okazów, żółte, zielone, różowe (kryształy osiągają ok. 3 cm)
• Niemczech (Badenia-Wirtembergia, Bawaria, Hesja, Saksonia, Westfalia, Nadrenia-Palatynat, Saksonia-Anhalt, Turyngia, Szlezwik-Holsztyn),
• Austrii (Karyntia, Dolna Austria, Salzburg, Tyrol),
• Meksyk – herreryt
• także w: Argentynie, Australii (Broken Hill), Belgii, Boliwii, Kanadzie, Chinach, Czechach, Grecji (Laurion), Gwatemali, Gwinei, Irlandii, Japonii (Honsiu), Kazachstanie, Meksyku, Maroku, Korei Północnej, Norwegii, Portugalii, Rosji, Serbii, RPA, Hiszpanii, Szwajcarii, Tunezji, Wietnamie, Zambii, Zimbabwe, na Słowacji, Słowenii, Węgrzech, Nowej Zelandii, we Włoszech (Monte Poni, Sardynia) – (skupienia zbite, żółte, różowe, niebieskie) i we Francji.

• W Polsce bywa spotykany na Wyżynie Śląskiej^[1] – w okolicach Siewierza, Bytomia, Tarnowskich Gór, Olkusza, Chrzanowa w paragenezie ze sfalerytem, galeną, cerusytem, hemimorfitem.

Zastosowanie

• lokalna ruda cynku,
• bardzo atrakcyjny dla kolekcjonerów,
• atrakcyjny kamień jubilerski i ozdobny – wykazują silny efekt „ognia”.

Przypisy

1. Rainer Bode, Iwona Dąbrowska: Minerały : [kryształy i kamienie szlachetne]. Warszawa: "Multico", 1997, s. 59. ISBN 83-7073-118-X.

Linki zewnętrzne

• smithsonit na stronie Mindat.org (ang.)
• smithsonit na stronie Webmineral.com (ang.)

Kontrola autorytatywna (gatunek mineralny):

• GND: 7849085-6
• BNCF: 21830

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: science/smithsonite
• SNL: smithsonitt

Identyfikatory zewnętrzne:

• identyfikator minerału w Mindat: 3688