Connecticut
stan w USA Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Connecticut (wym. ⓘ/kəˈnɛtɪkət/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, położony w regionie Nowej Anglii, jedna z trzynastu pierwotnych kolonii.
| stan | |||||
| 5. stan – od 9 stycznia 1788 | |||||
 | |||||
| |||||
| Hymn: Yankee Doodle | |||||
| Dewiza: Qui transtulit sustinet | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Kod ISO 3166-2 |
US-CT | ||||
| Gubernator |
Ned Lamont | ||||
| Powierzchnia |
14 357 km²[1] | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
271,40 os./km² | ||||
| Strefa czasowa | |||||
| Języki urzędowe |
angielski | ||||
Położenie na mapie USA.svg) | |||||
| Strona internetowa | |||||
Sąsiaduje ze stanem Nowy Jork na zachodzie, stanem Massachusetts na północy i Rhode Island na wschodzie.
Jest to obszar wyżynny (rzeźba terenu w dużej części górzysta), przecięty doliną rzeki Connecticut. Pierwotną ludność tych terenów stanowili Indianie Algonkinowie.
Nazwa stanu jest pochodzenia indiańskiego i oznacza „[miejsce] u długiego ujścia rzeki”[3].
- 1614 – lądowanie Adriaena Blocka na wybrzeżu dzisiejszego Connecticut, zapoczątkowujące okres kolonizacji holenderskiej (Nowe Niderlandy).
- 1635 – założenie przez kilkudziesięciu kolonistów z Massachusetts miasta Hartford nad rzeką Connecticut. Przewodził im pastor purytański Thomas Hooker.
- 1637 – wojna z Pekotami.
- 1639 – uchwalenie przez Sąd Generalny Fundamental Orders, które miały regulować sposób ustanawiania zarządu kolonii.
- 1662 – nadanie Royal Charter (statutu królewskiego), wprowadzającego nowe zasady ustanawiania władzy, oparte częściowo na Fundamental Orders.
- 1784 – zniesienie niewolnictwa.
- 9 stycznia 1788 – ratyfikacja konstytucji Stanów Zjednoczonych przez zgromadzenie stanowe (piąty stan).
- 1954 – zwodowanie w stoczni Groton „Nautilusa”, pierwszego okrętu podwodnego o napędzie atomowym.
- 2012 – zniesienie kary śmierci[4].
- Klimat: umiarkowany z dość łagodną zimą i ciepłym oraz wilgotnym latem
- Główna rzeka: Connecticut
- Najwyższe wzniesienie: zbocze Mount Frissell, 725 m n.p.m.[5]
- Roślinność: lasy liściaste i mieszane
- Liczba parków stanowych: 30
Miasta
Największe miasta w stanie Connecticut, powyżej 50 000 mieszkańców (2022)[6]
Na terenie stanu Connecticut znajduje się 30 miast (city lub borough), w tym 5 o liczbie ludności przekraczającej 100 000, a 20 powyżej 10 000 mieszkańców (2022 r.). Lista[6]:
- Bridgeport (148 377)
- New Haven (138 915)
- Stamford (136 188)
- Hartford (120 686)
- Waterbury (115 016)
- Norwalk (91 401)
- Danbury (86 967)
- New Britain (74 396)
- Bristol (61 330)
- Meriden (60 242)
- West Haven (55 004)
- Milford (50 471)
- Middletown (48 729)
- Shelton (41 897)
- Norwich (40 009)
- Torrington (35 563)
- Naugatuck (31 705)
- New London (27 980)
- Ansonia (18 923)
- Derby (12 358)
- Groton (9349)
- Danielson (4191)
- Jewett City (3420)
- Woodmont (2208)
- Newtown (1943)
- Litchfield (1205)
- Stonington (1000)
- Bantam (763)
- Groton Long Point (520)
- Fenwick (42)
Connecticut dzieli się na osiem hrabstw: Fairfield, Hartford, Litchfield, Middlesex, New Haven, New London, Tolland, Windham.
Spis ludności z 2010 stwierdza, że stan Connecticut liczy 3 574 097 mieszkańców, co oznacza wzrost o 168 532 (5,0%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 5,1% populacji, 20,7% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 16,8% to osoby mające 65 i więcej lat. 51,2% ludności stanu stanowią kobiety[7].
Rasy i pochodzenie
Według spisu z 2010 roku 80,3% mieszkańców stanowiła ludność biała (67,0%, nie licząc Latynosów), 11,9% to czarnoskórzy lub Afroamerykanie, 4,8% to Azjaci, 2,4% miało rasę mieszaną, 0,5% to rdzenna ludność Ameryki, 0,1% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 16,1% ludności stanu[7].
Największe grupy stanowią osoby pochodzenia włoskiego (19,3%), irlandzkiego (17,9%), angielskiego (10,7%), niemieckiego (10,4%), francuskiego (9,6%) i polskiego (8,6%). Istnieją także duże grupy (ponad 30 tys.) Portorykańczyków, Szkotów, Latynosów z Ameryki Południowej, Rosjan, Szwedów, Jamajczyków, Portugalczyków, Meksykanów, Indyjczyków, Węgrów, Afrykanów, Dominikańczyków, Litwinów, Greków i Chińczyków[8][9].
Język
Najpowszechniej używanymi językami są[10]:
- język angielski – 79,49%
- język hiszpański – 10,2%
- język portugalski – 1,17%
- język włoski – 1,11%
- język polski – 1,09%
- język francuski – 1,04%.
Dane z 2014[11]:
- protestanci – 35% (głównie: kalwini, baptyści, zielonoświątkowcy, anglikanie i metodyści)
- katolicy – 33% (archidiecezja Hartford, diecezja Bridgeport, diecezja Norwich)
- niereligijni – 23% (w tym: 4% agnostycy i 5% ateiści)
- żydzi – 3%
- inne religie – 6% (w tym: prawosławni, mormoni, muzułmanie, świadkowie Jehowy, buddyści, hindusi, unitarianie uniwersaliści i bahaici[12])
- Dewiza: Qui Transtulit Sustinet („Ten, który przeniósł, wciąż podtrzymuje”)
- Przydomek: The Constitution State („Stan Konstytucyjny”)
- Symbole: wawrzyn górski, dąb biały, drozd wędrowny
- Uniwersytet Yale (w New Haven)
- University of Connecticut[13] (w Storrs)
- Central Connecticut State University[14] (w New Britain)
- University of New Haven[15] (w West Haven, w pobliżu New Haven)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
