Saksonia-Coburg-Gotha

Księstwo Saksonii-Coburga-Gothy (niem. Sachsen-Coburg und Gotha) – księstwo powstałe z nowego podziału ziem linii ernestyńskiej dynastii Wettynów w 1826 roku. Państwo Związku Niemieckiego do 1866 roku. Od 1866 roku państwo Związku Północnoniemieckiego, a po zjednoczeniu Niemiec w 1871 roku jeden z krajów Cesarstwa Niemieckiego.

Ten artykuł dotyczy księstwa rządzonego przez ród Wettynów. Zobacz też: boczną linię rodu Wettynów – Sachsen-Coburg-Gotha (Koburgowie).

Księstwo Saksonii-Coburga-Gothy

Herzogtum Sachsen-Coburg und Gotha

1826–1918
Herb Flaga
Ustrój polityczny	monarchia
Stolica	Coburg, Gotha
Data powstania	1826
Data likwidacji	18 listopada 1918
Władca	Karol Edward
Powierzchnia	1977 km²
Populacja (1905) • liczba ludności	242 000
• gęstość	122,4 os./km²
Mapa Turyngii w ramach Cesarstwa Niemieckiego (1871-1918). Zaznaczone Księstwo Sachsen-Coburg-Gotha w 1900 r.
Położenie na mapie

Podział ziem Wettynów w 1826

Po śmierci Fryderyka IV i tym samym wygaśnięciu linii rodu rządzącej księstwem Saksonii-Gothy-Altenburga, powstał spór pomiędzy pozostałymi przedstawicielami rodu o schedę po zmarłym księciu. Spór zakończył się po arbitrażu króla Saksonii Fryderyka Augusta II i zawarciu traktatu w Hildburghausen 12 listopada 1826. Na mocy ustaleń zdecydowano, że:

• Dotychczasowy władca księstwa Saksonii-Hildburghausen książę Fryderyk zostanie władcą księstwa Saksonii-Altenburg (ale bez Gotha). Natomiast władzę nad Hildburghausen przejmie książę Saksonii-Meiningen.
• Saksonia-Meiningen oprócz Saksonii-Hildburghausen, dostanie od Saksonii-Coburg-Saalfeld terytorium Saksonii-Saalfeld oraz dystrykt Themar, a także Mupperg, Mogger, Liebau i Oerlsdorf.
• Księstwo Saksonii-Coburg-Saalfeld otrzyma Saksonię-Gothę od Saksonii-Gothy-Altenburga, tym samym powstały księstwa: Saksonia-Coburg-Gotha i Saksonia-Altenburg.

Tytuł władcy

Władcy księstwa mieli rozbudowaną tytulaturę. Na przykładzie księcia Ernesta:

Wir, Ernst, Herzog zu Sachsen-Coburg und Gotha, Jülich, Cleve und Berg, auch Engern und Westphalen, Landgraf in Thüringen, Markgraf zu Meißen, gefürsteter Graf zu Henneberg, Graf zu der Mark und Ravensberg, Herr zu Ravenstein und Tonna usw.

co można przetłumaczyć na:

My Ernest, książę Saksonii-Coburg i Gotha, Jülich, Kleve i Bergu, a także Angrii i Westfalii, landgraf Turyngii, margrabia Miśni, uksiążęcony hrabia Hennebergu, hrabia Mark i Ravensbergu, pan na Ravensteinie i Tonnie, etc.

Książęta (Herzöge)

Osobny artykuł: Władcy Saksonii.

• 1826–1844 Ernest I (poprzednio od 1806 książę Saksonii-Coburga-Saalfeld)
• 1844–1893 Ernest II (syn)
• 1893–1900 Alfred (bratanek)
• 1900–1918 Karol Edward (bratanek, usunięty, zm. 1954)

Dynastia z Saksonii-Coburga-Gothy – Koburgowie

Osobny artykuł: Koburgowie.

Od nazwy księstwa wzięła się popularna nazwa bocznej linii dynastii Wettynów, rządząca na tronach Belgii, Portugalii, Bułgarii, a także Wielkiej Brytanii.

Koburgowie na innych europejskich tronach

Belgia

#	Imię	Portet	Lata życia		Czas rządów		Rodzice
			Urodzony	Zmarł	Od	Do
1	Leopold I Léopold Ier Leopold I		16 grudnia 1790 Koburg	10 grudnia 1865 Laeken	21 czerwca 1831	10 grudnia 1865	Franciszek Sachsen-Coburg-Saalfeld Augusta Reuss-Ebersdorf
2	Leopold II Léopold II Leopold II		9 kwietnia 1835 Bruksela	17 grudnia 1909 Laeken	10 grudnia 1865	17 grudnia 1909	Leopold I Koburg Ludwika Maria Orleańska
3	Albert I Albert Ier Albert I		8 kwietnia 1875 Bruksela	17 lutego 1934 Marche-les-Dames	17 grudnia 1909	17 lutego 1934	Filip Koburg, hrabia Flandrii Maria Luiza Hohenzollern-Sigmaringen
4	Leopold III Léopold III Leopold III		3 listopada 1901 Bruksela	25 września 1983 Woluwe-Saint-Lambert	17 lutego 1934	16 lipca 1951 Abdykował	Albert I Koburg Elżbieta Gabriela Bawarska
-	Karol, hrabia Flandrii regent		10 października 1903 Bruksela	1 czerwca 1983 Ostenda	23 września 1944	20 lipca 1950	Albert I Koburg Elżbieta Gabriela Bawarska
5	Baldwin I Baudouin Ier Boudewijn I		10 października 1930 Laeken	31 lipca 1993 Motril	16 lipca 1951	31 lipca 1993	Leopold III Koburg Astrid Zofia Bernadotte
6	Albert II Albert II Albert II		6 czerwca 1934 Laeken	Dalej żyje[a]	31 lipca 1993	31 lipca 2013 Abdykował	Leopold III Koburg Astrid Zofia Bernadotte
7	Filip I Philippe Ier Filips I		15 kwietnia 1960 Bruksela	Dalej żyje[a]	31 lipca 2013	Dalej panuje	Albert II Koburg Donna Paola Consiglia

Wielka Brytania i i inne kraje Commonwealth realm

Imię		Lata życia		Czas rządów		Rodzice
		Narodziny	Śmierć	Od	Do
Edward VII Edward VII		9 listopada 1841 Buckingham	6 maja 1910 Buckingham	22 stycznia 1901	6 maja 1910	Albert z Saksonii-Coburga-Gotha Wiktoria Hanowerska
Jerzy V George V		3 czerwca 1865 Londyn	20 stycznia 1936 Sandringham House	6 maja 1910	20 stycznia 1936	Edward VII Koburg Aleksandra Duńska
Edward VIII Edward VIII		23 czerwca 1894 Richmond	28 maja 1972 Paryż	20 stycznia 1936	11 grudnia 1936 abdykował	Jerzy V Windsor Maria Teck
Jerzy VI George VI		14 grudnia 1895 Sandringham House	6 lutego 1952 Sandringham House	11 grudnia 1936	6 lutego 1952
Elżbieta II Elizabeth II		21 kwietnia 1926 Londyn	8 września 2022 Balmoral	6 lutego 1952	8 września 2022	Jerzy VI Windsor Elżbieta Bowes-Lyon
Karol III Charles III		14 listopada 1948 Londyn	Dalej żyje[a]	8 września 2022	Dalej panuje[a]	Filip Mountbatten Elżbieta II

Bułgaria

Księstwo Bułgarii i Trzecie Carstwo Bułgarii.

Imię	Portret	Lata życia		Czas rządów		Rodzice
		urodzony	zmarł	od	do
Ferdynand I Koburg		26 lutego 1861 Wiedeń, Cesarstwo Austriackie	10 września 1948 Coburg, Aliancka Okupacja Niemiec	7 lipca 1887 (pierwotnie jako książę, od 5 października 1908 jako car)	3 października 1918	August Koburg Klementyna Orleańska
Borys III		30 stycznia 1894 Sofia, Carstwo Bułgarii	28 sierpnia 1943 Sofia, Carstwo Bułgarii	3 października 1918	28 sierpnia 1943	Ferdynand I Koburg Maria Luiza Burbon-Parmeńska
Symeon II		16 czerwca 1937 Sofia, Carstwo Bułgarii	Dalej żyje[a]	Jako car:		Borys III Joanna Sabaudzka
				28 sierpnia 1943	15 września 1946 (obalony przez BKP)
				Jako premier: (z partii NDSV)
				24 lipca 2001	17 sierpnia 2005

Pozostałe kraje

• 1837–1853 – Ferdynand II (bratanek Ernesta I i Leopolda I belg.) – król Portugalii iure uxoris, małżonek królowej Marii II da Gloria.

Genealogia

• uproszczona genealogia panujących z dynastii Wettynów:

Drzewo genealogiczne Wettynów

Zobacz też

• Władcy Saksonii
• Wettynowie

Linki zewnętrzne

• Niemiecka mapa księstw turyńskich w 1914 r.

Uwagi

1. Stan na 11 kwietnia 2025 r.

Kontrola autorytatywna (państwo):

• VIAF: 130761514
• LCCN: n97076547
• GND: 4051183-2
• NKC: ge682122
• J9U: 987007542856605171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/Duchy-of-Saxe-Coburg-Gotha
• NE.se: sachsen-coburg-gotha-(histregion-ej-släkt)