Rośnie w górach środkowej i południowo-zachodniej Europy. W Polsce stwierdzono jego występowanie tylko w Karpatach i to tylko w dwóch miejscach: na Babiej Górze (skąd podawany jest od dawna) oraz na Malinowskiej Skale w Beskidzie Śląskim (stwierdzony w 2003 r.)[5].
W masywie Babiej Góry okrzyn jeleni występuje na północnych stokach góry, z reguły w trudno dostępnych miejscach w strefie górnej granicy lasu, w większości pomiędzy 1350 a 1400 m n.p.m.[6] Największe skupiska znajdują się pod Sokolicą, w dolinie Markowego Potoku (gdzie schodzi on aż poniżej Górnego Płaju, tj. do ok. 1050 m n.p.m.)[7]. Rośnie też pod Kępą, poniżej Izdebczysk i na Borsuczych Skałach. Stanowisko w dolinie Cylowego Potoku nie zostało potwierdzone[5]. W 2015 r. na czterech wyżej wymienionych stanowiskach naliczono łącznie 182 osobniki tego gatunku[8].
Stanowisko w Beskidzie Śląskim znajduje się na wysokości 965–990 m n.p.m., na stromym stoku doliny Potoku Malinowskiego, w obszarze rozległego, aktywnego osuwiska wytworzonego na łupkowym podłożu[9].
Pokrój
Roślina zielna z grubym, żółtobrunatnym kłączem, w szyi korzeniowej z tuniką tworzoną przez nasady starych liści. Łodyga osiąga od 60 do 200 cm wysokości[10]. Jest gruba, bruzdowana, silnie kosmato owłosiona (zwłaszcza pod węzłami)[10]. W dole ma puste międzywęźla i wyraźne węzły[5], w górnej części jest pełna[10].
Odziomkowe liście okazałe, ogonkowe, o blaszce w zarysie trójkątnej, kilkukrotnie trójdzielne lub pierzaste, z rozdętymi pochwami. Na dolnej stronie owłosione. Poszczególne listki jajowate z klinowatą nasadą i nierówno ząbkowanymi brzegami. Końcowe listki trójwrębne lub trójklapowe[10].
Drobne, białe lub różowawe, zebrane w baldach złożony składający się z 20–40 baldaszków osadzonych na szorstko owłosionych szypułach. Pokrywy i pokrywki liczne, równowąsko lancetowate i orzęsione. Kielich z krótkimi, szydłowatymi lub lancetowatymi ząbkami. Płatki korony do 2 mm szerokie i 1 mm długie, na końcu wycięte i z łatką[10].
Elipsoidalne rozłupnie rozpadające się na dwie rozłupki. Osiągają do 10 mm długości i 8 mm szerokości, są nagie, ze słabo zaznaczonymi żebrami głównymi, ale oskrzydlonymi żebrami dodatkowymi[10].
Rozwój
Bylina, hemikryptofit. Po wykiełkowaniu przez kilka lat nad ziemią widoczne są tylko okazałe liście, zebrane w przyziemną rozetę[5]. Później rozwija pęd kwiatostanowy. Kwitnie w lipcu i sierpniu, czasem do września[10]. Po wydaniu owoców roślina obumiera. Rozmnaża się tylko przez nasiona. W czasie badań przeprowadzonych w latach 1983–1995 w ogrodzie w Zawoi pod Babią Górą stwierdzono, że kiełkuje 48–58% nasion. Wykiełkowane siewki najwcześniej zakwitły po 4 latach (1–9% siewek), najliczniej w piątym (4–31%) i szóstym roku (9–42%). Ostatnie zakwitły dopiero w 10 roku życia. Jeden osobnik wytwarza 4–15 tysięcy nasion. Są ciężkie i rozsiewają się samorzutnie w niewielkiej odległości od macierzystej rośliny (barochoria)[5].
Rośnie na obszarach górskich, w miejscach skalistych, na brzegach lasów i łąkach[10]. Na Babiej Górze rośnie w jarzębinowych zaroślach oraz w zaroślach kosodrzewiny i ziołorośli w reglu górnym i na jego granicy z kosodrzewiną[5]. Na Malinowskiej Skale w strefie regla dolnego w ziołoroślach reprezentowanych przez zespół parzydła leśnego i omiegu górskiegoArunco-Doronicetum austriaci oraz zespół lepiężnika białegoPetasitetum albi, a także w jaworzynie karpackiejSorbo aucupariae-Aceretum pseudoplatani[9].
Na Babiej Górze w latach 2001–2002 naturalne skupiska okrzynu jeleniego liczyły od kilku do kilkudziesięciu okazów. Znajdują się w ściśle chronionych obszarach Babiogórskiego Parku Narodowego, na dokładkę w miejscach oddalonych od szlaków turystycznych i trudno dostępnych. Zabezpieczone są więc przed zniszczeniem przez ludzi. Mogą jednak zaniknąć w wyniku naturalnych procesów, np. w wyniku zarośnięcia ich siedlisk przez zarośla lub las. Zagrażają im także występujące na Babiej Górze osuwiska skalne oraz zgryzanie pędów przez jelenie.
Stanowisko na Malinowskiej Skale również znajduje się z dala od dróg i ścieżek leśnych. W 2003 r. rosło tutaj 8 osobników kwitnących i kilkadziesiąt płonnych[5]. W roku 2011 zaobserwowano tu 37 osobników, w tym 4 kwitnące. Siedlisko zajmowało obszar ok. 9 arów[9].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 106, ISBN978-83-62975-45-7.
FlorianCeliński,TeofilWojterski:Szata roślinna Babiej Góry, w: "Park narodowy na Babiej Górze. Przyroda i człowiek".Warszawa-Kraków:Państwowe Wydawnictwo Naukowe,1983. ISBN83-01-04137-4. Brak numerów stron w książce
Mażul Maciej. Babiogórski Park Narodowy w 2015 r., W: "Wierchy" R. 81 (2015), Wyd. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, Kraków 2017, ISSN 0137-6829, s.190-193
MarianM.KoczwaraMarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 128.
Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski.Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.).Kraków:Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk,2006. ISBN83-89648-38-5. Brak numerów stron w książce
Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.:Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants.Kraków:Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk,2016. ISBN978-83-61191-88-9. Brak numerów stron w książce
Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.:Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.Kraków:Instytut Ochrony Przyrody PAN,2014. ISBN978-83-61191-72-8. Brak numerów stron w książce
DanutaPtaszycka-Jackowska (red.):Światy Babiej Góry.Zawoja:Babiogórski Park Narodowy i Wydawnictwo "Grafikon",2001. ISBN83-88744-02-X. Brak numerów stron w książce
