Nadarzyn (województwo zachodniopomorskie)

Nadarzyn (niem. Billerbeck, nazwa przejściowa – Szczęsne^[4]) – osada sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie choszczeńskim, w gminie Pełczyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego. W roku 2007 osada liczyła 370 mieszkańców. Najbardziej na północ położona miejscowość gminy.

Ten artykuł dotyczy osady w zachodniopomorskim w Polsce. Zobacz też: inne znaczenia słowa „Nadarzyn”.

Nadarzyn

osada
Pałac
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	choszczeński
Gmina	Pełczyce
Wysokość	45 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	310[1]
Strefa numeracyjna	95
Kod pocztowy	73-236[2]
Tablice rejestracyjne	ZCH
SIMC	0185637
Położenie na mapie Polski Nadarzyn
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Nadarzyn
Położenie na mapie powiatu choszczeńskiego Nadarzyn
Położenie na mapie gminy Pełczyce Nadarzyn
53°07′03″N 15°19′28″E[3]

Geografia

Osada leży ok. 13 km na północny wschód od Pełczyc, ok. 1,5 km na północ od drogi wojewódzkiej nr 151, ok. 1 km na północ od byłej linii kolejowej nr 410.

Historia

Pierwsze wzmianki o Nadarzynie pochodzą ze średniowiecza. Od XIV wieku wieś należała do rodziny Billerbeck (stąd przedwojenna nazwa osady). Od XVIII wieku istniał folwark. W 1874 roku dobra zakupił Kasimir von Bormann, wówczas także założony został park, dwór wzniesiono w 1902 roku, gdy majątek należał do Augusta Schulze. Po II wojnie światowej majątek upaństwowiono, powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne, obecnie dzierżawiony prywatnym przedsiębiorcom.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[5][6]:

• kościół ewangelicki, obecnie pw. Świętej Trójcy neogotycki ceglany, z 1902 r.; kościół filialny, rzymskokatolicki należący do parafii pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Zamęcinie, dekanatu Choszczno, archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, metropolii szczecińsko-kamieńskiej. Neogotycki kościół z prezbiterium i czworoboczną, niską wieżą.
  • cmentarz przykościelny
• zespół pałacowy, w skład którego wchodzą:
  • pałac (dwór) z 1902 roku, dwuskrzydłowy w stylu wiktoriańskim^[7].
  • park z początku XIX wieku, zmiany na przełomie XIX/XX wieku

inne obiekty:

• do dnia dzisiejszego zachowały się m.in. (podano pierwotne przeznaczenie budynków): stodoła, magazyn zbożowy, owczarnia, kuźnia, obora, gorzelnia, magazyn z garażem, obiekty folwarczne z drugiej połowy XIX wieku oraz lat 20. XX wieku, kolonia mieszkalna z lat 20. i 30. XX wieku.

• 
  Pałac - elewacja frontowa
• 
  Dawna sala balowa w pałacu
• 
  Kościół

Przypisy

1. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 815 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 85450
4. Rymar 1968 ↓, s. 193.
5. Rejestr zabytków nieruchomych woj. zachodniopomorskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 9. [dostęp 2013-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].
6. „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków”. Szczecin.brak numeru strony
7. Piotr Skurzyński "Pomorze" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2007 s. 51 ISBN 978-83-7495-133-3

Bibliografia

• Edward Rymar. Przywrócenie i nadanie nazw miejscowościom powiatu pyrzyckiego w latach 1945–1947. „Zeszyty Pyrzyckie”. 1, 1968. Szczecin: Instytut Zachodniopomorski. Towarzystwo Miłośników Ziemi Pyrzyckiej.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy: Środowisko kulturowe, obszary objęte ochroną - Nadarzyn, Pełczyce, UMiG