Remove ads
Nabuchodonozor II, właśc. Nabu-kudurri-usur II (akad. Nabû-kudurrī-uṣur) – król Babilonii z dynastii chaldejskiej, syn i następca Nabopolassara, panował w latach 604–562 p.n.e.[1] Jego rządy były okresem hegemonii państwa chaldejskiego na Bliskim Wschodzie.
 Podobizna Nabuchodonozora II z zigguratem E-temenanki | |
| król Babilonu | |
| Okres |
od 604 p.n.e. |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Ojciec | |
| Rodzeństwo | |
| Dzieci |
synowie: Amel-Marduk, Eanna-szarra-usur, Marduk-szuma-usur, Marduk-nadin-ahi, Muszezib-Marduk, Marduk-nadin-szumi; córki: Kaszaja |
Remove ads
Rodzime, akadyjskie imię tego władcy, brzmi Nabû-kudurrī-uṣur[1] i znaczy „Boże Nabu strzeż mego najstarszego syna”[2]. W Biblii, w której władca ten wzmiankowany jest wielokrotnie, głównie w Księdze Jeremiasza[3], imię to uległo zniekształceniu i po hebrajsku (w Kodeksie Leningradzkim) zapisywane było נְבֻכַדְנֶאצַּר /ne·vu·chad·ne·tzar/[4] lub נְבוּכַדְרֶאצַּר /ne·vu·chad·re·tzar/[5], co znaczy w tym języku „Niechaj Nebo chroni koronę”[3]. W greckim przekładzie Biblii (w Septuagincie) używana jest jedna forma tego imienia – ναβουχοδονοσορ /nabouchodonosor/[6]. Podobnie jest w łacińskim przekładzie Biblii (w Wulgacie), gdzie stosowana jest forma Nabuchodonosor[7].
W polskich przekładach Biblii stosowana jest zarówno forma imienia oparta na zapisie hebrajskim (Nebukadnezar w Biblii poznańskiej, Nebukadnesar w Biblii warszawskiej, Nebukadneccar i Nebukadreccar w Przekładzie Nowego Świata), jak i forma oparta na zapisie greckim/łacińskim (Nabuchodonozor w Biblii gdańskiej, Biblii warszawsko-praskiej i Biblii Tysiąclecia):
| polskie przekłady Biblii | przykładowy zapis imienia w | |||
|---|---|---|---|---|
| 2 Księdze Królewskiej (2 Krl 25:1)[8] |
Księdze Jeremiasza (Jer 52:4)[9] | |||
| Biblia gdańska | Nabuchodonozor | Nabuchodonozor | ||
| Biblia poznańska | Nebukadnezar | Nebukadnezar | ||
| Biblia warszawsko-praska | Nabuchodonozor | Nabuchodonozor | ||
| Biblia Tysiąclecia | Nabuchodonozor[10] | Nabuchodonozor[11] | ||
| Biblia warszawska | Nebukadnesar | Nebukadnesar | ||
| Przekład Nowego Świata | Nebukadneccar (1997) Nabuchodonozor (2018) |
Nebukadreccar (1997) Nabuchodonozor (2018) | ||
W Kanonie Ptolemeusza występuje on pod imieniem Nabokolassaros[12].
Remove ads
Jeszcze jako następca tronu pokonał w 605 p.n.e. faraona Necho II w bitwie pod Karkemisz. Po objęciu tronu podbił Syrię, Palestynę i części Fenicji (zajął miasto Tyr, według niektórych źródeł po 13 latach jego blokady). Dążył do podboju Egiptu, ale bez skutku.
W roku 598 p.n.e. poprowadził wojska babilońskie na Jerozolimę, stolicę królestwa Judy. Wyprawa zakończyła się zdobyciem miasta 16 marca 597 p.n.e. Król Jojakin wraz z częścią poddanych został przesiedlony do Babilonu, władcą Judy został następnie mianowany Sedecjasz. Z powodu buntu Sedecjasza (588 p.n.e.) miasto zostało zburzone przez Babilończyków (587 p.n.e. lub 586 p.n.e.), a większość mieszkańców uprowadzono do Babilonu (początek tzw. niewoli babilońskiej Żydów)[13].
Remove ads
Nabuchodonozor zasłynął również jako słynny budowniczy, który przekształcił Babilon w potężną twierdzę. Za jego czasów powstały w Babilonie m.in. brama Isztar, świątynia Marduka E-sagila, potrójny mur Babilonu (strategiczna budowla na lewym brzegu rzeki Eufrat, licząca 18 km) czy ziggurat E-temenanki. Z jego osobą wiąże się też podanie o jednym z siedmiu cudów świata starożytnego – „wiszących ogrodach" w Babilonie. Według tradycji greckiej Nabuchodonozor założyć miał je dla swojej żony, medyjskiej księżniczki Amytis, aby nie czuła się samotna na pozbawionej pagórków, płaskiej równinie Mezopotamii.
Wśród dokonań wzmiankowanych w inskrypcjach królewskich Nabuchodonozora znajdują się[14]:
- w Babilonie:
- prace zdobniczo-restauracyjne w E-sagili (É.SAG.ÍL, „dom, którego szczyt jest najwyższy”) – świątyni boga Marduka
- prace budowlane przy É.TUŠ.A („dom rozkazów”) – kaplicy Marduka w E-sagili
- prace przy DU6.KU3 lub parak šīmãti („miejsce przeznaczenia”) – kaplicy Marduka należącej do UB.ŠU.UKKIN.NA („dziedziniec zgromadzeń") w E-sagili
- prace zdobnicze w Ezidzie (É.ZI.DA) – siedzibie Marduka i kaplicy Nabu w E-sagili
- prace przy É.GIŠNIG.GIDIR.KALAM.MA.SUM.MA („dom który nadaje berło nad ziemią”) – świątyni Nabu w Babilonie
- prace zdobnicze w KÁ.HI.LI.SÙ („brama pokryta luksusem”) – siedzibie Sarpanitu w E-sagili
- ukończenie E-temenanki (É.TEMEN.AN.KI, „dom – podstawa nieba i ziemi”) – zigguratu w kompleksie świątynnym Marduka
- prace restauracyjne w É.SISKUR lub bīt niqe („dom ofiarny”) – świątyni ofiarnej zajmowanej przez Marduka podczas święta akitu, znajdującej się poza Babilonem
- odbudowa É.DI.KU5.KALAM.MA („dom sędziego ziemi”) – świątyni boga Szamasza
- odbudowa É.MAŠ.DA.RI („dom ofiar zwierzęcych”) – świątyni bogini Isztar
- odbudowa É.HUR.SAG.SIKIL.LA („dom czystej góry”) – świątyni bogini Guli-Ninkarrak we wschodniej części Babilonu
- odbudowa É.KIŠ.NU.GÁL – świątyni boga Sina
- odbudowa É.SA.BAD („dom otwartych uszu”) – świątyni Guli w zachodniej części Babilonu
- prace budowlane w É.MAH („wyniosły dom”) – świątyni Bēlet-ili
- odbudowa É.NAM.HÉ („dom obfitości”) – świątyni Adada w dzielnicy Kumari
- odbudowa É.KI.TUŠ.GARZA („dom zamieszkany przez uregulowania”) – świątyni Bēlet-ilī we wgłębieniu murów Babilonu
- budowa domu pisarzy (bīt šutummi ša tupsarrī)
- prace przy Imgurenlil i Nimitenlil – murach Babilonu
- prace przy budowie mostu przez Eufrat
- budowa kanału Libil-hegal wraz z mostem na drodze procesyjnej
- prace przy odnowieniu i ulepszeniu dróg procesyjnych
- prace przy Bramie Isztar i innych bramach
- wzniesienie tzw. „Muru medyjskiego”
- budowa wielkiego muru wschodniego z trzecim nadbrzeżem
- prace restauracyjne przy Starym Pałacu Nabopolasara
- budowa Nowego Pałacu (z m.in. tzw. „Muzeum”)
- w Borsippie:
- ozdobienie E-zidy – świątyni boga Nabu
- budowa kaplicy É.ŠID.DÙ.AN.NA.KI („dom kierownika nieba i ziemi”) – komnaty Nabu w E-zidzie
- umieszczenie belek cedrowych nad É.MAH.TI.LA („wyniosły dom, który daje życie”) – kapliczką Nabu w E-zidzie
- ukończenie budowy E-urmeiminanki – ziguratu świątyni E-zida
- odbudowa É.DIM.AN.NA („dom, więzy nieba”) – sanktuarium Sina w E-zidzie
- odbudowa É.GU.LA („wielki dom”) – świątyni Guli
- odbudowa É.TI.LA („dom, który daje życie”) – świątyni Guli-Ninkarrak
- odbudowa świątyni Adada
- odbudowa É.ZI.BA.TI.LA („prawdziwy dom dający życie”) – świątyni Guli
- odbudowa świątyni Mār-bitī
- ukończenie muru Borsippy i jego fosy
- w innych miastach:
- odbudowa E-babbar – świątyni Szamasza i Aji w Sippar
- odbudowa É.UL.LA („dom radowania się”) – świątyni Guli w Sippar
- odbudowa E-babbar – świątyni Szamasza w Larsie
- odbudowa E-ana – świątyni Isztar w Uruk
- odbudowa É KIŠ.NU.GÁL – świątyni Sina w Ur
- prace zdobnicze w E-duba – świątyni Zababy w Kisz
- prace zdobnicze w E-meteursag – celli Zababy w E-duba w Kisz
- odbudowa ÈŠ.URUGAL („dom wielkiego miasta”) – świątyni Ereszkigal w mieście Kuta
- prace fortyfikacyjne i zdobnicze przy E-meslam – świątyni Nergala i Las w mieście Kuta
- odbudowa É.GAL.MAH („wywyższony pałac”) – świątynia Guli w Isin
- odbudowa É.I.BÍ.AN.NA („dom, w którym Anu wzywa początek”) – świątyni Urasza w Dilbat
- odbudowa E-igikalama – świątyni boga Lugal-Marada w Marad
.jpg)
Wśród innych prac budowlanych Nabuchodonozora, które nie są wymienione wśród inskrypcji królewskich, ale które są poświadczone m.in. archeologicznie, znajdują się:
- Unirkidurmah – zigurat w Kisz, gdzie odnaleziono kilka cegieł Nabuchodonozora
- świątynia Guli w Isin[15]
- świątynia Ningiszzidy w Uruk
- prace w Tall al-Lahm[16]
Remove ads
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads