Rodzime, akadyjskie imię tego władcy, brzmi Nabû-kudurrī-uṣur[1] i znaczy „Boże Nabu strzeż mego najstarszego syna”[2]. W Biblii, w której władca ten wzmiankowany jest wielokrotnie, głównie w Księdze Jeremiasza[3], imię to uległo zniekształceniu i po hebrajsku (w Kodeksie Leningradzkim) zapisywane było נְבֻכַדְנֶאצַּר /ne·vu·chad·ne·tzar/[4] lub נְבוּכַדְרֶאצַּר /ne·vu·chad·re·tzar/[5], co znaczy w tym języku „Niechaj Nebo chroni koronę”[3]. W greckim przekładzie Biblii (w Septuagincie) używana jest jedna forma tego imienia – ναβουχοδονοσορ /nabouchodonosor/[6]. Podobnie jest w łacińskim przekładzie Biblii (w Wulgacie), gdzie stosowana jest forma Nabuchodonosor[7].
W polskich przekładach Biblii stosowana jest zarówno forma imienia oparta na zapisie hebrajskim (Nebukadnezar w Biblii poznańskiej, Nebukadnesar w Biblii warszawskiej, Nebukadneccar i Nebukadreccar w Przekładzie Nowego Świata), jak i forma oparta na zapisie greckim/łacińskim (Nabuchodonozor w Biblii gdańskiej, Biblii warszawsko-praskiej i Biblii Tysiąclecia):
Więcej informacji polskie przekłady Biblii, przykładowy zapis imienia w ...
W roku 598 p.n.e. poprowadził wojska babilońskie na Jerozolimę, stolicę królestwa Judy. Wyprawa zakończyła się zdobyciem miasta 16 marca 597 p.n.e. Król Jojakin wraz z częścią poddanych został przesiedlony do Babilonu, władcą Judy został następnie mianowany Sedecjasz. Z powodu buntu Sedecjasza (588 p.n.e.) miasto zostało zburzone przez Babilończyków (587 p.n.e. lub 586 p.n.e.), a większość mieszkańców uprowadzono do Babilonu (początek tzw. niewoli babilońskiej Żydów)[13].
Nabuchodonozor zasłynął również jako słynny budowniczy, który przekształcił Babilon w potężną twierdzę. Za jego czasów powstały w Babilonie m.in. brama Isztar, świątynia Marduka E-sagila, potrójny mur Babilonu (strategiczna budowla na lewym brzegu rzeki Eufrat, licząca 18km) czy zigguratE-temenanki. Z jego osobą wiąże się też podanie o jednym z siedmiu cudów świata starożytnego – „wiszących ogrodach" w Babilonie. Według tradycji greckiej Nabuchodonozor założyć miał je dla swojej żony, medyjskiej księżniczki Amytis, aby nie czuła się samotna na pozbawionej pagórków, płaskiej równinie Mezopotamii.
Wśród dokonań wzmiankowanych w inskrypcjach królewskich Nabuchodonozora znajdują się[14]:
prace zdobniczo-restauracyjne w E-sagili (É.SAG.ÍL, „dom, którego szczyt jest najwyższy”) – świątyni boga Marduka
prace budowlane przy É.TUŠ.A („dom rozkazów”) – kaplicy Marduka w E-sagili
prace przy DU6.KU3 lub parak šīmãti („miejsce przeznaczenia”) – kaplicy Marduka należącej do UB.ŠU.UKKIN.NA („dziedziniec zgromadzeń") w E-sagili
prace zdobnicze w Ezidzie (É.ZI.DA) – siedzibie Marduka i kaplicy Nabu w E-sagili
prace przy É.GIŠNIG.GIDIR.KALAM.MA.SUM.MA („dom który nadaje berło nad ziemią”) – świątyni Nabu w Babilonie
prace zdobnicze w KÁ.HI.LI.SÙ („brama pokryta luksusem”) – siedzibie Sarpanitu w E-sagili
ukończenie E-temenanki (É.TEMEN.AN.KI, „dom – podstawa nieba i ziemi”) – zigguratu w kompleksie świątynnym Marduka
prace restauracyjne w É.SISKUR lub bīt niqe („dom ofiarny”) – świątyni ofiarnej zajmowanej przez Marduka podczas święta akitu, znajdującej się poza Babilonem
odbudowa É.DI.KU5.KALAM.MA („dom sędziego ziemi”) – świątyni boga Szamasza
odbudowa É.MAŠ.DA.RI („dom ofiar zwierzęcych”) – świątyni bogini Isztar
odbudowa É.HUR.SAG.SIKIL.LA („dom czystej góry”) – świątyni bogini Guli-Ninkarrak we wschodniej części Babilonu
Nabuchodonozor (1795 r.), obraz Williama Blake'a będący ilustracją do Dn 4,30: Wypędzono go spośród ludzi, żywił się trawą jak woły, a rosa z nieba go obmywała. Włosy jego urosły niby pióra orła, paznokcie zaś jego jak pazury ptaka. Ze zbiorów Tate Gallery w Londynie.
Wśród innych prac budowlanych Nabuchodonozora, które nie są wymienione wśród inskrypcji królewskich, ale które są poświadczone m.in. archeologicznie, znajdują się:
Unirkidurmah – zigurat w Kisz, gdzie odnaleziono kilka cegieł Nabuchodonozora
hasło kudurru (III), "Akkadisches Handwörterbuch" (AHw), tom I/2, Wiesbaden 1962, s. 500; hasło kudurru (C), "Chicago Assyrian Dictionary" (CAD), tom K, The Oriental Institute, Chicago 1971, s. 497.
przykładowy zapis tego imienia w Kodeksie Leningradzkim w 25 rozdziale 2 Księgi Królów (2 Krl 25:1; 25:8; 25:22) – tekst źródłowy i jego transliteracja
przykładowy zapis tego imienia w Kodeksie Leningradzkim w 52 rozdziale Księgi Jeremiasza (Jer 52:4; 52:12; 52:28-30) – tekst źródłowy i jego transliteracja
przykładowy zapis tego imienia w Wulgacie: 2 Księga Królów (2 Krl 25:1; 25:8; 25:22) – tekst źródłowy; Księga Jeremiasza (Jer 52:4; 52:12; 52:28-30) – tekst źródłowy
na podstawie T. Karpiński, Inskrypcje królewskie Nabuchodonozora II, praca magisterska napisana w Zakładzie Historii Starożytnego Bliskiego Wschodu Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, pod kierunkiem prof. dr hab. Stefana Zawadzkiego, Poznań 2009.
R. M. Czichon, "Nebukadnezar II. B. Archäologisch.", [w:] Reallexikon der Assyriologie, t. 9, s. 205.
A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin – New York 1980-83, s.86-135.
.jpg)
