Marcin Zieliński
polski lekarz i oficer, ofiara zbrodni katyńskiej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marcin Karol Zieliński (ur. 21 lipca 1886 w Uhelnie, zm. 1940 w Katyniu) – polski lekarz neurolog i psychiatra, profesor nauk medycznych, wykładowca uniwersytecki, major lekarz rezerwy Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 lipca 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1940 |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
   | |
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Urodził się w rodzinie Jana h. Świnka (1850–1929), urzędnika Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń, i Tekli z Wosiów[1][2]. Uczęszczał do gimnazjów w Samborze, Kołomyi i III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie, w którym zdał maturę. Od 1904 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1906 roku wyjechał na dwa lata na studia zagraniczne, z czego rok uczył się u Wilhelma Wundta na Uniwersytecie w Lipsku, a kolejny rok u Aloisa Riehla, Maxa Dessoira i Carla Stumpfa w Berlinie oraz Friedricha Jodla i Aloisa Höflera w Wiedniu. Po powrocie do Krakowa w 1908 roku podjął studia medyczne. Doktoryzował się z filozofii pod kierunkiem Kazimierza Morawskiego. W 1911 przeniósł się do Wiednia, gdzie ukończył w 1913 studia medyczne. Dyplom doktora wszech nauk lekarskich otrzymał w 1914 roku w Wiedniu. W tym samym roku został asystentem w Klinice Chorób Nerwowych i Psychicznych UJ. Przed I wojną światową był członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, „Zarzewia” i Polskich Drużyn Strzeleckich. Po wybuchu wojny wstąpił do Legionów Polskich. Od 1914 służył jako lekarz w 2 pułku piechoty i lekarz III batalionu 6 pułku piechoty Legionów Polskich[3]. 11 października 1914 roku awansował na podporucznika, a 1 listopada 1915 roku na porucznika. W 1917 roku pełnił służbę w Szpitalu Fortecznym Nr 4 w Krakowie.
Po zakończeniu działań wojennych ponownie objął stanowisko asystenta w klinice, prowadzonej przez Jana Piltza. Od 1919 do 1921 był także naczelnym lekarzem wojskowego oddziału neurologicznego w Krakowie. Od 1924 roku kierował Sanatorium dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Batowicach. W tym samym roku jako major rezerwy ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów sanitarnych posiadał przydział mobilizacyjny do 5 Batalionu Sanitarnego w Krakowie (dziesięć lat później do Kadry Zapasowej 5 Szpitala Okręgowego w Krakowie). W 1933 był biegłym sądowym w słynnym procesie Rity Gorgonowej oskarżonej o zabójstwo Elżbiety (Lusi) Zaremby córki lwowskiego architekta Henryka Zaremby[4]. W 1934 mianowany profesorem tytularnym psychiatrii i neurologii na UJ. Stamtąd został mianowany profesorem nadzwyczajnym neurologii i psychiatrii na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego z dniem 27 września 1938[5]. Jako przedstawiciel Krakowskiej Izby Lekarskiej został wybrany do składu Naczelnej Izby Lekarskiej V kadencji 1935–1939[6]. Działał w Naczelnej Izbie Lekarskiej, Związku Lekarzy Państwa Polskiego, Towarzystwie Opieki nad Psychicznie Chorymi w Krakowie. W listopadzie 1938 przeprowadził się do Poznania.
Powołany do wojska pod koniec sierpnia 1939. Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 dostał się do niewoli sowieckiej i był przetrzymywany w obozie w Kozielsku[7]. Wiosną 1940 przetransportowano go do Katynia, gdzie został rozstrzelany przez funkcjonariuszy NKWD i tam pogrzebany[7]. 28 lipca 2000 nastąpiło oficjalne otwarcie w tym miejscu Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu[8].
Od 6 maja 1918 jego żoną była Blanka Bieńkowska h. Łada, z którą miał syna Ryszarda.
5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[9]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6360 – 17 maja 1922[10][11]
- Krzyż Niepodległości – 17 września 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[12]
- Krzyż Walecznych dwikrotnie nr 48076 – 16 września 1922 „za udział w b. Legionach Polskich”[13][14]
- Krzyż Pamiątkowy 6 pułku piechoty Legionów Polskich[3]
Wybrane prace
- Zagadnienie uczucia. Kraków: Gebethner, 1911.
- Wzruszenia u schizofreników. Rocznik Psychjatryczny 5, s. 95–103, 1927.
- Konstytucja i charakter Rocznik Psychjatryczny 20, s. 66–74, 1933.
- Cyklotymja w atypowej postaci. Rocznik Psychjatryczny 21, s. 379–386, 1933.
- Rola konstytucji w zaburzeniach psychicznych reaktywnych. Rocznik Psychjatryczny 23, s. 1–8, 1934.
- Nerwice a układ wegetatywny. Polska Gazeta Lekarska, 1936.
- Psychozy pomroczne odwykowe. Przyczynek do kliniki omamów. Rocznik Psychjatryczny 34/35, s. 81–88, 1938.
Upamiętnienie
Marcinowi Zielińskiemu został poświęcony jeden z odcinków filmowego cyklu dokumentalnego pt. Epitafia katyńskie (2010).
Zobacz też
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- Włodzimierz Godłowski, Stefan Pieńkowski, Aleksander Ślączka – inni neurolodzy zamordowani w ramach zbrodni katyńskiej
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.