Lubycza Królewska

Lubycza Królewska – miasto w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lubycza Królewska.

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Lubycza Królewska

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Kościół parafialny MB Różańcowej i Aniołów Stróżów w Lubyczy
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	tomaszowski
Gmina	Lubycza Królewska
Prawa miejskie	1759–1787 i od 2016
Burmistrz	Marek Łuszczyński
Powierzchnia	3,90[1] km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	2440[2] 622,4 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 84
Kod pocztowy	22-680
Tablice rejestracyjne	LTM
Położenie na mapie Polski Lubycza Królewska
Położenie na mapie województwa lubelskiego Lubycza Królewska
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego Lubycza Królewska
Położenie na mapie gminy Lubycza Królewska Lubycza Królewska
50°20′26,89″N 23°31′10,65″E
TERC (TERYT)	0618054
SIMC	0892889
Urząd miejski Kolejowa 1 22-680 Lubycza Królewska
Strona internetowa

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie zamojskim.

Miasto położone jest na Roztoczu Wschodnim, w dawnej ziemi bełskiej^[3], przy drodze krajowej nr 17. Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Lubycza Królewska liczyła 2440 mieszkańców^[2].

Lubycza Królewska jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Matki Bożej Różańcowej^[4].

Historia

Dawna osada wołoska. Miejscowość posiadała prawa miejskie w latach 1759–1787. Dawna własność królewska.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie rawskim w woj. lwowskim.

Przed 1939 spośród 1000 mieszkańców Lubyczy Królewskiej 90% stanowili Żydzi, natomiast w większości nieistniejących już Lubyczy Kameralnej i Lubyczy Kniazie dominowali Ukraińcy. W czasie II wojny światowej miejscowość początkowo znalazła się w granicach ZSRR, natomiast w 1941 roku wkroczyli tu Niemcy. Rankiem 4 października 1942 r. miała miejsce krwawa pacyfikacja Lubyczy Królewskiej, Lubyczy-Kniazie, Szalenika, Żyłki, przeprowadzona przez niemieckich okupantów. Niemcy zamordowali wtedy około 53 niewinnych cywilów. Pretekstem było fałszywe oskarżenie ludności cywilnej przez wachmanów z załogi niemieckiego obozu zagłady SS-Sonderkommando Belzec w Bełżcu, pilnujących koni komendanta obozu SS-Hauptsturmführera Gotlieba Heringa – o podpalenie stajni z 3 końmi. Sprawcami podpalenia byli sami pijani wachmani z obozu zagłady. Zemsta (oparta na fałszywych oskarżeniach wachmanów) komendanta niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu Gotlieba Heringa na ludności cywilnej była krwawa. Wyruszył on na czele około 100 niemieckich strażników i wachmanów z obozu aby mordować okoliczną ludność cywilną^[5]. W Lubyczy Królewskiej Niemcy zamordowali 24 ludzi^[6]. Część ofiar mordu została pochowana przy kościele Matki Bożej Różańcowej w Lubyczy Królewskiej^[7]. 21 lipca 1944 zdobyta przez wojska radzieckie^[8].

W latach 1944–1947 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 104 Polaków, w tym kilkudziesięciu żołnierzy Wojska Polskiego i członków komisji przesiedleńczej^[9].

W miejscowości znajduje się cmentarz żydowski o powierzchni 40 arów, kościół parafialny z 1904, neogotycki, z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, z XVI wieku, pochodzącym z Rawy Ruskiej oraz pomnik polskich żołnierzy poległych w walkach z partyzantami Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). 1 stycznia 2016 Lubycza Królewska odzyskała prawa miejskie. W granice nowo powstałego miasta włączono również miejscowości Zatyle-Osada i Dęby^[10].

Osobne artykuły: Graniczna Placówka Kontrolna Lubycza, Strażnica WOP Lubycza Królewska i Placówka Straży Granicznej w Lubyczy Królewskiej.

Oświata

W mieście znajduje się: Przedszkole Samorządowe i Szkoła Podstawowa im. Generała Nikodema Sulika^[11].

Zabytki

• cmentarz greckokatolicki i rzymskokatolicki „Nowy”, z połowy XIX w., nr rej.: A/833 z 21.12.2007^[12]
• dzwonnica drewniana przeniesiona z Teniatysk, 1754, 1988, nr rej.: A/499 z 05.06.1992^[12]

• 
  Dzwonnica z Teniatysk
• 
  Zabytkowy cmentarz
• 
  Osiedle LSM

Sport

Stadion w Lubyczy Królewskiej (grudzień 2004)

• Pełna nazwa: Gminny Ludowy Klub Sportowy Granica Lubycza Królewska
• Data założenia: 4 czerwca 1976
• Barwy: czerwono-zielono-niebieskie
• Adres: ul. Parkowa 4, 22-680 Lubycza Królewska
• Stadion Gminny w Lubyczy Królewskiej
  • Pojemność: 720 miejsc siedzących (224 pod dachem)
  • Boisko: 98 × 68 m
• Prezes: Artur Sawiak
• Trener: Bartosz Stefanik
• Aktualna liga (stan na sezon 2020/2021): Zamojska klasa okręgowa
• W rundzie wiosennej sezonu 2007/2008 swoje mecze w IV lidze rozgrywał gościnnie Spartakus Szarowola.
• 23 października 2009 roku została oddana do użytku hala sportowa i boisko wielofunkcyjne^[13][14].

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół katolicki

• parafia Matki Bożej Różańcowej

Świadkowie Jehowy

• zbór Lubycza Królewska^[15]

Ludzie związani z Lubyczą Królewską

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Lubyczy Królewskiej‎.

Zobacz też

• Lubycza Kameralna
• Lubycza Kniazie

Przypisy

1. GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan w dn. 2022-01-01. Format XLSX tabl. 22
2. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
3. „Archiwum Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego”, tom IV: 1585–1588. Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1948, s. 40.
4. Opis parafii na stronie diecezji
5. Janusz Peter, Za trzy konie, [w]: Tomaszowskie za okupacji, wyd. Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne im. doktora Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim, Tomaszów Lubelski 2019. ISBN 978-83-937181-7-7. s. 134–138
6. Janusz Peter, Za trzy konie, [w]: Tomaszowskie za okupacji, wyd. Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne im. doktora Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim, Tomaszów Lubelski 2019. ISBN 978-83-937181-7-7. s. 137.
7. Gmina Lubycza Królewska. lubyczaczyta.pl. [dostęp 2020-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-14)].
8. ВОВ-60 - Сводки. [dostęp 2009-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-10)].
9. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 762-763, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
10. Pojawią się nowe miasta na mapie Polski. tvp.info. [dostęp 2017-03-27]. (pol.).
11. Zespół Szkół w Lubyczy Królewskiej: Plan lekcji. [dostęp 2010-06-30].
12. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-01-08].
13. Zespół Szkół W Lubyczy Królewskiej
14. Lubycza Królewska - Gminny Portal Internetowy
15. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05].

Linki zewnętrzne

• Lubycza Królewska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 457.

Kontrola autorytatywna (miasto):

• VIAF: 9038150382229413500001
• GND: 4748188-2
• J9U: 987007389378505171