Janusz Peter

Janusz Wincenty Peter (ur. 26 listopada 1891 w Skolem, pow. stryjski, zm. 16 lutego 1963 w Tomaszowie Lubelskim) – polski lekarz, regionalista i publicysta związany z ziemią tomaszowską.

Janusz Wincenty Peter

Ławeczka Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim
Data i miejsce urodzenia	26 listopada 1891 Skole
Data i miejsce śmierci	16 lutego 1963 Tomaszów Lubelski
Zawód, zajęcie	lekarz
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Odznaczenia

Życiorys

Syn Michała i Karoliny z Koczerskich. Ukończył szkołę średnią we Lwowie (1912). W 1914 r. został powołany do służby w armii austriackiej. Odbył m.in. kampanię na froncie włoskim. W r. 1919 wstąpił do Wojska Polskiego, brał udział w III powstaniu śląskim. Po ukończeniu studiów w 1923 r. dostał pracę w VI Szpitalu Okręgowym we Lwowie. Po kilku latach został ordynatorem oddziałów chirurgiczno-ortopedycznego i zakaźnego. Równolegle był zatrudniony jako asystent Zakładu Anatomii Patologicznej na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego. W 1927 r. objął posadę dyrektora szpitala miejskiego w Tomaszowie Lubelskim. Po przyjeździe do Tomaszowa zaczął gromadzić przedmioty związane z przeszłością ziemi tomaszowskiej. Na terenie szpitala utworzył muzeum, które otworzył w 1962 r.^[1]

Jeden z trzech (obok Zygmunta Klukowskiego ze Szczebrzeszyna i Stanisława Pojaska z Biłgoraja) zasłużonych lekarzy – kronikarzy wydarzeń okresu okupacji niemieckiej (1939–1944) na Roztoczu.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1957) – z okazji 30-lecia pracy w Tomaszowie Lubelskim
• Złoty Krzyż Zasługi (1937) – za zasługi w rozbudowie i kierowaniu szpitalem oraz za osiągnięcia naukowe
• Srebrny Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)^[2]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (10 lipca 1954)^[3]
• Krzyż Partyzancki (1959)^[1]
• Odznaka Grunwaldzka (1948)

Upamiętnienie

Imię dr. Janusza Petera noszą w Tomaszowie Muzeum Regionalne, szkoła podstawowa i jedna z ulic. W mieście działa także Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne jego imienia. Do 1968 r. imię Petera nosiła Biblioteka Medycyny Wiejskiej i Muzeum Higieny Wsi przy Instytucie Medycyny Wsi i Higieny Pracy w Lublinie^[4]. W 2014 roku w rynku w Tomaszowie Lubelskim stanęła ławeczka z rzeźbą przedstawiającą siedzącą postać doktora Petera i mottem „Non omnis moriar” autorstwa Roberta Sobocińskiego^[5].

Życie prywatne

W 1921 r. poślubił Felicję Reichert, absolwentkę Seminarium Nauczycielskiego we Lwowie. Peterowie byli bezdzietnym małżeństwem^[1].

Publikacje

• Dzieje Szpitala Powiatowego w Tomaszowie Lubelskim (1912–1944), Lublin 1945.
• Z dziejów Służby Zdrowia w Tomaszowie Lubelskim, Zamość 1946.
• Szkice z przeszłości miasta kresowego, Zamość 1947.
• Tomaszowskie za okupacji, Tomaszów Lubelski 1991.

Przypisy

1. Informacja o wystawie regionalistyczej, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu. [dostęp 2015-08-12].
2. M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 298 „za zasługi na polu pracy samorządowej”.
3. M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1244 – Uchwała Rady Państwa nr 0/147 na wniosek Ministra Zdrowia.
4. Robert Horbaczewski: Janusz Peter, legenda Tomaszowa. [dostęp 2015-08-12].
5. Usiądź na ławeczce z doktorem a będziesz zdrów. 2014-11-11. [dostęp 2022-01-06].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000116939870
• VIAF: 101972644
• LCCN: n97007765
• GND: 1098580036
• PLWABN: 9810545345005606
• NUKAT: n97083764
• J9U: 987007281498205171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3956227