Komenda Rejonu Uzupełnień Bielsko

Komenda Rejonu Uzupełnień Bielsko na Śląsku (KRU Bielsko n/Śl.) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie^[2].

Komenda Rejonu Uzupełnień Bielsko na Śląsku

Powiatowa Komenda Uzupełnień
Bielsko na Śląsku

Historia
Państwo	Polska
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	PKU Biała-Bielsko[1] PKU Bielsko PKU Bielsko na Śląsku
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Bielsko
Podległość	DOK V
Skład	PKU typ IV

Odcisk pieczęci do korespondencji

Komendy rejonów uzupełnień OK V

Historia komendy

PKU Biała-Bielsko administrowała powiatami: bielskim, bialskim, cieszyńskim i żywieckim^[3][4][5].

Z dniem 1 października 1927 minister spraw wojskowych zmienił nazwę PKU Biała-Bielsko na PKU Bielsko oraz skład jej okręgu poborowego. Z okręgu zostały wyłączone powiaty bialski i żywiecki, i podporządkowane nowo utworzonej PKU Żywiec^[6].

22 grudnia 1928 minister spraw wojskowych zmienił nazwę PKU Bielsko na PKU Bielsko na Śląsku^[7].

W marcu 1930 PKU Bielsko na Śląsku nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr V i wciąż administrowała powiatami: bielskim i cieszyńskim^[8]. W grudniu tego roku PKU Bielsko na Śląsku posiadała skład osobowy typu IV^[9].

31 lipca 1931 gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian^[10].

1 lipca 1938 weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Bielsko na Śląsku została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Bielsko na Śląsku przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938^[11], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 o powszechnym obowiązku wojskowym^[12]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Bielsko na Śląsku normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień^[13].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień^[2].

Z końcem 1938 została rozwiązana KRU Żywiec, a w jej miejsce utworzona KRU Cieszyn^[14]. Administrowane dotychczas przez KRU Żywiec powiaty bialski i żywiecki zostały podporządkowane KRU Bielsko na Śląsku, natomiast powiat cieszyński podporządkowany KRU Cieszyn^[2].

W lutym 1939 rejon uzupełnień obejmował miasto Bielsko oraz powiaty: bielski, bialski i żywiecki^[2].

2 września 1939 kapitan Henryk Moczyński z II rzutem KRU Bielsko ewakuował się na Radomyśl, Brzeżany i Tłumacz. W Kutach został włączony do transportu biur MSWojsk., a 18 września 1939 pod Śniatynem przekroczył granicę z Królestwem Rumunii. W miejscowości Fokszany władze rumuńskie odebrały księgi ewidencyjne i kartoteki młodszych roczników^[15].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU Bielsko oraz PKU i KRU Bielsko na Śląsku, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938.

Komendanci
stopień, imię i nazwisko	okres pełnienia funkcji	kolejne stanowisko (dalsze losy)
ppłk piech. Aleksander II Zawadzki[a]	1923[3][4] – II 1927[26]	stan spoczynku z dniem 30 IV 1927
mjr piech. Erwin Pallas[b]	VI 1927[51] – II 1929[52]	dyspozycja dowódcy OK V
ppłk piech. Józef Sitko	III 1929 – 31 VIII 1935	stan spoczynku
mjr piech. Edward Jan Grabowski	VIII 1935[53] – 1939[54]

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[3][55]
I referent	kpt. piech. Leonard Brunon Macura[c]	1923 – VIII 1925	4 psp
	mjr piech. Edmund Żelawski	VIII 1925[56] – II 1926[57]	20 pp
II referent	por. kanc. Adolf Prover (Prower)	do 1 XII 1924	OE Biała
	por. / kpt. kanc. Alfred Bernard Farny	od 1 XII 1924[58]
referent inwalidzki	urzędnik wojsk. XI rangi Antoni Hrycykiewicz	do XI 1922[59]	OE Chrzanów PKU Wadowice
	urzędnik wojsk. XI rangi Jan Olejak	od XI 1922[59]
	urzędnik wojsk. XI rangi Adolf Weiss	od 23 V 1923[60]
	por. san. / por. kanc. Oswald Jan Urbanke	od II 1924[61][62]
oficer instrukcyjny	por. piech. Marcin Wyród-Przyborowski	1922[63] – 1 IV 1923[64]
	kpt. piech. Józef Martinek[d]	od IV 1924[66]
	por. piech. Stanisław Leszak[e]	VII 1925[72] – III 1926[73]	3 psp
oficer ewidencyjny Bielsko	urzędnik wojsk. X rangi Rudolf Rzeźniczek[f]	I 1923[74] – 31 XII 1924[75]	stan spoczynku
	ppor. rez. piech. powoł. do sł. czyn. Władysław III Lipski	od 1 I 1925[76]
oficer ewidencyjny Biała	por. adm. san. Alfred Bernard Farny	1 XII 1923[77] – 1 XII 1924	II referent
	por. kanc. Adolf Prover (Prower)	1 XII 1924[58] – 30 IX 1925[78]	stan spoczynku
oficer ewidencyjny Cieszyn	por. kanc. Franciszek Giergiel	do II 1926[79]	referent inwalidzki w PKU Grudziądz
oficer ewidencyjny Żywiec	ppor. rez. piech. powoł. do sł. czyn. Władysław III Lipski	1 XII 1924[80] – 1 I 1925	OE Bielsko
	chor. Marian Madziuk[g]	od III 1925
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[82][83][84]
kierownik I referatu administracji rezerw	kpt. kanc. / sap. Józef Władysław Albiński[h]	II 1926 – 30 VI 1934	stan spoczynku
kierownik II referatu poborowego	kpt. kanc. Alfred Bernard Farny	II 1926 – XII 1929[87]	kierownik I referatu PKU Inowrocław
	kpt. art. Stanisław Tadeusz Żukowski	XII 1929[88] – IX 1930[89]	dyspozycja dowódcy OK V
	kpt. piech. Dominik Michał Binder	IX 1930[90] – 31 VIII 1935[91]	stan spoczynku
referent	por. kanc. Władysław III Lipski[i]	II 1926 –	Garn. Adm. Koszar Biała-Bielsko[99]
	por. kanc. Oswald Jan Urbanke	do IV 1928[100]	referent inwalidzki
	por. piech. Stanisław Marian Goliński[j]	IV 1928[101] – X 1930[102]	kurs aplikacyjny w CWŻand.
referent inwalidzki	por. kanc. Oswald Jan Urbanke	od II 1926 i IV 1928 – IV 1929[103][104]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[54][k]
kierownik I referatu ewidencji	kpt. adm. (piech.) Stanisław Skwara[l]	1939
kierownik II referatu uzupełnień	kpt. adm. (piech.) Henryk Moczyński[m]	16 XII 1938 – 18 IX 1939	PSZ na Zachodzie
w dyspozycji dowódcy OK V	mjr piech. Jan Kłoś	1939	KRU Bielsk Podlaski

Uwagi

1. ppłk piech. Aleksander II Zawadzki ur. 16 września 1876 w Stryju^[16]. Jesienią 1896 rozpoczął zawodową służbę w cesarskiej i królewskiej Armii. Został wcielony do Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 40 w Jarosławiu^[17]. W szeregach tego pułku wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach (1912–1913)^[18], a następnie walczył na frontach I wojny światowej^[19][20][21]. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie: kadeta-zastępcy oficera (starszeństwo z 1 września 1896)^[22], porucznika (1 listopada 1897), nadporucznika (1 listopada 1901) i kapitana (1 listopada 1911)^[23][24]. Był odznaczony Krzyżem Walecznych^[25].
2. mjr piech. Erwin Edward Pallas^[27] ur. 16 lipca 1885 w Mizuniu, w ówczesnym powiecie dolińskim Królestwa Galicji i Lodomerii^[28]. Jesienią 1904 rozpoczął zawodową służbę w cesarskiej i królewskiej Armii. Został wcielony do Śląskiego Pułku Piechoty Nr 1 w Opawie^[29][30]. W latach 1911–1913 pełnił funkcję adiutanta jednego z czterech batalionów pułku^[31][32][33]. W szeregach Pułku Piechoty Nr 1 wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach (1912–1913)^[33], a następnie walczył na frontach I wojny światowej^[34][35][36]. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie: kadeta-zastępcy oficera (starszeństwo z 1 września 1904)^[37], porucznika (starszeństwo z 1 listopada 1906)^[38], nadporucznika (starszeństwo z 1 maja 1912)^[39] i kapitana (1 lipca 1915)^[40]. Był odznaczony Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej, Krzyżem Jubileuszowym Wojskowym i Krzyżem Pamiątkowym Mobilizacji 1912–1913^[36]. W Wojsku Polskim był dowódcą Batalionu Zapasowego 17 Pułk Piechoty w Rzeszowie^[41]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. Pełnił wówczas służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego Kraków^[42]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Departamencie I Ministerstwa Spraw Wojskowych, a jego oddziałem macierzystym był 17 pp^[27]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 117. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 17 pp^[43]. Później został przeniesiony do 29 Pułku Piechoty w Kaliszu i przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Wadowice na stanowisko I referenta^[44]. W kwietniu 1924 został przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Królewska Huta na stanowisko I referenta^[45][46]. W czerwcu 1927 został przydzielony z Departamentu Piechoty MSWojsk. do Powiatowej Komendy Uzupełnień Biała Bielsko na stanowisko komendanta^[47]. 23 grudnia 1927 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z pozostawieniem na dotychczas zajmowanym stanowisku^[48]. W lutym 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycja dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, a z dniem 31 sierpnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku^[49]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji PKU Bielsko na śląsku. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[50].
3. Więcej informacji biograficznych w: Ekspozytura Nr 3 Oddziału II Sztabu Głównego.
4. Mjr piech. Józef Martinek ur. 11 listopada 1893 w Boguminie. Mieszkał w Łodzi przy ul. Lokatorskiej 13b. 2 kwietnia 1936 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”^[65].
5. Komisarz Straży Granicznej Stanisław Dyonizy Leszak ps. „Leszczyc” ur. 8 kwietnia 1897 w Warszawie, w rodzinie Łukasza^[67][68]. Z dniem 1 maja 1935 został przydzielony z KOP do Straży Granicznej w celu odbycia sześciomiesięcznej praktyki^[69], a komendant główny SG delegował go od dnia 1 maja 1935 do Centralnej SG w Rawie Ruskiej na okres dwóch miesięcy w celu odbycia praktyki. 11 października 1935 został przeniesiony do rezerwy^[70]. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości (13 kwietnia 1931)^[71].
6. Urzędnik wojsk. X rangi Rudolf Rzeźniczek (ur. 29 listopada 1869) 15 maja 1925 został zatwierdzony w stopniu podporucznika z dniem 31 grudnia 1924.
7. Urzędnik wojskowy Marian Madziuk został mianowany z dniem 1 stycznia 1925 chorążym zawodowym w piechocie, wcielony do 3 psp i przydzielony do PKU Biała Bielsko na stanowisko oficera ewidencyjnego powiatu żywieckiego^[81].
8. Kpt. Józef Władysław Albiński ur. 13 lutego 1888. W marcu 1934 został przeniesiony z korpusu oficerów administracji do korpusu oficerów inżynierii i saperów z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU Bielsko n/Ś.^[85] Z dniem 30 czerwca 1934 przeniesiony został w stan spoczynku^[86].
9. por. kanc. Władysław III Lipski ur. 13 stycznia 1897. W grudniu 1929 został przeniesiony z byłej Administracji Koszar Biała-Bielsko na stanowisko delegata okręgowych organów służby budownictwa w Katowicach^[87]. W latach 1932–1934 znajdował się w dyspozycji szefa Departamentu Intendentury MSWojsk^[92][93]. W marcu 1934 został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów z pozostawieniem w dyspozycji szefa Dep. Int. MSWojsk^[94]. Z dniem 1 sierpnia 1934 został przydzielony do Ministerstwa Komunikacji na sześciomiesięczną praktykę^[95]. Z dniem 31 stycznia 1935 został przeniesiony do rezerwy z równoczesnym przeniesieniem w rezerwie do Biura Personalnego MSWojsk^[96]. Był odznaczony Medalem Niepodległości (16 września 1931)^[97][98].
10. Więcej informacji biograficznych w: 5 Dywizjon Żandarmerii.
11. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[105].
12. kpt. adm. (piech.) Stanisław Skwara ur. 15 października 1896. 26 stycznia 1934 ogłoszono sprostowanie imienia ze „Stanisław Kostka” na „Stanisław”^[106]. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi^[107].
13. kpt. adm. (piech.) Henryk Moczyński ur. 31 października 1896 w Koźminie, w rodzinie Zygmunta i Marii. 28 stycznia 1919 został przydzielony do PKU Warszawa na stanowisko oficera ewidencyjnego na powiat grójecki. 8 lipca 1919 został przeniesiony do Sekcji Poboru i Uzupełnień MSWojsk. na stanowisko referenta. 11 marca 1936 został przeniesiony do PKU Żywiec na stanowisko kierownika II referatu. 16 grudnia 1938, w związku z likwidacją PKU Żywiec, został przeniesiony do KRU Bielsko na stanowisko kierownika II referatu uzupełnień. Służył w Wojsku Polskim we Francji i Polskich Siłach Zbrojnych w Wielkiej Brytanii. 4 grudnia 1947 wrócił do kraju, a 15 grudnia tego roku został zarejestrowany w Rejonowej Komendzie Uzupełnień Sosnowiec. Był odznaczony m.in. Medalem Wojska (1947)^[15] i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1925)^[108].

Przypisy

1. Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 36.
2. Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
3. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1459.
4. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1327.
5. Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
6. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 28 z 14 października 1927, poz. 350.
7. Dz.Rozk. MSWojsk. Nr 36 z 22 grudnia 1928, poz. 401.
8. Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
9. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930, poz. 471.
10. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931, poz. 290.
11. Jarno 2001 ↓, s. 173.
12. Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
13. Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowego Centrum Rekrutacji w Suwałkach. Wojskowe Centrum Rekrutacji w Suwałkach. [dostęp 2023-11-11].
14. Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 796.
15. Moczyński Henryk. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.8746 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-18].
16. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-01].
17. Schematismus 1897 ↓, s. 444.
18. Schematismus 1914 ↓, s. 458.
19. Ranglisten 1916 ↓, s. 344.
20. Ranglisten 1917 ↓, s. 450.
21. Ranglisten 1918 ↓, s. 578.
22. Schematismus 1897 ↓, s. 293.
23. Schematismus 1912 ↓, s. 302.
24. Ranglisten 1918 ↓, s. 114.
25. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-01].
26. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927, s. 38, 44.
27. Spis oficerów 1921 ↓, s. 70.
28. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-01-31].
29. Schematismus 1905 ↓, s. 411.
30. Schematismus 1907 ↓, s. 427.
31. Schematismus 1912 ↓, s. 466.
32. Schematismus 1913 ↓, s. 500.
33. Schematismus 1914 ↓, s. 380.
34. Ranglisten 1916 ↓, s. 260.
35. Ranglisten 1917 ↓, s. 335.
36. Ranglisten 1918 ↓, s. 436.
37. Schematismus 1905 ↓, s. 323.
38. Schematismus 1907 ↓, s. 321.
39. Schematismus 1913 ↓, s. 360.
40. Ranglisten 1916 ↓, s. 83.
41. Ciepielowski 1929 ↓, s. 8.
42. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920, s. 593.
43. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 29.
44. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 209, 400, 1481.
45. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 12 kwietnia 1924 roku, s. 210.
46. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 194, 345, 1337.
47. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 119, 169.
48. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927. Dodatek Nr 1, s. 4.
49. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 216.
50. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 326, 939.
51. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927, s. 167.
52. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929, s. 77.
53. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935, s. 96.
54. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 844.
55. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1045, 1327.
56. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 82 z 8 sierpnia 1925, s. 452.
57. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926, s. 5.
58. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 127 z 4 grudnia 1924, s. 716.
59. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 44 z 18 listopada 1922, s. 834.
60. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 5 czerwca 1923, s. 379, przydzielony z PKU Kraków Miasto.
61. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 26 lutego 1924, s. 86, przydzielony z Zakładu Leczniczo-Szkolnego dla inwalidów w Krakowie.
62. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 27 marca 1925, s. 172, por. san. Oswald Jan Urbanke został przeniesiony z korpusu oficerów sanitarnych, dział sanitarny administracji, do korpusu oficerów administracji, dział kancelaryjny, z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU Biała Bielsko.
63. Obóz przysposobienia rezerw w Rostoce. „Polska Zbrojna”. 237, s. 2, 1922-09-01. Warszawa.
64. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 30 marca 1923, s. 226.
65. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-01].
66. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 29 kwietnia 1924, s. 244.
67. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-01].
68. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-01].
69. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 kwietnia 1935, s. 45.
70. Żołnierze Niepodległości. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-11-17].
71. M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137.
72. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 69 z 1 lipca 1925, s. 353.
73. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 marca 1926. Dodatek „Obsada personalna przysposobienia wojskowego”, s. 6.
74. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 20 stycznia 1923, s. 55.
75. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 29 maja 1925, s. 291.
76. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 132 z 20 grudnia 1924, s. 749, przesunięty ze stanowiska oficera ewidencyjnego Żywiec.
77. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 26 listopada 1923, s. 689.
78. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 91 z 9 września 1925, s. 498.
79. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926, s. 4.
80. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 117 z 1 listopada 1924, s. 653, zatwierdzony na stanowisku OE Żywiec.
81. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 34 z 24 marca 1925, s. 162.
82. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926, s. 13.
83. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 119, 153, 434, 824, 827.
84. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 510.
85. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 12 marca 1934, s. 88.
86. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 144.
87. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 398.
88. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 386.
89. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 290.
90. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 12.
91. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935, s. 86.
92. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 359, 446.
93. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 15 września 1933, s. 192.
94. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 12 marca 1934, s. 90.
95. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 276.
96. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935, s. 52.
97. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-01].
98. M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296.
99. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 833.
100. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 175.
101. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 142.
102. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 305.
103. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929, s. 114, zwolniony z zajmowanego stanowiska z równoczesnym przydziałem do dyspozycji Ministra Pracy i Opieki Społecznej, do dnia 31 marca 1930.
104. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 14 maja 1930, s. 148, por. kanc. Oswald Jan Urbanke z dniem 31 maja 1930 został przeniesiony w stan spoczynku.
105. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
106. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 33.
107. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 298.
108. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 309.

Bibliografia

• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1897. Wiedeń: K. K. Hof und Staatsdruckerei, December 1896. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1905. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, December 1904. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1907. Wiedeń: K. K. Hof und Staatsdruckerei, grudzień 1906. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1912. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Dezember 1911. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Dezember 1912. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Februar 1914. (niem.).
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1916. (niem.).
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1917. (niem.).
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Władysław Ciepielowski: Zarys historji wojennej 17-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.