Komenda Rejonu Uzupełnień Małkinia

Komenda Rejonu Uzupełnień Małkinia (KRU Małkinia) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie^[1].

Komenda Rejonu Uzupełnień Małkinia

Powiatowa Komenda Uzupełnień
Małkinia

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	PKU 15 pp PKU Ostrów Łomżyński PKU Ostrów Mazowiecka PKU Małkinia
Komendanci
Ostatni	mjr piech. Adam Wilczyński
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Małkinia
Podległość	DOGen. Lublin DOK I
Skład	PKU typ II

Komendy rejonów uzupełnień OK I

Historia komendy

We wrześniu 1919 roku na terytorium Okręgu Generalnego Lublin utworzono Powiatową Komendę Uzupełnień 15 pułku w Ostrowi Łomżyńskiej. PKU 15 pp podlegała Dowództwu OGen. Lublin w Lublinie i obejmowała swoją właściwością powiaty: ostrowski, wysokomazowiecki i węgrowski. Powiaty ostrowski i wysokomazowiecki zostały wyłączone z PKU Łomża, natomiast powiat węgrowski z PKU Siedlce^[2] [3].

15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, dotychczasowa PKU 15 pp otrzymała nazwę „Powiatowa Komenda Uzupełnień Ostrów Łomżyński” i została podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. PKU Ostrów Łomżyński obejmowała swoją właściwością powiaty: ostrowski i węgrowski oraz powiat sokołowski wyłączony z PKU 22 pp w Siedlcach. Dotychczasowy powiat wysokomazowiecki został włączony do PKU Białystok. W każdym z miast powiatowych rezydował oficer ewidencyjny^[4][5][6][7].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej^[8], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu^[7]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru^[9][10]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu^[11].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej^[9]. W skład PKU Ostrów Łomżyński wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy^[9]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych^[12][13][14].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty^[15].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Ostrów Łomżyńska normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.^[16]

13 marca 1928 roku minister spraw wojskowych wydał rozkaz B. Og. Org. 980 Org. w sprawie przeniesienia PKU Ostrów Mazowiecka do Małkini i zmiany nazwy na PKU Małkinia. Termin przeniesienia miał ustalić dowódca Okręgu Korpusu Nr I^[17].

W marcu 1930 roku PKU Małkinia była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie i administrowała powiatami: ostrowskim, węgrowskim i sokołowskim^[18]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ II^[16].

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian^[19].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Małkinia została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Małkinia przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku^[20], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym^[21]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Małkinia normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień^[22] .

Komendant Rejonu Uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: ostrowski, węgrowski i sokołowski^[1].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU Ostrów Łomżyńska oraz PKU i KRU Małkinia, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.

Komendanci
Stopień, imię i nazwisko	Okres pełnienia funkcji	Kolejne stanowisko służbowe (dalsze losy)
tyt. płk piech. Bronisław Kapliński	był w VIII 1922[23][5][6] – II 1926[24]	dyspozycja dowódcy OK I
mjr / ppłk piech. Franciszek Siłakowski[a]	II 1926[29] – I 1928[30]	dyspozycja dowódcy OK I
ppłk piech. Rajmund Rada	IV 1928[31] – 28 II 1929[32]	stan spoczynku
mjr piech. Witold Ryszard Borysewicz[b]	III 1929[34][35] – 30 IV 1933[36]	stan spoczynku
mjr piech. Eugeniusz Ignacy Łepkowski	VI 1933[37] – VII 1935[38]	dyspozycja dowódcy OK I
mjr piech. Adam Wilczyński	VIII 1935[39] – IX 1939[40]	dowódca batalionu „Wilk”

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1919–1920
zastępca komendanta	kpt. Roman Żmudzki	11 IX 1919[41] – 5 II 1920[42]	43 pp
	kpt. Roman Krzyżanowski	od I 1920
	ppor. Jan Czajewicz	do 5 II 1920[42]	PKU 36 pp
oficer ewidencyjny na powiat ostrowski	urzędnik wojsk. XI rangi Franciszek Ungeheuer	od 5 II 1920[43]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[44][6]
I referent	por. piech. Stanisław Stomma	1923 – X 1925	II referent
	mjr piech. Stanisław Jaster	X 1925[45] – II 1926[46]	kierownik I referatu PKU Mińsk Mazowiecki
II referent	urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Władysław Kandybowicz	do X 1925	młodszy referent
	por. piech. Stanisław Stomma	X 1925[45] – II 1926	kierownik II referatu
młodszy referent	por. kanc. Władysław Kandybowicz	X 1925[45] – II 1926	referent
młodszy referent	por. kanc. Władysław Kandybowicz
oficer instrukcyjny	kpt. piech. Stefan Steblecki	1923 – 1924
oficer ewidencyjny na powiat ostrowski	urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Franciszek I Ungeheuer	1923 – 1924
oficer ewidencyjny na powiat sokołowski	urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Stanisław Bugaj	1923 – 1924
oficer ewidencyjny na powiat węgrowski	urzędnik wojsk. XI rangi Józef Gilewicz	1923
	chor. Michał Watrach[c]	od II 1925
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[48][49][50][51][52]
kierownik I referatu	mjr piech. Witold Ryszard Borysewicz	IV 1928[53] – III 1929	komendant PKU
	mjr art. Adam Rudolf Machnowski	III[54] – VIII 1929[55]	dyspozycja dowódcy OK I
	kpt. piech. Lubomir Jerzy Szychulski[d]	IX 1930[57] – VII 1935	dyspozycja dowódcy OK I[38]
	kpt. piech. Mieczysław Józef Różycki	VIII 1935[39] – VI 1938	kierownik I referatu KRU
kierownik II referatu	por. piech. Stanisław Stomma	od II 1926
	por. kanc. Stanisław Bugaj	był w 1928 – VIII 1929[58]	dyspozycja dowódcy OK I
	kpt. piech. Lubomir Jerzy Szychulski	XII 1929[59] – IX 1930	kierownik I referatu
	por. kanc. Władysław Kandybowicz[e]	IX 1930[61] – 31 XII 1933[62]	stan spoczynku
	kpt. art. Stanisław I Janicki	I – 30 XI 1934[63]	stan spoczynku
referent	por. kanc. Władysław Kandybowicz	II 1926 – IX 1930	kierownik II referatu
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[40][f]
kierownik I referatu ewidencji	kpt. piech. Mieczysław Józef Różycki[g]	1938 – 1939
kierownik II referatu uzupełnień	kpt. adm. (piech.) Piotr Marcinkiewicz[h]	1939	w niemieckiej niewoli

Uwagi

1. Franciszek Siłakowski (ur. 9 kwietnia 1880, zm. 26 listopada 1929 w Ostrowi Mazowieckiej^[25]) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego. W lutym 1925 roku został przydzielony z DOK I do macierzystego 71 pp^[26]. W marcu tego roku został odkomenderowany z 71 pp do PKU Warszawa Miasto I na cztery miesiące w celu odbycia praktyki poborowej^[27]. W lutym 1926 roku został przydzielony z PKU Warszawa Miasto I do PKU Ostrów Łomżyńska na stanowisko komendanta, pozostając oficerem nadetatowym 71 pp. 3 maja 1926 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 lipca 1925 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[28]. W styczniu 1928 roku został zwolniony ze stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, a z dniem 30 września tego roku przeniesiony w stan spoczynku.
2. Witold Ryszard Borysewicz urodził się 3 kwietnia 1887 w Białej Podlaskiej, w rodzinie Tomasza. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 w korpusie oficerów piechoty. 25 lipca 1933 został odznaczony Medalem Niepodległości^[33].
3. Urzędnik wojsk. XI rangi Michał Watrach z dniem 1 stycznia 1925 roku został mianowany chorążym zawodowym w piechocie z równoczesnym wcieleniem do 71 pp i przydziałem do PKU Ostrów Łomżyński na stanowisko OE Węgrów^[47]. W 1923 roku Michał Watrach pełnił służbę w PKU Mińsk Mazowiecki na stanowisku oficera ewidencyjnego na powiat miński.
4. Kpt. piech. Lubomir Jerzy Szychulski (ur. 19 listopada 1895^[56]).
5. Władysław Kandybowicz (ur. 9 grudnia 1887) był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi^[60].
6. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[64].
7. Kpt. piech. Mieczysław Józef Różycki^[65] (ur. 1 stycznia 1897) był odznaczony Krzyżem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi^[66]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 1500. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Jego oddziałem macierzystym był 4 pułk piechoty Legionów w Kielcach^[67]. W czerwcu 1933 roku został przeniesiony z KOP do PKU Warszawa Powiat^[68], a we wrześniu tego roku do PKU Warszawa Miasto IV^[69]. W sierpniu 1935 roku został przeniesiony do PKU Małkinia.
8. Kpt. adm. (piech.) Piotr Marcinkiewicz (ur. 5/17 września 1897 roku na Syberii, zm. 18 lutego 1986). W czerwcu 1934 roku został przeniesiony z KOP do 65 pp w Grudziądzu^[70]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Stalagu XIII, a następnie w Oflagu VII C i Oflagu VII A Murnau^[71] .