Kościół Przemienienia Pańskiego w Sanoku
zabytkowy budynek Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Sanoku – neoromańska świątynia parafii rzymskokatolickiej pw. Przemienienia Pańskiego w Sanoku mieszcząca się przy placu św. Michała, potocznie zwana Farą.
 nr rej. A-210[1] z dnia 04.09.1990 | |||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||
 Budynek świątyni (2013) | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie Sanoka  | |||||||||||||
 49°33′38,5″N 22°12′17,0″E | |||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||
Budynek przylega do ulicy Grzegorza z Sanoka od strony wschodniej i do ulicy Wałowej od strony zachodniej.
Kościół stoi w rejonie, gdzie wcześniej znajdowała się stara gotycka świątynia pw. Michała Archanioła, która doszczętnie spłonęła w 1782 roku i nie została odbudowana[2]. 17 października 1868 Rada Miejska odrzuciła wniosek, aby na istniejącym w tym miejscu placu św. Michała odstąpić teren na budowę nowego kościoła[3].
Kościół powstał dzięki staraniom ówczesnego proboszcza ks. Franciszka Czaszyńskiego, który od czasu przybycia do Sanoka wyznaczył sobie zadanie zbudowania nowej świątyni. W związku z czym oszczędzał skwapliwie pieniądze na ten cel[4]. Zbieranie środków rozpoczął za kadencji burmistrza Sanoka, Erazma Łobaczewskiego (pełnił funkcję od 1867)[5] i gromadził fundusze. Ofiary na cel budowy przekazali: dwór panujący (8458 złr.), sam Franciszek Salezy Czaszyński (6200 złr.) i parafianie[6]. Na rzecz budowy świątyni przeznaczano także dochody uzyskiwane ze sprzedaży miejsc pochówków na sanockim cmentarzu[7].
Kościół był budowany w latach 1874-1886[8][9] (kamień węgielny wmurowano 31 lipca 1874). Został wzniesiony w stylu neoromańskim według projektu nadinżyniera Namiestnictwa, Józefa Braunseisa[9][10]. Świątynia została wzniesiona jako murowana, orientowana, na planie prostokąta. Stworzono trzy nawy: główną wyższą oraz dwie poprzeczne boczne niższe. Pierwotnie świątynia posiadała dwa wejścia: do nawy głównej od strony placu św. Michała i do nawy bocznej poprzecznej wschodniej od strony ulicy Grzegorza z Sanoka (drugie wejście zostało zamurowane w listopadzie 1939). W 1886 oddano obiekt w stanie surowym, 16 grudnia tego roku inżynier miejski zezwolił na użytkowanie. Decyzją z 14 grudnia 1886 konsystorz w Przemyślu wydał zezwolenie, w myśl którego ks. Franciszek Salezy Czaszyński w IV Niedzielę Adwentu 19 grudnia 1886 poświęcił kościół[11] i nastąpiło przeniesienie parafii z klasztoru OO. Franciszkanów. Pierwsza msza święta została odprawiona jako pasterka w Wigilię Bożego Narodzenia 24 grudnia 1886. Świątynia nie była wówczas jeszcze ukończona w pełni; budynek był nieotynkowany, nie miał podłogi. 25 sierpnia 1900 kościół został odwiedzony przez Namiestnika Galicji Leona Pinińskiego[12].
W kolejnych latach trwały prace wykończeniowe w kościele. W lipcu 1895 w kościele zainaugurowały nowe organy, które wykonał Antoni Konieczny z Jasionowa[13]. Dzieło ukończenia dokończył kolejny proboszcz, ks. Bronisław Stasicki, dzięki któremu dobudowano dwie wieże (pomiędzy 1903 i 1906, ich budowę wykonała firma Karola Gerardisa[14]; podczas remontu 1996/1997 w jednej z wież odkryto inskrypcję upamiętniającą wznoszenie wieży, według której została zbudowana w 1904 przez Karola Gircerskiego pod zarządem inż. Ostrowskiego, zaś krzyże wykonał Bazyli Wojtowicz, a złocenia kul Aleksander Piech[15]), zegar, trzy dzwony (zamówione w ludwisarni Karola Szwabe z Białej[14]; nazwane „Maria”, „Józef”, „Michał” których poświęcenia dokonał bp Józef Sebastian Pelczar 23 października 1904[16][17][18][19]) ambonę, witraże, ołtarze, zaś w latach 1906-1907 A. Domański wykonał polichromie według wzoru Antoniego Popiela[20][21][22]. Konsekracji kościoła dokonał ks. bp sufragan przemyski Jakub Glazer 12 czerwca 1897[23][24]. Polichromia secesyjna kościoła została wykonany w latach 1906-1907 przez A. Domańskiego według projektu (i także wykonania) Tadeusza Popiela[25][26][27]. Miasto Sanok przekazało na ten cel kamienie z miejskiego kamieniołomu, 60 dębów z miejskiego lasu i przeznaczyło dotację na zakup zegara na wieży kościelnej[28]. Pierwotnie zainstalowane dzwony kościelne zostały podczas I wojny światowej w 1917 zniszczone przez Austriaków (rzucone na plac przed kościołem)[29][30], zaś według innego wersji zarekwirowane we wrześniu 1917 (ponadto w 1918 zostały przejęte inne elementy, w tym piszczałki organowe); po czym w 1921 Komitet Budowy Dzwonów prowadził akcję zbiórki metali na rzecz odlania nowych dzwonów; w 1925 zostały zakupione i poświęcone nowe dzwony[31][32]. W 1928 wprowadzono elektryfikację kościoła[33]. W 1972 została wykonana konserwacja polichromii w kościele[34]. W tym samym roku kościół został włączony do uaktualnionego wówczas spisu rejestru zabytków Sanoka[9]. Budynek został wpisany do wojewódzkiego (1990)[1] oraz do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka[35]. Wynikiem działań Komisji Opieki nad Zabytkami, powstałej przy oddziale PTTK w Sanoku, w 1978 umieszczono na fasadzie budynku tablicę informującą o zabytkowym charakterze obiektu[36].
28 grudnia 1986 odbyły się uroczystości 100-lecia budowy kościoła[37]. We wrześniu 1996 rozpoczęto remont budynku kościoła, podczas którego zaplanowano wymianę pokrycia dachu oraz wykonanie nowych elewacji[38].
W dniach 2-6 sierpnia 1997 zorganizowano obchody jubileuszu 100-lecia konsekracji świątyni[39]. Z tej okazji została wydana publikacja pt. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. W stulecie konsekracji 1897-1997, autorstwa Edwarda Zająca[40].
- Franciszek Salezy Czaszyński (1858–1898)
- Bronisław Stasicki (1899–1908)
- Władysław Sarna (1908–1909)
- Franciszek Salezy Matwijkiewicz (1909–1933)
- Bartłomiej Krukar (1933–1938)
- Antoni Porębski (1939–1967)
- Adam Sudoł (01.09.1967–31.07.1995)[41][42][43]
- Marian Burczyk (06.08.1995[44]–17.10.1998)[45][46][47][48][49].
- Andrzej Skiba (1998–2018)
- Roman Froń (2018-)[50]
W parafii posługiwali m.in. ks. dr. Józef Drozd, ks. Ludwik Stanisławczyk, ks. Franciszek Witeszczak, ks. Jakub Mikoś, ks. kan. Paweł Rabczak, ks. Antoni Wołek, ks. kap. Roman Kostikow[51][52].
Rodakiem tej parafii jest ks. Antoni Dobrzański, powstaniec krakowski.
- Na elewacji frontowej budynku została umieszczona rzeźba przedstawiająca Matkę Bożą Niepokalanie Poczętą autorstwa Stanisława Piątkiewicza, wykonana ok. 1903-1906 na cześć 50-lecia Dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny[14][53].
- Figura Matki Bożej w przedsionku kościoła po lewej stronie[54].
- W kościele znajduje się płyta nagrobna starosty sanockiego Sebastiana Lubomirskiego z 1558 roku, pierwotnie pochodząca z kościoła pw. Michała Archanioła (odkopana podczas prac archeologicznych w 1892 roku).
- Krzyż na wschodniej elewacji kościoła przy ulicy Grzegorza z Sanoka. Inskrypcje u góry: Chrystus wczoraj dziś i na wieki oraz Rok święty 2000. Przy krzyżu tabliczki z nazwami miejsc kaźni: Katyń, Charków, Dachau, Miednoje, Oświęcim upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej. Poniżej tablica z treścią: Poległym w obronie wiary, kościoła i ojczyzny. Mieszkańcom Sanoka A.D. 1998. Krzyż został poświęcony w dniu odpustu parafialnego 6 sierpnia 1998[55].
- Obok kościoła znajduje się pomnik Jana Pawła II. Inicjatorem i donatorem był były prałat ks. Adam Sudoł. Odsłonięty w czerwcu 2011 roku. Autorami byli Marek Maślaniec i Agnieszka Świerzowicz[56]. Odlewnikiem był Karol Badyna. Inskrypcja brzmi: Bł. Jan Paweł II, Papież. 1978-2005.
- Przed kościołem został ustanowiony kamień pamiątkowy, upamiętniający misje święte w dniach 1–8 kwietnia 2017; inskrypcja brzmi: Miłość Chrystusa przynagla nas (2Kor 5, 14). Parafialne misje ewangelizacyjne 1–8 kwietnia 2017[57].
.JPG)
- Płyta nagrobna starosty sanockiego Sebastiana Lubomirskiego z 1558 roku, pierwotnie pochodząca z kościoła pw. Michała Archanioła (odkopana podczas prac archeologicznych na placu św. Michała w 1892 roku). Umieszczona w obecnym miejscu w 1953 roku. Inskrypcja głosi: "Sebastian Lubomirski starosta sanocki † 18.IV.1558 r. Odkopano w r. 1892 na placu św. Michała, na którym stał kościół parafialny z wieku XIV. Spalony w r. 1782. Odnowiono i tu umieszczono 1953 r"[58].
- Epitafium poświęcone ks. Franciszkowi Salezemu Czaszyńskiemu (1811-1898), głównemu fundatorowi kościoła[59]. Inskrypcja brzmi: "D.O.M. ś.p. Księdzu Franciszkowi Czaszyńskiemu ur. 1812 zm. 1898 proboszczowi i głównemu fundatorowi kościoła wdzięczni parafianie R.I.P."[60][61].
- Epitafium poświęcone Zygmuntowi Boleście Kozłowskiemu (1831-1893)[62]. Ufundowana przez szlachtę Ziemi Sanockiej. Inskrypcja brzmi: "D.O.M. Zygmuntowi Boleście Kozłowskiemu ur. 1 maja 1831 r. † 9 października 1893 r. Długoletniemu posłowi sanockiemu wdzięczna szlachta tej ziemi. Z odwagą i hartem duszy walczył w obronie praw kościoła i narodu, potomnym przykład naśladowania godny zostawił. Cześć pamięci"[63].
- Tablica pamiątkowa w 500. rocznicę zwycięstwa w Bitwie pod Grunwaldem z 1410 roku[64]. Ustanowiona w 500-tną rocznicę wydarzenia[65]. Inicjatorem był dyrektor sanockiej fabryki wagonów, Ludwik Eydziatowicz, a tablicę wykonał Adam Lewanowicz[66]. Odsłonięta 29 czerwca 1910[61] lub 15 lipca 1910 roku[67]. Inskrypcja głosi: "Na pamiątkę 500 letniej rocznicy wiekopomnego zwycięztwa oręża polskiego pod Grunwaldem 1410 1910"[68].
- Tablica pamiątkowa z popiersiem Jana III Sobieskiego ustanowiona w 250. rocznicę zwycięstwa w Bitwie pod Wiedniem z 12 września 1683 roku[64]. Znajduje się na niej inskrypcja "Jan III Sobieski król Polski 17.VII.1629-17.VI.1696. W 250 rocznicę zwycięstwa pod Wiedniem i ocalenia chrześcijaństwa od nawały tureckiej"[69][70]. Odsłonięcia dokonał 1 października 1933 roku ks. proboszcz Bartłomiej Krukar[71].
- Tablica pamiątkowa poświęcona Józefowi Piłsudskiemu (1867-1935)[72]. Umieszczono na niej cytat myśli marszałka: "”...Zwyciężyć i spocząć na laurach – to klęska./ Być zwyciężonym i nie ulec – to zwycięstwo.”" oraz inskrypcja główna: "Józef Piłsudski 1867-1935. Twórca Legionów, zwycięski wódz w wojnie r. 1920 w obronie niepodległości, wybitny mąż stanu, pierwszy marszałek Rzeczypospolitej. W 50. rocznicę śmierci i 65. zwycięskiej wojny z 1920 roku. W głębokim hołdzie społeczeństwo Sanoka. A.D. 1985"[73]. Została poświęcona i odsłonięta 26 maja 1985 roku przez ks. bpa sufragana przemyskiego Tadeusza Błaszkiewicza[74][75][76][77]. W uroczystości uczestniczyli ostatni żyjący legioniści[37]. Projektantem i wykonawcą był Jerzy Bieda. Przeciwko ustanowieniu tablicy zaprotestował anonimowy autor (podpisany jako OB.W.) artykułu pt. W czyim imieniu?, opublikowanego w wydaniu pisma „Gazeta Sanocka – Autosan” nr 19 z 1-10 lipca 1985[78][79] (według ks. Adama Sudoła i Franciszka Oberca autorem publikacji był redaktor naczelny gazety, Wiesław Koszela)[80][81][82]. W wydaniu gazety nr 22 z 1-10 sierpnia 1985 w artykule pt. O tym „w czyim imieniu?” raz jeszcze przyznał się do autorstwa opisanego artykułu oraz rozwinął swoje racje w odniesieniu do działalności i rządów J. Piłsudskiego w okresie II RP[83][84].
- Krzyż „Golgota Wschodu” w formie reliefu, upamiętniający ofiary zbrodni katyńskiej[85][86][87]. Upamiętnienie ustanowiono w ramach akcji pod nazwą „Golgota Wschodu – Polska pamięta”, zainicjowanej przez Kapelana „Rodzin Katyńskich”, pochodzącego z Sanoka ks. Zdzisława Peszkowskiego, który był jeńcem obozu w Kozielsku 1939-1940 i uniknął śmierci w Katyniu[85][87]. Przedsięwzięcie podjęto w 55. rocznicę zbrodni katyńskiej poprzez ustanowienie krzyża w 55 kościołach[85][87]. W centrum krzyża jest naniesiony wizerunek Matki Bożej Katyńskiej z rozchodzącymi się promieniami[85][86][87]. Nad krzyżem został umieszczony emblemat orła Wojska Polskiego[85][86][87]. Poniżej orła znajduje się napis „Katyń”[87]. Krzyż jest przepasany szarfą z napisem „Pomóż przebaczyć 1940”, zaś u dołu krzyża wymieniono pozostałe miejscowości kaźni: „Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk” oraz poniżej inskrypcja „Golgota Wschodu”[85][86][87]. Płaskorzeźba ma wymiary 210 x 120 cm, została wykonana z brązu w zakładzie odlewniczym w Grudziądzu, a fundatorem był NSZZ „Solidarność” Region Podkarpacie, wymieniony w inskrypcji pod krzyżem[85][86][87]. Krzyż został odsłonięty 18 listopada 1995, umieszczony wewnątrz świątyni na prawy filarze z przodu nawy głównej świątyni; w trakcie mszy św. tego dnia homilię wygłosił ks. Peszkowski[85][88][86][87][89].
- Tablica pamiątkowa dla uczczenia pamięci żołnierzy SZP-ZWZ-AK Obwodu Sanok (SZP-AK) i dowódców (Michał Tokarzewski-Karaszewicz, Tadeusz Komorowski, Leopold Okulicki) oraz żołnierzy 2 Pułku Strzelców Podhalańskich, którzy do 1939 roku stacjonowali w Sanoku[90]. Inskrypcja głosi: "Żołnierzom ZWZ-AK Obwodu Sanok (SZP-ZWZ) AK i ich komendantom głównym gen. M. Tokarzewskiemu „Torwid”, gen. S. Roweckiemu „Grot”, gen. T. Komorowskiemu „Bór”, gen. L. Okulickiemu „Niedźwiadek”. Żołnierzom 2 Pułku Strzelców Podhalańskich. W 42 rocznicę wymarszu oddziału partyzanckiego „Południe”. Społeczeństwo Ziemi Sanockiej. A.D. 1986"[91]. Została odsłonięta 6 lipca 1986 przez oficera przedwojennego sanockiego pułku, Edwarda Łabno i poświęcona przez kapelana AK, ks. infułata Jana Stączka[92][93][94][95][96][97]. Inicjatorami powstania tablicy byli Marian Witalis[98] i ks. Adam Sudoł. W wydaniu „Gazety Sanockiej – Autosan” nr 21 z 20-31 lipca 1986 w artykule pt. Dzielić i rządzić?! redaktor naczelny pisma Wiesław Koszela w obszernym artykule wyraził protest przeciw ustanowieniu tablicy[37][80][99][100][101]. Tezy jego artykułu zostały podzielone przez Władysława Gąsiorowskiego i Mirosława Musiała, których korespondencja do czasopisma została opublikowana w wydaniu gazety nr 23 z 10-20 sierpnia 1986[102][103].
- Tablica upamiętniająca Wielki Jubileusz Roku 2000 z inskrypcją "Iubilaeum A.D. 2000".
- Tablica pamiątkowa poświęcona działalności NSZZ Solidarność Region Podkarpacie w latach 1980-2005. Inskrypcja głosi: "Solidarność »Tylko naród wolny duchowo i miłujący prawdę może trwać i tworzyć dla przyszłości« 1980 Sanok 2005 Region Podkarpacie"[104]. Autorem cytatu zawartego w treści jest, niewymieniony na tablicy, bł. ks. Jerzy Popiełuszko (słowa z dnia 25 września 1983)[105].
- Tablica upamiętniająca powstanie Związku Sybiraków w 1928 roku, ustanowiona w 80. rocznicę powstania w 2008. Została odsłonięta podczas obchodów „Dnia Katyńskiego” 13 kwietnia 2008[106].
- Tablica upamiętniająca pierwszą rocznicę katastrofy smoleńskiej z 10 kwietnia 2010 roku. Ufundowana przez Społeczny Komitet Upamiętnienia Ofiar Katastrofy pod Smoleńskiem. Poświęcona 9 kwietnia 2011 roku[107]. Widnieje na niej wizerunek pary prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich oraz upamiętnienie 96 ofiar katastrofy. Główna inskrypcja głosi: "W pierwszą rocznicę katastrofy smoleńskiej. 10.04.2011 Sanoczanie", zaś wokół podobizny pary prezydenckiej treść: "96 Polakom w służbie najjaśniejszej Rzeczypospolitej. Smoleńsk 10.04.2010".
- Tabliczka o treści Wdzięczni za 95 lat sanockiego harcerstwa. 23 września 2006. Zuchy, harcerze, instruktorzy Hufca ZHP Ziemi Sanockiej. Drewniana, wraz z herbem harcerstwa, umieszczona obok lewego ołtarza.
- Tablica na pamiątkę jubileuszu 100-lecia sanockiego harcerstwa. Ustanowiona 24 września 2011 roku. Zawiera herb harcerstwa oraz inskrypcję, na którą składa się tekst przysięgi harcerskiej: „Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłusznym Prawu Harcerskiemu.” Na pamiątkę jubileuszu 100-lecia sanockiego harcerstwa zuchy, harcerze i instruktorzy Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego. Sanok, 24 września 2011.
- Epitafium poświęcone ks. Franciszkowi Salezemu Czaszyńskiemu (1811-1898), głównemu fundatorowi kościoła. Inskrypcja brzmi: D.O.M. ś.p. Księdzu Franciszkowi Czaszyńskiemu. Ur. 1812, † 1898. Proboszczowi i głównemu fundatorowi kościoła wdzięczni parafianie R.I.P.[60].
- Epitafium poświęcone Zygmuntowi Boleście Kozłowskiemu (1831-1893). Ufundowane przez szlachtę Ziemi Sanockiej. Inskrypcja brzmi: D.O.M. Zygmuntowi Boleście Kozłowskiemu ur. 1 maja 1831 r. † 9 października 1893 r. Długoletniemu posłowi sanockiemu wdzięczna szlachta tej ziemi. Z odwagą i hartem duszy walczył w obronie praw kościoła i narodu, potomnym przykład naśladowania godny zostawił. Cześć pamięci[63].
- Na przełomie XIX/XX wieku do kościoła trafiały wyroby brązownika sanockiego Aleksandra Piecha[108][109].
- W kościele znajdują się dwa obrazy autorstwa pochodzącego z Sanoka malarza, Michała Leszczyńskiego[110].
- Obrazy stacji Drogi Krzyżowej z 1941, obraz św. Teresy w bocznym ołtarzu wykonał Władysław Lisowski[111][112]; ten sam malarz w latach 30. XX wieku wykonał wraz z Maksymilianem Słuszkiewiczem dekorację Grobu Pańskiego[113].
- Obrazy: Zygmunta Gorazdowskiego, Ojca Pio, Jezu Ufam Tobie.
- Wśród witraży są: św. Michała i św. Tadeusza ufundowane przez Rudaków i Słuszkiewiczów, św. Józefa i Matki Boskiej ufundowane przez inż. Wilhelma Szomka i jego żonę, Władysławę (1906). Kolejne witraże pochodzą z 1994: św. Brata Alberta (ufundowany przez Janusza Stachowicza), św. Rafała Kalinowskiego, błog. siostry Faustyny Kowalskiej, ks. Jerzego Popiełuszki (ufundowany przez ks. Adama Sudoła), które 5 marca 1995 poświęcił bp. Stefan Moskwa[114][115].
- Surmia bignoniowa zasadzona przy zachodniej fasadzie kościoła 14 listopada 2004 roku podczas obchodów 100-lecia Towarzystwa Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej[116]. Inskrypcja na tabliczce informuje: TUMS. Surmia bignoniowa. Catalpa bignonioides nana. W stulecie utworzenia Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka. Zarząd Okręgu bieszczadzkiego LOP. Sanok, listopad 2004.
Od 10 maja 1981 do 15 kwietnia 1989 kancelaria parafialna funkcjonowała w kamienicy przy ówczesnej ul. J. Dąbrowskiego 10[117][118]. Obecna plebania parafii położona jest w osobnym budynku przy południowej stronie kościoła, pod adresem ulicy Grzegorza z Sanoka 5[119]. Za wykonanie projektu plebanii odpowiadał inż. Bogusław Hofbauer, zaś budynek zyskał przydomek „sanocki belweder”[120].
- Ślub w kościele brali m.in.: w 1905 dr Stanisław Domański i Janina Nowak[121], w 1911 Stanisław Borowiczka i Helena Bośniacka[122], w 1912 Józef Rec i Antonina Germak[123], w 1913 Franciszek Stok i Maria Prochaska[124][125], w 1929 Bronisław Jahn i Kazimiera Korczyńska[126], w 1940 Antoni Żubryd i Janina Praczyńska[127].
- 30 października 1918 został ochrzczony w kościele ks. hm Zdzisław Peszkowski[128].
- Po 1945 z wieży kościelnej muzyk Władysław Wiśniowski odgrywał melodie religijne[129].
- Po zwolnieniu z miejsca odosobnienia w Komańczy (26 października 1956) prymas Polski Stefan Wyszyński odprawił w kościele mszę świętą, gromadzącą kilka tysięcy wiernych[130].
- 3 lutego 1974 biskup Tadeusz Błaszkiewicz poświęcił w Sanoku przynależącą do parafii filialną kaplicę rektoralną św. Maksymiliana Marii Kolbego, położoną przy ulicy Zagrody w pobliżu I Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej[131].
- 20 października 1984 miało miejsce włamanie do kościoła o charakterze rabunkowym[132][133].
- Do śmierci w 1990 organistą w kościele przez 25 lat był Feliks Bieda[134].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
