Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kazimierz Jędrzej Sawicki-Sawa, ps. „Prut”, „Odwet” (ur. 2 czerwca 1888 w Grajewie, zm. 2 marca 1971 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, wyższy dowódca Armii Krajowej, komendant Obszaru Lwów Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej (1941–1943), inspektor Biura Inspekcji Komendy Głównej Armii Krajowej od lipca 1943 roku, minister bez teki w rządzie RP na uchodźstwie, w 1966 roku mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie generałem dywizji, odznaczony Orderem Virtuti Militari.
 Kazimierz Sawicki w mundurze gen. brygady | |
 generał brygady | |
| Data i miejsce urodzenia |
2 czerwca 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 marca 1971 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1948 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
z-ca komendanta POW, |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Późniejsza praca |
minister w rządzie RP na uchodźstwie |
| Odznaczenia | |
           | |
Syn Jana i Aleksandry z Żelechowskich[1]. Członek PPS i Organizacji Bojowej PPS od 1905 roku. W 1906 roku więziony przez władze rosyjskie. Studiował medycynę w Pradze i Krakowie. Absolwent Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1908 w Związku Walki Czynnej, od 1910 w Związku Strzeleckim[2]. W latach 1914–1915 służył w 1 i 5 pułku piechoty Legionów, będąc dowódcą plutonu i kompanii. Od sierpnia 1915 pełnił funkcję zastępcy komendanta głównego Polskiej Organizacji Wojskowej.
Od listopada 1918 do kwietnia 1927 był współorganizatorem – a po śmierci majora Zygmunta Bobrowskiego podczas walk pod Macoszynem 9 stycznia 1919 – dowódcą 36 pułku piechoty Legii Akademickiej w Warszawie[3]. W marcu 1927 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 29 Dywizji Piechoty w Grodnie[4]. Obowiązki dowódcy pułku przekazał 13 kwietnia 1927 pułkownikowi Erwinowi Więckowskiemu[5].
13 maja 1932 objął stanowisko dowódcy 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty w Grudziądzu[6]. W lutym 1938 został powołany na funkcję dyrektora Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie. Od 31 maja 1939 obowiązki dyrektora PUWFiPW łączył z funkcją generała do spraw jednostek Obrony Narodowej – szefa Biura do Spraw Jednostek Obrony Narodowej[7].
Po agresji Niemiec na Polskę, 10 września 1939 otrzymał od I wiceministra spraw wojskowych, gen. bryg. Janusza Głuchowskiego, rozkaz objęcia dowództwa Odcinka „Włodzimierz” – od Dubienki (wyłącznie) do północnej granicy Okręgu Korpusu Nr VI – oraz zadanie oczyszczenia i uporządkowania tyłów, a także utworzenia oddziałów z ewakuowanych oficerów i błąkających się bez przydziału oficerów. Kolejny rozkaz nakazywał mu zorganizowanie obrony przepraw na Bugu. 11 września przybył z improwizowanym sztabem do Włodzimierza i objął dowództwo nad ośrodkami zapasowymi, znajdującymi się na terenie Okręgu Korpusu Nr II oraz Wołyńską Półbrygadą Obrony Narodowej i Centrum Wyszkolenia Artylerii[8]. W dniu 17 września po otrzymaniu informacji o agresji ZSRR na Polskę gen. Sawicki zamierzał wyruszyć z Grupą „Włodzimierz” w kierunku południowym, lecz gen. bryg. Mieczysław Smorawiński (dowódcą Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie) zakazał tego i podczas odprawy odebrał dowództwo gen. Sawickiemu, jednocześnie Smorawiński podjął decyzję o przeprowadzeniu demobilizacji żołnierzy zamieszkałych na wschód od Bugu i zakazał otwierania ognia wobec agresora sowieckiego. O godz. 2.00 w nocy 18 września gen. Sawicki wyjechał z Łucka z grupą oficerów sztabu w kierunku Stanisławowa, a w nocy z 19 na 20 września przekroczyli oni granicę z Węgrami[9].
Do marca 1941 był internowany na Węgrzech, skąd uciekł i wrócił do Polski na teren okupacji niemieckiej. Po ataku Niemiec na ZSRR, w lipcu 1941 mianowany komendantem Obszaru Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) Lwów na terenie dotychczasowej (do VI 1941) okupacji sowieckiej[10]. Do Lwowa przybył 20 września 1941, funkcję pełnił do 31 lipca 1943, od lutego 1942 jako komendant Obszaru lwowskiego Armii Krajowej[11]. W latach 1943–1944 należał do składu Komendy Głównej AK (komórka „Prusy Wschodnie”). W Powstaniu Warszawskim był szefem III rzutu Sztabu. Po upadku powstania w niewoli niemieckiej. Po uwolnieniu z oflagu do 1948 przebywał w Nicei, skąd udał się do Anglii i wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.
Po demobilizacji osiadł w Londynie i aktywnie uczestniczył w życiu politycznym polskiej emigracji. Był członkiem Ligi Niepodległości Polski[12]. 8 sierpnia 1955 Prezydent RP na Uchodźstwie, August Zaleski, mianował go ministrem w gabinecie Hugona Hankego, a 11 września – w pierwszym rządzie Antoniego Pająka. 11 października 1955, na własną prośbę, został zwolniony z urzędu. Prezydent RP August Zaleski mianował go generałem dywizji ze starszeństwem z dniem 11 listopada 1966 roku w korpusie generałów[13][14].
Zmarł 2 marca 1971 roku w Londynie. Został pochowany na cmentarzu Gunnersbury[15][13] (Sq. FA, gr. 38)[16].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.png){kind=small}
