Loading AI tools
polski duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Henryk Józef Muszyński[1] (ur. 20 marca 1933 w Kościerzynie) – polski duchowny rzymskokatolicki, profesor nauk teologicznych, biskup pomocniczy chełmiński w latach 1985–1987, biskup diecezjalny włocławski w latach 1987–1992, arcybiskup metropolita gnieźnieński w latach 1992–2010 i prymas Polski w latach 2009–2010, wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski w latach 1994–1999, od 2010 arcybiskup senior archidiecezji gnieźnieńskiej.
| Prymas Polski (2009–2010) | |||
 Henryk Muszyński (2011) | |||
| |||
| Kraj działania | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
20 marca 1933 | ||
| Arcybiskup metropolita gnieźnieński | |||
| Okres sprawowania |
1992–2010 | ||
| Wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski | |||
| Okres sprawowania |
1994–1999 | ||
| Wyznanie | |||
| Kościół | |||
| Prezbiterat |
28 kwietnia 1957 | ||
| Nominacja biskupia |
23 lutego 1985 | ||
| Sakra biskupia |
25 marca 1985 | ||
| Odznaczenia | |||
    | |||
| Data konsekracji |
25 marca 1985 | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Pelplin | ||||||||||||||||||||
| Miejsce | |||||||||||||||||||||
| Konsekrator | |||||||||||||||||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Urodził się 20 marca 1933 w Kościerzynie. W latach 1947–1951 kształcił się w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Józefa Wybickiego w Kościerzynie, które ukończył złożeniem egzaminu dojrzałości. W latach 1951–1957 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Święceń prezbiteratu udzielił mu 28 kwietnia 1957 w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie biskup diecezjalny chełmiński Kazimierz Kowalski. W latach 1960–1963 studiował biblistykę na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, uzyskując w 1963 licencjat z teologii[1]. W latach 1963–1965 odbył studia w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, ukończone przyznaniem mu licencjatu z nauk biblijnych[2]. Od 1965 do 1967 kontynuował studia we Franciszkańskim Studium Biblijnym w Jerozolimie, po których w 1967 na podstawie dysertacji Wyobrażenia fundamentu w Starym Testamencie. Archeologia i egzegeza uzyskał doktorat z teologii. W latach 1967–1968 pogłębiał specjalizację w Instytucie Badań Qumrańskich w Heidelbergu. W 1973 po przedłożeniu pracy Fundament, obraz i metafora w rękopisach z Qumran. Studium do pradziejów nowotestamentalnego pojęcia «themalios» uzyskał na Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie doktorat z nauk biblijnych[1][2]. W 1979 na podstawie rozprawy Chrystus – fundament i kamień węgielny Kościoła w świetle tekstów qumrańskich otrzymał na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie stopień doktora habilitowanego[1]. W 1986 Rada Państwa nadała mu tytuł profesora nadzwyczajnego nauk teologicznych[2].
W latach 1957–1960 pracował jako wikariusz w parafii św. Józefa w Gdyni[1]. W diecezji chełmińskiej pełnił funkcję diecezjalnego referenta ds. laikatu[3].
Od 1968 do 1987 prowadził wykłady z Pisma Świętego w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Jednocześnie w latach 1968–1973 pełnił tamże funkcję prefekta studiów[1]. W latach 1973–1991 był związany z Akademią Teologii Katolickiej w Warszawie[3]. W 1973 został adiunktem w Katedrze Biblistyki Wydziału Teologicznego, a w 1981 docentem. Od 1984 do 1989 był kierownikiem Katedry Starego Testamentu. Pełnił obowiązki kierownika Katedry Archeologii Starożytnego Bliskiego Wschodu, a także był kuratorem archeologii chrześcijańskiej. W latach 1981–1983 sprawował urząd prodziekana, a w latach 1985–1986 dziekana Wydziału Teologicznego. Od 1982 do 1985 był przedstawicielem uczelni w Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego[1].
Autor prac naukowych i popularnonaukowych z zakresu biblistyki, kapłaństwa, dialogu chrześcijan z wyznawcami judaizmu oraz duchowej jedności Europy[4]. Przez naukowców uznawany za jednego z nielicznych chrześcijańskich badaczy, którzy w sposób merytoryczny zajęli się rękopisami z Qumran. Badania te były jednak sporadyczne i znane tylko wąskiemu gronu studentów i naukowców[5]. W 2011 został członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a w 2012 członkiem rzeczywistym Instytutu Kaszubskiego[2].
23 lutego 1985 papież Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym diecezji chełmińskiej ze stolicą tytularną Villa Regis[1][3]. Święcenia biskupie otrzymał 25 marca 1985 w bazylice katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie. Udzielił mu ich kardynał Józef Glemp, prymas Polski, któremu asystowali biskup diecezjalny chełmiński Marian Przykucki i biskup pomocniczy chełmiński Zygfryd Kowalski[1]. Jako swoją dewizę biskupią przyjął słowa „In Verbo Tuo” (Na Twoje Słowo)[6]. W latach 1985–1987 sprawował urząd wikariusza generalnego diecezji. Rezydował w Gdyni, gdzie pełnił funkcję wikariusza biskupiego dla Wybrzeża Gdyńskiego i miasta Gdyni. Jednocześnie był proboszczem parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni i kierownikiem Diecezjalnego Studium Teologicznego w Gdyni[1].
19 grudnia 1987 został przeniesiony na urząd biskupa diecezjalnego diecezji włocławskiej, którą kanonicznie przejął 29 grudnia 1987[7]. 17 stycznia 1988 odbył ingres do katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku. W 1991 podejmował w diecezji papieża Jana Pawła II w trakcie jego IV podróży apostolskiej do Polski[1].
25 marca 1992, w związku ze zmianą struktur administracyjnych Kościoła katolickiego w Polsce i likwidacją unii personalnej łączącej arcybiskupstwa w Gnieźnie i w Warszawie, Jan Paweł II mianował go arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim[4][8]. 5 kwietnia 1992 odbył ingres do bazyliki prymasowskiej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie, a 29 czerwca 1992 otrzymał w bazylice św. Piotra w Rzymie paliusz metropolitalny. W 1995 zapoczątkował synod archidiecezjalny[1]. Dwukrotnie przyjmował w archidiecezji papieża Jana Pawła II: w 1997 w Gnieźnie i w 1999 w Bydgoszczy. W latach 1997, 2000, 2003, 2004, 2005, 2007 i 2010 był organizatorem i gospodarzem zjazdów gnieźnieńskich, nawiązujących do tradycji zjazdu gnieźnieńskiego z roku 1000[3]. Obejmując w 1992 urząd arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego, nie uzyskał jednak tytułu prymasa Polski. Godność tę zachował jego poprzednik Józef Glemp, odtąd wyłącznie arcybiskup metropolita warszawski[8]. Otrzymał ją 19 grudnia 2009, gdy Glemp ukończył 80 rok życia, a tytuł prymasa Polski został ponownie połączony z urzędem arcybiskupa gnieźnieńskiego[9][3]. 8 maja 2010 papież Benedykt XVI przyjął jego rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego[10][11]. Do czasu objęcia urzędu przez następcę papież zlecił mu zarządzanie archidiecezją w charakterze administratora apostolskiego[12].
W ramach prac Episkopatu Polski był członkiem Rady Głównej (Stałej), a w latach 1994–1999 wiceprzewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski[1][3]. W latach 1986–1994 przewodniczył Podkomisji (od 1989 Komisji) ds. Dialogu z Judaizmem[13], w latach 1994–2002 Komisji ds. Nauki Katolickiej, w latach 1996–2000 Krajowemu Komitetowi Organizacji Wielkiego Jubileuszu Roku 2000[3], a w latach 2010–2012 Zespołowi ds. Rozmów z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym[2]. Ponadto od 1994 do 1999 był wiceprzewodniczącym Rady Naukowej, a także członkiem Komisji Duszpasterstwa Ogólnego. W latach 1994–2005 pełnił funkcję współprzewodniczącego Zespołu ds. Kontaktów Episkopatów Polski i Niemiec, a w latach 1999–2005 delegata ds. kontaktów z Komisją Episkopatów Wspólnoty Europejskiej[3].
W latach 1990–2005 należał do Rady Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów[14] i uczestniczył w jego czterech zgromadzeniach: w 1990 (pełnił wtedy funkcję sekretarza specjalnego[1]), w 1994, 2001 i 2005[3]. W latach 1994–2010 był członkiem Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan, a w latach 2002–2010 członkiem Kongregacji Nauki Wiary[14].
Działał na rzecz dialogu chrześcijańsko-żydowskiego oraz polsko-żydowskiego. Występował przeciwko przejawom antysemityzmu i antypolonizmu. Zapoczątkował i popierał prowadzenie wykładów i badań z dziedziny judaizmu na polskich uczelniach katolickich[13]. Przyczynił się do otwarcia w 1994 Instytutu Dialogu Katolicko-Żydowskiego na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie[4], był także członkiem Komitetu Budowy Muzeum Historii Żydów Polskich[15]. Popierał proces porozumienia polsko-niemieckiego – w 1995 wraz z biskupem Walterem Kasperem zredagował list Episkopatów Niemiec i Polski na temat dialogu, pojednania i wspólnego świadectwa chrześcijańskiego w budowie zjednoczonej Europy[13]. Po synodzie biskupów w 1990 brał udział w przygotowaniu adhortacji apostolskiej Pastores dabo vobis[3]. W 2002 był inicjatorem dokumentu Biskupi polscy wobec integracji europejskiej, prezentującego stanowisko Episkopatu Polski wobec procesu integracji Polski z Unią Europejską[13].
W 1992 konsekrował biskupa diecezjalnego włocławskiego Bronisława Dembowskiego, a w 2003 biskupa pomocniczego gnieźnieńskiego Wojciecha Polaka. Ponadto był współkonsekratorem podczas sakr dziewięciu biskupów[16].
Postanowieniem marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego wykonującego obowiązki prezydenta RP z 8 czerwca 2010 został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[17]. Wcześniej postanowieniem z 8 listopada 2001 prezydent Aleksander Kwaśniewski nadał mu Krzyż Komandorski tegoż orderu[18]. W 2001 został udekorowany Wielkim Krzyżem Zasługi z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec[19], przyznanym przez prezydenta Niemiec Johannesa Raua[20]. W 1996 został przyjęty w poczet członków Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie w randze Komandora z Gwiazdą[21][22].
Nadano mu tytuł honorowego obywatela: Włocławka (1992), Kościerzyny (1998), Mogilna (2002)[3], Gniezna (2007)[23] i Bydgoszczy (2010)[24], a także Gołańczy[3]. Został uhonorowany odznaką Zasłużony dla Miasta, Województwa i Regionu (Bydgoszcz 1998)[3], medalem Zasłużony dla Województwa Wielkopolskiego (2002)[25], Medalem Kazimierza Wielkiego za zasługi dla miasta Bydgoszczy (2004) i Medalem Koronacyjnym za zasługi dla Gniezna (2005)[3].
Tytuł doktora honoris causa przyznały mu władze Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma w Bonn (2003)[3] i Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (2008)[26]. Został także wyróżniony Medalem za Zasługi dla Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (2011)[3].
Ponadto otrzymał: nagrodę naukową im. Leopolda Lucasa, przyznaną przez Fakultet Protestancki Uniwersytetu w Tybindze (1997)[3], Medal im. Bubera-Rosenzweiga, nadany przez Niemiecką Radę Koordynacyjną Towarzystw Współpracy Chrześcijańsko-Żydowskiej (1999)[27], statuetkę Złotego Hipolita i godność Wybitnej Osobistości Pracy Organicznej od Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu (2004), wyróżnienie Stowarzyszenia Biblistów Polskich „za wybitne zasługi dla biblistyki polskiej” (2007), Złotą Odznakę Honorową Katolickiego Stowarzyszenia Civitas Christiana (2007), nagrodę „Pontifici” Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie (2007), Order św. Wiktorii, będący wyróżnieniem diecezji łowickiej (2011)[3], nagrodę „Zasłużony dla Tolerancji”, przyznaną przez Fundację Ekumeniczną „Tolerancja” (2013)[28], Nagrodę im. Księdza Stanisława Musiała (za rok 2018)[29], Menorę Dialogu przyznaną przez Stowarzyszenie Coexist i Fundację Signum (2020)[30]. Został także odznaczony komandorią Missio Reconciliationis[31].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
