Loading AI tools
papież XVI-wieczny, Holender Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hadrian VI (łac. Hadrianus VI, właśc. Adriaan Florenszoon Boeyens; ur. 2 marca 1459 w Utrechcie, zm. 14 września 1523 w Rzymie[1]) – papież w okresie od 9 stycznia 1522 do 14 września 1523; humanista renesansowy, filozof i teolog[2]. Jedyny Holender który został papieżem i do czasów Jana Pawła II był ostatnim papieżem nie-Włochem[1].
| Adriaan Florenszoon Dedel | ||
| Papież Biskup Rzymu | ||
.jpg) | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | ?↗ | |
| Papież | ||
| Okres sprawowania |
1522–1523 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
18 sierpnia 1516 | |
| Sakra biskupia |
1516 | |
| Kreacja kardynalska |
1 lipca 1517 | |
| Kościół tytularny | ||
| Pontyfikat |
9 stycznia 1522 | |
| Data konsekracji |
brak danych | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator |
Diego Ribera de Toledo | ||||
| |||||
Urodził się 2 marca 1459 w ubogiej rodzinie[3]. Gdy był jeszcze dzieckiem, zmarł jego ojciec, Florens Boeyens, który był stolarzem i pracował przy budowie okrętów[3]. Matka, Geertruid zadbała jednak o dalszą edukację syna – Adriaan uczył się w Utrechcie i w Zwolle, zapoznał się też z ruchem devotio moderna[3]. Studiował na Uniwersytecie w Leuven, który ukończył w 1476. W 1478 uzyskał tytuł magistra teologii, w 1491 tytuł doktora teologii; rok wcześniej przyjął święcenia kapłańskie[3].
Posiadając odpowiednie przygotowanie, został profesorem filozofii i teologii na Uniwersytecie w Lowanium[2]. Na uniwersytecie pełnił funkcje rektora w latach 1493/94 i 1502/03, dziekana wydziału teologicznego kilka razy, np. w 1493, oraz od 1497 roku kanclerza i dziekana lowańskiego kościoła św. Piotra[4].
Otrzymał także wiele beneficjów i pełnił różne ważne funkcje kościelne. Był kanonikiem kościoła św. Piotra w Lowanium, kapelanem béguinage w Lowanium i w parafii Goedereede (od 1492) oraz wikariuszem kościoła św. Piotra w Utrechcie. Otrzymywał też wiele prebend, m.in. z kapituły kościoła św. Piotra w Utrechcie oraz tamtejszego kościoła Najświętszej Maryi Panny. Beneficja te przynosiły mu duże dochody, ale też dostarczały wielu obowiązków duszpasterskich. W 1502 ufundował w Lowanium kolegium dla ubogich studentów. Kolegium to znane było później jako Kolegium Papieskie (nid. Pauscollege), kierował nim Godschalk Rosemondt.
Najważniejsze dzieła przyszłego papieża powstały właśnie w okresie lowańskim. Należą do nich Quaestines quodlibeticae, powstałe w latach 1488-1507, jako refleksja lowańskich dysput filozoficznych, oraz Quaestiones in quartum sententiarum librum, oparte na własnych wykładach Hadriana na podstawie Sentencji Piotra Lombarda[2]. Quaestines quodlibeticae wydane zostały dzięki staraniom studentów Hadriana, wśród których cieszył się on sympatią i poważaniem. Hadrian był wyróżniającym się nauczycielem, potrafił wzbudzać zainteresowanie dla przedstawienia problemów filozoficznych i teologicznych w tradycyjny sposób scholastyczny. Do jego studentów należało wiele wybitnych jednostek, m.in. prawnik i humanista Gabriël van der Muyden (Mudaeus); teolog, matematyk i astronom Albert Pigghe (Pighius); teolog Johannes Driedo; teolog Gerard Morinck (Moringus) – autor żywota Hadriana VI; teolog Ruard Tapper.
W 1507 został opiekunem księcia (przyszłego cesarza) Karola Habsburga[1]. Od 1515 roku przebywał w Hiszpanii, aby zapewnić następstwo hiszpańskiego tronu swemu podopiecznemu[2]. W 1516 r. został regentem królestwa Hiszpanii, wspólnie z kardynałem Francisco Jiménez de Cisneros[2]. 18 sierpnia 1516 wybrany biskupem Tortosy; konsekrowany przez biskupa Segowii Diego de Ribera. W tym samym roku został też inkwizytorem generalnym Aragonii, a dwa lata później – także Kastylii. Z powodu niezdecydowanej postawy podczas rewolty comuneros w Kastylii, Karol V odwołał go z funkcji regenta Hiszpanii. Papież Leon X kreował go w lipcu 1517 kardynałem prezbiterem Ss. Ioannis et Pauli[3].
Podczas konklawe po śmierci Leona X, Kolegium kardynałów było głęboko podzielone pomiędzy kilku kandydatów[2]. Jednym z nich był angielski lord, kardynał Thomas Wolsey[2]. Pomimo że Hadrian był nieobecny z powodu sprawowania władzy w Hiszpanii, został wybrany na papieża[1]. Był jedynym, prócz Marcelego II i Juliusza II papieżem nowożytnym, który nie zmienił swojego imienia.
Do Rzymu przybył z Tortosy dopiero 29 sierpnia 1522 i został koronowany 2 dni później. Jako obcokrajowiec nie cieszył się sympatią Rzymian[1]. Na samym początku pontyfikatu, postanowił przeprowadzić reformę centralnej administracji i wprowadzić drastyczne oszczędności w Stolicy Apostolskiej, co spotkało się z ostrym protestem w Kurii[1]. Jednak wszelkie próby reform były deprecjonowane przez kardynałów, niechętnych Hadrianowi[1]. Kolejnym krokiem nowego papieża, była próba zjednoczenia chrześcijan w Europie przeciwko Turkom i ich władcy Sulejmanowi Wspaniałemu, pod którego wodzą zdobyto Belgrad w 1521[2]. Próba ta jednak zakończyła się niepowodzeniem z powodu dyplomatycznego faux pas, jakie popełnił papież[2]. Chcąc zachować neutralność, nie przyłączył się do Ligi Karola V, skierowanej przeciw królowi Francji, Franciszkowi I[2]. Gdy 21 grudnia 1522 Turcy podbili Rodos, Hadrian wymusił 3-letni rozejm, lecz po aresztowaniu kardynała Francesco Soderiniego, spiskującego z Francją, antyturecki sojusz został zerwany[2].
W grudniu 1522, na sejmie Rzeszy w Norymberdze wykonał pierwszy krok ku kontrreformacji – uznał winę Kościoła katolickiego za rozłam religijny[2]. Dążył do stłumienia ruchu protestanckiego poprzez reformę Kościoła[2]. W imieniu Hadriana, wyznanie win wygłosił legat papieski Francesco Chieregati[1]. Papież zażądał jednak, by Luter został ukarany za herezję, a edykt wormacki został wprowadzony w życie[2].
Zwalczał też humanistów, których uważał za potencjalnych heretyków. Reformy Hadriana VI spotkały się z ogólnym protestem; gdy umarł, umieszczono na drzwiach jego lekarza szyderczy napis: "Oswobodzicielowi Miasta".
Podczas swojego pontyfikatu mianował tylko jednego kardynała – Willema van Enckenvoirta[3]. Zmęczony nieudanymi inicjatywami i upałami panującymi w Rzymie, Hadrian zmarł 14 września 1523[2].
Kardynał Hadrian był przeciwieństwem stereotypu renesansowego kardynała. Był uważany za uczciwego i bogobojnego. Według historyka Warrena H. Carrolla, z powodu swojej pokory odmówił przybrania nowego, papieskiego imienia[5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
